مثانه، یکی از مهمترین قسمت های دستگاه ادراری است. در واقع، مثانه عضوی توخالی با قابلیت انقباض و انبساط است که این خاصیت مثانه در نگهداری و دفع ادرار موثر خواهد بود. در این مقاله بای بای سرطان قصد داریم شما را با سرطان مثانه آشنا کنیم. پس اگر سوالی در خصوص علائم سرطان مثانه و تشخیص سرطان مثانه، ذهنتان را به خود مشغول کرده است، پاسخش را در مقاله ی زیر بیابید.
مثانه چیست و عکس مثانه
همانطور که پیشتر گفتیم، مثانه یک عضو توخالی با قابلیت انقباض و انبساط و دیوارهای متشکل از بافت ارتجاعی است که در انسان و مهره داران برای ذخیره ادراری که از کلیه منشا می گیرد، کاربرد دارد.
این عضو، در قسمت تحتانی لگن قرار دارد و می تواند بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی لیتر ادرار را در خود نگه دارد. البته با انقباض و انبساط مثانه، این مقدار کم و زیاد می شود. به طوری که میزان نگهداری ادرار در مثانه، می تواند به 1 لیتر هم برسد.
سرطان مثانه چیست؟
سرطان مثانه، یک سرطان شایع است که در سلول های اروتلیال مثانه (urothelial cells) که بخش داخلی مثانه را تشکیل می دهند، اتفاق میافتد.
سلول های اروتلیال، همچنین در کلیه ها و مجاری ادراری نیز یافت می شوند و می توانند در آن قسمت ها نیز سرطان ایجاد کنند اما احتمال بروز سرطان در مثانه بیشتر از سایر نواحی است.
بیشتر این نوع سرطان، در مراحل ابتدایی قابل تشخیص و درمان هستند. اما سرطان اولیه هم می تواند بعد از درمان موفق، عود مجدد داشته باشد.
بنابراین کسانی که به این سرطان، مبتلا میشوند، باید تا چند سال پس از درمان نیز، آزمایش های تکمیلی را انجام دهند.
علائم سرطان مثانه
علائم سرطان مثانه اختصاصی نیستند، به طوری که این علائم می توانند در سایر بیماری های دستگاه ادراری نیز وجود داشته باشند.
در ادامه به بررسی شایع ترین علائم سرطان مثانه پرداختیم.
- خون در ادرار یا هماچوری که می تواند منجر به تغییر رنگ ادرار به رنگ قرمز روشن و یا نوشابه ای شود.
در مواقعی ممکن است خون در ادرار، قابل تشخیص نباشد و ادرار نرمال به نظر برسد، اما با انجام تست های آزمایشگاهی، خون در ادرار تشخیص داده شود.
- احساس دفع ادرار فوری و اورژانسی
- دفع ادرار دردناک
- درد پشت
انواع سرطان مثانه
انواع مختلفی از سلول های مثانه ممکن است سرطانی شوند، که درگیری در هر کدام از این سلول ها، مشخص کننده نوع سرطان مثانه است.
متخصصین، با توجه به نوع سرطان و سلول آسیب دیده، درمان مناسب را اتخاذ می کنند. انواع سرطان مثانه:
- سرطان سلول های اروتلیال (Urothelial carcinoma) که سلول های پوشاننده ی داخل مثانه هستند. این سلول‌ها، زمانی که مثانه پر باشد، منبسط می شوند و وقتی که مثانه خالی باشد، منقبض می شوند. این نوع سرطان، شایع‌ترین نوع این بیماری است.
- سرطان سلول های سنگفرشی (Squamous cell carcinoma) این نوع سرطان بسیار نادر است و علت اصلی بروز آن، عفونت های مزمن مثانه است.
- سرطان غدد ترشح کننده موکوز (Adenocarcinoma) که باعث درگیری غدد موکوزی مثانه می شود و بسیار نادر است.
تومور مثانه
سرطان و درگیر شدن سلول، به این معنا نیست که همیشه عملکرد سلول تغییر کند و یا کارکرد مناسب را نداشته باشد. سرطان، در مواقعی باعث رشد بیش از اندازه سلول می شود که نتیجه آن، به وجود آمدن تومورهایی است که یا بدخیم هستند و نسبت به درمان مقاومت می کنند و یا خوشخیم هستند و درمان‌پذیر.
این تومورها، می توانند یا در سلول های پوششی داخل مثانه و یا در عضلات مثانه رشد کنند. تومورهای ذکر شده، می‌توانند به روش های متفاوتی که رایج ترین آنها جراحی است، درمان شوند.
علل ایجاد سرطان مثانه
همواره عواملی وجود دارند که احتمال بروز سرطان را افزایش می دهند. در اینجا به چند نمونه از ریسک فاکتورهایی که باعث بروز علائم سرطان مثانه می شوند اشاره کرده ایم.
- استعمال سیگار یکی علت های ابتلا به این سرطان است. وقتی که فرد سیگار می کشد، مواد شیمیایی وارد بدن می شوند که این مواد، از طریق ادرار دفع خواهند شد. این مواد شیمیایی، بر سلول های سطح داخلی مثانه اثر می‌گذارند و باعث سرطان می شود.
- با افزایش سن، ریسک ابتلا به این بیماری افزایش می یابد. بیشتر افراد بالای ۵۵ سال، درگیر این نوع سرطان میشوند.
- این سرطان در آقایان شایع تر از بانوان است.
- کلیه ها مواد مضر را فیلتر می کنند که همین امر باعث می شود این مواد وارد ادرار شوند و تاثیرات خود را بر مثانه بگذارند و باعث بروز بیماری شوند.
- سابقه ابتلا به سرطان و درمان آن، احتمال بروز این سرطان را بیشتر می کند.
- عفونت های مزمن مثانه، باعث آسیب سلول های پوششی داخل مثانه می شود.
- سابقه خانوادگی نیز نقش موثری در ابتلا به این نوع سرطان دارد. اگر یکی از اعضای خانواده به این سرطان مبتلا شود، ریسک ابتلا به این بیماری در باقی افراد خانواده نیز بالا خواهد رفت.
تشخیص سرطان مثانه
روش ها و تست های تشخیصی متفاوتی جهت تشخیص سرطان مثانه وجود دارند که در ادامه ذکر شده است:
بررسی مثانه با اسکوپ(cystoscopy)
یا اصطلاحا سیستوسکوپی، روشی است که در آن پزشک متخصص با وارد کردن لوله ای نازک و بلند که در نوک آن چراغ و لنز دوربین قرار دارد، داخل مثانه را به دقت مورد بررسی قرار می دهد تا مشخص شود آیا تومور یا بافت های بدخیمی در مثانه وجود دارد یا خیر.
بیوپسی
از دیگر روش های تشخیص سرطان است؛ به شکلی که در طی فرآیند سیتوسکوپی، از بافت داخل مثانه نمونه‌برداری میشود تا سرطانی بودن یا نبودن تومور مثانه، تعیین شود.
آزمایش ادرار
از دیگر روش های تشخیصی است که پزشکان با بررسی شاخص های مهمی همچون وجود خون و یا سایر موارد در ادرار، از وجود این بیماری در شخص مطمئن می شوند.
تستهای تصویربرداری
که برای بررسی ساختار مثانه صورت می گیرند. این تستها شامل CT scan ،MRI و PET Scan می باشند.
در این روش ها، مایعی رنگی از طریق ورید به بدن فرد تزریق می شود، این مایع وارد کلیه ها شده و از آنجا وارد مجاری ادراری می شود که باعث وضوح جزئیات مثانه و مجاری ادراری، در عکسبرداری خواهد شد.
آیا سرطان مثانه درمان قطعی دارد؟
پس از تشخیص سرطان، نوبت به درمان آن می رسد. درمان و روش درمان سرطان مثانه، به چند فاکتور بستگی دارد؛ از جمله نوع سرطان، میزان وخامت سرطان و سلامت عمومی فرد.
متخصص با بررسی این عوامل، روش درمانی مناسب را برای بیمار اتخاذ می کند. این روش های درمانی، شامل موارد زیر هستند.
جراحی (surgery)
که این روش با توجه به محل درگیری، میزان وخامت و اندازه تومور، می تواند با روش های متفاوتی انجام شود.
انواع جراحی برای درمان سرطان مثانه به شرح زیر است:
برداشتن تومور مثانه
از طریق مجاری ادراری (Transurethral resection of bladder tumor) یا به اختصار آن را (TURBT) نیز می نامند.
در این روش بدون ایجاد شکاف در بدن فرد، از طریق مجاری ادراری لوله ای نازک را که در قسمت بالایی آن لیزری تعبیه شده است، وارد مثانه می کنند و سلول های سرطانی را بریده و یا می سوزاند.
این روش، برای سرطان هایی مناسب است که فقط لایه داخلی مثانه را درگیر کرده اند و سرطان هنوز به عضلات مثانه منتشر نشده است.
برداشتن جزئی یا کامل مثانه (Cystectomy)
که در آقایان میتواند با برداشتن بخش درگیر مثانه و یا کل مثانه همراه با بیضهها و غدد وزیکول سیمنال باشد و در بانوان هم، گاها رحم در این نوع جراحی همراه با مثانه برداشته میشود.
شیمی درمانی (Chemotherapy)
در این روش درمانی، با استفاده از داروهای خاص و قوی اقدام به درمان سلول های سرطانی صورت می گیرد که میتواند درمان به شکل تک دارویی و یا ترکیب چند دارو باشد.
در این درمان، داروها، هم می توانند به صورت وریدی به بیمار تزریق شوند و هم به صورت مستقیم وارد مثانه شوند و سلول های سرطانی را از بین ببرد.
رادیوتراپی (Radiation therapy)
که در این نوع درمان، ذرات پرانرژی مثل پروتون و اشعه X به سلول های سرطانی تابانده شده و DNA این سلول ها را تخریب می کنند، که در نتیجه این روند باعث از بین رفتن سلول می شود.
ایمونوتراپی (Immunotherapy)
روشی است که به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا سلول های درگیر را از بین ببرد. که به دو صورت داخل وریدی و تزریق مستقیم به داخل مثانه، قابل تجویز است.
درمان هدفمند (Targeted therapy)
در درمان هدفمند، از داروهایی استفاده می شود که سلول ها را از طریق نقطه ضعفی که در آنها وجود دارد، نابود می‌کنند. این روش، بیشتر زمانی استفاده می شود که روش های دیگر درمانی خیلی کارساز نباشند.
چگونه به سرطان مثانه مبتلا نشویم؟
هیچ روش تضمینی برای جلوگیری از ابتلا به سرطان مثانه وجود ندارد، اما می توان با رعایت مواردی، ریسک ابتلا به این سرطان را در افراد تا حد زیادی کاهش داد. این موارد شامل:
- ترک سیگار و عدم استعمال آن، یکی از روش های موثردر پیشگیری از ابتلا به سرطان مثانه است. چرا که مواد شیمیایی موجود در سیگار، تاثیرات نامطلوبی بر همه ی ارگان های بدن، از جمله مثانه، می گذارد.
- رعایت جوانب احتیاط در صورتی که فرد به صورت مداوم در معرض مواد شیمیایی قرار داشته باشد. چرا که مواد شیمیایی، باعث تاثیرات منفی بر سلول های مثانه و ایجاد جهش هایی در DNA آنها می شود.
- داشتن رژیم غذایی سالم، استفاده از انواع مختلف میوه و سبزیجات. به این دلیل که آنتی اکسیدان موجود در این مواد غذایی، ریسک ابتلا به سرطان مثانه را کاهش می دهد.
کلام آخر
در این مقاله، سعی بر این بود تا هر آنچه در خصوص تشخیص سرطان مثانه، علائم و درمان آن نیاز است، به صورت خلاصه در اختیار شما قرار بگیرد.
امیدواریم تا با خواندن این مقاله، پاسخ سوالاتتان را در خصوص سرطان مثانه، کسب کرده باشید.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
