تفاوت سرطان استخوان با سرطان مغز استخوان و علائم آنها، همگی مواردی هستند که در این مقاله بای بای سرطان مورد بررسی قرار گرفته است. پس برای یافتن پاسخ این سوالات تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
استخوان عضوی محکم و سخت است که باعث شکل دادن و حرکت کردن اعضای بدن می شود. علاوه بر این، از عضوهای دیگر محافظت کرده و قابلیت ذخیره مواد معدنی را نیز دارد. یکی از وظایف مهم دیگر استخوان، ساخت گلبول‌های قرمز و سفید خون است که نقش بسیار مهمی در حیات انسان دارند.
سرطان استخوان چیست؟
این سرطان حاصل رشد غیرطبیعی و نامعمول سلول های تشکیل دهنده ی استخوان است که می تواند در هر استخوانی از بدن ایجاد شود اما بروز آن در استخوان لگن و استخوان های بلند دست و پا شایع تر است.
این سرطان بسیار نادر است و کمتر ۱ درصد از کل سرطان ها را شامل می شود. در برخی از موارد، این سرطان در دوران کودکی رخ می دهد، درحالی که بیشتر مبتلایان این سرطان را بزرگسالان تشکیل می دهند.
علائم سرطان استخوان
با مشاهده ی علائم سرطان استخوان در افراد، می توان به بروز سرطان در آنها شک برد که البته جهت قطعی شدن این موضوع، انجام تست های تشخیصی ضرورت دارد.
- دردهای استخوانی
- تورم در نواحی درگیر شده
- تضعیف استخوان که شکستگی آن را در پی دارد.
- ضعف و خستگی
- کاهش وزن خود به خودی در مدت زمان کوتاه
اگر سه مورد یا بیشتر از این علائم را دارید، باید جهت بررسی های بیشتر به متخصص مربوطه مراجعه کنید. در نظر داشته باشید که داشتن این علائم، ملاک قطعی ای برای ابتلا به این سرطان نیست.
این سرطان را با توجه به نوع سلول هایی که سرطانی می شوند، دسته بندی می کنند که در ادامه به شایع ترین انواع آنها، به طور متخصر، اشاره کرده ایم.
۱-استئو سارکوما (Osteosarcoma):
این سرطان، شایع ترین نوع سرطان است که در آن سلول های تشکیل دهنده ی استخوان، به شکل بدخیمی رشد می‌کنند. این نوع از سرطان کودکان و جوانان را بیشتر درگیر می کند و بیشتر هم استخوان های دست و پا را مورد هدف قرار می دهد.
۲-کندروسارکوما (Chondrosarcoma):
این نوع از سرطان، نسبت به نوع اول، از شیوع کمتری برخوردار است. در این نوع از سرطان، سلول هایی که باعث ایجاد تومور در استخوان شده اند، غضروف تولید می کنند و معمولا استخوان لگن، دست ها و پاها را درگیر می کند. افراد میانسال و پیر ریسک بالاتری نسبت به سایرین در ابتلا به این نوع از سرطان دارند.
۳-اوینگ سارکوما (Ewing sarcoma):
بیشتر در دست و پاها و لگن تومور ایجاد می کند، که در کودکان و جوانان نیز از شیوع بیشتری برخوردار است.
مغز استخوان
مغز استخوان، بافتی نرم و اسفنجی شکلی است که عروق خونی متعددی دارد و در وسط استخوان‌ها واقع شده است. مغز استخوان، عملکردهای ویژه ای در بدن دارد که از مهم ترین آنها می توان به ساخت گلبول های قرمز، گلبول های سفید و پلاکت ها اشاره کرد.
سرطان مغز استخوان چیست؟
سلول های این بافت نیز مانند سایر قسمت های بدن، ممکن است سرطانی شده و به شکل غیرعادی ای رشد کنند، که در ادامه این سلول ها وارد جریان خون می شوند چرا که پیشتر گفتیم مغز استخوان در روند تولید رده های خونی موثر است و عروق خونی فراوانی در آن وجود دارد.
سرطان مغز استخوان، معمولا نواحی مهمی همچون ستون مهره، جمجمه، لگن و دنده ها را مورد حمله قرار می دهد. سرطان مغز استخوان، معمولا توموری ایجاد نمی کند اما باعث آسیب دیدن استخوان و سلول های قرمز سالم می شود.
علائم سرطان مغز استخوان
علائم سرطان مغز استخوان، در مراحل اولیه بروز نمی کنند و در صورتی سرطان پیشرفت کند و آزمایش هایی همچون آزمایش ادرار و آزمایش خون برای وی درخواست شود، می توان به وجود سرطان مغز استخوان در فرد پی برد.
در ادامه به برخی از مهم ترین علائمی که این نوع سرطان در افراد مبتلا ایجاد می کند، پرداختیم:
- درد استخوانی که غالبا در پشت، دنده و لگن احساس می شود.
- خستگی، ضعف و تنگی نفس که بر اثر کم خونی ممکن است ایجاد شود.
- سطوح بسیار بالای کلسیم در خون (hypercalcaemia) که می تواند باعث بروز علائمی همچون تشنگی شدید، شکم درد، احساس نیاز به دفع ادرار و یا گیجی شود.
- کاهش وزن خود به خودی
- تاری دید، سرگیجه و سردرد که به علت غلظت خون ایجاد می شود.
- عفونت های مداوم
- کبودی و خونریزی های غیرمعمول مانند خونریزی ناگهانی بینی، خونریزی لثه ها و خونریزی شدید در دوران قاعدگی
- استخوان های ضعیف که به راحتی می شکنند.
- مشکلات کلیوی
تفاوت سرطان مغز استخوان با سرطان استخوان
استخوان عضو اصلی در این دو نوع سرطان است به همین دلیل با هم اشتباه گرفته می شوند.
حتی ممکن است در علائمی همچون درد و شکستگی استخوان نیز مشابهت داشته باشند، اما تفاوت اصلی این دو سرطان، در بافت درگیرکننده است.
در سرطان استخوان، رشد تومورهای سرطانی در خود استخوان اتفاق می افتد و به سایر نواحی انتشار نمی یابد (متاستاز نمی‌دهد)، درحالی که سرطان مغز استخوان یک نوع سرطان خون است که در گلبول های سفیدی که در مغز استخوان هستند، شکل می گیرد و معمولا به استخوان های دیگر منتشر می شود.
تشخیص سرطان مغز استخوان
جهت تشخیص سرطان مغز استخوان، در ابتدا پزشک با معاینات بالینی و بررسی علائم سرطان مغز استخوان در بیمار شروع می کند، سپس در صورت شک به وجود سرطان مغز استخوان، انجام آزمایش خون و ادرار ضرورت می یابد.
هدف از انجام این آزمایشات، بررسی نوع خاصی از آنتی بادی ها و پروتئین ها (ایمیونوگلوبین ها) می باشد. همچنین آزمایش خون می تواند عملکرد کلیه، تعداد سلول های خونی، میزان کلسیم و مقدار اوریک اسید خون را به ما نشان دهد، که در تشخیص این بیماری کمک کننده است.
در صورت مشکوک بودن به آزمایش خون، تست های تکمیلی دیگری شامل MRI و CT scan برای بررسی میزان وخامت سرطان بخصوص در استخوان‌های لگن، جمجمه و استخوان های بلند دست و پا انجام می شود.
بیوپسی مغز استخوان نیز روش تشخیصی مطمئنی برای تایید وجود سرطان مغز استخوان در فرد است.
درمان سرطان مغز استخوان
هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد با این حال درمان سرطان مغز استخوان، معمولا با بهبود علائم و افزایش کیفیت زندگی صورت می گیرد.
در این سرطان دو نوع روش درمانی متمرکز و غیرمتمرکز استفاده می شود.
در هر دو روش، بیمار دارو مصرف می کند اما در روش متمرکز، دوز این داروها بالاتر بوده و همچنین از پیوند مغز استخوان نیز بهره گیری می شود.
- شیمی درمانی (Chemotherapy) درمانی پایه که در آن از داروهای خاص برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می شود.
عوارض جانبی این روش درمان، شامل موارد زیر است:
- افزایش ریسک ابتلا به عفونت ها
- احساس بیماری
- بیمار شدن
- ریزش مو
- آسیب به اعصاب
استروئیدها (Steroids):
یا کورتون ها، با نابود کردن سلول های سرطانی باعث می شوند تا شیمی درمانی موثرتر واقع شود.
شایع ترین کورتون های مورد استفاده برای درمان، دگزامتازون (dexamethasone) و پردنیزولون (prednisolone) هستند، که به صورت خوراکی بعد از غذا مصرف می شوند.
عوارض جانبی این داروها:
- سوزش سر دل
- سوء هاضمه
- افزایش اشتها و چاقی
- مشکلات خواب
تالیدومید (Thalidomide)
نوعی دارو است که با مصرف روزانه باعث از بین رفتن سلول های سرطانی می شود. مصرف این دارو، می تواند باعث ایجاد احساس خواب آلودگی شود.
این دارو همچنین می تواند باعث ایجاد نواقصی در هنگام تولد نوزاد شود، پس در دوران بارداری ممنوعیت مصرف دارد.
پیوند سلولهای بنیادی (Stem cell transplant)
بعد از این که درمان های اولیه برای از بین بردن صورت گرفت، بیمار نیازمند پیوند سلول های بنیادی است تا مغز استخوانش بتواند خود را بازسازی کند، چرا که شیمی درمانی و روش های درمانی دیگر، علاوه بر از بین بردن سلول های بیمار، سلول های سالم را نیز از بین می برند.
سلول های بنیادی پیوندی، از خود شخص قبل از شروع درمان گرفته می شود تا در صورت لزوم از آنها جهت پیوند، استفاده شود.
درمان سرطان استخوان
سرطان هایی که استخوان را درگیر می کنند، معمولا قابل درمان نیستند و درمان های موجود بیشتر جنبه ی تسکینی و حمایتی دارد. درمان، به شدت وخامت و مرحله ی بیماری بستگی دارد.
جراحی یکی از روش‌های درمانی پایه است، که اگر بیماری در مراحل اولیه باشد، آن بخش درگیر استخوان و درصد کمی از بافت سالم اطراف آن را جراحی می کنند و جای خالی ایجاد شده را توسط استخوان ارگان‌های دیگر پر می‌کنند.
در شرایطی که کل استخوان درگیر باشد، کل استخوان و عضو مربوطه را قطع می کنند.
از شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز می توان به عنوان درمان های تکمیلی با جراحی و یا درمان های مستقل از آن، استفاده کرد.
متاستاز استخوان
زمانی که بیماری از جایی که شروع می شود، با انتشار، استخوان ها را نیز درگیر می کند. تقریبا همه سرطان ها می توانند به استخوان متاستاز دهند.
البته در سرطان های سینه و پروستات احتمال این اتفاق بیشتر خواهد بود.
در همه استخوان ها اتفاق می افتد اما در ستون مهره، لگن و ران شایع تر است و می تواند سال ها بعد از درمان سرطان اتفاق بیوفتد و یا حتی می تواند اولین نشانه از وجود سرطان در بیمار باشد.
همچنین می تواند باعث ایجاد درد و شکستگی های استخوانی نیز شود.
کلام آخر
اگر علائم سرطان استخوان را احساس می کنید، استرس را از خود دور کنید.
به پزشک در اولین فرصت مراجعه کنید چرا که احتمال ابتلا به این بیماری بسیار کم است و معمولا علائم ایجاد شده مربوط به بیماری دیگری هستند که به سادگی قابل درمان خواهد بود.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
