در دنیای امروز، آگاهی و تشخیص زودهنگام، مهمترین سلاح ما در برابر بیماریهای خطرناکی چون سرطان روده هستند. این سرطان ممکن است خاموش و بیصدا آغاز شود، اما با اطلاعات درست و بهموقع میتوان آن را در مراحل ابتدایی شناسایی و درمان کرد. سایت بای بای سرطان با هدف افزایش سطح آگاهی عمومی، این مقاله را برای پاسخ به مهمترین پرسشهای شما درباره علائم، روشهای تشخیص، درمان و پیشگیری از سرطان روده تهیه کرده است. اگر شما یا یکی از عزیزانتان با این بیماری روبهرو هستید یا در گروههای پرخطر قرار دارید، این مقاله میتواند راهنمایی مطمئن برای شما باشد.
سرطان روده چیست؟
سرطان روده (Colon or Colorectal Cancer) نوعی سرطان است که از پوشش داخلی روده بزرگ یا راستروده (رکتوم) شروع میشود و معمولاً بهصورت آرام و پیشرونده رشد میکند. این بیماری یکی از شایعترین انواع سرطان دستگاه گوارش در جهان است و میتواند بهصورت تومورهای خوشخیم یا بدخیم ظاهر شود. اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود، معمولاً قابل درمان است، اما در مراحل پیشرفته میتواند به سایر اندامها نیز گسترش یابد.
در اغلب موارد، سرطان روده از پولیپهایی کوچک و غیرسرطانی آغاز میشود که بهمرور زمان تغییر شکل داده و سرطانی میشوند. عواملی مانند رژیم غذایی نامناسب، سبک زندگی کمتحرک، سابقه خانوادگی، افزایش سن و برخی بیماریهای التهابی روده مانند کولیت اولسروز یا کرون میتوانند خطر ابتلا را افزایش دهند. تشخیص زودهنگام با آزمایشهای ساده مثل کولونوسکوپی و درمان مناسب میتواند به بهبود کامل و جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.

مراحل سرطان روده (Stages of Colorectal Cancer)
| مرحله | توضیح | چشمانداز درمان |
|---|---|---|
| مرحله ۰ | سرطان محدود به لایه داخلی روده | جراحی معمولاً کافی است |
| مرحله ۱ | نفوذ به لایههای بیشتر اما بدون گسترش به گرههای لنفاوی | احتمال درمان بالا |
| مرحله ۲ | گسترش به دیوارههای عمیقتر روده | احتمال نیاز به شیمیدرمانی پس از جراحی |
| مرحله ۳ | درگیری گرههای لنفاوی | درمان ترکیبی: جراحی + شیمی درمانی |
| مرحله ۴ | متاستاز به اندامهای دیگر (مثلاً کبد یا ریه) | درمان نگهدارنده یا هدفمند |
علائم سرطان روده
سرطان روده همانند سایر سرطان ها، شروعی آرام و پیشرونده دارد که همین امر باعث می شود در ابتدای بیماری، علائم بالینی واضحی ایجاد نکند و به مرور و با پیشرفت بیماری علائم بالینی مشخص تری را در فرد ایجاد کند.
حال آن که ما در این بخش، شایعترین این علائم را بررسی می کنیم.
- وجود خون در مدفوع که دلیل واضحی ندارد و بیشتر بخاطر بهم خوردن کارکرد همیشگی روده اتفاق می اوفتد؛ توجه کنید که بیشتر خون تیره مدنظر است.
- تغییرات مداوم عادات روده که در این شرایط ممکن است فرد بیشتر مدفوع کند و مدفوعش آبکی و شل شود و یا دچار یبوست شدید شود.
- دردهای زیر شکمی مداوم همراه با نفخ که همیشه با غذا خوردن اتفاق می افتد و با کاهش اشتها و کاهش وزن خود به خودی ارتباط مستقیم دارد.
البته باید بدانید که وجود این نشانه ها در شما، مهر تاییدی بر وجود سرطان روده نخواهد بود و ممکن است این علائم را به دلیل سایر بیماری های گوارشی تجربه کنید.
برای مثال، خون در مدفوع همراه با درد می تواند از نشانه های بیماری هموروئید باشد.
تغییرات عادات کارکرد روده و درد به دلیل غذایی که فرد مصرف کرده است نیز یکی دیگر از مواردی است که می تواند باعث بروز چنین علائمی شود.
سفت شدن مدفوع و کاهش حرکات روده هم لزوما چیز جدی ای نیست و می توان قبل از مراجعه به پزشک از فیبرهای طبیعی و ملینها استفاده کرد.
لازم به ذکر است که اگر هریک از علائم، برای مدت ۳ هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد، ویزیت و معاینه توسط پزشک مربوطه ضروری است.
فرق بواسیر با سرطان روده
هموروئید یا بواسیر و سرطان روده، از لحاظ علائم شباهت بسیار زیادی دارند و اغلب بیمارانی که خونریزی دارند و در مقعد آنها تومورهایی وجود دارد گمان می کنند که مبتلا به سرطان شده اند.
زمانی که عروق داخل رکتوم متورم می شوند، هموروئید شکل می گیرد که این بیماری ممکن است دردناک، با خارش و خونریزی همراه باشد.
اما منظور از سرطان روده، رشد کنترل نشده ی سلول هایی است که باعث ایجاد تومورهایی در مقعد میشود.
تفکیک کردن این دو بیماری از روی علائم باید توسط متخصص مربوطه انجام شود.
| ویژگیها | هموروئید | سرطان روده |
|---|---|---|
| نوع خون در مدفوع | روشن، سطحی | تیره، مخفی یا همراه با درد |
| محل درد | ناحیه مقعد | قسمتهای پایین شکم |
| علائم همراه | خارش، درد هنگام دفع | کاهش وزن، کاهش اشتها، ضعف عمومی |
| قابل لمس بودن توده | گاهی در معاینه مقعدی | معمولاً نه تا مراحل پیشرفته |
ریسک فاکتورهای ایجاد کننده ی سرطان روده
علل بروز سرطان روده مشخص نیست ولی فاکتورهایی وجود دارد که ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند که شامل موارد زیر هستند:
1- سن بالا به طوری که از هر ۱۰ نفر، ۹ نفر از مبتلایان بالای ۶۰ سال بوده اند.
2- رژیم غذایی با مصرف زیاد گوشت قرمز و استفاده کمتر از مواد غذایی دارای فیبر، می توان ریسک ابتلا را بالا برد.
3- اضافه وزن و چاقی کنترل نشده
4– عدم انجام فعالیت روزانه و بی تحرکی بدن
5- مصرف زیاد الکل
6- مصرف سیگار
7- سابقه ی خانوادگی

کسانی که اقوام نزدیکشان مثل پدر، مادر، برادر و خواهر، قبل از ۵۰ سالگی دچار سرطان روده می شوند، احتمال بروز این بیماری بیشتر از سایرین خواهد بود.
باید آزمایشات و چکاپ های دورهای و سالیانه زیر نظر متخصص، انجام دهند.
در افراد بین ۶۰ تا ۷۵ سال، غربالگری سرطان روده هر ۲ سال یکبار، الزامی است؛ چرا که به جلوگیری و تشخیص زود این بیماری کمک میکند.
این افراد برای آزمایش، نمونه ای از مدفوع را به آزمایشگاه ببرند تا با بررسی وجود خون، احتمال وجود پولیپ یا سرطان روده مشخص شود.
منظور از خون مخفی، خونی است که با چشم غیر مسلح دیده نمی شود.
آیا امکان بروز خطا در تشخیص سرطان روده وجود دارد؟
غربالگری ها همیشه ۱۰۰ درصدی عمل نمی کنند و خطاهایی نیز ممکن است داشته باشند، به عنوان مثال ممکن است:
- جواب آزمایش بطور کاذب منفی باشد، که در این شرایط شخصی که به وجود سرطان روده مشکوک بوده است علیرغم داشتن علائم بالینی مربوطه، با منفی شدن آزمایشش درمان و پروسه های درمانی را به تعویق بیاندازد.
- جواب مثبت کاذب، که در آن شخصی که هیچگونه سرطانی در بدنش وجود ندارد، دچار استرس و نگرانی های فراوان می شود که البته برای اطمینان خاطر از وجود بیماری، می توان از بایوپسی استفاده کرد که آن هم عوارض مخصوص به خود را دارد ولی جوابش مورد اطمینان است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
یکی از اصلیترین چالشها در تشخیص بهموقع سرطان روده، نادیده گرفتن علائم اولیه و طبیعی دانستن تغییراتی است که در عملکرد دستگاه گوارش ایجاد میشود. بسیاری از افراد ممکن است فکر کنند که یبوست، دلدرد یا نفخ، موضوعاتی عادی و موقتی هستند؛ اما گاهی این علائم میتوانند نشانهای از مشکلات جدیتری مانند سرطان روده باشند.
اگر خون در مدفوع مشاهده کردید—بهویژه اگر این خون تیره و مخفی باشد—و علت واضحی مثل بواسیر یا شقاق نداشته باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. این علامت یکی از مهمترین نشانههای هشداردهنده است که نباید نادیده گرفته شود، حتی اگر فقط یک بار دیده شود.
تغییرات مداوم در عادات اجابت مزاج مانند اسهال یا یبوست که بیش از سه هفته ادامه پیدا کند، یکی دیگر از زنگ خطرهاست. اگر معمولاً عملکرد رودهتان منظم بوده ولی اخیراً دچار نوسانهای مکرر و بدون دلیل خاصی شدهاید، بهتر است با یک پزشک متخصص گوارش مشورت کنید.
در صورتی که با دردهای مکرر شکمی، نفخ، احساس پری یا کاهش اشتهای بیدلیل روبهرو هستید، این موارد میتوانند به دلایل متعددی از جمله تودههای داخل روده ایجاد شده باشند. تداوم این نشانهها بهویژه در افراد بالای ۴۵ سال باید جدی گرفته شود.
کاهش وزن ناخواسته نیز از علائمی است که نباید از کنار آن گذشت. اگر بدون تلاش خاصی برای رژیم یا ورزش، دچار کاهش وزن چشمگیر شدهاید، این موضوع باید ارزیابی دقیقتری توسط پزشک داشته باشد، زیرا میتواند از نشانههای بیماریهای زمینهای مانند سرطان باشد.
در افراد دارای سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده، بهویژه بستگان درجه یک (پدر، مادر، خواهر، برادر)، مراجعه منظم برای چکاپ و غربالگری باید جدی گرفته شود، حتی اگر علائم واضحی وجود نداشته باشد. در چنین شرایطی ممکن است پزشک درخواست کولونوسکوپی زودهنگام یا انجام تستهای خاصی مانند FIT یا آزمایش DNA مدفوع دهد.
به طور کلی، ادامهدار بودن هر علامتی بیش از سه هفته، مانند خستگی مزمن، رنگپریدگی پوست، یا احساس ناراحتی همیشگی در ناحیه شکم، باید زنگ هشداری برای مراجعه به پزشک باشد. تشخیص زودهنگام، کلید موفقیت در درمان سرطان روده است و میتواند تفاوت بین یک مسیر درمانی ساده یا پیچیده و طولانی را رقم بزند.
تشخیص سرطان روده
سری آزمایشاتی وجود دارد که وقتی فرد علائمی بالینی مشخصی ندارد ولی در خطر ابتلا به سرطان روده قرار دارد، انجام می شود.
برای تشخیص سرطان روده در مراحل اولیه و کاهش مرگ و میر ناشی از این سرطان آزمایشات و تست هایی برای غربالگری انجام می شود.

پنج روش جهت غربالگری و تشخیص سرطان روده، مورد استفاده قرار می گیرد:
آزمایش خون عفونت پنهان (Fectal Occult Blood Test):
آزمایش خون عفونت پنهان، آزمایشی است که برای وجود خون در مدفوع، در سطح میکروسکوپی بررسی می شود.
دو نوع آزمایش FOBT یا آزمایش خون عفونت پنهان وجود دارد:
۱_ نوع (Guaiac FOBT):
مدفوع به وسیله ی مواد شیمیایی و کارتهای مخصوصی آزمایش می شود و اگر خون در مدفوع باشد کارت تغییر رنگ می دهد.
۲_ نوع (Immunochemical FOBT):
مایعی را با نمونه ترکیب میکنند و به دستگاهی که حاوی آنتی بادی است، تزریق میکنند و اگر خون در مدفوع باشد، خطی بر روی دستگاه نمایان میشود.
نام دیگر این روش FIT است.
سیگموئیدوسکوپی (Sigmoidoscopy):
فرآیندی است که در آن، درون رکتوم را جهت یافت پولیپ ها، علائم غیرطبیعی و یا سرطان با دستگاهی به نام سیگموئیدوسکوپ مشاهده می کنند. سیگموئیدوسکوپ لوله ای است باریک که در قسمت بالای آن چراغ و لنز برای مشاهده و نمونه برداری های اولیه وجود دارد.
کولونسکوپی (Colonscopy):
لوله ای باریک که وارد رکتوم و سپس کولون میشود تا آن ناحیه را از وجود پولیپ یا مشکلات بدخیم و سرطان مورد بررسی قرار دهد.
کولونسکوپی مجازی(Virtual Colonscopy):
کلونسکوپی مجازی، روشی است که از اشعه ایکس برای تصویربرداری نواحی روده ی بزرگ استفاده می شود. نام دیگر این روش، توموگرافی کامپیوتری (Computed Tomographt) است.
کامپیوتر عکس ها را کنار هم قرار می دهد تا نشانه هایی از پولیپ یا سرطان کولون را مورد بررسی قرار دهد.
آزمایش DNA مدفوع(DNA Stool Test) :
تست DNAمدفوع، نشان می دهد که آیا تغییرات ژن مبنی بر وجود سرطان یا مشکلات دیگر در مدفوع وجود دارد یا خیر.
تست سرطان روده در منزل
جهت تست سرطان روده در منزل می توان از کیت تشخیص سرطان روده استفاده نمود.
شاید صرفا از روی برخی از علائم بالینی بتوان نسبت به وجود سرطان و یا مشکلات دیگر گوارشی در شخص مشکوک شد.
قبل از انجام تستهای آزمایشگاهی، تست فیزیکی نیز وجود دارد.
پزشک با وارد کردن انگشت خود به درون رکتوم و لمس دیوارههای آن، احتمال وجود پولیپ یا هرگونه بافت غیرطبیعی را مورد بررسی قرار میدهد.
آیا سرطان روده با آزمایش خون مشخص میشود؟
جهت ارزیابی سلامت کلی بدن توسط پزشک درخواست میشود ولی نمیتواند تایید قطعی از جهت ابتلا به سرطان باشد.
به طور کلی، معاینات، آزمایشات و عکسبرداری و نمونه برداری از روده، همه در کنار هم می توانند تشخیص سرطان را قطعیت دهند.

درمان سرطان روده
روشهای درمان سرطان روده با توجه به محل سلول های سرطانی و یا میزان انتشار آن به بافتهای مجاور، با ترکیب روشهای درمانی اتخاذ میشود.
در ادامه چند روش رایج را با هم بررسی می کنیم:
- جراحی که در آن بخش سرطانی شده روده به طور کامل برداشته می شود.
- شیمی درمانی که در آن برای از بین بردن سلول های سرطانی داروهای مختلفی مورد استفاده قرار می گیرد.
- رادیوتراپی روشی مفید دیگر است که سلول های دچار درگیری با پرتو از بین می روند.
- درمان هدفمند که در آن از داروهایی با تاثیرات بیشتر استفاده می شود که شیمی درمانی را موثرتر می کند و از پخش شدن سرطان به ارگان های دیگر جلوگیری می کند.
تعداد جلسات شیمی درمانی سرطان روده
با توجه به وضعیت بدنی فرد و میزان پیشرفت بیماری در نظر گرفته میشود. به طور کلی در دورههای 3 ماهه انجام میشود و پس از اتمام دوره نیز میزان بهبود فرد و پاسخدهی بدن نسبت به شیمی درمانی بررسی میشود.
تأثیر ژنتیک و سندرمهای ارثی در ابتلا به سرطان روده
آیا ژنتیک در بروز سرطان روده نقش دارد؟
بله، در بسیاری از موارد، نقش ژنتیک در ابتلا به سرطان روده غیرقابل انکار است. اگر یکی از بستگان درجه یک شما (مانند پدر، مادر، خواهر یا برادر) پیش از سن ۵۰ سالگی به سرطان روده مبتلا شده باشد، احتمال ابتلای شما نسبت به افراد عادی بهمراتب بیشتر خواهد بود. به همین دلیل، داشتن سابقه خانوادگی این بیماری یکی از مهمترین عوامل خطر به شمار میرود.
سندرمهای ارثی مرتبط با سرطان روده را بشناسید
در برخی خانوادهها، بهدلیل وجود «سندرمهای ژنتیکی خاص»، احتمال ابتلا به سرطان روده بسیار بیشتر از حد طبیعی است. دو سندرم مهم که باید آنها را بشناسید عبارتاند از:
1. سندرم لینچ (Lynch Syndrome)
سندرم لینچ که با نام HNPCC (Hereditary Nonpolyposis Colorectal Cancer) نیز شناخته میشود، شایعترین سندرم ارثی مرتبط با سرطان روده است. این سندرم باعث میشود که فرد بدون داشتن تعداد زیادی پولیپ، در سنین جوانی (حتی زیر ۴۵ سال) به سرطان روده مبتلا شود.
خطرات مرتبط
افراد مبتلا به سندرم لینچ، علاوه بر سرطان روده، در معرض خطر ابتلا به سایر سرطانها نیز قرار دارند، از جمله:
- سرطان رحم
- سرطان معده
- سرطان تخمدان
- سرطان روده باریک
اقدامات پیشگیرانه
- غربالگری منظم (از سنین پایینتر، مثلاً ۲۵ تا ۳۰ سالگی)
- انجام تست ژنتیک در صورت وجود سابقه خانوادگی
- مشاوره ژنتیک برای اعضای خانواده فرد مبتلا
2. سندرم پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)
سندرم FAP یک اختلال ژنتیکی نادر ولی خطرناک است که در آن صدها تا هزاران پولیپ در روده بزرگ تشکیل میشود. در صورت عدم درمان، تقریباً تمامی افراد مبتلا تا سن ۴۰ سالگی دچار سرطان روده خواهند شد.
نشانهها و تشخیص
- ایجاد پولیپهای فراوان در روده (اغلب از سن نوجوانی)
- تشخیص از طریق کولونوسکوپی و تأیید ژنتیکی
راهکارهای درمانی و پیشگیرانه
- برداشتن روده بزرگ از طریق جراحی (Colectomy) بهعنوان راهکار پیشگیرانه
- غربالگری منظم برای بستگان درجه یک
- آزمایش ژنتیک برای شناسایی جهشهای مرتبط با ژن APC
مشاوره ژنتیک؛ گامی مهم در پیشگیری
اگر در خانوادهتان سابقه چندین مورد ابتلا به سرطان روده یا دیگر سرطانهای مرتبط وجود دارد، مشاوره با متخصص ژنتیک میتواند بسیار مفید باشد. این مشاورهها به شما کمک میکنند تا:
- احتمال ژنتیکی بودن بیماری را بررسی کنید.
- زمان مناسب برای غربالگری را مشخص نمایید.
- اعضای خانواده را از نظر خطر ارزیابی و آگاه کنید.
آیا سرطان روده کشنده است؟
بسته به شرایط پیشرفت بیماری و وضعیت جسمانی شما و تا حد خیلی زیادی به وضعیت روانی و امید شما برای ادامه دادن مسیر درمانی دارد.
توصیه می شود اطرافیان فرد بیمار در این شرایط، حمایت روانی فوق العاده ای از بیمار داشته باشند تا مسیر سخت درمان، هموارتر شود.
توصیههای تغذیهای پیشگیرانه و حمایتی در طول درمان سرطان روده
تغذیه سالم نهتنها میتواند خطر ابتلا به سرطان روده را کاهش دهد، بلکه در طول درمان نیز نقش مهمی در تقویت بدن، کاهش عوارض داروها و بهبود کیفیت زندگی ایفا میکند. در این بخش، به بررسی توصیههای تغذیهای موثر برای پیشگیری و همچنین حمایت غذایی در دوران درمان سرطان روده میپردازیم.
تغذیه در پیشگیری از سرطان روده
۱. مصرف کافی فیبر را جدی بگیرید
فیبر موجود در میوهها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات، حرکت طبیعی روده را بهبود میبخشد و خطر تشکیل پولیپها و التهاب مزمن را کاهش میدهد. مطالعات نشان میدهند افرادی که فیبر بیشتری در رژیم غذایی خود دارند، کمتر به سرطان روده مبتلا میشوند.
۲. مصرف گوشت قرمز و فرآوریشده را محدود کنید
گوشت قرمز (بهویژه گوشتهای فرآوریشده مانند سوسیس، کالباس، همبرگر آماده) با افزایش خطر سرطان روده در ارتباط است. توصیه میشود میزان مصرف این مواد را به حداقل رسانده و از جایگزینهای سالمتر مانند مرغ، ماهی یا منابع گیاهی پروتئین (مثل عدس، لوبیا، سویا) استفاده کنید.
۳. از مواد غذایی ضدالتهاب استفاده کنید
غذاهایی مانند زردچوبه، زنجبیل، سیر، آووکادو، گردو، ماهیهای چرب (مثل سالمون و ساردین) حاوی ترکیبات ضدالتهابی هستند که میتوانند از آسیبهای سلولی و التهابات مزمن که زمینهساز سرطاناند، جلوگیری کنند.
۴. مصرف قند و شکر را کاهش دهید
رژیمهای پرقند با افزایش مقاومت به انسولین و چاقی، میتوانند در بلندمدت زمینهساز سرطان باشند. سعی کنید نوشیدنیهای شیرین، شیرینیجات صنعتی و میانوعدههای پرکالری را محدود کنید.

تغذیه حمایتی در دوران درمان سرطان روده
۱. به انرژی بدن توجه ویژه داشته باشید
در طول درمانهایی مانند شیمیدرمانی و رادیوتراپی، بدن به انرژی بیشتری نیاز دارد. کاهش وزن ناخواسته یکی از مشکلات رایج است. مصرف وعدههای کوچک ولی پرکالری مانند اسموتی با مغزها، نان با کره بادامزمینی یا فرنی با شیر پرچرب میتواند به تامین انرژی کمک کند.
۲. در صورت تهوع، انتخاب غذاهای سبک
بسیاری از بیماران در طول شیمیدرمانی دچار تهوع یا کماشتهایی میشوند. در این شرایط، مصرف غذاهای ساده، خشک، سرد یا بیبو مانند نان تُست، سیبزمینی آبپز، ماست یا بیسکویت ساده بهتر تحمل میشود.
۳. مراقبت از سلامت روده و گوارش با غذاهای پروبیوتیک
مصرف مواد حاوی پروبیوتیک مانند ماست پروبیوتیک، کفیر، شورها یا مکملهای مخصوص میتواند به بازسازی فلور میکروبی روده و کاهش عوارض گوارشی مانند اسهال کمک کند.
۴. نوشیدن آب و مایعات کافی
در دوره درمان، کمآبی بدن بهویژه در صورت ابتلا به اسهال یا استفراغ، مشکلساز است. نوشیدن آب، دمنوشهای گیاهی، آبمیوههای طبیعی و سوپهای سبک، برای حفظ هیدراتاسیون بدن ضروری است.
یک برنامه غذایی نمونه روزانه (ضد التهاب و حمایتی)
| وعده | پیشنهاد |
|---|---|
| صبحانه | نان سبوسدار + تخممرغ آبپز + آووکادو + چای سبز |
| میانوعده | اسموتی موز و بادام درختی با شیر کملاکتوز |
| ناهار | برنج قهوهای + مرغ کبابی + سبزیجات بخارپز |
| عصرانه | ماست پروبیوتیک + گردو یا خرما |
| شام | سوپ جو و هویج + سالاد با روغن زیتون |
سوالات متداول سرطان روده
کلام آخر
در «بای بای سرطان» باور داریم که هیچ بیماری—even سرطان—قویتر از امید، آگاهی و تصمیم به ادامه زندگی نیست. اگرچه سرطان روده میتواند چالشبرانگیز باشد، اما با درمانهای پزشکی نوین، پشتیبانی روحی و اصلاح سبک زندگی، میتوان آن را کنترل و حتی درمان کرد. ما همواره در کنار شما هستیم تا با اطلاعات علمی، کاربردی و انسانی، مسیر درمان را برایتان روشنتر کنیم. فراموش نکنید: با آگاهی، میتوان به زندگی برگشت و با قدرت گفت «بای بای سرطان».




