3 روش فوق العاده جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی

فرآیند درمان سرطان به طور کلی با عوارض متعددی برای افراد مبتلا به این بیماری همراه است. شیمی درمانی، از پرعارضه‌­ترین روش‌­های درمان سرطان است که پس از انجام آن در طی مدت کوتاهی فرد چالش‌­های زیادی را به لحاظ جسمی و روحی تجربه می­‌کند. یکی از این چالش‌­ها، ریزش موی فراوان است. به طوری که بسیاری از افراد با شروع ریزش مو، موهای خود را می­‌تراشند. اما آیا راهی برای جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی وجود دارد؟ در این مقاله‌­ی بای بای سرطان به طور مفصل به این سوال پاسخ خواهیم داد.

علت ریزش مو در شیمی درمانی

شیمی درمانی که یکی از متودهای درمانی موثر برای سرطان است، به گونه­‌ای که سلول­‌های سرطانی که به سرعت تقسیم می­‌شوند را مورد هدف قرار می‌­دهد اما در این بین سلول­‌هایی که به طور طبیعی با سرعت زیادی تقسیم می‌شوند نیز تحت تاثیرات این داروها قرار می‌­گیرند؛ مانند لایه پوششی دهان و معده و یا حتی فولیکول­‌های مو.

در این بین بعضی از داروهای کموتراپی یا شیمی درمانی به سلول­‌هایی که باعث رشد موها می­‌شوند، آسیب می‌رسانند و باعث ریزش مو می‌­شوند و به همین جهت بسیاری از افراد به دنبال روشی برای جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی خواهند بود.

اگرچه ‌همه­‌ی افرادی که تحت شیمی درمانی قرار می‌­گیرند، عوارض جانبی یکسانی را روی موهای خود نمی‌­بینند. حتی افرادی که از یک داروی خاص استفاده می‌­کنند هم تاثیرپذیری یکسانی نسبت به آن دارو ندارند و ممکن است در یکی ریزش مو ایجاد شود و در دیگری عارضه جانبی دیگری رخ دهد‌. همچنین سرعت ریزش مو در شیمی درمانی نیز در بیماران متفاوت است و به دو صورت ناگهانی و تدریجی اتفاق می‌­افتد.

شیمی درمانی در مواردی ابتدا باعث نازک شدن، ضعیف شدن و خشک شدن مو می‌­شود و سپس ریزش مو اتفاق می‌­افتد. این ریزش ممکن است به صورت دانه دانه باشد و یا به صورت توده‌­ای رخ دهد.

همچنین ریزش مو در شیمی درمانی تنها محدود به موهای سر نخواهد بود؛ چرا که داروهای شیمی درمانی بر روی فولیکول­‌های تمامی موهای سطح بدن تاثیر می‌­گذارد و باعث ریزش آن‌ها می­‌شود؛ این نواحی شامل ابروها، مژه­‌ها، ریش و سیبیل در آقایان، موهای دست و پا، موهای زیر بغل و ناحیه تناسلی می‌­باشد.

جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی

همانطور که پیش‌­تر به آن اشاره شد، ریزش مو یکی از اصلی­‌ترین عوارض شیمی درمانی است که باعث رنج و ناراحتی بیماران می‌­شوند؛ بنابراین بیماران پیوسته به دنبال روشی برای جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی هستند تا روند ریزش موهای خود را متوقف کنند و یا از شدت آن بکاهند.

در ادامه به چند روش موثر در زمینه جلوگیری و کاهش ریزش مو در شیمی درمانی بیماران سرطانی می­‌پردازیم:

خنک کننده پوست سر:

خنک کننده­‌های پوست سر که به هایپوترمی پوست سر نیز شهرت دارند، متودی است که شامل قرار دادن کیسه­‌های یخ یا کلاه­‌های خنک کننده تخصصی روی پوست سر در حین انجام شیمی درمانی می‌­باشد.

خنک کننده‌­های جدیدتر، از عایق­‌های حرارتی در ساخت خود استفاده کرده‌­اند که مایعات خنک به وسیله­‌ی لوله در آن جریان دارد.

از این خنک کننده­‌ها ۳۰ دقیقه قبل، هنگام و با توجه به میزان دوز داروها بعد از شیمی درمانی نیز مورد استفاده قرار می­‌گیرد.

نحوه عملکرد آن به این صورت است که با خنک کردن پوست سر و باریک شدن عروق آن محل داروهای شیمی درمانی که با فویکول­‌های مو در تماس هستند، به حداقل مقدار خود می­‌رسند بنابراین عارضه جانبی کمتری بر جای خواهد گذاشت.

کوتاهی مو:

کوتاه کردن مو از دیگر روش­‌های جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی می‌­باشد. علت موثر بودن این روش در آن است که با کوتاهی مو فولیکول­‌ها هرچقدر که ضعیف شده باشند، باز هم توانایی تغذیه مو را دارند؛ در نتیجه ریزش مو کاهش پیدا می‌­کند.

فشرده سازی پوست سر:

در این متود پوست سر با هدف کاهش جریان خون و تاثیر کمتر داروهای شیمی درمانی بر روی فولیکول­‌های مو تحت فشار قرار می­‌گیرد. فشرده سازی پوست سر با هدف جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی، قبل از انجام این فرآیند شروع شده و تا مدتی پس از اتمام آن نیز ادامه خواهد داشت.

ریزش مو در شیمی درمانی پس از چه مدت اتفاق می­‌افتد؟

برخلاف باور غلطی که درباره شیمی درمانی رایج شده است، ریزش مو بلافاصله بعد از شروع شیمی درمانی آغاز نمی­‌شود. در صورتی که قرار باشد بیماری دچار ریزش مو شود، بین ۱ تا ۳ هفته پس از شروع شیمی درمانی نشانه­‌های اولیه اتفاق افتاده و چند ماه پس از شروع درمان به اوج خود رسیده و کاملا مشهود خواهد بود.

بسیاری از بیماران هنگام برس کشیدن سر، شانه کردن و شستن سر متوجه توده‌­های مویی می­‌شوند که بر روی برس و یا کف حمام ظاهر می­‌شود. از طرف دیگر جمجمه و اعصاب موجود در پوست سر بسیار حساس شده و بیمار ممکن است هنگام انجام فعالیت­‌های ذکر شده درد خفیفی را احساس کند.

کسانی که تحت شیمی درمانی قرار می­‌گیرند، درجات متفاوتی از ریزش مو را با توجه به فاکتورهایی مثل داروهای تجویزی، دوز آن­‌ها و نوع سرطان را تجربه خواهند کرد؛ برای مثال کسانی که تحت درمان با دوز پایین دارو هستند، ریزش مو بسیار خفیف بوده و یا اصلا رخ نمی­‌دهد‌، در بعضی دیگر تنها موهای بدنشان نازک می­‌شود و ریزش مو اتفاق نمی‌افتد اما دسته‌­ای از بیماران نیز وجود دارند که تمامی موهای بدن خود را از دست می­‌دهند.

در این دست بیماران برای افزایش اعتماد به نفس و جلوگیری از صدمات روحی، توصیه به استفاده از راه‌­های جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی می­‌شود.

تقویت مو پس از شیمی درمانی

ریزش مو ناشی از انجام شیمی درمانی یک امر موقتی است و احتمال آن که موهای بیمار پس از اتمام روند‌ درمان دوباره رشد کند بسیار بالا خواهد بود. رشد مجدد موها معمولا بین ۳ تا ۶ ماه پس از اتمام درمان رخ می­‌دهد، اگر چه ممکن است تراکم، فرم و حالت موها نسبت به قبل متفاوت باشد.

اما چگونه می‌­توان به روند رشد و تقویت مو پس از شیمی درمانی سرعت بخشید ؟

متخصصین پوست و مو معمولا از ویتامین­‌ها، مواد معدنی و مکمل­‌های غذایی برای تقویت رشد موهای بیمار استفاده می­‌کنند.

در بین ویتامین‌­ها بیوتین مهم­‌ترین و بهترین ویتامین برای جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی‌ درمانی، رشد مجدد و تقویت مو پس از شیمی درمانی به شمار می­‌آید. بیوتین با تقویت و تسهیل تولید کراتین در موها میزان رشد فولیکول‌ها را تسریع می‌بخشد.
ویتامین A که فواید بسیار زیادی برای پوست و مو دارد، به صورت محلول موضعی بر روی پوست سر مورد استفاده قرار می­‌گیرد و علاوه بر کاهش حساسیت پوست سر به رشد مجدد و تقویت مو پس از شیمی درمانی نیز کمک بسیار زیادی می‌­کند.

ویتامین C نیز با مهار رادیکال­‌های آزادی که به فولیکول‌­ها آسیب می‌­رسانند، موجب تسهیل روند رشد مجدد موها می‌شود.

حمایت‌های روانی

حمایت‌های روانی در طول شیمی درمانی بسیار مهم است و می‌تواند تأثیر قابل توجهی در جلوگیری از ریزش مو داشته باشد. استفاده از کلاه‌گیس و توربان می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس بیماران کمک کند و احساس بهتری به آن‌ها بدهد. همچنین، گروه‌های حمایتی و مشاوره‌های روان‌شناختی می‌توانند استرس ناشی از ریزش مو را کاهش دهند و وضعیت روانی بیماران را بهبود بخشند.

مشاوره تخصصی

جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی نیازمند مشاوره با پزشکان متخصص است. این مشاوره‌ها به بیماران کمک می‌کنند تا بهترین روش‌های پیشگیری را بر اساس وضعیت فردی خود انتخاب کنند. پزشکان می‌توانند روش‌های متنوعی از جمله استفاده از خنک‌کننده‌های پوست سر و روش‌های مکمل را پیشنهاد دهند که به کاهش ریزش مو کمک می‌کند.

نقش تغذیه در تقویت مو پس از شیمی درمانی

بسیاری از بیمارانی که به دلیل شیمی درمانی دچار ریزش مو شده‌اند و تمایلی به استفاده از داروهای شیمیایی برای جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی ندارند، به دنبال روش‌­های سنتی و طبیعی برای رویش مجدد موهای خود هستند.

در ادامه به چند نمونه از این روش‌­ها می­‌پردازیم:

• رعایت رژیم غذایی پرفیبر و پر ویتامین تاثیر به سزایی بر روی رشد مجدد مو خواهد داشت.
• استفاده از روغن­‌های گیاهی مثل روغن سیاه دانه و روغن رزماری می‌­تواند خون رسانی به فولیکول­‌های مو را تقویت کرده و باعث رشد مجدد مو شود‌.
• ماساژ دادن پوست سر از دیگر روش­‌های موثر بر رویش مجدد پوست است.

تغذیه مناسب نقش مهمی در جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی دارد. مصرف ویتامین‌ها و مکمل‌های غذایی می‌تواند به تقویت ریشه‌های مو کمک کرده و از ریزش آن‌ها جلوگیری کند. مواد غذایی حاوی ویتامین‌های A، C، و E و همچنین پروتئین‌ها و مواد معدنی مهم برای حفظ سلامت موها بسیار ضروری هستند.

سوالات متدوال جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی

کلام آخر

در این مقاله‌­ی بای بای سرطان با برخی از روش‌­های جلوگیری از ریزش مو هنگام شیمی درمانی که شامل خنک کردن پوست سر، کوتاهی مو و فشرده سازی پوشت سر بود آشنا شدیم و دانستیم که ریزش مو در بیماران تحت شیمی درمانی معمولا به صورت تدریجی و از چند ماه پس از شروع شیمی درمانی آغاز می­‌شود.

همچنین رشد مجدد موها پس از اتمام فرآیند شیمی درمانی معمول است و با مصرف ویتامین‌­ها و داشتن تغذیه مناسب جهت تقویت مو می­‌توان به این روند سرعت بخشید.

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.

منابع:

• neofollics
• National Library of Medicine