همانطور که می‌دانید، عارضه‌ی اصلی سرطان در بدن، تضعیف شدید سیستم ایمنی افراد است. به طوری که مبتلایان به این بیماری، با کوچکترین سرماخوردگی از پا در می‌آیند. حال یکی از روش‌های درمان جدید سرطان، به کارگیری سیستم ایمنی فرد و تقویت آن برای مواجهه با سرطان است. در ادامه‌ی این مقاله بای بای سرطان صفر تا صد روش ایمونوتراپی و کاربرد آن در افراد مختلف را بررسی خواهیم کرد.
ایمونوتراپی چیست؟
به طور معمول سیستم ایمنی بدن هر شخصی با عوامل خارجی که باعث بروز بیماری می‌شوند، مبارزه میکند.
اگر چه بعضی از باکتری‌ها، ویروس‌ها و سرطان‌ها راهی پیدا می‌کنند تا در مقابل سیستم ایمنی مصون بمانند و نابود نشوند و به پخش شدن در بدن ادامه دهند.
ایمونو تراپی که در مواقعی تحت عنوان درمان زیستی نیز نامیده می‌شود، نوعی روش درمانی سرطان است که با تقویت سیستم ایمنی خود بیمار، موجبات مبارزه با سرطان را فراهم میکند.
هم اکنون در بسیاری از کشورها به عنوان درمان جدید سرطان استفاده می‌شود. این متود درمانی برای همه بیماران و همه سرطان‌ها کاربرد ندارد.
بنابراین قبل از انجام این روش درمانی باید تست‌هایی بر روی بیمار صورت گیرد تا مشخص شود که ایمونوتراپی برای او مناسب است یا خیر.
کارکرد ایمونوتراپی
معمولا ایمونو تراپی به دو صورت باعث تخریب سلول‌های بیماری‌زا و سرطانی می‌شود:
- با تقویت سیستم ایمنی بدن بیمار، حملات به سمت عوامل خارجی و سلول‌های سرطانی بیشتر خواهد شد.
- این متود درمانی، موانعی را که سلول‌های سرطانی و بیماری‌زا در مقابل سیستم ایمنی ایجاد می‌کنند را از بین برده و سیستم ایمنی با شناسایی و حمله به این سلولها، آنها را نابود میکند.
درمان جدید سرطان، یکی از مهمترین کاربردهایی است که ایمونوتراپی در علم پزشکی دارد.
در حقیقت ایمونو تراپی هنوز به اندازه روش‌های درمانی دیگر مثل پرتو درمانی، جراحی و شیمی‌درمانی شناخته شده و رایج نیست اما با این حال، روز به روز این روش در حال گسترده شدن و پیشرفت است و امروزه از روش‌های موثر و کاربردی در درمان سرطان تلقی می‌شود.
کاربردهای ایمونوتراپی
با توجه به شرایط بیمار و نوع سرطانی که درگیرش است، از این روش درمانی استفاده می‌شود.
به طور کلی ایمو نوتراپی برای درمان:
- در درمان بعضی سرطان‌ها در نواحی سر، گردن، ریه‌ها، کلیه‌ها، کبد و مثانه استفاده می‌شود.
- در درمان ملانوم
- در درمان لنفوم هوچکین
- در درمان نوعی سرطان پوست نادر به نام مرکل کاربرد خواهد داشت.
همچنین این روش درمانی در درمان سرطان‌های دیگر مثل سرطان خون و سرطان سینه نیز کاربردی است.
در واقع، ایمونوتراپی به طور معمول برای درمان سرطان‌هایی استفاده می‌شود که در مراحل پیشرفته تشخیص داده شده‌اند و یا آن دسته از سرطان‌هایی که بعد از درمان دوباره عود کرده و در بدن بیمار پخش شده‌اند.
همچنین ایمونوتراپی، در افرادی که علائم کمتر و یا هیچ علائمی از سرطان ندارند نیز مفیدتر عمل میکند.
ایمونوتراپی برای چه افرادی مناسب است؟
برای این که پزشک متخصص تشخیص دهد که این درمان جدید سرطان برای بیمار مناسب است یا خیر، عوامل زیر را مورد بررسی قرار می‌دهد:
- سلامت عمومی بیمار
- نوع سرطانی بروز پیدا کرده در بدن فرد
- میزان انتشار سرطان در بدن و میزان پیشرفت آن
- انواع روش‌های درمانی برای درمان سرطان بیمار استفاده شده است.
ایمونوتراپی برای درمان سرطان
انواع مختلف ایمونوتراپی که به عنوان درمان جدید سرطان به کار می‌روند:
۱- مهارکننده‌های ایست بازرسی سیستم ایمنی:
در این نوع از روش درمان، از داروهایی استفاده می‌شود که به اصطلاح ایست‌های بازرسی سیستم ایمنی را مهار می‌کنند. این ایست‌های بازرسی، بخش طبیعی از سیستم ایمنی است که از پاسخ قوی نسبت به عوامل خارجی جلوگیری میکند.
اما با استفاده از داروهای خاص، این محدودیت‌ها برداشته شده و سیستم ایمنی پاسخ‌های بسیار قوی‌تری به سلول‌های سرطانی می‌دهد.
۲- درمان به روش انتقال سلول‌های T:
روش درمانی است که در آن توانایی طبیعی سلول‌های T برای مبارزه با سرطان تقویت می‌شود.
این درمان جدید سرطان، به این صورت است که از سلول‌های ایمنی که در محل سرطان و تومورها وجود دارند، نمونه‌گیری شده و آن دسته از سلول‌هایی که قوی‌تر بوده و حملات بیشتری به سلول‌های سرطانی دارند، انتخاب می‌شوند تا در آزمایشگاه تمامی توانایی‌های مبارزه با عوامل خارجی در آنها تقویت شود، سپس این سلول‌های تقویت شده از طریق ورید به بدن بیمار بازگردانده می‌شوند.
۳- آنتی بادی‌های مونوکلونال:
این عوامل سلول‌های پروتئینی سیستم ایمنی هستند که در آزمایشگاه‌ها برای اتصال به سلول‌های خاصی از سرطان طراحی شده‌اند.
این آنتی بادی‌ها با اتصال به سلول‌های سرطانی باعث بیشتر دیده شدن این سلولها توسط سیستم ایمنی می‌شوند که در نتیجه مبارزه و نابودی این سلولها برای بدن، بسیار راحت‌تر خواهد بود.
۴- واکسن‌های درمانی:
این نوع از ایمونو تراپی با تقویت سیستم ایمنی در پاسخ دهی به سلول‌های سرطانی تاثیر خود را می‌گذارد.
این نوع از واکسن با سایر واکسن‌هایی که از بروز انواع بیماری‌های ویروسی و غیرویروسی پیشگیری می‌کنند، متفاوت است.
۵- تعدیل کننده‌های سیستم ایمنی:
این نوع از روش درمانی، پاسخ سیستم ایمنی در مقابل سرطان را افزایش می‌دهد. در حقیقت این نوع بخش‌های اختصاصی‌تری از سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، در حالی که سایر انواع آن به طور کلی و غیراختصاصی تاثیر خود را بر سیستم ایمنی می‌گذارند.
روش های ایمونو تراپی
مطمئنا یکی از مزایای درمان با این روش، انعطاف پذیری آن در انجام و کم بودن عوارض جانبی است به طوری که اکثر بیماران قادر به تحمل این روش درمانی خواهند بود.
ممکن است به روش‌های گوناگونی برای بیمار تجویز شود که شامل:
- تجویز داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی به صورت مستقیم و داخل وریدی برای بیمار.
- در شرایطی داروهای ایمونوتراپی به صورت قرص‌ها و کپسول‌هایی برای بیمار تجویز می‌شوند که خوردن آنها، تقویت سیستم ایمنی بیمار را در پی دارد.
- در شرایطی که سرطان در مراحل اولیه خود تشخیص داده شده است، از کرم‌ها و محلول‌های موضعی برای درمان و تقویت سیستم ایمنی در نواحی خاصی از بدن استفاده می‌شود.
- در شرایطی که بیمار دچار سرطان مثانه و مجاری ادراری شده است، داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی به صورت مستقیم وارد مثانه می‌شوند تا تاثیر خود به صورت حداکثری اعمال کنند.
زمان انجام ایمونوتراپی
ممکن است با در نظر گرفتن شرایط بیمار در مطب پزشک، کلینیک و یا بیمارستان انجام شود.
این که بیمار هر چند وقت یکبار ایمونوتراپی انجام می‌دهد، به عوامل مختلفی نظیر موارد زیر بستگی دارد:
- نوع سرطان، این که سرطان در چه مرحله‌ای قرار دارد و چقدر پیشرفت کرده است.
- نوع ایمونوتراپی که پزشک برای بیمار تجویز کرده است.
- پاسخ دهی بدن بیمار نسبت به روش درمانی انتخابی.
بنابراین با توجه به شرایط، پزشک ممکن است زمان انجام ایمونوتراپی را هر روز، هر هفته یکبار و یا هر ماه یکبار برای بیمار در نظر بگیرد.
در بعضی از انواع ایمونو تراپی، این متود به صورت یک سیکل برای بیمار تجویز می‌شود. در واقع سیکل مقطع زمانی است که درمان برای بیمار انجام می‌شود و در مقطع دیگر بیمار نیازمند دوره استراحت بعد از درمان است.
دوره استراحت، این امکان را به بیمار می‌دهد تا بدنش ریکاوری شود، نحوه پاسخ به درمان ایمونوتراپی در وی ارزیابی شود و این که بدن بیمار زمان برای ساخت سلول‌های ایمنی جدید دارد.
بعد از به اتمام رسیدن فرآیند درمان، بیمار هر چند وقت یکبار به مطب پزشک مراجعه میکند تا معاینات فیزیکی لازم توسط پزشک انجام شود .
سپس پزشک تست‌ها و اسکن‌های مختلفی برای بیمار تجویز میکند تا اندازه و سایز تومور تحت درمان، مورد بررسی قرار گیرد به طوری که کوچکتر شدن تومور، نشان از مثبت بودن روند درمان جدید سرطان دارد.
عوارض ایمونوتراپی
ایمونوتراپی نیز همچون سایر روش‌های درمانی، میتواند طیفی از عوارض جانبی را برای بیمار به همراه داشته باشد. بیشتر عارضه‌های جانبی این درمان جدید سرطان، زمانی اتفاق میافتد که داروها مورد استفاده علاوه بر سلول‌های سرطانی، سلول‌های سالم بدن را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهند.
البته نوع عوارض جانبی بروز پیدا کرده در همه‌ی افراد یکسان نخواهد بود، این که این عوارض چطور و به چه میزان بروز پیدا کنند به عوامل زیر بستگی دارد:
- میزان سلامت عمومی بیمار قبل از انجام اقدامات درمانی
- نوع سرطانی که بیمار را درگیر کرده است.
- میزان پیشرفت سرطان به لحاظ انتشار به سایر نواحی بدن
- نوع و دوز داروهای ایمونوتراپی که بیمار دریافت میکند.
بیماران ممکن است این متود درمانی را برای مدت طولانی انجام دهند و عارضه‌های آن میتواند در هر زمانی در طول و یا بعد از اتمام دوره‌ی ایمونوتراپی رخ دهد.
علائم حساسیت به ایمونوتراپی در بیمار
برخی از عوارص جانبی ایجاد شده در همه‌ی انواع ایمونوتراپی مشترک است؛ به عنوان مثال بیمار ممکن است دچار حساسیت‌هایی در محل تزریق شود که علائم آن شامل:
- درد محل تزریق
- تورم
- قرمزی
- خارش
- راش پوستی
همچنین بیمار ممکن است علائم تب مانندی را تجربه کند که شامل:
- تب و لرز
- ضعف
- سرگیجه
- تهوع و استفراغ
- دردهای مفصلی و عضلانی
- سردرد
- مشکلات تنفسی
- فشار خون بسیار پایین یا بسیار بالا
بعضی از انواع این درمان جدید سرطان، ممکن است باعث حساسیت‌های شدید و کشنده و یا واکنش‌های التهابی شود که البته بروز این واکنش‌ها در افراد بسیار نادر است.
کلام آخر
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
