فرق ماموگرافی با سونوگرافی سینه چیست؟

مامو گرافی، فرآیندی تشخیصی که در طی آن با استفاده از ماموگرام، کلیه ­ی توده ­ها و تومورهای پستان، ارزیابی شده و از نظر سرطانی بودن، بررسی می­ شوند. اگر در خصوص چگونگی انجام، آمادگی­ های قبل از انجام آن و یا تفاوت ماموگرافی با سونوگرافی سینه، کنجکاوید، این مقاله بای بای سرطان برای شماست تا با خواندن آن، پاسخ تمام سوالاتتان را در مورد ماموگرافی را کسب کنید.

ماموگرافی چیست؟

همانطور که پیش­تر گفتیم ماموگرام، دستگاه حاوی اشعه X است که بافت سینه را به طور دقیق، مورد بررسی قرار می‌­دهد. مامو گرافی، به پروسه استفاده از ماموگرام برای بررسی بافت سینه جهت وجود هرگونه تومور و سرطان گفته می ­شود.

ماموگرافی، توسط شخصی متخصص تحت عنوان ماموگرافر انجام ‌می ­شود که در حقیقت این افراد وظیفه عکس­برداری با بهترین جزئیات را از پستان، دارند.

عکس حاصل، جهت مشاهده هرگونه مورد غیرطبیعی و بررسی برای رادیولوژیست ارسال می‌گردد.

انواع مامو گرافی

دو نوع ماموگرافی وجود دارد که به لحاظ هدف انجام ‌متفاوت هستند، این دو نوع شامل:

ماموگرافی غربالگری

که به عنوان تست­ های سالیانه و به شکل روتین برای بانوان، انجام می­ شود.

این نوع از ماموگرافی، جهت چکاپ در افرادی که هیچ علائمی از سرطان سینه ندارند، استفاده می‌شود تا در صورت شک به وجود هرگونه علائمی از سرطان سینه در فرد، اقدامات لازم ‌صورت گیرد.

ماموگرافی ‌تشخیصی

در افرادی که تومورهایی را در سینه خود حس می­ کنند یا اشخاصی که علائم سرطان سینه دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ماموگرافی تشخیصی تصاویر بیشتری از بافت سینه نسبت به ماموگرافی غربالگری، گرفته می ­شود.

نکات قبل از انجام ماموگرافی

معمولا برای انجام هر فرآیند تشخیصی، سوالی پیش می‌آید که چگونه باید برای انجام آماده شد و اقدامات لازم قبل از فرآیند تشخیصی چه مواردی خواهند بود؟
در ادامه به نحوه آمادگی قبل از ماموگرافی اشاره می­ کنیم:

بهتر است تست ماموگرافی ۲ هفته بعد از اتمام دوران قاعدگی انجام شود؛

چرا که در آن زمان از ماه، سینه ­ها کمترین حساسیت را دارا هستند. در صورت نگرانی از بروز درد در طول پروسه، می­توانید از داروهای مسکن ساده قبل از شروع مامو گرافی استفاده کنید.

انجام سونوگرافی سینه نیازی به ناشتایی ندارد،

پس می ­توانید قبل از انجام آن، به طور نرمال غذا و مایعات میل کنید اما بهتر است از مصرف کافئین پرهیز کنید، چرا که باعث حساسیت بیشتر بافت سینه خواهد شد.

توصیه می ­شود در روز انجام ماموگرافی، از لباس ­های راحت و ساده استفاده کنید.

همچنین نباید از گردنبند و سایر زیورآلات در ناحیه گردن استفاده شود چرا که در حین انجام این فرآیند، از ناحیه کمر به بالا باید برهنه باشد.

از مصرف خوشبو­کننده بدن، ضدتعریق ­ها، پودر­های بدن، لوسیون و کرم، عطر و اسپری و لوازم آرایش در زیر گردن بپرهیزید؛

چرا که این موارد، می ­توانند منجر به ایجاد نقطه­ هایی در عکس نهایی شوند که تفسیر و بررسی آن را در ادامه دشوار می­ کند.

حتما قبل از انجام، از تحت پوشش بودن این فرآیند تشخیصی توسط بیمه خود اطمینان حاصل کنید، ‌چرا که ممکن است هزینه آن بیش از حد توان و انتظار شما باشد.

نحوه انجام ماموگرافی

این فرآیند به خودی خود، به طور متوسط درحدود ۱۰ الی ۱۵ دقیقه زمان می‎‌­برد اما کل پروسه به طور تقریبی چیزی حدود ۱ ساعت طول می­‌کشد.

در طول پروسه، شخص در مقابل دستگاه‌ ماموگرافی قرار می­ گیرد. ارتفاع این دستگاه با قد بیمار تطبیق پیدا‌ می­ کند تا عکس­ برداری دقیق­ تر باشد.

دستگاه دارای دو صفحه است که فرد به یک صفحه تکیه می‌دهد و صفحه دیگر روبه­‌روی بیمار قرار می‌گیرد و به سینه‌های او فشار وارد می­‌کند و آن­ها را به حالت تخت در می‌آورد سپس عکس­برداری صورت می­‌گیرد.

در حین انجام عکس­برداری، ماموگرافر از شخص می­ خواهد تا نفس خود را حبس کند. لازم به ذکر است که این تست تشخیصی ممکن است باعث ایجاد درد برای لحظاتی شود.

بهتر است برای ماموگرافی غربالگری، پزشک از هر سینه چندین عکس بگیرد. البته این تعداد عکس، در ماموگرافی تشخیصی بیشتر خواهد بود.

در طول عکس­برداری از سینه، ممکن است پرشک از شما بخواهد تا جای خود را تغییر دهید و تصاویری که واضح نیستند، مجددا گرفته شود.

جواب سونوگرافی بلافاصله مشخص می‌شود.

جواب ماموگرافی غربالگری بعد از گذشت ۲ تا ۴ هفته مشخص می‌شود، اما جواب ماموگرافی تشخیصی، در زمان کوتاه‌تری مشخص خواهد شد.

ممکن است این سوال پیش بیاید که چرا بافت سینه در حین ماموگرافی، باید تخت و صاف شود؟

اشعه X که در این دستگاه است، بسیار ضعیف­ تر از اشعه­‌ای است که در سایر عکس­برداری‌­ها مثل سونوگرافی مورد استفاده قرار می­‌گیرد.

بنابراین برای تشخیص و ثبت بهتر موارد غیرطبیعی لازم است که بافت سینه تخت شود. علت دیگر این موضوع، ثابت کردن و پایداری بافت سینه است.

در صورت تکان خوردن و جا­به­ جا شدن بافت، تصاویر تار می‌شود و ارزش تشخیصی لازم را نخواهند داشت، و باید دوباره تکرار شود.

چه کسانی نمی ­توانند ماموگرافی انجام دهند؟

• شخصی که حامله است و در تایم شیردهی به نوزاد قرار دارد، قادر به انجام این تست نخواهد بود.
• در افرادی که به تازگی واکسن کووید ۱۹ را تزریق کرده ­اند و بازوهایشان متورم است، بهتر است انجام این تست به زمان دیگری موکول شود.
• اگر شخص، عمل جراحی در بافت سینه، عمل زیبایی سینه و یا عمل‌ جراحی قفسه سینه­ داشته است، لازم است پیش از انجام، این موضوع را با متخصص مرکز در میان بگذارد.

چه زمانی برای ماموگرافی مناسب است؟

همانطور که قبل­تر هم اشاره کردیم، 2 هفته پس از اتمام پریود، زمان مناسبی برای انجام خواهد بود.

چرا که در زمان قاعدگی، سینه­ ها بسیار دردناک و حساس هستند و از آنجایی که این فرآیند نیز با درد همراه است، بهتر است با فاصله پس از اتمام دوران پریود انجام شود.

تفسیر جواب ماموگرافی

رادیولوژیست، با استفاده از سیستم عددگذاری، نتایج را دسته‌بندی می‌کند.

در این دسته‌بندی، از سیستم Bi_RADS که از عدد ۰ تا ۶ شماره‌گذاری شده است، استفاده می‌شود. در ادامه به طور مختصر این سیستم را مورد بررسی قرار می‌دهیم:

عدد ۰:

نشان‌دهنده این است که رایولوژیست ممکن است بافت‌های غیرطبیعی در پستان مشاهده کرده باشد اما واضح نیست و فرد باید سونوگرافی و آزمایشات تشخیصی بیشتری انجام دهد.

عدد ۱:

نشان‌دهنده این است که جواب تست منفی است و هیچ تومور یا بافت غیرطبیعی در سینه یافت نشده است.

عدد ۲:

این عدد هم می‌تواند نشان‌دهنده منفی بودن تست باشد اما از طرفی می‌تواند وجود تومورهای خوشخیم و یا توده‌های غیرسرطانی را نیز نشان دهد.

عدد ۳:

در این دسته‌بندی وجود سرطان و توده‌های سرطانی کمتر از ۲ درصد است اما با این حال، چون خوشخیم بودن بافت و توده‌ها مشخص نیست، نیاز است که هر ۶ ماه تا یک سال مجدد این تست صورت گیرد.

عدد ۴:

 در این دسته‌بندی بافت و یا توده موردنظر حتما سرطانی نیست ولی ممکن است سرطانی باشد که در این شرایط رادیولوژیست با استفاده از تقسیم این دسته به ۳ بخش احتمال وجود سرطان را مشخص می‌کند.

•  4A شانس وجود سرطان بین ۲ تا ۱۰ درصد خواهد بود.

• 4B شانس سرطانی بودن توده، بین ۱۰ تا ۵۰ درصد خواهد بود.

• 4C شانس سرطانی بودن توده یا تومور، بین ۵۰ تا ۹۰ درصد خواهد بود.

عدد ۵:

 در این دسته‌بندی شانس وجود سرطان بالای ۹۰ درصد است که در این شرایط، انجام بیوپسی شدیدا توصیه می‌شود.

عدد ۶:

نشان‌دهنده روند درمان و پیشرفت سرطان‌هایی است که قبلا توسط تست بیوپسی شناسایی شده است و اقدامات درمانی روی آن در حال انجام است.

ماموگرافی بهتر است یا سونوگرافی؟

تفاوت‌های قابل ملاحظه‌ای، وجود دارد که باعث می‌شود در شرایط متفاوتی از هرکدام از آنها استفاده شود.

در ادامه به چند نمونه از تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم:

• در سونوگرافی سینه، از امواج فراصوت برای تصویربرداری استفاده می‌شود. در حالی که در ماموگرافی، امواج الکترومغناطیس برای این موضوع، به کار گرفته می‌شود.

• در سونوگرافی، امکان عکسبرداری با جزئیات دقیق و مشخص وجود ندارد اما در ماموگرافی، تصویرهای دقیق و با جزئیات بالایی از بافت پستان تهیه می‌شود.

• سونوگرافی، روش مناسبی برای غربالگری سرطان پستان نخواهد بود چرا که نمیتواند نشانه‌های اولیه سرطان را در فرد، تشخیص دهد.

• البته در بعضی بیماران، بهتر است که از سونوگرافی به عنوان اقدام تشخیصی استفاده شود، مانند خانم‌های زیر ۲۰ سال و خانم‌های باردار؛ چرا که در سونوگرافی، از اشعه X و الکترومغناطیس استفاده نمی‌شود و به همین جهت میتواند روش ایمن‌تری برای بررسی و تشخیص بیماری در این افراد باشد.

کلام آخر

همواره امیدواریم تا توانسته باشیم با بررسی مطالب فوق، از نگرانی و استرستان در خصوص ماموگرافی و هر آنچه که مربوط به این فرآیند است، تا حد زیادی کاسته باشیم. 

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.