از بین روش‌های متعدد درمان سرطان، دو روش درمان شیمی درمانی و جراحی بیش از بقیه کاربرد دارند. اما تشخیص این که برای درمان بیمار، از شیمی درمانی یا جراحی استفاده شود، بر عهده‌ی پزشک خواهد بود.
البته که پزشک بهترین پلن درمانی را به بیمار پیشنهاد می‌دهد اما در نهایت تصمیم گیری نسبت به انجام یا عدم انجام هر درمانی بر عهده‌ی خود بیمار است. به همین علت هدف ما در این مقاله‌ی بای بای سرطان، بررسی و مقایسه‌ی دو روش درمانی نام برده و میزان اثر بخشی هر کدام خواهد بود.
جراحی برای درمان سرطان
عمل جراحی که یکی از قدیمی‌ترین متودهای درمانی برای ریشه کن کردن سرطان است و از گذشته تا به اکنون، مورد استفاده قرار می‌گرفته است. در این متود علاوه بر بافت سرطانی و یا تومور، مقداری از بافت سالم اطراف نیز برداشته می‌شود.
مسئولیت انجام این پروسه درمانی بر عهده‌ی انکولوژیست و یا جراح خواهد بود. هنگامی که عمل جراحی انجام می‌شود، تومورهای سرطانی که معمولا بدخیم هستند، برداشته و از بدن خارج می‌شوند تا علاوه بر بهبود عملکرد بدن بیمار، عوارض جانبی سرطان نیز کاهش پیدا کند.
لازم به ذکر است که این متود درمانی برای همه افرادمناسب نیست و انجام آن نیازمند وجود یکسری از عوامل و شرایط خاص است که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
نوع سرطان:
از عمل جراحی برای درمان بعضی سرطان‌ها مثل سرطان خون و سرطان لنفوم نمی‌توان استفاده کرد؛ چرا که این سرطان‌ها اغلب در بدن گسترش یافته‌اند و در صورتی که بیماری در اکثر نقاط بدن وجود داشته باشد، با شیمی درمانی یا جراحی به صورت درمان تکی، نمی‌توان سرطان را به طور کامل ریشه کن کرد.
محل سرطان:
در بعضی موارد عمل جراحی برای درمان سرطان امکان پذیر نیست؛ زیرا سرطان در نزدیکی بافت‌های بسیار حساس و یا ارگان‌های حیاتی ایجاد شده است؛ برای مثال در صورتی که سرطان در نزدیکی عروق حیاتی بدن ایجاد شود، امکان برداشتن آن با عمل جراحی وجود نخواهد داشت.
وسعت سرطان:
در صورتی که سرطان در بدن بیمار گسترش یافته باشد، عمل جراحی برای درمان سرطان، دیگر متود درمانی مطلوبی نخواهد بود. در این شرایط از سایر متودهای درمانی مثل شیمی درمانی یا جراحی پس از آن و رادیوتراپی برای کوچک‌تر کردن تومورها و کنترل سرطان استفاده می‌شود.
شیمی درمانی برای درمان سرطان
شیمی درمانی یکی از متودهای درمان سرطان است که در آن از داروهای شیمیایی قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی که با سرعت بسیار زیادی تقسیم می‌شوند، استفاده می‌شود.
در شیمی درمانی برای درمان سرطان از طیف وسیعی از داروها استفاده می‌شود. علاوه بر این، شیمی درمانی یا جراحی هم به صورت درمان مفرد و هم به صورت ترکیبی با سایر متودهای درمانی و با توجه به نیاز بیمار تجویز می‌شوند.
درست است که شیمی درمانی یک روش بسیار موثر برای از بین بردن سرطان است اما لازم به ذکر است که با عوارض جانبی زیادی که دارد، بیماران را شدیدا تحت تاثیر قرار می‌دهد.
این متود درمانی زمانی کاربرد دارد که سرطان در بدن پخش شده باشد و یا ریسک متاستاز دادن آن وجود داشته باشد. در صورت وجود شرایط خاصی، شیمی درمانی برای درمان سرطان بیماران تجویز می‌شود که در ادامه به برخی از این شرایط می‌پردازیم:
- زمانی که شیمی درمانی به عنوان درمان اصلی و کلی سرطان برای بیمار در نظر گرفته شود.
- در مواردی که پزشک متخصص برای تاثیر هر چه بیشتر درمان، از شیمی درمانی یا جراحی همراه با سایر متودهای درمانی مثل رادیوتراپی استفاده می‌کند.
- زمانی که بیمار عمل جراحی و یا رادیوتراپی انجام داده است و پزشک برای جلوگیری از عود دوباره سرطان، شیمی درمانی را به کار می‌برد که به این روش شیمی درمانی کمکی نیز می‌گویند.
- درصورتی که سرطان به قدری پیشرفت کرده باشد که دیگر امکان درمان آن وجود نداشته باشد؛ در این مواقع از شیمی درمانی به عنوان درمان حمایتی که علائم بیماری را تسکین می‌دهد، استفاده می‌شود.
در ضمن، اثر بخشی و موثر بودن شیمی درمانی با توجه به نوع سرطان، میزان وخامت و همچنین شرایط بیمار می‌تواند متفاوت باشد.
شیمی درمانی یا جراحی؟
همانطور که پیش‌تر گفتیم، شیمی درمانی هم به عنوان تک درمان و هم به صورت ترکیبی با سایر روش‌های درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
هنگامی از شیمی درمانی قبل از عمل جراحی استفاده می‌شود که سرطان به قسمت‌های مختلف بدن گسترش پیدا کرده باشد و از عمل جراحی به تنهایی نمی‌توان برای از بین بردن آن استفاده کرد.
به همین دلیل بیمار ابتدا تحت شیمی درمانی قرار می‌گیرد که تا حد امکان وسعت سرطان در بدن شخص کاهش پیدا کند و پس از آن که بیماری با شیمی درمانی مهار شد، متخصصین از عمل جراحی برای برداشتن مقدار باقی مانده از سرطان و یا کاهش حجم بافت سرطانی در بدن استفاده می‌کنند که در بیشتر مواقع بسیار موثر است.
لازم به ذکر است در مواقعی نمی‌توان به دلیل کوچک بودن محل درگیر و همچنین متعدد بودن این نقاط در کل بدن از عمل جراحی به تنهایی استفاده نمود؛ به همین دلیل قبل از انجام جراحی، انجام شیمی درمانی در دستور کار قرار می‌گیرد.
از طرف دیگر شیمی درمانی بعد از عمل جراحی نیز انجام می‌شود که به نوعی درمان مکمل و تکمیلی عمل جراحی خواهد بود. در این حالت بیمار با توجه به محل بافت سرطانی و یا تومور بدخیم تحت عمل‌جراحی قرار می‌گیرد.
پزشک متخصص برای آن که هیچ اثری از سرطان در بدن باقی نماند و این بیماری را به طور کامل از بین برده باشد، از شیمی درمانی بعد از عمل جراحی استفاده می‌کند تا تمامی سلول‌های بیماری زای باقی مانده به واسطه داروهای قوی شیمی درمانی از بین بروند.
البته انجام شیمی درمانی برای درمان سرطان بعد از عمل جراحی نیازمند وجود شرایط خاصی است؛ برای مثال در بیمارانی که بدنشان نسبت به شیمی درمانی پاسخ مثبتی نداده است، بعد از عمل جراحی از رادیوتراپی استفاده می‌شود.
چرا که پیش‌تر شیمی درمانی کاربردی نبوده است. از سوی دیگر ترجیح بیمار به انجام یک روش درمانی و همچنین سن وی نیز بسیار تاثیر گذار خواهد بود.
عوارض جانبی جراحی برای درمان سرطان
عوارض جانبی بخش جدایی ناپذیر همه‌ی درمان‌ها حتی شیمی درمانی یا جراحی است. در عمل جراحی یا خود متود درمانی و یا داروهای مورد استفاده در آن، باعث ایجاد اثرات و عوارضی در بیماران می‌شوند.
به طور کلی هر چه پروسه جراحی پیچیده‌تر و سنگین‌تر باشد، ریسک بروز عوارض جانبی افزایش می‌یابد. البته عمل‌های جراحی جزئی مثل نمونه برداری از بافت یا بیوپسی نسبت به عمل‌های جراحی سنگین‌تر عوارض کمتری خواهند داشت.
عفونت در محل جراحی و یا بی‌حسی موضعی از شایع‌ترین عوارض به وجود آمده در بیمارانی است که تحت جراحی قرار گرفته‌اند اما به طور کلی عارضه‌های ایجاد شده به واسطه جراحی تهدید کننده حیات نیستند.
در ادامه به چند نمونه از این عوارض اشاره می‌کنیم:
- خونریزی
- ایجاد لخته‌های خون
- آسیب به بافت‌های اطراف
- واکنش‌های دارویی
- درد
- آسیب به ارگان‌های اطراف محل جراحی
عوارض شیمی درمانی برای درمان سرطان
شیمی درمانی (chemotherapy) بر تمام سلول‌هایی که با سرعت زیاد در بدن تقسیم می‌شوند، تاثیر می‌گذارد. این سلول‌ها می‌توانند شامل سلول‌های سرطانی، سلول‌های خونی تشکیل شده در مغز استخوان و یا سلول‌های پوششی موجود در دهان، معده، روده و حتی مو باشند.
در مواردی که شیمی درمانی یا جراحی به سلول‌های سالم و طبیعی بدن آسیب برسانند، باعث بروز عوارض جانبی می‌شوند.
شدت و میزان عوارض جانبی ارتباط مستقیمی با نوع و دوز دارو دارد. طبق نظر متخصصین، بیشتر عوارض جانبی بروز پیدا کرده کوتاه مدت و قابل مدیریت هستند اما در مواردی شیمی درمانی باعث آسیب‌های دائمی به ارگان‌هایی مثل قلب، کلیه، ریه‌ها و حتی اندام تناسلی خواهد شد.
امروزه محققین در تلاشند تا بهترین داروی شیمی درمانی ممکن با کمترین عوارض جانبی تولید کنند و یا عوارض جانبی داروهای موجود را به حداقل برسانند.
شایع‌ترین عوارض جانبی شیمی درمانی شامل:
- احساس ضعف و خستگی مفرط
- تهوع و استفراغ
- یبوست و اسهال
- ریزش موی تمام بدن بخصوص موی سر
- زخم‌های ناحیه دهان
- اختلالات حافظه و ادراک
مقایسه بین اثرات بلندمدت شیمی‌درمانی و جراحی بر کیفیت زندگی بیماران
اثرات بلندمدت شیمی‌درمانی بر کیفیت زندگی بیماران می‌تواند بسیار متفاوت باشد و به نوع و شدت درمان، نوع سرطان و وضعیت سلامتی اولیه بیمار بستگی دارد. شیمی‌درمانی به دلیل استفاده از داروهای قوی و تاثیرگذار بر سلول‌های سریع‌التقسیم، ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی طولانی‌مدت شود.
این عوارض شامل خستگی مزمن، مشکلات عصبی مانند نوروپاتی محیطی، و حتی آسیب‌های قلبی و کلیوی است. برخی از بیماران ممکن است سال‌ها پس از پایان درمان همچنان با مشکلاتی مانند کاهش انرژی، درد مزمن و یا اختلالات حافظه دست‌وپنجه نرم کنند که این موارد می‌تواند کیفیت زندگی آنها را به طور جدی تحت تاثیر قرار دهد.
در مقابل، اثرات بلندمدت جراحی بر کیفیت زندگی بیماران به نوع و میزان جراحی انجام‌شده بستگی دارد. در بسیاری از موارد، جراحی به عنوان یک روش مستقیم برای برداشتن تومور یا بافت سرطانی استفاده می‌شود و ممکن است بیمار پس از جراحی نیاز به مدت زمان بیشتری برای بهبودی کامل داشته باشد.
اثرات جانبی جراحی می‌تواند شامل درد مزمن، مشکلات حرکتی در صورت آسیب به عضلات یا اعصاب، و تغییرات ظاهری بدن باشد. در برخی موارد، بیمارانی که تحت جراحی‌های بزرگ و پیچیده قرار می‌گیرند، ممکن است با مشکلاتی مانند محدودیت در حرکت یا نیاز به کمک‌های جسمانی مواجه شوند که می‌تواند کیفیت زندگی آنها را در بلندمدت تحت تاثیر قرار دهد.
در نهایت، انتخاب بین شیمی‌درمانی و جراحی برای درمان سرطان به نیازها و ترجیحات فردی بیمار بستگی دارد. هر دو روش می‌توانند تاثیرات بلندمدتی بر کیفیت زندگی بیماران داشته باشند، اما این تاثیرات می‌تواند با توجه به نوع درمان، حمایت‌های پس از درمان و تدابیر مراقبتی کاهش یابد.
بیماران باید در فرآیند تصمیم‌گیری با پزشکان خود مشورت کنند و تمامی جنبه‌های زندگی خود، از جمله تأثیرات احتمالی بر کیفیت زندگی، را در نظر بگیرند. همچنین، برنامه‌های توانبخشی و حمایت‌های روانی می‌توانند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران پس از درمان داشته باشند.
مقایسه هزینه‌های درمانی بین شیمی‌درمانی و جراحی
هزینه‌های درمان سرطان می‌تواند به شدت متفاوت باشد و یکی از عوامل مهم در انتخاب روش درمانی است. شیمی‌درمانی به عنوان یکی از روش‌های درمانی اصلی برای بسیاری از انواع سرطان‌ها، معمولاً هزینه‌های بالایی را به همراه دارد. این هزینه‌ها شامل قیمت داروهای شیمی‌درمانی، هزینه‌های مربوط به جلسات درمانی، مراقبت‌های بیمارستانی و تست‌های تشخیصی است.
بسته به نوع داروها و مدت زمان درمان، هزینه‌های شیمی‌درمانی می‌تواند به هزاران دلار در ماه برسد. علاوه بر این، بیمار ممکن است نیاز به مصرف داروهای اضافی برای مدیریت عوارض جانبی داشته باشد که این امر هزینه‌های بیشتری را ایجاد می‌کند.
در مقابل، جراحی به عنوان یک روش درمانی مستقیم، ممکن است هزینه‌های متفاوتی داشته باشد. هزینه‌های جراحی به عواملی مانند نوع و پیچیدگی جراحی، مدت زمان بستری در بیمارستان، و مراقبت‌های پس از جراحی بستگی دارد. در برخی موارد، جراحی ممکن است تنها یک بار انجام شود و به نسبت شیمی‌درمانی که نیاز به چندین جلسه دارد، هزینه کمتری داشته باشد.
با این حال، جراحی‌های پیچیده‌تر مانند جراحی‌های مرتبط با سرطان‌های داخلی ممکن است هزینه‌های بسیار بالایی داشته باشند. همچنین، هزینه‌های پس از جراحی شامل توانبخشی، فیزیوتراپی و درمان‌های مرتبط نیز می‌تواند به هزینه کلی اضافه شود.
در نهایت، انتخاب بین شیمی‌درمانی و جراحی از نظر هزینه‌ها باید با توجه به شرایط مالی بیمار و بیمه‌های درمانی او انجام شود. بیماران باید به دقت هزینه‌های مرتبط با هر روش را بررسی کنند و با پزشکان خود مشورت کنند تا بهترین گزینه را با توجه به توانایی مالی خود انتخاب کنند.
همچنین، برخی از بیماران ممکن است نیاز به ترکیبی از هر دو روش داشته باشند که هزینه‌ها را به طور کلی افزایش می‌دهد. در این شرایط، برنامه‌ریزی مالی دقیق و استفاده از منابع حمایتی می‌تواند به کاهش بار مالی درمان کمک کند.
تأثیر این دو روش درمانی شیمی‌درمانی و جراحی بر روی سیستم ایمنی بدن
شیمی‌درمانی به دلیل هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی سریع‌التقسیم، می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سیستم ایمنی بدن داشته باشد. داروهای شیمی‌درمانی نه تنها سلول‌های سرطانی را از بین می‌برند، بلکه می‌توانند سلول‌های سالم و به‌ویژه سلول‌های خونی که در مغز استخوان تولید می‌شوند را نیز تحت تأثیر قرار دهند. این مسئله می‌تواند منجر به کاهش شدید تعداد گلبول‌های سفید خون (لکوپنی) شود که باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌گردد.
در نتیجه، بیمارانی که تحت شیمی‌درمانی قرار می‌گیرند، ممکن است بیشتر مستعد عفونت‌ها باشند و به مراقبت‌های ویژه‌ای برای جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های جدی نیاز داشته باشند.
از سوی دیگر، جراحی نیز می‌تواند به طور موقت سیستم ایمنی بدن را تحت تأثیر قرار دهد، به‌ویژه در صورتی که جراحی پیچیده و همراه با خونریزی یا آسیب به بافت‌های گسترده باشد. بعد از جراحی، بدن نیاز به زمان دارد تا بهبود یابد و سیستم ایمنی مجدداً تقویت شود. این دوره نقاهت ممکن است بیمار را در برابر عفونت‌ها و سایر مشکلات مرتبط با ضعف ایمنی آسیب‌پذیر کند.
با این حال، تأثیرات جراحی بر سیستم ایمنی معمولاً کوتاه‌مدت هستند و پس از بهبودی کامل بدن، سیستم ایمنی به حالت عادی بازمی‌گردد.
در نهایت، هر دو روش درمانی شیمی‌درمانی و جراحی می‌توانند اثرات متفاوتی بر سیستم ایمنی بدن داشته باشند و انتخاب بین این دو روش باید با توجه به وضعیت کلی سلامت بیمار انجام شود. بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند ممکن است نتوانند به خوبی با عوارض جانبی شیمی‌درمانی یا جراحی مقابله کنند.
به همین دلیل، پزشکان ممکن است درمان‌های حمایتی و مکملی را برای تقویت سیستم ایمنی و کاهش خطرات ناشی از درمان‌های اصلی پیشنهاد کنند. همچنین، رعایت نکات بهداشتی و داشتن یک رژیم غذایی مناسب می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی و بهبود سریع‌تر بیمار کمک کند.
سوالات متدوال درباره شیمی درمانی یا جراحی
شیمی‌درمانی یا جراحی: کدام بهتر است؟
بستگی به نوع و مرحله سرطان دارد.
آیا می‌توان از شیمی‌درمانی و جراحی همزمان استفاده کرد؟
بله، در برخی موارد برای افزایش اثربخشی.
عوارض شیمی‌درمانی بیشتر است یا جراحی؟
بستگی به وضعیت بیمار و نوع درمان دارد.
آیا شیمی‌درمانی و جراحی به صورت ترکیبی موثرتر است؟
بله، گاهی ترکیب این دو بهترین نتیجه را می‌دهد.
کدام روش عوارض جانبی بیشتری دارد: شیمی‌درمانی یا جراحی؟
بستگی به شرایط بیمار و نوع سرطان دارد.
کدام روش برای درمان اولیه بهتر است: شیمی‌درمانی یا جراحی؟
به نوع سرطان و مرحله آن بستگی دارد.
آیا شیمی‌درمانی می‌تواند جایگزین جراحی شود؟
گاهی بله، اما نه همیشه.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان، به مقایسه دو روش شیمی‌درمانی یا جراحی پرداختیم و بررسی کردیم که هر کدام از این روش‌ها در چه شرایطی بهترین عملکرد را دارند. همانطور که گفته شد، انتخاب بین این دو روش به نوع سرطان، محل آن، و شرایط فردی بیمار بستگی دارد. همچنین، تصمیم نهایی برای انتخاب روش درمانی به نظر پزشک و تمایل بیمار بستگی دارد.
در نهایت، هدف اصلی ما در بای بای سرطان این است که شما با آگاهی و اطمینان بتوانید بهترین تصمیم را برای سلامت خود بگیرید و در این مسیر، بهبودی و کیفیت زندگی بهتری را تجربه کنید.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
