سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

تشخیص سرطان با کمک سی تی اسکن (CT Scan)

سی تی اسکن
در این نوشته شما می خوانید

سیتی اسکن را می‌­توان در دسته‌­ی شناخته شده‌­ترین روش‌­های عکسبرداری ­تشخیصی قرار داد. این تست پرکاربرد، در تشخیص انواع بیماری به خصوص سرطان، به کار می‌­­رود. در این مقاله بای بای سرطان، انواع سی تی اسکن (CT Scan) و نقش پررنگ آن در تشخیص سرطان­ ها را بررسی خواهیم کرد.

سیتی اسکن چیست؟

CT Scan نوعی عکسبرداری است که در آن ‌از همه زوایای بدن بیمار با استفاده از اشعه X تصاویری گرفته می‌شود و با تجزیه و تحلیل­‌های کامپیوتری، تصاویری با جزئیات و دقیق از بافت بدن تشکیل می­‌شود.

برای بررسی بافت‌های نرم بدن بسیار مناسب­ تر از اشعه X است و می­‌تواند اطلاعات دقیق‌­تری در این خصوص به پزشک ارائه دهد.

کاربرد سی تی اسکن

سیتی اسکن، کاربرد و استفاده‌­ متفاوتی دارد، اما بهترین آن برای کسانی که دچار تروما و شک به بروز آسیب و خونریزی‌های داخلی در آن­ها وجود دارد است.

این تصاویر شکل، اندازه و محل تومور را مشخص می­‌کند، همچنین با نشان دادن عروق‌­های تغذیه‌کننده تومور به متخصص این امکان را می‌دهد تا با قطع عروق، تومور سرطانی را از بین ببرد.

در بعضی مواقع، متخصصین از CT Scan برای هدایت سوزن نمونه ­گیری از بافت در فرآیندهایی مثل بیوپسی نیز استفاده می‌کنند.

پزشکان می­‌توانند با بررسی تصاویر، از روند درمانی بیمار با خبر شوند و نسبت به عود مجدد سرطان آگاه شوند.

CT Scan

نحوه انجام CT Scan

در سی تی اسکن، از اشعه X استفاده می­‌شود و روند کار تقریبا مشابه اسکن اشعه X خواهد بود.

با این تفاوت که در سیتی اسکن، ذرات یونیزه از چندین زاویه به بدن بیمار تابانده می­ شوند اما در اسکن اشعه X تنها از یک زاویه ذرات به سمت بیمار تابانده می­‌شوند.

اطلاعاتی که از هر زاویه از بیمار بدست می‌­آید، توسط کامپیوتر پردازش و تصاویر سیاه و سفیدی را تشکیل می­‌دهد که قسمت­‌های مختلف بدن فرد را نمایان می­‌کند.
در مواقعی می‌توان از ماده حاجب نیز استفاده کرد، این مایعات به روش خوراکی، وریدی و رکتال (از طریق مقعد) قابل استفاده است و باعث واضح‌­تر شدن تصاویر توسط سی تی اسکن می­‌شوند.
امروزه متخصصین تکنولوژی، سیتی اسکن را یپیشرفته‌­تر کرده­ و تکنیکی به نام آندوسکوپی مجازی را ابداع کرده­‌اند.

با این روش، متخصصین می‌­توانند ارگان­‌های داخلی بدن را بدون وارد کردن ابزاری به داخل بدن مشاهده کنند. در این روش ابدایی، ارگان­‌هایی مانند ریه‌­ها و کولون بیشتر مورد توجه قرار می­‌گیرند.

توسط دستگاه CT Scan تصاویر واضح سه بعدی گرفته می شود، انگار به طور مستقیم از آندوسکوپی برای تصویربرداری استفاده کرده‌اند.

آمادگی قبل از انجام سی تی اسکن

برای انجام سیتی اسکن، ممکن است نیاز به اقداماتی باشد تا توسط بیمار انجام شود. در ادامه به مهم‌­ترین آن­ها اشاره می‌کنیم.

  • معمولا نیاز به بیهوشی و بستری در بیمارستان ندارد و یک اقدام سرپایی است.
  • هنگامی که قرار باشد از مایع حاجب در اسکن استفاده شود، بهتر است پزشک مشاور خود را نسبت به وجود هرگونه حساسیت نسبت به مایع حاجب، غذاهای دریایی یا ید مطلع کنید.
  • برای بررسی وجود حساسیت نسبت به مایع حاجب، ابتدا مقدار بسیار کمی از آن، به فرد تزریق می­‌شود تا بروز هرگونه واکنش آلرژیک مورد بررسی قرار گیرد. در کیس­‌هایی که حساسیت‌­های شدید رخ داده است، از استروئیدها برای مهار و جلوگیری از بروز سایر واکنش­‌های حساسیتی استفاده می­‌شود.
  • در بعضی شرایط، پزشک تجویز می­‌کند که قبل از انجام  CT Scan بیمار نباید چندین ساعت قبل از انجام‌ اسکن، چیزی بنوشد و یا بخورد .
  • در شرایطی هم برای انجام اسکن سیستم گوارشی، ممکن است پزشک دارویی تجویز کند تا روده­‌ها و معده را پاکسازی کند تا عکس‌­های واضح­‌تر و با جزئیات بیشتری حاصل شود.
سیتی اسکن

تشخیص سرطان با سیتی اسکن

CT Scan مانند سایر روش ­های عکسبرداری، به تنهایی توانایی تشخیص سرطان‌ را ندارد، ولی در مشخص کردن محل و اندازه توده­ و تومور ارگان­‌های مختلف، می­‌تواند مفید باشد.

همچنین این اسکن می‌­تواند‌ اطلاعات مفیدی از جمله جنس و تراکم‌ توده‌­ای که در عکس مشخص است را بیان کند.

بنابراین تنها نمونه ­برداری از طریق بیوپسی و بررسی نمونه در زیر میکروسکوپ، می­‌تواند سرطانی بودن یا نبودن توده و غدد را مشخص کند.
تصاویر سیاه و سفیدی که از سی تی اسکن به دست می‌­آید، مشخص می‌­کند که آیا سرطان به سایر ارگان­‌های بدن مثل کبد و کلیه متاستاز داشته است یا خیر.

همچنین عروق تغذیه کننده غدد سرطانی یا غیر سرطانی را نیز در این تصاویر می‌­توان مشاهده کرد که در ادامه پزشک متخصص با انجام عمل جراحی، این عروق را مسدود کرده و  در نهایت باعث از بین رفتن تدریجی غده سرطانی می­‌شود.

باید به این نکته مهم توجه کرد که ممکن است بعضی سرطان­‌ها در تصاویر مشخص نشوند.

به دلایل مختلفی مانند اشتباهات انسانی و یا محل سرطان، ممکن است ضایعات سرطانی به درستی تشخیص داده نشوند.

با این حال می­‌توان اذعان کرد که سیتی اسکن بسیار کاربردی­‌تر و دقیق‌­تر از اسکن اشعه X ساده است.
CT Scan می‌­تواند ضایعات سرطانی را به اندازه 2 الی 3 میلی­‌متر تشخیص دهد، و با توجه به محل درگیری ممکن است اندازه این توده‌­ها برای آشکار شدن در تصاویر متفاوت باشد.
در قیاس سیتی اسکن و اشعهX، سیتی اسکن می­‌تواند اطلاعات دقیقی از بافت سرطانی، اندازه و میزان آسیب‌­زا بودن آن را به متخصصن بدهد.

نقش سی تی اسکن در تشخیص سرطان و سایر بیماری‌­ها

در روند تشخیص و درمان سرطان نقش‌­های مختلفی ایفا می‌­کند.

در واقع، از این اسکن می‌­توان در روند غربالگری سرطان­‌های ریه و روده بزرگ استفاده کرد. سی تی اسکن در تشخیص محل اندازه و متاستاز سرطان کاربردی دارد.

در نمونه‌­گیری‌­های بافت سرطانی یا همان بیوپسی نیز می­‌توان بهره برد.

همچنین با مشخص کردن محل سرطان، نوع پرتو درمانی که می‌­تواند خارجی یا داخلی باشد را تعیین می‌­کند.

به جهت کنترل روند درمانی بیمار، توسط پزشک درخواست می‌­شود. CT Scan علاوه بر سرطان، در تشخیص و تسهیل روند درمان بیماری­‌های متخلف نیز نقش دارد.

این بیماری­‌ها شامل:

  • عملکرد غیرطبیعی مغز
  • لخته خون
  • آمفیزم و پنومونی
  • سنگ­ های کلیه و مثانه
  • بیماری­ های التهابی مثل سینوزیت
  • شکستگی­ های استخوانی
  • آسیب­ های مغزی و ارگان ­های داخلی بدن
سی تی اسکن

انواع سی تی اسکن

انواع مختلفی دارد که هرکدام کاربردها و ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند.

در ادامه به چند نمونه اشاره می‌کنیم:

سه بعدی (3D CT)

محل تومورها را نشانه گذاری می‌کنند و تعیین کننده‌ی متاستاز سرطان به سایر نواحی بدن هستند و همچنین تاثیرات روند درمان سرطان را تسریع می‌کنند.
این نوع از CT Scan مزایایی هم دارد، به عنوان مثال تصاویری که در این روش گرفته می‌شود جزئیات بیشتر و دقیق‌تری نسبت به تصاویر به دست آمده در MRI و سونوگرافی دارد .همچنین اسکن‌های سه بعدی سریع انجام‌ شده و مدت زمان آن کمتر از ۱۰ دقیقه خواهد بود.

سی تی آنژیوگرافی سه بعدی (3D CT angiography)

آنژیوگرافی سه بعدی، به بررسی عروق تومورها و سایر اختلالات عروقی که می‌تواند نگران کننده باشد، می‌پردازد.
مزایای این روش اسکن شامل:

  1. این روش ارزیابی بسیار کمتر از آنژیوگرافی کاتتر تهاجمی خواهد بود.
  2. تصویر برداری سه بعدی، از تمامی عروق بدن به خصوص ارگان‌هایی مثل مغز، قلب، ریه‌ها، لگن و شکم.
  3. اسکن خود به تنهایی سریع و کوتاه است و ۲۰ دقیقه طول می‌کشد اما پروسه انجام، از شروع تا پایان آن ممکن است تا چند ساعت طول بکشد.
پرتو درمانی با شبیه سازی (radiation therapy with simulation)

متخصصین با استفاده از ابزارهای خاص، تصاویری با جزئیات از بخش‌های داخلی بدن تشکیل می‌دهند تا متود پرتو درمانی انجام شود.

برای پرتو درمانی، از شبیه سازی، فلوروسکوپی و سیستم تنفسی بیمار استفاده می‌شود تا روند درمانی به خوبی صورت گیرد.
مزایای این روش تصویر برداری شامل:

  • مشخص کردن محل تومورها و سلول‌های غیرطبیعی برای انجام رادیوتراپی.
  • برنامه‌ریزی برای انجام‌ پرتو درمانی با توجه به نحوه نفس کشیدن بیمار.
  • سریع و کوتاه بودن پروسه از آغاز تا پایان که چیزی حدود ۱۵ الی ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.
سی تی اسکنر مولتی دیتکتر (Multi-detector CT scanner)

با استفاده از این اسکنرها، تصاویر مختلفی از ارگان‌های بدن با کیفیت بالا و جزئیات دقیق در اختیار رادیولوژیست قرار‌می‌گیرد.

با توجه به محلی که باید مورد اسکن قرار گیرد، مدت زمان پروسه آن بین ۱۰ الی ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد و اگر نیاز باشد که برای تصویربرداری از مایع حاجب استفاده شود، مدت زمان انجام این اسکن طولانی‌تر خواهد بود.

پت اسکن(Pet Scan)

تکنیک عکس‌برداری هسته‌ای، تصاویری با جزئیات و همچنین اطلاعات کافی در مورد ساختار و عملکرد سلول‌های بافت بدن فراهم می‌کند.

در این تکنیک، بیمار با دریافت گلوکز حاوی مواد رادیواکتیو به صورت وریدی به تشکیل تصاویر با وضوح بالا کمک می‌کند، به طوری که این گلوکزها جذب ارگان‌ها شده و جزئیات بیشتری از ارگان را در اسکن‌ها، در اختیار رادیولوژیست‌ها قرار می‌دهد.

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.

منابع:

American Cancer Society

City of Hope

برچسب ها:

به این مقاله چند ستاره میدهید؟

این مطلب را به دوستان خود پیشنهاد دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بروزترین مقالات

خونریزی از مقعد

چگونه با خونریزی از مقعد برخورد کنیم؟

1403-08-21
سرطان لوبولار

سرطان لوبولار؛ علل و عوامل خطر که باید بدانید

1403-08-20
تفاوت‌ آمپول پرولیا ایرانی و خارجی

تفاوت آمپول پرولیا ایرانی و خارجی؛ بررسی دسترسی و کیفیت

1403-08-19