انتروسکوپی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

آیا می‌دانستید که بیش از 70 درصد از مشکلات روده باریک ممکن است تا مدت‌ها بدون علامت باقی بمانند و تنها با بررسی‌های دقیق تشخیص داده شوند؟ در دنیای پزشکی امروز، تکنولوژی‌هایی مانند انتروسکوپی، انقلابی در تشخیص و درمان بیماری‌های دستگاه گوارش ایجاد کرده‌اند. این روش نه تنها امکان تصویربرداری دقیق از روده باریک را فراهم می‌کند، بلکه در همان زمان به پزشکان اجازه درمان مشکلات را نیز می‌دهد. در ادامه این مقاله بای بای سرطان به جزئیات بیشتری در خصوص این روش تشخیصی و انواع آن می‌­پردازیم.

انتروسکوپی چیست؟

انتروسکوپی، پروسه‌­ای است که در آن روده باریک و بخش‌­های دیگر دستگاه گوارش مورد بررسی قرار می‌­گیرند و در صورت وجود هرگونه مشکل به صورت همزمان، فرآیند ‌درمان را نیز انجام‌ می‌­دهد.

این بخش از روده، ۶ متر طول و عرضی حدود ۲.۵ سانتی­متر دارد که همین امر، موجب سخت شدن دسترسی پزشک به این بخش از روده می­‌شود.

بررسی روده باریک، از جهت تشخیص و درمان کل طول روده بسیار مفید است؛ به همین دلیل متخصصین این متود را به عنوان روشی قابل اطمینان در ارزیابی‌­­های روده در نظر می­‌گیرند .

این روش در ارزیابی موقعیت­، درمان و تشخیص بروز انواع اختلالات دستگاه گوارش به خصوص روده، مورد استفاده قرار می‌­گیرد. 

موارد کاربرد انتروسکوپی

پزشک آنتروسکوپی را به علل مختلفی برای بیمار تجویز می‌‍­کند که در ادامه به برخی از آن­ها اشاره خواهیم کرد:

• برای برداشتن پولیپ‌­های روده کوچک استفاده می‌­شود.

• در تشخیص و درمان خونریزی­‌های داخلی روده کوچک کاربرد دارد.

• می‌­تواند در کش آمدن و یا رفع تنگی‌­های غیرطبیعی روده کوچک مفید و موثر باشد.

• این متود، در خارج کردن اجسام خارجی از روده کاربرد دارد. (در بعضی مواقع از کپسول برای بررسی روده باریک استفاده می­‌شود که ممکن است گیر بکند).

• یکی دیگر از کاربردهای بالون انتروسکوپی، برداشتن سنگی است که مجرای صفراوی را مسدود کرده است. این اختلال ممکن است بعد از انجام جراحی بای پس معده برای بیمار رخ دهد.

• این متود تصویربرداری در نمونه‌­برداری یا بیوپسی روده باریک نیز کاربردی است. نمونه­‌های گرفته شده برای بررسی‌های میکروسکوپی و تشخیص وجود هرگونه بیماری به آزمایشگاه فرستاده می­‌شوند.

• در کار گذاشتن استنت در روده باریک نیز استفاده می­‌شود. استنت ابزاری است که باعث باز نگه داشتن روده می‌شود.

آمادگی قبل از انجام آنتروسکوپی

مراحل آمادگی قبل از شروع پروسه با بالون انتروسکوپی، با توجه به نوع آنتروسکوپی‌ که بیمار قرار است انجام دهد، متفاوت خواهد بود. اما برای آنتروسکوپی ‌عمیق، آمادگی قبل از انجام فرآیند به شرح زیر است:

• استفاده از آب فراوان و ملین­‌ها برای پاکسازی روده‌­ها در صورتی که قرار باشد قسمتی یا کل روده باریک مورد بررسی قرار گیرد.

• اگر لازم باشد بالون انتروسکوپی از طریق دهان وارد شود، بیمار نباید تا ۱۲ ساعت قبل از انجام این پروسه چیزی بخورد یا چیزی بنوشد تا معده و ابتدای روده باریک، خالی و تمیز باشد.

• اگر بیمار داروی خاصی مصرف می­‌کند و یا نسبت به دارو و ماده خاصی حساسیت دارد، حتما باید با پزشک مشاور خود در میان بگذارد تا پزشک با ارائه دادن نسخه‌­ای، نحوه استفاده از داروها را قبل از انجام آنتروسکوپی به بیمار توضیح دهد تا از بروز هرگونه اختلال در طول فرآیند جلوگیری شود.

• بهتر است حتما همراهی در طول آنتروسکوپی کنار بیمار باشد تا بعد از اتمام فرآیند، بیمار را به خانه ببرد. چرا که تاثیرات داروهای آرام‌بخش و بیهوشی ممکن است تا چند ساعت پس از انجام این پروسه باقی بماند.

نحوه انجام آنتروسکوپی

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که پروسه انجام آنتروسکوپی به چه شکل است و آنتروسکوپی چگونه انجام می‌شود، در ادامه به مختصری به این موضوع خواهیم پرداخت.

در ابتدا داروهای آرام‌بخش و بیهوشی از طریق آنژیوکت، به بیمار تزریق می‌­شود. بنابراین بیمار در حین فرآیند آنتروسکوپی ریلکس و راحت و یا در بیهوشی کامل خواهد بود.

با وارد کردن آندوسکوپ از طریق دهان یا مقعد به بررسی روده باریک می‌­پردازد.

در بالای دستگاه انتروسکوپی، بالونی وجود دارد که با باد کردن آن حرکت دستگاه در طول روده راحت‌­تر می گردد و بررسی بر روی قسمت­‌هایی که باید مورد مطالعه قرار گیرند، انجام خواهد شد.

بررسی تصاویر بر روی مانیتور و استفاده از اشعه X و فلوروسکوپی، برای هدایت دستگاه آنتروسکوپی در‌ داخل روده برای بررسی روده باریک و مشخص کردن قسمت­‌هایی از آن است که نیازمند درمان هستند.

در نهایت اگر قسمتی از روده نیاز به درمان داشته باشد، با استفاده از دستگاه‌­هایی همچون فورسپس، گشاد کننده روده و یا استفاده از ابزاری برای سوزاندن قسمت­‌های عمیق روده باریک که در دسترس است، با انجام درمان، انتروسکوپی را به پایان می‌­رسانند.

با توجه به جزئیات پروسه آنتروسکوپی، ممکن است نیاز باشد تا بیمار یک شب را در بیمارستان بستری باشد.

اما در بسیاری از کیس‌­ها، آنتروسکوپی یک فرآیند سرپایی است؛ یعنی بیماران همان روزی که آن را انجام می­‌دهند، می‌توانند به خانه بازگردند‌.

مقایسه بین انتروسکوپی، آندوسکوپی و کولونوسکوپی

انواع آنتروسکوپی

با توجه به نوع مشکل و نیاز بیمار، پزشک می‌­تواند از انواع مختلفی از آنتروسکوپی استفاده کند.

انواع روش­های آنتروسکوپی:

۱- با بالون دوبل (Double Balloon Enteroscopy)

آنتروسکوپی با بالون دوبل که آن را آنتروسکوپی فشار و کشش یا آنتروسکوپی به کمک بالون نیز می‌­نامند.

انتروسکوپی با بالون دوبل، پروسه‌­ای بدون نیاز به جراحی است که با استفاده از آن اختلالاتی که در اعماق دستگاه گوارش وجود دارد، تشخیص و درمان می‌­شود.

در این روش، از لوله­‌ای نازک و انعطاف­‌پذیر که در بالای آن دوربینی قرار دارد، استفاده می­‌شود. این لوله نازک، درون لوله‌ای دیگر قرار می‌­گیرد و هر دو لوله، وارد روده باریک می­‌شوند.

در بالای هر دو لوله، بالونی وجود دارد که به آرامی درون روده با باد کردن و هل دادن و کشیدن لوله­‌ها، حرکت می‌کنند.

۲- با یک بالون (Single Balloon Enteroscopy)

این نوع انتروسکوپی نوع ساده دو بالون است. انجام پروسه تصویربرداری و ارزیابی با این متود، درست مانند نوع دو بالون آن، ایمن و کاربردی خواهد بود.

۳- اپسیرال موتوری (Motorized Spiral Enteroscopy)

در آنتروسکوپی اسپیرال، از لوله‌­ای خاص استفاده می­‌شود که یک مارپیچ چرخان بر روی آن قرار دارد و این امکان را به اسکوپ می­‌دهد که به صورت چرخشی در طول روده باریک حرکت کند.

موتوری کوچک نیز به این مارپیچ متصل است تا پزشک در صورت نیاز، مکانیزم چرخشی را آغاز کند.

این نوع از آنتروسکوپی مانند نوع با بالون، می­‌تواند به بخش­‌های عمیق روده باریک دسترسی داشته باشد اما تفاوتی که دارد این است که در نوع بالون‌­دار از بالون انتروسکوپی، برای حرکت بهتر اسکوپ استفاده می‌­شود اما در این جا از مارپیچ برای این امر استفاده می‌­شود.

۴- آندوسکوپی کپسول ویدیویی (Video Capsule Endoscopy)

در این روش روده باریک را با استفاده از کپسولی که دارای دوربین است، می‌­توان مورد بررسی و ارزیابی قرار داد.

با قورت دادن کپسول توسط بیمار و ورود به سیستم گوارش، تا زمانی که کپسول از بدن خارج گردد، هزاران تصویر از بدن ثبت می شود.

از این روش برای بررسی کل طول روده باریک و تمامی قسمت­‌های دستگاه گوارش، می­‌توان استفاده کرد.

آنتروسکوپی روده و گوارش

همانطور که گفته شد، بالون انتروسکوپی به بررسی روده و سیستم گوارشی می‌پردازد اما به صورت تخصصی‌تر و متمرکزتر، بررسی‌ها بر روی روده باریک صورت می‌گیرد.

اما باید به این نکته توجه کرد برخلاف تست‌های دیگر که ممکن است در تشخیص سرطان کاربرد داشته باشند، آنتروسکوپی این چنین نیست و بیشتر به بررسی اختلالات و سایر بیماری‌های روده باریک می‌پردازد؛ بنابراین برای تشخیص سرطان در سیستم گوارشی، بیشتر از آندوسکوپی و کولونسکوپی استفاده می‌شود. چرا که این تست‌ها توانایی بیشتری در تشخیص سرطان دارند.

به نقل از سایت Hopkins Medicine: انتروسکوپی یک روش تشخیصی و درمانی است که برای بررسی و درمان مشکلات دستگاه گوارش کوچک استفاده می‌شود. در این روش، پزشک از یک لوله نازک و انعطاف‌پذیر با یک دوربین کوچک در انتهای آن استفاده می‌کند تا تصاویر دقیقی از داخل روده کوچک به دست آورد. این تکنیک برای شناسایی علل خونریزی، انسداد، یا ناهنجاری‌های دیگر به کار می‌رود و در صورت نیاز، امکان انجام نمونه‌برداری یا درمان همزمان را نیز فراهم می‌کند. انتروسکوپی معمولاً با بیهوشی سبک انجام می‌شود و به بیماران کمک می‌کند تا بدون نیاز به جراحی گسترده، مشکل خود را مدیریت کنند.

عوارض آنتروسکوپی

بعد از انجام آنتروسکوپی، ممکن است بیمار دچار عوارض جانبی خفیفی شود. عوارض آنتروسکوپی شامل:

• گلو درد
• نفخ شکم
• تهوع
• خون‌ریزی خفیف
• گرفتگی عضله خفیف

در موارد خاص، بعضی از بیماران مشکلاتی بعد از آنتروسکوپی تجربه خواهند کرد. این مشکلات شامل عفونت پانکراس، خون‌ریزی داخلی، پارگی دیواره داخلی روده باریک می‌باشد.

بعضی دیگر از بیماران، ممکن است واکنش نامطلوبی به بیهوشی بدهند؛ برای همین است که معمولا آنتروسکوپی در افراد باردار، افراد دارای اضافه وزن و کسانی که بیماری قلبی و ریوی دارند، توصیه نمیشود.

بعد از آنتروکسوپی، ممکن است ابتدا فرد علائمی نداشته باشد اما به مرور زمان علائمی ناخوشایند در بیمار نمود پیدا می‌کند. در صورت مشاهده بیش از یک قاشق خون در مدفوع، درد شکمی ‌شدید، شکم ‌سفت و متورم، تب و استفراغ حتما باید به پزشک مراجعه شود.

نتیجه انتروسکوپی

در صورت سالم بودن بافت و نبود هیچگونه بیماری و اختلالات در روده باریک، نتیجه تست منفی خواهد بود و فرد مشکلی ندارد.

اما اگر جواب تست مثبت باشد، به این معناست که پزشک در روده باریک، تومور، بافت غیرطبیعی و یا خون‌ریزی‌های کوچک مشاهده کرده است‌.

سایر عللی که باعث بروز نتایج غیرطبیعی آنتروسکوپی می‌شوند شامل:

1. کمبود ویتامین B12 
2. ویروس‌های معده و روده
3. بیماری کرون که یک بیماری التهاب روده است.
4. سرطان گره‌های لنفاوی
5. بیماری ویپل، یک بیماری است که مانع جذب مواد معدنی و غذایی از روده باریک می‌شود.

نکات مراقبتی پس از انجام انتروسکوپی

بعد از انجام انتروسکوپی، رعایت نکات زیر به بهبودی سریع‌تر و جلوگیری از عوارض کمک می‌کند:

1. استراحت کافی: به دلیل تأثیر داروهای آرام‌بخش و بیهوشی، حداقل تا 24 ساعت بعد از انتروسکوپی از انجام فعالیت‌های سنگین خودداری کنید.
2. مصرف مایعات و غذای سبک: بهتر است تا چند ساعت اول فقط مایعات شفاف مصرف کنید و سپس غذاهای سبک مانند سوپ یا برنج نرم را به رژیم غذایی اضافه کنید.
3. توجه به علائم هشداردهنده: در صورت مشاهده علائمی مانند درد شدید شکمی، خونریزی زیاد، یا تب بالا، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
4. خودداری از رانندگی: تا زمانی که اثر داروهای آرام‌بخش کاملاً از بین نرفته، رانندگی نکنید.
5. پیگیری با پزشک: نتایج آزمایش‌ها و هرگونه توصیه پس از فرآیند را با پزشک متخصص خود پیگیری کنید.

این نکات به بیماران کمک می‌کند تا دوره پس از انتروسکوپی را با آرامش و ایمنی بیشتری پشت سر بگذارند.

سوالات متداول در خصوص انتروسکوپی

کلام آخر

انتروسکوپی یکی از روش‌های پیشرفته و کاربردی در بررسی مشکلات روده باریک و دستگاه گوارش است. این تکنولوژی با ارائه تصویربرداری دقیق و امکان درمان همزمان، به پزشکان کمک می‌کند تا به طور موثر به مشکلات بیماران رسیدگی کنند.

در سایت “بای بای سرطان”، همواره تلاش می‌کنیم اطلاعات مفید و علمی را در اختیار شما قرار دهیم. اگر علائمی از مشکلات گوارشی دارید یا نیاز به اطلاعات بیشتری درباره انتروسکوپی دارید، مشاوره پزشکی را فراموش نکنید.

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.منابع: