بی‌شک یکی از مهمترین تست‌های تشخیصی در روند تشخیص سرطان معده، آندوسکوپی است. به طور کلی از آندوسکوپی در تشخیص اختلالات دستگاه گوارش فوقانی یعنی از مری تا معده استفاده می‌شود اما کاربرد اصلی این روش، تشخیص سرطان معده با اندوسکوپی و اختلالات معده است. اما این که سرطان معده چگونه با انجام اندوسکوپی قابل تشخیص است، سوالی است که در این مقاله بای بای سرطان قصد داریم به آن پاسخ دهیم.
تشخیص زود هنگام سرطان معده
همانطور که میدانید، سرطان معده از جمله کشنده‌ترین سرطان‌های شناخته شده است که سالیانه جان بسیاری از بیماران را می‌گیرد اما با تشخیص به موقع و درمان سریع آن میتوان از کشندگی این بیماری کاست.
تست‌های مختلفی برای تشخیص زود هنگام سرطان معده وجود دارند که پزشک متخصص با توجه به فاکتورهای زیر تست مناسب برای بیمار را تجویز می‌کند:
- نوع سرطانی که شناسایی شده است.
- علائم و نشانه‌های بیماری
- سن و میزان سلامت عمومی بیمار
- بررسی و مقایسه نتایج تست‌های پزشکی صورت گرفته قبلی
متاسفانه هیچ تستی برای تشخیص زودهنگام سرطان معده وجود ندارد اما تشخیص سرطان معده با اندوسکوپی، بهترین روش جهت تشخیص سریع سرطان‌های دستگاه گوارش بخصوص سرطان معده در مراحل اولیه بیماری خواهد بود.
کسانی که ریسک بروز این بیماری در آنها بیشتر از سایرین است، میتوانند از فواید این تست سرطان معده بصورت سالیانه بهره‌مند شوند.
آندوسکوپی علاوه بر تشخیص سرطان معده، در درمان بعضی تومورها و توده‌های بدخیمی که به وجود می‌آیند نیز استفاده می‌شود.
در طول آندوسکوپی از ابزارهای ظریفی برای جراحی‌های کوچک مثل برداشتن تومورهای کوچک و یا سوزاندن زخم‌هایی خونریزی دهندهای که به واسطه سرطان در معده به وجود می‌آیند، استفاده می‌شود.
در برخی موارد، آندوسکوپی با پروسه‌های تشخیصی و درمانی دیگر ترکیب می‌شود، به طوری که یکی از رایج‌ترین متودهایی که همراه با اندوسکوپی در تشخیص سرطان معده کاربرد دارد، سونوگرافی است که تصاویر دقیق‌تری را میتواند در اختیار متخصصین قرار دهد.
تشخیص سرطان معده با آندوسکوپی
به طور کلی تست‌های متنوعی جهت تشخیص سرطان معده وجود دارند که در ادامه به چند نمونه از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم:
۱. بیوپسی:
در بیوپسی نمونه‌ای کوچک از بافت سرطانی گرفته می‌شود تا در زیر میکروسکوپ مورد آزمایش و بررسی قرار گیرد.
شاید سایر تست‌ها بتوانند وجود سرطان در شخص را تا حدودی تایید کنند اما بیوپسی میتواند تشخیص قطعی در اختیار متخصصین قرار دهد.
پاتولوژیست شخصی است که نمونه‌های گرفته شده را برای وجود هرگونه بیماری از جمله سرطان، مورد بررسی قرار می‌دهد .
۲. آندوسکوپی:
آندوسکوپی یا تست سرطان معده، این امکان را به پزشکان می‌دهد تا با استفاده از لوله‌هایی نازک و منعطف که آندوسکوپ نام دارد، قسمت‌های داخلی بدن مورد مشاهده و مورد بررسی قرار گیرند.
در طول این پروسه، نمونه‌گیری و بیوپسی نیز میتواند انجام شود تا شواهد مبنی بر وجود سرطان معده در آن ارزیابی شود. پس میتوانیم اینطور برداشت کنیم که امکان تشخیص سرطان معده با اندوسکوپی وجود دارد.
۳. سی تی اسکن:
در سی تی اسکن با استفاده از اشعه X تصاویری را از قسمت‌های داخلی بدن تهیه می‌شود، سپس کامپیوتر تصاویر گرفته شده را در کنار یکدیگر قرار می‌دهد تا تصاویری ۳ بعدی از ارگان مورد نظر که در اینجا معده است، تشکیل شود.
به واسطه این متود تصویربرداری، تومورها و نواحی آلوده به سرطان معده، مشخص می‌شوند.
۴. ام آر آی:
برخلاف سی تی اسکن، در این متود تصویربرداری از اشعه X استفاده نمی‌شود و به جای آن از میدان‌های مغناطیسی و امواج الکترومغناطیس برای تهیه تصاویر با جزئیات بالا استفاده می‌کنند.
ام آر آی متودی مناسب برای بررسی اندازه تومورها و محل آن می‌باشد. در بعضی موارد برای تهیه تصاویر با کیفیت و جزئیات بیشتر قبل از آغاز پروسه، از ماده حاجب با تزریق وریدی، استفاده می‌شود.
آیا آندوسکوپی میتواند تستی برای تشخیص سرطان معده باشد؟
آندوسکوپی متودی غیرتهاجمی است که در مواقعی به صورت سرپایی و بدون نیاز به بستری نیز انجام می‌شود و این امکان را به پزشک متخصص می‌دهد تا داخل سیستم گوارش را به طور مستقیم مورد معاینه و بررسی قرار دهد.
دو نوع آندوسکوپی وجود دارد که در تشخیص بیماری‌های مختلف و به عنوان تست سرطان معده کاربرد دارد، انواع آن شامل:
آندوسکوپی EGD (آندوسکوپی فوقانی):
این تست یکی از روش‌های اولیه برای تشخیص زود هنگام سرطان معده در بیماران است. برای انجام آندوسکوپی EGD بیمار باید تحت بیهوشی قرار بگیرد.
سپس پزشک متخصص آندوسکوپ را از طریق دهان وارد معده فرد می‌کند تا محیط معده را از لحاظ وجود هرگونه موارد غیرطبیعی مثل تومورها، زخم‌های ایجاد شده به واسطه سرطان، انسداد و هرگونه تورم مورد بررسی قرار دهد.
در شرایطی که پزشک به وجود سرطان در معده مشکوک شود، ممکن است در طول پروسه آندوسکوپی نمونه‌هایی از بافت غیرطبیعی معده گرفته شود تا به صورت دقیق‌تر در آزمایشگاه‌ها مورد بررسی قرار گیرد.
این نوع آندوسکوپی تنها برای تشخیص انواع خاصی از سرطان‌های معده میتواند مفید باشد اما در انواع دیگر سرطان، فرآیند تشخیص بیماری سخت‌تر خواهد بود.
آندوسکوپی سونوگرافی یا EUS:
این روش تشخیصی به متخصصین گوارش این امکان را می‌دهد تا معده و ارگان‌هایی مثل کبد، کیسه صفرا و مجاری صفرا را مورد بررسی قرار دهند.
این تست تشخیص سرطان از امواج فراصوت استفاده می‌کند تا تومورهایی که در معده و گره‌های لنفاوی اطراف معده ایجاد شده است را تشخیص دهد؛ چرا که امکان دارد به دلیل پیشرفت بیماری، سرطان به گره‌های لنفاوی اطراف معده و سایر ارگان‌های نزدیک متاستاز دهد.
همچنین در آندوسکوپی EUS میتوان مشخص کرد که سرطان چند لایه از بافت معده را درگیر کرده است، میزان وخامت سرطان چقدر است و برای درمان آن نیاز به انجام چه اقداماتی خواهد بود.
سرطان معده در آندوسکوپی چگونه به نظر می‌رسد؟
به طور کلی برای تشخیص زود هنگام سرطان معده، مشاهده هرگونه موارد غیرطبیعی در اندوسکوپی اعم از تورم، خونریزی، تومورهای نا به جا و … کمک کننده خواهد بود؛ البته که در نهایت این بیوپسی است که سرطانی بودن این موارد را مشخص خواهد کرد.
عوارض ناشی از آندوسکوپی
غالبا آندوسکوپی را پروسه‌ای بدون ریسک و ایمنی میدانند اما ممکن است انجام این فرآیند مشکلاتی به همراه داشته باشد که شامل:
۱. خونریزی:
در صورتی که در طول آندوسکوپی بیوپسی و نمونه‌گیری انجام شود، ریسک بروز خونریزی گوارشی افزایش پیدا می‌کند؛ همچنین برای درمان و عمل‌های جراحی غیرتهاجمی که در طول آندوسکوپی ممکن است انجام شوند هم ریسک بروز خونریزی مطرح است که در موارد نادر بیمار نیازمند تزریق خون می‌باشد.
۲. عفونت:
بیشتر آندوسکوپی‌ها همراه با معاینات و بیوپسی انجام می‌شوند که ریسک بروز عفونت بر اثر آنها بسیار پایین است. ریسک بروز عفونت زمانی افزایش پیدا می‌کند که پروسه‌های دیگری در خلال آندوسکوپی برای بیمار انجام شوند.
البته بیشتر عفونت‌های رخ داده خفیف بوده و با مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است. در شرایطی که امکان بروز عفونت در بیمار بیشتر از سایرین است، آنتی بیوتیک‌های پروفلاکسی یا پیشگیرانه برای او تجویز می‌شود.
۳. پارگی‌های قسمت‌هایی از دستگاه گوارش:
در بعضی افراد ممکن است به واسطه انجام اندوسکوپی، پارگی‌هایی در معده و یا مری ایجاد شود که نیازمند بستری شدن در بیمارستان و یا انجام عمل‌های جراحی برای درمان باشد؛ البته ریسک بروز این مشکل بسیار پایین است و به ندرت ممکن است رخ دهد.
۴. واکنش‌ها و حساسیت‌ها به داروی بی‌حسی و بیهوشی:
آندوسکوپی‌های معده و قسمت‌های فوقانی دستگاه گوارش، تحت بی‌حسی و بیهوشی عمومی انجام می‌شوند. نوع بیهوشی و بی‌حسی مورد استفاده، ارتباط مستقیمی با بیمار و علت انجام پروسه مورد نظر دارد.
با توجه به وجود این مشکلات و این عوارض، بیماران میتوانند با رعایت نکات ذکره شده توسط تیم مراقبتی، برای آمادگی قبل از انجام آندوسکوپی مثل عدم مصرف آب و غذا و توقف مصرف داروهای خاص از بروز این مشکلات جلوگیری کنند.
استاندارد طلایی برای تشخیص سرطان معده
تیم مراقبتی و پزشک متخصص، دستورات و توصیه‌هایی برای آمادگی‌های قبل از تشخیص سرطان معده با آندوسکوپی ارائه می‌کنند که بیماران و مراجعه کنندگان برای بهتر انجام شدن این فرآیند لازم است این نکات را رعایت کنند.
در ادامه به چند نمونه از این موارد اشاره می‌کنیم:
۱. نخوردن غذا قبل از انجام آندوسکوپی:
به طور کلی بیمارانی که برای تشخیص سرطان معده با اندوسکوپی مراجعه می‌کنند، باید حداقل ۸ ساعت قبل از انجام این پروسه از خوردن غذاهای جامد پرهیز کنند و ۴ ساعت قبل از انجام آندوسکوپی از مصرف مایعات خودداری کنند، این عمل باعث می‌شود تا از خالی بودن معده و وضوح تصاویر آن اطمینان حاصل شود.
۲. توقف مصرف داروهای خاص:
لازم است که بیماران تا چند روز قبل از انجام آندوسکوپی از مصرف داروهای رقیق کننده خون با نظر پزشک، خودداری کنند.
در صورتی که بیمار مبتلا به بیماری‌های خاصی مثل دیابت، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا باشد، پزشک متخصص دوز دارو و نحوه مصرف آنها را با توجه به شرایط پیش رو تغییر می‌دهد، بنابراین بهتر است که مراجعین آندوسکوپی قبل از انجام این فرآیند، لیستی از داروهایی که مصرف می‌کنند را در اختیار پزشک قرار دهند.
۳. برای هر چه بهتر انجام شدن پروسه از داروهای بیحس کننده برای ناحیه گلو استفاده می‌شود
در شرایطی که ممکن است بیمار احساس ناخوشایند یا درد را تحمل کند، مجاز است از داروهای مسکن قبل از آغاز پروسه، استفاده کند.
۴. تعویض لباس
از آن جایی که بیمار برای انجام این فرآیند نیازمند تعویض لباس خود و پوشیدن گان مخصوص بیمارستان است، بهتر است که از لباسهای آزاد که تعویض و پوشیدن آن برای فرد راحت‌تر است، استفاده کند.
همچنین بهتر است قبل از آنکه این افراد خانه خود را ترک کنند، تمامی جواهرات و وسایل زینتی که پوشیده‌اند را خارج کنند تا اختلالی در پروسه آندوسکوپی ایجاد نشود.
منابع:
