هر ساله بین 250000 تا 1 میلیون زن به دیسپلازی دهانه رحم مبتلا می‌شوند که اهمیت آشنایی با این بیماری و پیامدهای آن برای سلامت کلی دهانه رحم را نشان می‌دهد. با این مقاله از سایت بای بای سرطان همراه باشید تا با دیسپلازی دهانه رحم بیشتر آشنا شوید.
دیسپلازی دهانه رحم چیست؟
دیسپلازی دهانه رحم یا نئوپلازی داخل اپیتلیال گردن رحم (CIN) بیماری‌ای است که در آن سلول‌های غیر طبیعی در سطح دهانه رحم رشد می‌کنند. دهانه رحم شما به قسمت بالایی واژن متصل است. وقتی پزشکان از اصطلاح «داخل اپیتلیال» استفاده می‌کنند به این معنی است که این سلول‌های غیر طبیعی در سطح دهانه رحم یافت می‌شوند و نه در عمق آن. کلمه «نئوپلازی» به رشد این سلول‌های غیر معمول اشاره دارد.
دیسپلازی دهانه رحم به نظر جدی می‌رسد زیرا گاهی اوقات به آن «پیش سرطانی» می‌گویند. با این حال درک این نکته ضروری است که اکثر افراد مبتلا به دیسپلازی دهانه رحم به سرطان مبتلا نمی شوند. این بیماری مانند یک علامت هشدار است که می‌گوید اگر اقدامات درست را انجام ندهید ممکن است به سرطان مبتلا شوید. حتی اگر سرطان شروع به توسعه کند زمان زیادی به طول می‌انجامد و به پزشکان زمان کافی برای پیدا کردن و حذف نواحی مشکل‌دار می‌دهد.
دیسپلازی دهانه رحم بر اساس میزان احتمال تبدیل سلول‌های غیرطبیعی به سرطان به دسته‌هایی مانند خفیف، متوسط یا شدید تقسیم می‌شد. اکنون پزشکان بر اساس اینکه چه مقدار از سطح دهانه رحم دارای این سلول‌های غیر طبیعی است از سیستم متفاوتی استفاده می‌کنند که آن را CIN می‌نامند و از یک تا سه رتبه بندی می‌شود:
CIN 1 به این معنی است که حدود یک سوم لایه سطحی دهانه رحم دارای سلول‌های غیرطبیعی است.
CIN 2 به این معنی است که حدود یک سوم تا دو سوم لایه سطحی تحت تأثیر سلول‌های غیرطبیعی قرار می‌گیرد.
CIN 3 به این معنی است که بیش از دو سوم لایه سطحی تحت تأثیر این سلول‌ها قرار گرفته است.
CIN 1 کمتر به سرطان تبدیل می‌شود و اغلب خود به خود از بین می‌رود. اما CIN 2 و 3 بیشتر به درمان نیاز دارند تا از تبدیل شدن آنها به سرطان جلوگیری شود. آشنایی با این طبقه بندی‌ها به پزشکان کمک می‌کند تا بهترین راه را برای درمان دیسپلازی دهانه رحم انتخاب کنند.
گروه‌های در خطر
دیسپلازی دهانه رحم می‌تواند هر کسی را که دارای اعضای تولید مثلی زنانه است تحت تأثیر خود قرار بدهد. این بیماری از طریق تماس جنسی از جمله رابطه جنسی واژینال، مقعدی و دهانی گسترش می‌یابد. بنابراین اگر از نظر جنسی فعال هستید و دهانه رحم دارید در معرض خطر ابتلا به HPV و در ادامه دیسپلازی دهانه رحم هستید.
تحقیقات نشان می‌دهد که بیش از 75 درصد از زنان فعال جنسی در مقطعی از زندگی خود به HPV آلوده می‌شوند. در بیشتر مواقع سیستم ایمنی بدن بدون هیچ مشکلی HPV را شکست می‌دهد اما گاهی اوقات گونه‌های خاصی از HPV مانند HPV-16 و HPV-18 می‌توانند باعث ایجاد مشکل در دستگاه تناسلی شوند که منجر به دیسپلازی دهانه رحم می‌شود.
چندین عامل وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به دیسپلازی دهانه رحم را افزایش دهد. برای شروع سن در ابتلا به این بیماری نقش دارد. مطالعات نشان داده‌اند که عفونت‌های HPV در افراد بالای 55 سال بیشتر طول می‌کشد و این عفونت‌ها اغلب در افراد جوان‌تر، به‌ویژه افراد زیر 25 سال سریع‌تر از بین می‌روند.
کشیدن سیگار یکی دیگر از موارد مهم در دیسپلازی دهانه رحم است. سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به دیسپلازی دهانه رحم را در مقایسه با افراد غیر سیگاری دو برابر کند. بنابراین اگر سیگاری هستید ترک این عادت می‌تواند کمک زیادی به محافظت از سلامت دهانه رحم شما کند.
در نهایت داشتن سیستم ایمنی ضعیف می‌تواند شانس ابتلا به دیسپلازی دهانه رحم را افزایش بدهد. برخی داروها مانند داروهایی که سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند می‌توانند مبارزه با عفونت HPV را برای بدن دشوارتر کنند. اگر به HIV مبتلا هستید سیستم ایمنی شما دارد اضافه کاری می‌کند و باعث ایجاد مشکل برای HPV می‌شود.
علائم دیسپلازی دهانه رحم
دیسپلازی دهانه رحم در بیشتر مواقع هیچ علامت قابل توجهی ایجاد نمی کند. ممکن است به کارهای روزمره خود برسید، احساس کاملاً خوبی داشته باشید و حتی ندانید که در دهانه رحم شما چه خبر است. به همین دلیل است که معاینات و غربالگری‌های منظم بسیار مهم است.
معمولاً دیسپلازی دهانه رحم در طی یک آزمایش پاپ اسمیر معمولی که به آن تست پاپ نیز گفته می‌شود تشخیص داده می‌شود. این روش ساده شامل جمع آوری سلول‌ها از دهانه رحم برای بررسی هر گونه ناهنجاری است. اگر سلول‌های غیرطبیعی در پاپ اسمیر یافت شود پزشک شما برای تعیین اینکه آیا دیسپلازی دهانه رحم است یا خیر بررسی‌های بیشتری را انجام خواهد داد.
اما گاهی اوقات دیسپلازی دهانه رحم ممکن است به طور نامحسوس خود را نشان بدهد. ممکن است لکه‌های نامنظم واژینال یا خونریزی خفیف را به خصوص بعد از مقاربت تجربه کنید. این علائم را می‌توان به راحتی نادیده گرفت اما می‌تواند نشانه‌ای باشد که مشکلی در دهانه رحم شما وجود دارد. اگر متوجه چیز غیرعادی شدید ضروری است که فوراً با پزشک خود صحبت کنید.
علل دیسپلازی دهانه رحم
مقصر اصلی دیسپلازی دهانه رحم، ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV است. HPV یک ویروس رایج است که از طریق تماس جنسی منتشر می‌شود. بیش از 100 گونه مختلف HPV وجود دارد اما برخی از آنها بیشتر از سایرین باعث ایجاد مشکل در دستگاه تناسلی شما می‌شوند.
دو سویه خاص این بیماری یعنی HPV-16 و HPV-18 دردسرساز هستند. این گونه‌ها خطر بیشتری برای آلوده کردن دهانه رحم و ایجاد رشد غیرطبیعی سلولی دارند که منجر به دیسپلازی دهانه رحم می‌شود اما توجه کنید: فقط به این دلیل که HPV دارید به این معنی نیست که به طور خودکار دچار دیسپلازی دهانه رحم خواهید شد. در واقع اکثر عفونت‌های HPV خود به خود و بدون ایجاد مشکل از بین می‌روند.
خب چرا برخی افراد پس از ابتلا به HPV دچار دیسپلازی دهانه رحم می‌شوند و برخی دیگر نه؟ محققان هنوز در تلاش برای کشف این موضوع هستند. این امر ممکن است به عواملی مانند گونه‌ای از HPV که به آن آلوده شدید و مدت زمانی که عفونت در بدن شما باقی می‌ماند مربوط باشد.
تشخیص و تست دیسپلازی دهانه رحم
نقش کلیدی در تشخیص دیسپلازی را یک تست غربالگری معمولی به نام پاپ اسمیر بازی می‌کند. پزشک شما در طی تست پاپ اسمیر به آرامی سطح دهانه رحم شما را خراش می‌دهد تا سلول‌ها را جمع آوری کند. این سلول‌ها به آزمایشگاه فرستاده می‌شوند تا زیر میکروسکوپ بررسی شوند. هدف این است که به دنبال هر گونه ناهنجاری مانند سلول‌های غیرطبیعی مزاحم که می‌توانند نشان دهنده دیسپلازی دهانه رحم باشند بگردند.
اگر پاپ اسمیر شما با نتایج غیرطبیعی برگشت وحشت نکنید. این موضوع لزوماً به این معنی نیست که شما دیسپلازی دهانه رحم دارید. گاهی اوقات مواردی مانند عفونت یا التهاب می‌تواند باعث شود که سلول‌ها کمی مخرب به نظر برسند. در مرحله بعدی پزشک شما احتمالاً می‌خواهد نگاه دقیق تری داشته باشد تا بفهمد چه اتفاقی در حال رخ دادن است.
اینجاست که اسم کولپوسکوپی را از پزشک خود می‌شنوید. این ابزار مانند یک ذره بین پرقدرت برای دهانه رحم است. پزشک در طول کولپوسکوپی از ابزار خاصی به نام کولپوسکوپ استفاده می‌کند تا دهانه رحم شما را از نزدیک ببیند. آنها همچنین ممکن است نمونه کوچکی از بافت به نام بیوپسی را برای بررسی زیر میکروسکوپ بگیرند.
مدیریت و درمان نئوپلازی
خب شما مبتلا به دیسپلازی دهانه رحم تشخیص داده شدید، حالا چه کنیم؟ خبر خوب این است که بسته به شدت بیماری و سلامت کلی شما، گزینه‌هایی برای مدیریت و درمان دیسپلازی دهانه رحم وجود دارد.
اگر دیسپلازی با درجه پایین و CIN 1 دارید ممکن است فوراً به هیچ درمانی نیاز نداشته باشید. در بسیاری از موارد این بیماری بدون هیچ مداخله‌ای خود به خود از بین می‌رود. پزشک شما ممکن است توصیه کند برای نظارت بر هرگونه تغییر در سلول‌های غیرطبیعی تست پاپ اسمیر را در برنامه خود بگنجانید.
اما اگر دیسپلازی شما شدیدتر باشد ممکن است درمان برای جلوگیری از پیشرفت آن به سرطان ضروری باشد. چند روش مختلف وجود دارد که می‌توان برای حذف یا از بین بردن سلول‌های غیر طبیعی استفاده کرد:
- روش برش الکتروسرجری حلقه‌ای (LEEP):
این روش از یک حلقه سیمی کوچک با بار الکتریکی برای برداشتن سلول‌های غیر طبیعی از سطح دهانه رحم استفاده می‌کند. این یک درمان رایج برای دیسپلازی دهانه رحم است و همچنین می‌تواند برای جمع آوری نمونه‌های بافتی برای تجزیه و تحلیل بیشتر استفاده شود.
- بیوپسی مخروطی (کونیزاسیون):
این روش شامل برداشتن یک بافت مخروطی شکل از دهانه رحم بوده که حاوی سلول‌های غیر طبیعی است. این متد معمولاً به موارد شدیدتر دیسپلازی دهانه رحم اختصاص دارد و می‌تواند نمونه بزرگتری از بافت را برای آزمایش بردارد.
در برخی موارد، به خصوص اگر دیسپلازی دهانه رحم ادامه یابد یا پس از درمان‌های دیگر بهبود نیابد، برداشتن کامل رحم می‌تواند یک گزینه باشد. این روش معمولاً فقط در موارد شدید در نظر گرفته می‌شود.
کلام آخر
در این مقاله اهمیت غربالگری منظم و اقدامات پیشگیرانه برای دیسپلازی دهانه رحم را دیدیم و فهمیدیم که با دانستن علائم، علل و عوامل خطر مرتبط با این بیماری می‌توانید تصمیمات آگاهانه‌ای در مورد سلامتی خود بگیرند.
با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، دیسپلازی دهانه رحم دردسرساز نیست و تا 95 درصد خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم ندارد. با واکسیناسیون علیه HPV، داشتن رابطه جنسی ایمن، آزمایش پاپ اسمیر منظم و ترک سیگار می‌توانید از خود در برابر دیسپلازی دهانه رحم محافظت کرده و آینده‌ای سالم را تضمین کنید.
منابع:
