در این مقاله بای بای سرطان، به یکی از سرطان هایی که پیش از این پزشکان امیدی به درمان آن نداشتند، اما امروزه قابل درمان است، یعنی سرطان پانکراس یا سرطان لوزالمعده، می پردازیم. علائم سرطان لوزالمعده یا پانکراس، در مراحل ابتدایی سرطان بروز نمی کنند پس تا انتهای مقاله همراهمان باشید.
واژه سرطان در گذشته، تداعی مرگ زود هنگام و رخ دادن معجزه برای درمان بود، اما امروز با پیشرفت علم، می توان گفت که سرطان مانند سایر بیماری ها، قابل درمان است.
با تغییر در ساختار DNA، سلول های تغییر ژن یافته، شروع به تکثیر سریع و بیرویه می‌کنند و نتیجه آن تشکیل تومور‌هایی است که می تواند سرطانی یا غیرسرطانی باشند.
شایع ترین سلول هایی که دچار سرطان می شوند، سلول های مجرایی است که آنزیم های گوارشی را حمل می کنند.
غده لوزالمعده یا پانکراس
پانکراس، غده ای کوچک است که به واسطه ی ترشح انسولین، می تواند زمینه ساز بسیاری از بیماری ها شود. لوزالمعده عضو مهمی در بدن است که طول آن 15 سانتی متر استو در شکم قرار دارد و دارای دو بخش درون ریز و برون ریز است که به واسطه ی آنها ترشح انسولین و آنزیم های کمک کننده برای هضم غذا را انجام می دهد.
علائم سرطان پانکراس
معمولا علائم بالینی ابتلا به سرطان لوزالمعده یا پانکراس، در مراحل ابتدایی سرطان بروز نمی کنند تا زمانی که سرطان به مراحل پیشرفته ی خود برسد.
برخی از این علائم را در ادامه بررسی خواهیم کرد:
- درد شکم که گاها به پشت نیز منتشر می شود.
- کاهش اشتها و کاهش وزن خود به خودی در مدت زمان کوتاه
- زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان)
- مدفوع با رنگ روشن
- ادرار با رنگ تیره
- خارش پوست
- بروز دیابت و یا سخت شدن کنترل دیابت هایی که از قبل وجود داشته
- لخته شدن خون
- خستگی و ضعف
علت ایجاد سرطان لوزالمعده
علت ایجاد سرطان پانکراس مشخص نیست اما متخصصین معتقدند ریسک فاکتورهایی وجود دارد که می تواند احتمال ابتلا به این بیماری را در اشخاص بالا ببرد.
این ریسک فاکتورها شامل:
- استعمال سیگار
- دیابت
- التهاب مزمن پانکراس
- سابقه خانوادگی در وجود سندرمهای ژنتیکی، میتواند ریسک ابتلا به سرطان پانکراس را افزایش دهد.
- سابقه خانوادگی در ابتلا سرطان لوزالمعده.
- چاقی
- سن بالا، به طوری که بیشتر مبتلایان بیش از ۶۵ سال سن داشتند.
مطالعات زیادی نشان می دهد که ترکیب عواملی مثل سیگار کشیدن، دیابت طولانی مدت و رژیم غذایی ناسالم میتواند تاثیر خیلی بیشتری نسبت به زمانی که هرکدام به تنهایی وجود داشته باشند، در ایجاد این سرطان داشته باشد.
سرطان لوزالمعده و عوارض جانبی آن
کاهش وزنی
به دلایل مختلف افراد دچار کاهش وزن می‌شوند اما مهمترین علت، ممکن است تومورهای سرطانی لوزالمعده باشد که به قسمت بالای معده فشار وارد می‌کنند و غذا خوردن بیمار دشوار می شود.
با آسیب به لوزالمعده، تولید آنزیم های گوارشی برای هضم و باز جذب مواد توسط پانکراس، دچار اختلال می شود.
سرطان پانکراس، مجرای صفراوی کبد را مسدود می کند
این موضوع باعث ایجاد یرقان می شود و علائمی همچون پوست و چشم زرد، ادرار تیره، مدفوع کمرنگ خواهد داشت. البته پزشک با انجام عمل جراحی می تواند مجرای صفراوی را باز نگه دارد تا از بروز یرقان جلوگیری کند. یرقان می تواند بدون درد شکمی نیز رخ دهد.
رشد تومور سرطانی می تواند بر اعصاب شکمی فشار وارد کند
باعث بروز درد شود که می تواند شدیدتر نیز شود. در این شرایط، متخصصین تلاش می کنند تا با انجام رادیوتراپی و شیمی درمانی اندازه تومور را کوچک کنند تا درد شکمی کاهش پیدا کند.
همچنین روشی وجود دارد مبنی بر تزریق الکل در اعصاب شکم که مانع از ارسال پیام درد از اعصاب شکمی به مغز می‌شود.
انسداد روده
با متاستاز سرطان لوزالمعده به روده و یا فشار تومورهای سرطانی بر قسمت ابتدایی روده باریک (دئودنوم)، روده دچار انسداد می شود.
انسداد روده از ورود مواد غذایی هضم شده به درون روده باریک، جلوگیری می کند. پزشکان با کار گذاشتن لوله ای درون روده باریک، از بسته شدن تا حد زیادی جلوگیری می کنند.
روش تشخیص سرطان پانکراس
در شرایطی که پزشک با بررسی علائم سرطان لوزالمعده، به وجود سرطان در فردی شک داشته باشد، می تواند با استفاده از روش هایی از وجود و عدم وجود سرطان پانکراس در شخص اطمینان حاصل کند.
از عکس برداری ارگان های داخلی بدن، برای تشخیص سرطان پانکراس و اینکه بیماری در چه مرحله ایی است کمک می‌گیرند.
عکس برداری از داخل شکم توسط اندوسکوپ فراصوت، به این صورت است که اندوسکوپ را از طریق گلو وارد شکم می‌کنند تا از پانکراس عکس برداری کند.
بیوپسی از دیگر روش های تشخیص است. نمونه ای که از بافت لوزالمعده را پزشک بر می دارد و در آزمایشگاه بررسی می کند تا روند رشد سرطان پانکراس و مرحله آن مشخص شود.
تشخیص سرطان لوزالمعده با آزمایش خون
آزمایش خون نیز جهت تشخیص و شروع روند درمانی سرطان پانکراس، یکی از آزمایش های مهم و پایه به شمار می‌رود. به این علت که سلول های سرطانی، پروتئین خاصی را از خود ترشح می کنند.
این آزمایش به ما کمک می کند تا علائم سرطان لوزالمعده را بررسی کنیم که آیا سلول های سرطانی به درمان پاسخ می دهند و یا در مقابل آن مقاومت می کنند. لازم به ذکر است که این آزمایش همیشه هم قابل اطمینان نیست و به تنهایی برای تشخیص سرطان لوزالمعده، قابل اتکا نمی باشد.
آیا سرطان پانکراس قابل درمان است؟
درمان سرطان لوزالمعده با توجه به وخامت، مرحله ی بیماری و ناحیه درگیر، متفاوت است. همچنین وضعیت سلامت روحی و ترجیح شخصی فرد نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
هدف پزشکان از انجام این پروسیجرها، درمان قطعی سرطان و از بین رفتن همه ی سلول های سرطانی است.
اما اگر سرطان آنقدر پیشرفت کرده باشد که نتوان با هیچ روشی آن را درمان کرد، تمرکز پزشکان و متخصصان معطوف به کاهش علائم و درد بیمار تا حد ممکن خواهد بود.
آیا سرطان لوزالمعده درمان قطعی دارد؟
عمل جراحی یکی از روش های درمانی موثر است که انواع مختلفی دارد. در ادامه به انواع آن اشاره کردیم:
- جراحی سرطان هایی که قسمت سر و ابتدایی پانکراس را درگیر کرده است. این عمل را ویپل (Whipple) می نامند. این جراحی بسیار دشوار است که در طی آن سر لوزالمعده، قسمت ابتدایی روده باریک (duodenum)، کیسه صفرا، قسمتی از مجاری صفراوی و گره های لنفاوی اطراف ناحیه سرطانی برداشته می شوند.
- جراحی قسمت دم و تنه ی لوزالمعده است که به این نوع جراحی دیستال پانکراکتومی (distal pancreatectomy) می گویند. ممکن است پزشک مجبور شود تا طحال را از بدن بیمار خارج کند.
- نوع بعدی جراحی، جهت خارج کردن کل پانکراس صورت می گیرد که به آن توتال پانکراکتومی (total pancreatectomy) می گویند. زندگی بدون لوزالمعده برای افراد امکانپذیر است، البته در شرایطی که تا پایان عمر انسولین و آنزیم های گوارشی را به صورت خارجی دریافت کند.
- جراحی در عروق اطراف لوزالمعده سرطانی انجام می شود. این روش در سرطان های پیشرفته و زمانی که بیماری متاستاز کند، قابل انجام است.
- شیمی درمانی (Chemotherapy) نیز از روش های درمانی موثر در بیماران متبلا به سرطان پانکراس است که در آن داروهای خاص به صورت خوراکی و یا تزریقی مورد استفاده قرار می گیرند. این روش معمولا به صورت ترکیبی همراه با رادیوتراپی انجام می گیرد تا درمان موثرتر واقع شود.
- رادیوتراپی (Radiation therapy) به استفاده از ذرات پر انرژی مثل پرتون و اشعه X می گویند که جهت درمان انواع سرطان از جمله سرطان لوزالمعده به کار می رود. از این روش، قبل و بعد از جراحی، به صورت ترکیبی با شیمی‌درمانی و در مراحل اولیه سرطان به تنهایی استفاده می شود.
- آزمایشات بالینی (Clinical trials) که توسط متخصصین صورت می گیرد و هدفش ارائه ی روش هایی موثرتر با عوارض جانبی کمتر، برای درمان انواع سرطان ها است. البته درمان با این روش 100 درصدی نیست و حتی ممکن است عوارض جانبی شدیدی هم به همراه داشته باشد.
کنار آمدن با مشکلات روحی
افرادی که با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می کنند، غالبا به دلیل تحمل بیش از حد استرس، دچار مشکلات روحی از قبیل اختلال در خواب، احساس ناراحتی و عصبانیت دائمی و اختلال در تغذیه می شوند.
در این شرایط صحبت با یک مشاور یا دوست همدل، می تواند بسیار کمک کننده باشد و باعث بهبود شرایط روحی فرد بیمار شود.
در کنار صحبت، از یک سری روش هایی که موجب آرامش جسم و روح می شوند هم می توان برای این افراد، زیر نظر متخصص مربوطه، استفاده کرد:
- طب سوزنی
- ورزش
- درمان با کارهای هنری مانند نقاشی
- ماساژ
- مدیتیشن
- درمان با موسیقی
- تمرین های آرامش بخش
این افراد باید یاد بگیرند تا با مشکل خود کنار بیایند و آن را به عنوان بخشی از زندگی خود بپذیرند نه اینکه از آن فرار کنند و یا از آن عصبانی باشند.
بالا بردن اطلاعات در خصوص سرطان، علائم سرطان پانکراس و انواع روش های درمانی آن توسط اشخاص بیمار، می تواند موجب آسودگی خاطر آنها شود.
همچنین این اشخاص می توانند با برقراری ارتباط با دیگر مبتلایان به این سرطان، شرایط را بهتر درک کرده و از همدلی بیشتری در این مسیر برخوردار شوند.
کلام آخر
در این مقاله هر آنچه که باید در مورد سرطان پانکراس، علائم سرطان لوزالمعده و روش های تشخصی و درمانی آن می دانستید، آورده شد.
البته که دانستنی ها و گفتنی ها بی پایان است اما امید است تا پاسخ سوالات خود را با خواندن این مقاله به دست آورده باشید.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
