سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

نقش رادیوتراپی در درمان سرطان

رادیوتراپی
در این نوشته شما می خوانید

همانطور که می­‌دانید، روش‌­های مختلفی برای درمان سرطان­‌ها وجود دارد اما یکی از درمان­‌های اصلی و پایه هر سرطانی را می‌­توان رادیوتراپی دانست. این روش درمانی به شکل­‌های متفاوتی در درمان سرطان مورد استفاده قرار می‌­گیرد که روش موردنظر، با توجه به شرایط مریض و مرحله­‌ی سرطان وی انتخاب می­‌شود. در این مقاله بای بای سرطان، تمامی نکات مربوط به رادیو تراپی یا پرتو درمانی را به عنوان یک روش موثر در درمان سرطان­‌ها با انواع درجات، بررسی خواهیم کرد.

پرتو درمانی یا رادیوتراپی چیست؟

رادیوتراپی که تحت عنوان پرتو درمانی نیز شناخته می‌­شود، یکی از روش‌­های اصلی درمان سرطان است. در این متود درمانی با استفاده از اشعه X سلول­‌های سرطانی نابود شده و یا آسیب جدی می­‌بینند به طوری که این سلول­‌ها دیگر قادر به تقسیم شدن نخواهند بود.

هم در درمان سرطان‌­های اولیه و هم در درمان سرطان­‌های پیشرفته، کاربرد دارد. همچنین از این روش برای کاهش اندازه تومورهای سرطانی و کاهش درد بیماران به عنوان یک درمان تسکینی نیز استفاده می‌­شود.

علاوه بر این، پرتو درمانی ممکن است به عنوان روش اصلی و یا روش کمکی در سایر درمان­‌ها به کار برده شود.

یکی دیگر از کاربرد­ها، کوچک کردن اندازه تومورها و سلول‌­های سرطانی قبل از انجام عمل جراحی و یا بعد از عمل جراحی، برای نابود سازی سلول­‌های سرطانی باقی مانده است.

کاربرد­های پرتو درمانی

در موارد زیر مفید و تاثیرگذار خواهد بود:

۱- درمان:

در برخی سرطان­‌هایی که در مراحل اولیه قرار دارند، به عنوان تنها روش درمانی انتخاب می‌­شود و در بعضی دیگر از سرطان­‌هایی که در مراحل پیشرفته­‌تری قرار دارند، به صورت‌‌ ترکیبی با سایر روش‌­های درمان مورد استفاده قرار می‌­گیرد.

2- کنترل:

می­‌تواند در کنترل بعضی سرطان‌­ها نقش داشته باشد و با کوچک­تر کردن‌ آن­ها و متوقف کردن روند رشد و پخش شدن آن­ها، سرطان را محدود کند.

۳- کمک به درمان های دیگر:

در مواردی نیز رادیو تراپی برای موثرتر شدن سایر متودهای درمان سرطان، قبل و یا بعد از آن­ها مورد استفاده قرار می­‌گیرد.

۴- کاهش علائم:

در صورتی که سرطان قابل درمان نباشد، می­‌توان با استفاده از پرتو درمانی علائم سرطان را تا حدی در فرد کاهش داد تا بیمار بتواند مدت زمانی را که برای او باقی مانده، در آرامش بیشتری سپری کند.

به این روش درمانی، روش تسکینی-حمایتی نیز گفته می‌­شود.

پرتو درمانی

انواع رادیوتراپی

می­ تواند به انواع مختلفی ارائه شود که پزشک متخصص با توجه به شرایط بیمار بهترین نوع از این درمان را برای او در نظر می­‌گیرد‌.

کاربردی‌­ترین انواع شامل:

1- خارجی:

جایی که دستگاهی مخصوص ذرات پرتوزا را به سلول­‌ها و یا ناحیه سرطانی پرتاب می­‌کنند تا آن­ها را تضعیف و نابود کند.

2- ایمپلنت­‌های رادیوتراپی:

در این روش، تکه­ای فلزی رادیواکتیو به صورت موقت در بدن و نزدیک سلول­‌های سرطانی بیمار کار گذاشته می‌­شود تا اقدامات درمانی مناسب برای آن­ها انجام شود.

3- تزریقات رادیو تراپی و کپسولی:

در این نوع از پرتو درمانی، بیمار مایعی رادیواکتیو را یا به صورت کپسول و یا به شکل دارویی خاص مصرف می­‌کند و در شرایطی که امکان مصرف دارو از راه دهان وجود نداشته باشد، مایع رادیواکتیو به صورت وریدی به بیمار تزریق می‌­شود.

4- داخلی:

از این نوع، در اشخاصی استفاده می­‌شود که دچار سرطان سینه شده‌­اند، همچنین در طول برداشتن بافت سینه، از این نوع رادیوتراپی برای از بین بردن سلول‌­های سرطانی باقی­مانده در محل نیز استفاده می‌­شود.

فرآیند معمولا در بیمارستان­‌ها انجام می‌­شود و افرادی که رادیوتراپی خارجی انجام داده­‌اند، بلافاصله بعد از اتمام پروسه می‌توانند به خانه بازگردند اما در رادیوتراپی ایمپلنت، لازم است تا بیمار چند روزی در بیمارستان تحت بستری و مراقبت بماند.

پرتو درمانی در سرطان سینه

در اشخاصی که سرطان سینه دارند، برای از بین بردن سلول­‌های سرطانی و تومورها، رادیوتراپی با استفاده از ذرات پروتوزای پروتون و یا اشعه X انجام داده می­‌شود، چرا که این روش نقش موثری در درمان این مبتلایان خواهد داشت. پرتو درمانی در مبتلایان سرطان سینه به دو صورت قابل انجام است:

خارجی:

در این نوع دستگاهی خارجی،‌ ذرات رادیواکتیوی را به سمت بدن و بافت سینه بیمار پرتاب می­‌کند. این نوع از رادیو تراپی، شایع‌­ترین متود درمانی در سرطان سینه است.

داخلی (براکی‌­تراپی):

بعد از عمل‌ جراحی که با هدف خارج‌­سازی و برداشتن بافت سرطانی سینه انجام می‌­شود، پزشک متخصص دستگاه پرتو درمانی کوچکی را به صورت موقت در ناحیه­‌ای که سرطان در آن وجود داشت، قرار می­‌دهد تا سلول‌­های سرطانی باقیمانده آن محل، با پرتوهای رادیواکتیو از با استفاده از روش براکی تراپی از بین بروند.

رادیو تراپی

اقدامات لازم قبل از انجام رادیوتراپی

هنگامی که بیمار قبل از انجام به ‌مطب پزشک مراجعه می­‌کند، پزشک تمامی نکات و توصیه‌­هایی که لازم است بیمار قبل از انجام فرآیند بداند، برای او بیان می­‌کند.

یک روز قبل از انجام پروسه، بیمار باید با نظر پزشک سی تی اسکن ‌انجام ‌دهد تا نواحی که نیاز به پرتو درمانی دارند، مشخص شوند.

بعد از گرفتن تصاویر مربوطه، با ماژیک و یا قلمی مخصوص، نواحی از روی عکس بر روی بدن بیمار مشخص می‌­شود تا ذرات پرتوزا دقیقا به همان ناحیه تابانده شوند و سایر سلول­‌های سالم را تحت تاثیر قرار ندهد.

در این بین، پزشک متخصص نکاتی برای کاهش استرس بیمار و راحت‌­تر بودن پروسه درمان به بیمار گوشزد می‌­کند.

قبل از شروع پروسه، بهتر است بیمار لیستی از تمام داروها و مکمل­‌های غذایی مصرفی خود را به پزشک ارائه دهد تا اگر داروی خاصی وجود دارد که ممکن است اختلالی در روند پروسه ایجاد کند، مصرف آن توسط پزشک برای فرد منع شود.

بهتر است لباسی راحت و مناسب برای انجام این فرآیند در نظر بگیرید؛ چرا که با توجه به محل درمان ممکن است از بیمار خواسته شود تا لباس خود را در بیاورد.

جهت کاهش استرس و نگرانی بیمار در طول درمان، خواندن کتاب و گوش دادن به موسیقی می­‌تواند مفید باشد.

بهتر است بیمار تمامی اقلام مورد نیاز خود را قبل از انجام پرتو درمانی تهیه کند؛ چرا که بعد از انجام این پروسه لازم است از چند روز تا چند هفته در خانه استراحت کند و نمی­‌تواند فعالیت­‌های فیزیکی شدید داشته باشد همچنین ممکن است برای انجام کارهای روزمره خود نیاز به کمک شخص دیگری داشته باشد.

نحوه انجام رادیوتراپی

پروسه به صورت دقیق برنامه‌­ریزی می‌­شود تا بالاترین دوز ممکن از ذرات پرانرژی و اشعه X به سمت سلول‌­ها و بافت­‌های سرطانی موردنظر پرتاب شوند و همچنین تمامی اقدامات مورد نیاز برای به حداقل رساندن آسیب به سلول‌های سالم اطراف ناحیه سرطانی صورت می­‌گیرد.

به صورت روزانه و در طول هفته انجام‌ خواهد شد اما قبل از آغاز درمان، تیم مراقبتی نوع پرتو درمانی، تعداد جلساتی که بیمار به پرتو درمانی نیاز دارد و همچنین تعداد دفعات آن را در هفته مشخص می‌­کند.

اکثر بیماران  ۵ روز در هفته تحت درمان قرار می­‌گیرند اما با این حال باز هم تعداد جلسات آن باید با توجه به نیاز و وضعیت بیمار تعیین شود.

رادیوتراپی

نقش رادیو تراپی در تشخیص سرطان

به طور کلی وظیفه درمان سرطان را به عهده دارد و نقشی در روند تشخیصی سرطان نخواهد داشت. همانطور که قبلا گفته شد، انواع مختلفی دارد که ممکن است برای درمان یک سرطان از همه­‌ی این انواع استفاده شود.

درمان‌ بیمار ارتباط مستقیمی با نوع سرطانی که در بدن شخص وجود دارد خواهد داشت.

در بعضی شرایط، بیمار ممکن است با یک متود درمانی و انجام آن به مدت ۴ الی ۵ روز در هفته بهبود پیدا کند و در طرف دیگر در صورت ‌پیشرفته بودن سرطان، ممکن است فلزات رادیواکتیو را به صورت دائم و تا زمانی که سرطان درمان نشده باشد در بدن شخص کار گذاشته شوند.

ریکاوری پس از رادیوتراپی

بعد از اتمام پروسه درمان، بیمار باید چکاپ‌­های معمول خود را نزد پزشک انجام دهد و پزشک متخصص با انجام‌معاینات فیزیکی، انجام سی تی اسکن و سایر تست‌­های تصویربرداری نحوه پاسخ‌دهی بدن بیمار نسبت به درمان انتخابی را بررسی می‌­کند.

نتیجه نهایی پروسه رادیوتراپی در بیماران می‌­تواند متفاوت باشد، بنابراین ممکن است بروز تاثیرات درمان در فرد زمان‌­بر باشد.

ممکن است سلول‌های سرطانی بعد از اتمام پروسه تا ماه‌ها نابود شوند برای همین نمیتوان زمان مشخص و قطعی برای نتیجه‌بخش بودن فرآیند پرتو درمانی تعیین کرد.

لازم به ذکر است در طول و پس از اتمام پرتو درمانی، هیچگونه ماده رادیواکتیوی در بدن شخص باقی نمی‌ماند، پس فرد میتواند با خیالی آسوده در کنار نزدیکان خود قرار بگیرد.

رادیو تراپی و عوارض آن

عوارض جانبی این متود درمانی با توجه به محل درمان انتخابی میتواند متفاوت باشد اما علائم و عارضه‌های اصلی پرتو درمانی شامل موارد زیر خواهند بود:

  • ضعف و خستگی‌ مفرط
  • خشکی پوست و خارش و قرمزی
  • حالت تهوع
  • مشکلات گوارشی شدید
  • ریزش مو
  • خشکی دهان وگلو، گلودرد 
  • سرفه و تنگی نفس شدید

بیشتر علائم و عوارض ایجاد شده قابل کنترل هستند و ممکن است بعد از اتمام پروسه درمان، به طور کل از بین بروند.

به مرور زمان‌ اکثر عوارض جانبی از بین می‌روند اما بعضی از این عوارض نظیر ریزش مو و مشکلات گوارشی ممکن است به صورت دائمی در بدن شخص بمانند.

اگر عوارض جانبی بسیار شدید و غیرقابل تحمل باشد، انکولوژیست میتواند با تغییر رویه درمان و نوع پرتو درمانی، عوارض ایجاد شده را تا حد ‌چشم‌گیری کاهش دهد.

منابع:

برچسب ها:

به این مقاله چند ستاره میدهید؟

این مطلب را به دوستان خود پیشنهاد دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بروزترین مقالات

خونریزی از مقعد

چگونه با خونریزی از مقعد برخورد کنیم؟

1403-08-21
سرطان لوبولار

سرطان لوبولار؛ علل و عوامل خطر که باید بدانید

1403-08-20
تفاوت‌ آمپول پرولیا ایرانی و خارجی

تفاوت آمپول پرولیا ایرانی و خارجی؛ بررسی دسترسی و کیفیت

1403-08-19