زمانی که پزشک معاینه‌ی مستقیم رحم و نواحی جانبی آن را ضروری بداند و سایر روش‌های تشخیصی کارآمد نباشند، از هیستروسکوپی که یک تست تصویربرداری تشخیصی و گاها درمانی است، استفاده میکند. در این مقاله بای بای سرطان، هدف ما معرفی و بررسی فرآیند هیستروسکوپی رحم و کلیه نکاتی است که لازم است فردی که عمل هیستروسکوپی را در پیش دارد، بداند. پس اگر شما یکی از این افراد هستید، این مقاله را از دست ندهید.
هیستروسکوپی چیست؟
پروسه‌ای است که برای ارزیابی و بررسی بافت داخلی رحم استفاده میشود. در این متود، از ابزاری به نام هیستروسکوپ استفاده میشود.
هیستروسکوپ، لوله‌ای نازک است که در قسمت بالایی آن چراغ و دوربینی کوچ کدارد.
تصاویر توسط دوربینی که در بالای هیستروسکوپ قرار دارد بر روی مانیتور نمایش و در این شرایط پزشک متخصص قادر است داخل رحم بیمار را ارزیابی کند.
هیستروسکوپ، از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم بیمار میشود که به این معناست که در طول انجام این پروسه، نیازی به ایجاد برش‌هایی در بدن بیمار نخواهد بود.
کاربردهای هیستروسکوپی
در شرایط مختلفی می‌توان استفاده کرد و این متود کاربردهای متفاوتی خواهد داشت که در ادامه به آنها اشاره کرده‌ایم:
۱- ارزیابی مشکلات و علائم بیماری‌های مختلف رحمی
بیماری‌هایی همچون قاعدگی‌هایی با خونریزی شدید، خونریزیهای غیرطبیعی واژن، خونریزی بعد از پساقاعدگی، دردهای لگنی، سقط جنین‌های مکرر و مشکل بودن بارداری، همه مواردی هستند که با استفاده از هیستروسکوپی رحم، قابل بررسی خواهند بود.
۲- عمل هیستروسکوپی در تشخیص فیبروم‌ها و پولیپ‌های غیرسرطانی
۳- درمان بیماری‌ها و سایر عوامل پرخطر
عواملی نظیر برداشتن فیبروم‌ها و پولیپ‌ها، جابه‌جا شدن دستگاه‌های داخل رحمی که برای جلوگیری از بارداری است و چسبندگی‌های داخل رحمی که در اثر زخم‌های داخلی رحم ایجاد می‌شوند و باعث کاهش احتمال باروری خواهند شد.
هیستروسکوپی رحم
در گذشته از روشی به نام دیلاتاسیون و کورتاژ برای بررسی رحم و برداشتن توده‌ها و بافت‌های غیرطبیعی استفاده میشد اما با روی کار آمدن هیستروسکوپی رحم، روش قبلی کنار گذاشته شد.
پزشک متخصص، با بررسی سابقه پزشکی و سلامت عمومی بیمار تصمیم می‌گیرد که آیا هیستروسکوپی برای بیمار مناسب است یا خیر.
اگرچه این متود مزایای زیادی دارد اما برای همه مناسب نیست و کسانی که حامله یا مبتلا به عفونت‌های لگنی هستند، نباید عمل هیستروسکوپی را انجام دهند.
طیف درد ناشی از این فرآیند در بیماران متفاوت است.
در بعضی شرایط، بیمار در طی هیستروسکوپی دردی احساس نمی‌کند یا متحمل درد کمی میشود اما در بعضی از بیماران، انجام این پروسه بسیار دردناک است جوری که ممکن است قادر به تحمل ادامه فرآیند نباشند.
اگر بیمار در طول این فرآیند احساس ناخوشایندی را تجربه کرد، میتواند در هر زمانی از پزشک بخواهد تا پروسه را متوقف کند.
هیستروسکوپی و سرطان
یک پروسه تشخیصی ساده است که میتواند تصاویر دقیق و واضحی از محیط داخلی رحم در اختیار پزشک قرار دهد.
این پروسه میتواند در مطب پزشک و یا کلینیک‌های خاص انجام شود و انجام آن نیازی به بیهوشی کامل ندارد.
هیستروسکوپی رحم میتواند انواع بیماری‌های رحمی از جمله سرطان را تشخیص دهد به طوری که ترکیب با بیوپسی اندومتریوم (بافت داخلی‌رحم) جهت تشخیص سرطان رحم، از دقت عمل بسیار بالایی برخوردار است.
اگر چه نگرانی‌هایی مبنی بر متاستاز و پخش شدن سرطان در استفاده از این متود تشخیصی وجود دارد.
چرا که پزشکان معتقدند که سلول‌های سرطانی در طول عمل هیستروسکوپی وارد لوله‌های فالوپ و به فضای صفاقی راه پیدا می‌کنند که این امر ممکن است باعث پخش شدن سرطان در داخل بدن و درگیر کردن سایر ارگان‌های داخلی شود.
اقدامات قبل از انجام هیستروسکوپی
چند روز قبل از انجام، پزشک متخصص توصیه میکند تا بیمار:
- انجام تست‌های مختلف برای مشخص شدن این که آیا شرایط بیمار انجام عمل هیستروسکوپی را دارد یا خیر. این تست‌ها شامل آزمایش خون و تست بارداری می‌باشد.
- اگر بیمار سیگاری است باید مصرف سیگار را از یک هفته قبل متوقف کند؛ چرا که مصرف دخانیات باعث بیشتر شدن تاثیرات ماده بیهوشی در بیمار می‌شوند.
- اگر بیمار قرار است در طول هیستروسکوپی رحم، فیبروم‌های موجود در بافت را خارج کند بهتر است قبل از انجام پروسه، داروهای خاصی تحت نظر پزشک مصرف کند تا فیبروم‌ها کوچک شوند.
- معمولا تحت بیهوشی کامل انجام نمی‌شود و فقط از بی‌حسی موضعی استفاده خواهد شد. این پروسه بسیار کوتاه و سریع خواهد بود و برای انجام آن نیاز به ایجاد برش‌های پوستی نمی‌باشد.
- مصرف داروهای مسکن قبل از انجام پروسه، باعث کاهش ناراحتی و درد بیمار خواهد شد.
- پروسه‌های طولانی‌تر که شامل برداشتن توده‌ها و فیبروم‌ها خواهد بود، تحت بیهوشی کامل انجام و بیمار در طول پروسه در خوابی عمیق خواهد بود.
- اگر هیستروسکوپی قرار باشد تحت بیهوشی کامل برای بیمار انجام‌شود، بیمار نباید چند ساعت قبل از انجام آن چیزی بخورد و یا بنوشد.
- اگر قرار باشد از بی‌حسی موضعی استفاده شود بیمار میتواند رژیم غذایی سابق خود را رعایت کند و نیازی به ناشتا بودن نخواهد بود.
- بهتر است بیمار از لباس‌های گشاد و راحت استفاده کند؛ چرا که باید لباس‌های خود را از کمر به پایین در بیاورد و گان مخصوص بپوشد.
هیستروسکوپی چگونه انجام میشود؟
هیستروسکوپی رحم بین ۵ الی ۳۰ دقیقه به طول می‌انجامد و بیمار بر روی تحت دراز می‌کشد و پاها را در جایگاه مقرر قرار میدهد.
سپس از ابزاری به نام اسپکولوم برای باز نگه داشتن دیواره‌های واژن از یکدیگر، استفاده میشود تا پزشک بتواند هیستروسکوپ را وارد رحم کند.
واژن و دهانه رحم، قبل از آغاز پروسه با مواد ضدعفونی کننده پاک خواهند شد تا از بروز دیگر بیماری‌های دستگاه تناسلی جلوگیری شود.
بعد از ورود از طریق واژن، بیمار ممکن است احساس گرفتگی و ناراحتی در رحم خود داشته باشد. مایعی به آرامی به داخل رحم پمپ میشود تا پزشک دید بهتری در طول پروسه داشته باشد.
دوربین در هیستروسکوپ، تصاویری را بر روی مانیتور در اختیار پزشک قرار میدهد و پزشک میتواند بیماری‌ها و سایر موارد غیرطبیعی رحم را تشخیص دهد.
در بعضی موارد، در طول پروسه نمونه‌هایی از دیواره داخلی رحم گرفته میشود تا تست‌های بیشتری در آزمایشگاه روی آنها صورت گیرد و از نظر سرطانی بودن یا نبودن مورد بررسی قرار گیرند.
اگر هیستروسکوپی رحم هدف درمانی داشته باشد، ابزار جراحی در کنار هیستروسکوپ وارد رحم می‌شوند تا با بریدن و سوزاندن بافت غیرطبیعی و یا توده، اقدامات درمانی لازم را انجام دهند.
مراقبت‌های بعد از عمل هیستروسکوپی
1- بیمار بلافاصله بعد از انجام پروسه هیستروسکوپی میتواند به خانه بازگردد.
در صورتی که بیمار تحت بیهوشی کامل بوده باشد، بهتر است چند ساعت در بیمارستان بماند تا اثرات داروی بیهوشی از بین برود سپس یکی از نزدیکان بیمار باید او را تا خانه همراهی کند.
2- در طول ریکاوری بیمار علائم متفاوتی را تجربه خواهد کرد.
برای مثال بیمار از گرفتگی‌های شکمی که بسیار شبیه به دردهای قاعدگی است، رنج می‌برد که بعد از چند روز و با مصرف داروهای مسکن بر طرف خواهد شد.
خونریزیهای لکه‌ای میتواند تا یک هفته و یا بیشتر ادامه داشته باشد، بنابراین توصیه میشود تا از پدهای قاعدگی به جای تامپون در این زمان استفاده شود تا احتمال بروز عفونت رحم و دهانه رحم بسیار کاهش پیدا کند.
3- در صورتی که هیستروسکوپی رحم به قصد تشخیص و معاینه صورت گیرد.
بیمار میتواند بعد از اتمام پروسه به کارهای روزمره خود رسیدگی کند و نیازی به استراحت مطلق نخواهد داشت اما اگر اقدامات درمانی در طول پروسه مثل برداشتن توده‌ها و فیبروم‌ها انجام شود، لازم است تا بیمار چند روزی استراحت کند.
4- بعد از اتمام پروسه، بیمار قادر است از همه‌ی گروه‌های غذایی استفاده کند.
اگر عوارض جانبی بیمار باعث بروز احساس ضعف و حالت تهوع در بیمار شده باشد، میتواند وعده‌های غذایی سبک‌تری بخورد.
5- بیمار میتواند بعد از اتمام عمل هیستروسکوپی دوش بگیرد.
اگر فرد به علت عارضه داروهای بیهوشی احساس گیجی و گنگی داشته باشد، بهتر است فردی دیگر در کنارش باشد.
6- بیمار باید از داشتن رابطه جنسی تا پایان خونریزی خودداری کند.
چرا که این کار باعث خونریزی مجدد شده و پروسه ریکاوری را کند میکند.
عوارض هیسترسکوپی رحم
هیستروسکوپی رحم، پروسه‌ای ایمن است اما مانند سایر پروسه‌ها امکان بروز عوارض جانبی نیز برای آن مطرح است. احتمال بروز این عوارض در اشخاصی که اقدامات درمانی در طول پروسه انجام می‌دهند بیشتر خواهد بود.
در ادامه به چند نمونه از این عارضه‌های جانبی اشاره میکنیم:
- آسیب‌های تصادفی به رحم که بسیار غیر‌معمول است و با مصرف آنتی بیوتیک و در صورت حاد بودن با انجام‌جراحی‌های ترمیمی برطرف خواهد شد.
- آسیب تصادفی به دهانه رحم که نادر دست و بسیار راحت ترمیم میشود.
- خونریزی شدید در طول پروسه و بعد از آن؛ این عارضه زمانی رخ میدهد که اقدامات درمانی انجام شود که با دارودرمانی و انجام جراحی دیگر برطرف میشود و در شرایط حاد نیاز به برداشتن کامل رحم خواهد بود.
- عفونت‌های رحم که با ترشحات بد بوی واژن بروز پیدا میکند و تب و خونریزیهای شدید نیز به همراه خواهد داشت که معمولا با مصرف آنتی بیوتیک درمان میشود.
- احساس ضعف و غش در بیمار که از هر ۲۰۰ نفر ۱ نفر به این عارضه دچار خواهد شد.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
