بروز مشکلات استخوانی در بیمارانی که مبتلا به تومورهای این نواحی هستند، در اکثر مواقع مشکلی رایج است. داروی پرولیا، یکی از داروهایی است که هم در جهت بهبود پوکی استخوان و هم در برابر جلوگیری از آن عمل کرده و می‌تواند از آسیب‌های استخوانی در بیماران سرطانی تا حد زیادی جلوگیری کند.
در این مقاله‌ی بای بای سرطان، هدف ما بررسی تمامی نکات مهم پرولیا، از مکانیسم اثرگذاری تا عوارض جانبی این دارو، برای بیماران سرطانی و غیرسرطانی خواهد بود.
آمپول پرولیا برای چیست؟
داروی پرولیا یک آنتی بادی مونوکلونال است؛ آنتی بادی‌های مونوکلونال برای هدف قرار دادن و تخریب سلول‌های خاصی در بدن ساخته می‌شوند و این خاصیت ممکن است به محافظت از سلول‌های سالم در برابر آسیب‌ها و بیماری‌ها کمک کننده باشد.
پرولیا در بزرگسالان برای درمان پوکی استخوان یا از از بین رفتن و تخریب استخوان در افرادی که :
- در خطر بالای شکستگی استخوان هستند.
- کسانی که نمی‌توانند از داروی پوکی استخوان دیگری استفاده کنند یا این داروها در آنها خوب عمل نکرده‌اند.
پرولیا گاهی اوقات در افرادی که شکستگی استخوان آنها به دلیل مصرف برخی داروها یا درمان‌های سرطانی که باعث پوکی استخوان بیماران می‌شود نیز استفاده خواهد شد.
علاوه بر این، داروی prolia برای درمان پوکی استخوان ناشی از گلوکوکورتیکوئید (گروهی از کورتون‌های ساخته شده در بدن) در مردان و زنانی که در معرض خطر شکستگی‌های استخوانی قرار دارند، استفاده می‌شود.
کاربرد داروی پرولیا
- معمولا متخصصین برای درمان پوکی استخوان (شرایطی که در آن استخوان‌ها نازک و ضعیف می‌شوند و به راحتی می‌شکنند) پرولیا را برای بیماران خود تجویز می‌کنند.
این عارضه بیشتر در زنانی که درگیر یائسگی شده‌اند و کسانی که به دلیل کهولت سن و یا بیماری‌های خاص، دچار پوکی استخوان شده‌اند، بروز پیدا می‌کند.
همچنین کسانی که نمی‌توانند داروی دیگری را مصرف کنند یا نسبت به داروهای هم‌رده، پاسخ درمانی مناسبی نداشته‌اند نیز باید از داروی پرولیا استفاده کنند تا عارضه پوکی استخوان آنها درمان شود.
- از پرولیا در درمان پوکی استخوان آقایانی که در معرض شکستگی استخوان هستند یا افرادی که نمی‌توانند سایر درمان‌های دارویی برای پوکی استخوان را دنبال کنند یا به این درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند هم استفاده می‌شود.
- درمان پوکی استخوان ناشی از داروهای کورتیکواستروئیدی در مردان و زنانی که حداقل به مدت ۶ ماه از داروهای کورتیکواستروئیدی استفاده کرده و خطر شکستگی استخوانی در آنها افزایش می‌یابد یا نمی‌توانند از سایر درمان‌های دارویی برای پوکی استخوان خود استفاده کنند، پرولیا تجویز می‌شود.
- به طور کلی داروی پرولیا ممکن است برای کسانی که به دلیل درمان سرطان پروستات خود درگیر پوکی استخوان می‌شوند نیز تجویز شود؛ چرا که پرولیا از استئوپروزیز (پوکی استخوان) جلوگیری می‌کند.
- این دارو برای درمان از دست دادن تراکم استخوان در زنان مبتلا به سرطان سینه که داروهای خاصی دریافت می‌کنند و خطر شکستگی استخوانی آنها را افزایش می‌دهد نیز توسط پزشک توصیه می‌شود.
- برای کاهش خطر شکستگی در افرادی که به مولتیپل میلوما مبتلا هستند (سرطانی که از سلول‌های پلاسما شروع شده و باعث آسیب استخوانی می‌شود) و در افرادی که انواع خاصی از سرطان را دارند که از قسمت دیگری از بدن شروع به رشد کرده و به استخوان‌ها متاستاز داده است نیز ممکن است از پرولیا استفاده شود.
- داروی پرولیا در بزرگسالان و برخی از نوجوانانی که برای درمان تومور سلول غول پیکر استخوان خود امکان عمل جراحی ندارند و یا این بیماری در آنها با عمل جراحی بهبود پیدا نمی‌کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- در مواردی که بیماران درگیر سطوح بالای کلسیم ناشی از سرطان هستند، پزشکان برای بیمار از پرولیا استفاده می‌کنند تا استخوان‌های بیماران تحلیل نرفته و کلسیم‌های بیشتری به خون آزاد نشود.
نحوه و زمان تزریق آمپول پرولیا
تزریق دنوزوماب یا داروی prolia به عنوان یک محلول به صورت زیرجلدی در قسمت بالای بازو، بالای ران یا دور ناف بیماران، توسط پزشک متخصص و پرستار انجام می‌شود.
تزریق پرولیا در حالت عادی و کلی هر ۶ ماه یکبار انجام می‌شود اما در شرایط خاص و حادتر، این دارو در فواصل کوتاه‌تری تزریق می‌شود.
به عنوان مثال، هنگامی که پرولیا جهت کاهش خطر شکستگی ناشی از مولتیپل میلوما یا سرطانی که به استخوان گسترش یافته است در نظر گرفته شود، تزریق آن معمولا هر ۴ هفته یکبار صورت می‌گیرد.
از طرف دیگر زمانی که پرولیا جهت درمان تومورهای بزرگ و غول پیکر استخوان یا سطوح بسیار بالای کلسیم ناشی از سرطان تجویز می‌شود، معمولا هر ۷ روز یکبار برای سه دوز اول ( دوز اول روز اول، دوز دوم روز هفتم و دوز سوم روز پانزدهم) و دو هفته پس از آن هر ۴ هفته یکبار تزریق خواهد شد.
پزشک متخصص در طول جلسات درمانی و تزریق پرولیا دائما متذکر می‌شود که از مکمل‌های ویتامین D و کلسیم تا زمانی که دوره‌های درمانی ادامه دارد، استفاده شود.
نکات احتیاط داروی پرولیا
پیش از مصرف پرولیا باید یکسری نکات را دانسته و به آنها توجه شود که در ادامه به برخی از این نکات مهم می‌پردازیم:
البته قبل از هرچیزی باید بدانید که در صورتی که فرد به داروی پرولیا یا دنوموزاب حساسیت دارد و یا هرکدام از مشکلات زیر را دارد، مصرف این دارو برای فرد به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
- در صورتی که کلسیم خون فرد بسیار پایین باشد و یا به عبارتی دچار هیپوکلسمی باشد، استفاده از پرولیا به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
- در صورتی که فرد از داروی پرولیا استفاده می‌کند، استفاده همزمان داروهایی از برندهای دیگر و یا انواع دیگری از داروهای رده دارویی دنوزوماب، مشکل‌ساز خواهد شد.
- چنانچه فرد قبل از مصرف پرولیا از بیماری‌های کلیوی رنج می‌برند یا دیالیز می‌شود و یا سیستم ایمنی ضعیفی دارد که این مشکل می‌تواند به دلیل وجود بیماری‌های زمینه‌ای و یا استفاده از داروهای خاص یا حتی ناشی از کم کاری تیروئید باشد، بهتر است پیش از مصرف پرولیا با پزشک متخصص مشورت‌های لازم صورت گیرد.
- در شرایطی که بیمار برای انجام یک عمل جراحی دندان و یا فک آماده می‌شود، فرد از بیماری که باعث کاهش جذب مواد غذایی و یا سوء جذب رنج می‌برد و یا دارویی مصرف می‌کند که سطح کلسیم خون را پایین می‌آورد و از طرفی امکان دریافت کلسیم از طریق مواد غذایی وجود ندارد، پزشک متخصص مصرف داروی پرولیا را تجویز نکرده و یا قطع خواهد کرد.
- اگر که بیمار باردار است، مصرف دنوموزاب و یا پرولیا برای او به هیچ عنوان مقدور نخواهد بود؛ چرا که این دارو علاوه بر تاثیرات بسیار شدید بر مادر، بر جنین داخل رحم اون نیز تاثیر گذاشته و باعث ایجاد نقایص مادرزادی و یا بیماری‌های زمینه‌ای در جنین می‌شود.
همچنین مادرانی که فرزند آنها متولد شده است و در دوران شیردهی هستند نیز نباید از داروی prolia استفاده کنند؛ به این دلیل که این دارو ممکن است از طریق شیر مادر، وارد بدن کودک شود و تاثیرات جبران ناپذیری را منجر شود.
هشدارهای دارویی prolia
پرولیا می‌تواند عوارض جانبی متعدد و مهمی را در فرد مصرف کننده ایجاد کند. در صورت بروز تب، لرز، درد و یا سوزش هنگام دفع ادرار، درد شدید معده، سرفه، تنگی نفس، مشکلات پوستی، بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن و بروز درد شدید یا غیرعادی فورا باید به پزشک مراجعه شود.
چنانچه که فرد باردار باشد، نباید از دونوزوماب یا پرولیا استفاده شود؛ در حین استفاده از از این داروها و حداقل ۵ ماه پس از آخرین دوز، ضروری است تا از روش جلوگیری از بارداری موثر استفاده شود.
در صورت بارداری در طول مصرف داروی پرولیا، حتما باید به پزشک مراجعه شود تا از سلامت جنین و عدم تاثیرگذاری دارو بر مادر و جنین، اطمینان حاصل شود.
اگر که فرد قبل از دریافت پرولیا از بیماری‌های زمینه‌ای مختلفی مثل بیماری‌های کلیوی، ضعیف بودن سیستم ایمنی، سابقه کم کاری تیروئید یا جراحی تیروئید، سابقه جراحی روده و یا هر وضعیتی که باعث به هم خوردن هموستاز(پایداری وضعیت داخلی بدن) می‌شود، رنج می‌برد بهتر است پزشک متخصص را در جریان بگذارد.
برخی از افرادی از پرولیا استفاده می‌کنند، ممکن است دچار تحلیل استخوان ناحیه فک شوند که به آن استئونکروز فک نیز گفته می‌شود و علائم مختلفی مثل درد فک، تورم، بی‌حسی، لق شدن دندان‌ها، عفونت لثه‌ها و یا کندی روند ترمیم و ریکاوری پس از عمل جراحی لثه را ایجاد می‌کند.
در صورتی که فرد درگیر سرطان است و یا تحت شیمی درمانی، پرتو درمانی و یا مصرف استروئید به مقاصد درمانی قرار دارد، ممکن است به میزان بیشتری درگیر عارضه جانبی پرولیا یا استئونکروز فک باشد.
سایر اختلالاتی سلامتی که به واسطه ابتلا به استئونکروز فک ایجاد می‌شود شامل اختلالات لخته خون، کم‌خونی و بروز مشکلات دندانی عدیده خواهند بود.
در شرایطی که بیمار نیاز به انجام هرگونه اقدام دندانپزشکی به ویژه جراحی داشته باشد، باید از قبل به پزشک جراح خود و یا دندانپزشک اطلاع دهند که از داروی پرولیا استفاده می‌کند؛ چرا که مصرف این دارو می‌تواند اختلالاتی در روند درمانی و بهبودی پس از اقدامات درمانی ایجاد کند، به همین جهت امکان دارد مصرف این دارو در صورت صلاح‌دید پزشک برای مدتی قطع شود.
پیش از مصرف داروی پرولیا بدانید!
به طور کلی آمپول پرولیا به صورت زیرپوستی تزریق می‌شود و این تزریق می‌تواند توسط افراد مختلفی اعم از پرستار، پزشک عمومی و یا پزشک متخصص انجام شود؛ چرا که نیازمند اقدام خاصی مثل بی‌حسی و یا بیهوشی نخواهد بود.
پرولیا دارویی است که معمولا هر ۶ ماه یکبار برای بیماران تجویز می‌شود؛ به این دلیل که عوارض جانبی این دارو بسیار شدید بوده و استفاده بیش از حد از آن نه تنها تاثیر مثبتی بر سلامت بیماران نمی‌گذارد بلکه باعث آسیب‌های جبران ناپذیری در بیماران خواهند شد.
ممکن است پزشک متخصص از مراجعه کننده خود بخواهد در مدت زمانی که تحت درمان پرولیا قرار دارد، ویتامین D و کلسیم بسیار بیشتری مصرف کنند؛ البته لازم به ذکر است که تمامی این مواد ذکر شده باید طبق دستور و دوز تجویزی پزشک مصرف شود.
به طور کلی ضروری است قبل از انجام اقدامات درمانی در ناحیه دهان و دندان، حتما مصرف پرولیا با اطلاع پزشک قطع شود؛ در شرایطی با توجه به اقدمات درمانی انجام شده بر روی دندان‌های بیمار، پزشک متخصص ممکن است حتی بعد از اتمام درمان مشکلات دندانی نیز مصرف پرولیا را قطع کند تا اختلالی در روند ریکاوری فرد ایجاد نشود.
بیماران در طول مصرف پرولیا باید توجه ویژه‌ای به بهداشت دهان و دندان خود داشته باشند و به طور مرتب مسواک بزنند و از نخ دندان استفاده کنند؛ همچنین ممکن است قبل از شروع پروسه درمان با داروی پرولیا، معاینه دهان و دندان توسط دندانپزشک ضروری باشد.
اگر که بیماران بدون اطلاع پزشک و کاملا سر خود مصرف داروی پرولیا را قطع کنند، استفاده از آن را به تاخیر بیاندازند و یا این دارو را نادیده بگیرند، خطر شکستگی استخوان‌ها افزایش پیدا می‌کند.
شرایط نگهداری و تزریق داروی پرولیا
در صورتی که این دارو را از قبل در خانه موجود است، باید در جعبه و در یخچال نگهداری شود؛ همچنین این دارو باید از نور خورشید دور باشد و از یخ زدن آن جلوگیری شود.
چنانچه از قبل داروی پرولیا را در سرنگ آماده کرده‌اید و داخل یخچال قرار داده‌اید، به هیچ عنوان قبل از تزریق دارو آن را تکان ندهید. لازم به ذکر است که این دارو لزوما نباید در یخچال نگهداری شود و می‌توان آن را در دمای اتاق به مدت ۱۴ روز به دور از نور خورشید نیز نگهداری نمود.
پس از آن که تزریق انجام شد، سرنگی که از پیش پر شده بود را دور بیاندازید؛ حتی اگر درون آن مقداری دارو باقی مانده باشد نیز همچنان ضروری است که دور انداخته شود.
طبق گفته‌ی متخصصین این داروها شخصی است و نباید با شخص و یا بیماری دیگر به اشتراک گذاشته شود؛ چرا که دوره درمان بیماران تکمیل نخواهد شد و اختلال در روند درمان ایجاد می‌شود.
آمپول پرولیا ساخت کدام کشور است؟
داروی پرولیا در کشورهایی مثل هلند، ترکیه، دبی، ایران و.. ساخته می‌شود، انواع خارجی و ایرانی در رنج قیمتی متفاوتی دارد و مختص به یک کشور خاص نیست.
عوارض مصرف پرولیا
تزریق داروی دنوزومب ممکن است عوارض جانبی جدی برای بیمار ایجاد کند. اگر هر یک از این علائم شدید باشد و یا از بین نرود، باید حتما به پزشک متخصص مراجعه شود؛ عوارض جانبی مهم این دارو شامل موارد زیر است:
- ایجاد قرمزی پوست، خشکی و خارش در محل تزریق و یا محل‌های دیگر بدن بیمار.
- تراوش یا تاول‌های پوستی بر روی پوست که بر اثر حساسیت ناشی از داروها ممکن است ایجاد شود.
- کمر‌دردهای شدید که با استراحت بهبود پیدا نمی‌کند.
- ایجاد احساس درد در ارگان‌های تزریق شده بخصوص بازوها
- بروز تورم و ادم در محل تزریق دارو که معمولا بازوها و یا پاها هستند.
- وجود دردهای عضلانی یا مفصلی که با استراحت بهبود پیدا نمی‌کنند.
- کاهش اشتهای شدید و حالت تهوع
- مشکلات گوارشی مثل یبوست و اسهال
عوارض شدید پرولیا
از طرف دیگر، همه‌ی عوارض جانبی ناشی از داروی پرولیا خفیف نیستند و ممکن است در مواردی عارضه‌های بسیار شدید و جدی ایجاد کند که در این شرایط بیمار باید فورا جهت درمان به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها مراجعه کند.
عوارض شدید و جدی پرولیا شامل موارد زیر است:
- بروز سفتی، پرش، گرفتگی یا اسپاسم عضلات که ممکن است در مواردی عضلات حیاتی مثل قلب و سیستم تنفسی را درگیر کند.
- وجود بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در انگشتان دست، انگشتان پا یا اطراف ناحیه دهان که می‌تواند نشان دهنده خطرات جدی باشد.
- ایجاد کهیر، بثورات پوستی، خارش، مشکل در تنفس یا بلع، تورم صورت، تورم چشم‌ها، تورم گلو، تورم زبان و یا تورم لب‌ها که هر کدام از این موارد بخصوص تورم زبان و گلو می‌تواند بسیار خطرناک باشد و باعث انسداد راه هوایی و مرگ بیمار شود.
- تب و لرز شدید که به آسانی مهار نمی‌شود و در صورتی که ادامه‌دار باشد باعث بروز تشنج‌های شدید خواهد شد.
- سرفه و تنگی نفس شدید که از نشانه‌های حساسیت شدید نسبت داروی پرولیا خواهد بود.
- نیاز مکرر یا فوری به دفع ادرار، احساس سوزش هنگام دفع و دردهای شدید شکمی که نیاز به مداخله فوری درمانی دارند.
- بیماران در مواردی ممکن است درگیر تورم و درد شدید لثه‌ها شوند و همچنین عارضه‌هایی مثل لق شدن دندان‌ها، بی‌حسی یا احساس سنگینی در فک ممکن است رخ دهد.
- در مواردی پس از قطع دنوزومب با پرولیا و تا یک سال پس از آن تهوع، استفراغ، سردرد و در مواقعی کاهش هوشیاری ممکن است رخ دهد؛ بنابراین بیماران برای مدیریت و کنترل این عوارض شدید باید با پزشک متخصص خود مشورت کنند.
خطرات احتمالی داروی prolia
طبق تحقیقات صورت گرفته، مشخص شد که تزریق بیش از حد داروی پرولیا ممکن است خطر شکستن استخوان‌ها بخصوص استخوان ران را در افراد افزایش دهد.
همچنین در مواردی ممکن است بیماران تا چندین هفته یا ماه‌ها قبل از ایجاد شکستگی استخوان در لگن، کشاله ران و ران خود احساس درد شدیدی کنند و متوجه شوند که یکی یا هر دو استخوان ران آنها شکسته است؛ حتی اگر ضربه‌ای به آن وارد نشده باشد و یا زمین نخورده باشند.
شکستگی‌های استخوانی در افراد عادی امری غیرطبیعی است اما افرادی که پوکی استخوان دارند، ممکن است درگیر شکستگی‌های متعددی در استخوان‌های خود شوند حتی اگر از داروی پرولیا استفاده نکرده باشند.
مراقبت از خود پس از تزریق پرولیا
۱. در صورت لزوم از مکمل‌های کلسیم و ویتامین D برای درمان و یا پیشگیری از پایین آمدن سطوح کلسیم خون با نظر پزشک استفاده کنید؛ پس از یک دوره مصرف طبق دستورالعمل پزشک، آزمایش خون انجام داده تا از میزان سطح کلسیم خون اطمینان حاصل شود.
۲. بهداشت دهان و دندان مناسب و کامل و انجام مراقبت‌های معمول از دندان را ضروری بدانید؛ به دندانپزشک خود اطلاع دهید که تحت درمان با پرولیا هستید تا اقدامات پیشگیرانه از بروز مشکلات جدی‌تر را در دستور کار قرار دهد.
۳. در طول دوره درمان با پرولیا (PROLIA) از انجام اقدامات تهاجمی ناحیه دهان و دندان خودداری شود؛ چرا که نه تنها مشکل بیمار را رفع نمی‌کند بلکه باعث بروز مشکلات جدی‌تری خواهد شد.
۴. در صورتی که بیماران پس از روش‌های تهاجمی دندانپزشکی، درد مداوم یا بهبود آهسته دهان یا فک را تجربه کردند، باید به پزشک متخصص و یا دندانپزشک مراجعه کنند.
۵. بهتر است بیماران در طول پروسه درمان حداقل ۲ تا ۳ لیتر مایعات هر ۲۴ ساعت بنوشند مگر این که پزشک متخصص دستور دیگری داشته باشند؛ به این دلیل که مهم است که در زمان درمان با این دارو، از کم آبی بدن جلوگیری شود.
۶. مصرف استامینوفن ممکن است به تسکین ناراحتی ناشی از تب، سردرد و دردهای عمومی بیماران کمک کند اما قبل از مصرف، بهتر است با پزشک مشورت شود.
۷. برای کاهش حالت تهوع، بهتر است بیماران داروهای ضد تهوع را طبق دستور پزشک مصرف کنند و وعده‌های غذایی کوچک در دفعات زیاد بخورند.
مصرف غذاهایی که ممکن است به کاهش اسهال کمک کند و در صورت لزوم برنامه‌ی داروهای ضد اسهال را که توسط متخصص مراقبت‌های بهداشتی تجویز شده است، دنبال کنند.
۸. برای جلوگیری از تحریک پوست، بیماران می‌توانند از صابون‌های ملایم و بدون عطر، شوینده‌های لباسشویی و لوسیون‌ها استفاده کنند. برای مرطوب نگه داشتن پوست و جلوگیری از ترک خوردن آن، استفاده از لوسیون‌های آبرسان منعی ندارد.
۹. بیماران حتما باید استراحت کافی داشته باشند و تغذیه کافی را مد نظر قرار دهند.
در صورتی که بیماران علائم یا عوارض جانبی گفته شده را تجربه کردند، حتما باید آنها را با تیم مراقبت‌های بهداشتی یا پزشک خود در میان بگذارند.
متخصصین می‌توانند داروهای خاصی را تجویز کنند و با پیشنهاد‌های جایگزین دیگری را ارائه دهند که در مدیریت چنین مشکلاتی موثر خواهد بود.
عدم رعایت ترتیب تزریق آمپول پرولیا
شاید این سوال پیش بیاید که اگر بیماران یک جلسه را برای دریافت تزریق پرولیا را از دست بدهند، چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
بیماران باید در اسرع وقت با پزشک خود ارتباط برقرار کنند و دوز فراموش شده باید به محض اینکه فرد به مرکز درمانی مراجعه کرد، مطابق برنامه ریزی تجویز شود.
پس از دریافت دوز فراموش شده دارو، تزریق بعدی بیماران باید ۶ ماه پس از تاریخ آخرین تزریق بیمار انجام شود تا مشکلی از لحاظ بروز عارضه‌های جانبی شدید برای بیماران ایجاد نشود.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان، داروی پرولیا را به عنوان یکی از داروهای موثر در پیشگیری و درمان انواع پوکی استخوان به خصوص پوکی استخوان ناشی از سرطان معرفی کردیم و با نکات پیش از مصرف دارو و عوارض جانبی آن آشنا شدیم.
در نهایت باید بدانید که مصرف این دارو و تعیین دوز مصرفی آن، وابسته به صلاح‌دید پزشک و شرایط بیمار بوده و مصرف دو مکمل کلسیم و ویتامین D نیز در بازه‌ی درمانی پرولیا، از واجبات درمان با این دارو خواهد بود.
منابع:
3 پاسخ
پرولیا اگه باعث شکستگی استخوان ران میشه چرا باید استفاده کرد؟ خب این که بدتره، مگه پرولیا درمان نیست؟
درود بر شما
هر دارویی مقدار مجازی اجازه مصرف داره، و مصرف بیش از اندازه پرولیا بجای درمان باعث شکستگی استخوان میشه
سلام حداکثر تا چند سوزن میتوانیم بزنیم.ممنون