اکثر افراد دوران میانسالی و کهانسالی را دوران بروز اغلب سرطانها میدانند؛ حال آن که احتمال ابتلا به سرطان در سنین مختلف متفاوت بوده و در هر سنی به دلیل عوامل متعددی افراد مستعد ابتلا به سرطان میشوند.
از این رو در این مقالهی بای بای سرطان تمرکز ما بر روی بررسی احتمال و آمار بروز سرطان در سنین کودکی، جوانی و کهنسالی و یافتن علل ایجاد این بیماری در هر یک از بازههای سنی تعریف شده خواهد بود.
ابتلا به سرطان در هر بازه سنی
میدانیم که سرطان یک بیماری مهلک و ویرانگر است که بسیاری از افراد را سالانه در سراسر جهان تحت تاثیر خود قرار میدهد.
از این رو درک آمار سرطان به منظور توسعه راهبردهای پیشگیری و درمانهای کاربردی بسیار مهم است. با تجزیه و تحلیل دادهها در مورد میزان بروز سرطان، محققان و متخصصان مراقبتهای بهداشتی، بینش ارزشمندی در مورد شیوع انواع مختلف سرطان در میان گروههای جمعیتی مختلف به دست میآورند.
لذا در این قسمت از مقاله به میزان و احتمال بروز سرطان در سنین مختلف میپردازیم و بر مشخص کردن گروه سنی با بیشترین بروز سرطان تمرکز میکنیم.
درک میزان بروز سرطان:
میزان بروز سرطان به تعداد موارد جدید سرطانی اشاره دارد که در یک جمعیت خاص و در یک دوره زمانی مشخص تشخیص داده میشوند.
این نرخها معمولا به صورت تعداد مبتلایان در هر ۱۰۰۰۰۰ نفر بیان میشوند. با بررسی نرخ بروز و احتمال ابتلا به سرطان در سنین مختلف جوامع، کارشناسان میتوانند روند و الگوهای بروز سرطان را شناسایی کنند که همین امر میتواند کمک بسیار زیادی به سیاستها و مداخلات بهداشت عمومی در جهت انجام اقدامات مناسب برای پیشگیری از این بیماری کند.
محاسبه نرخ بروز سرطان، شامل جمعآوری دادهها از منابع مختلف، از جمله مراکز درمان سرطان، بیمارستانها و مراکز مراقبتهای بهداشتی است.
این منابع داده اطلاعاتی در خصوص تعداد مبتلایان سرطان در افراد جدید در طی یک سال و همچنین جمعیتی که در معرض خطرقرار دارند، ارائه میدهد.
با مقایسه تعداد موارد بیماری با اندازه جمعیت، محققان میتوانند نرخ بروز یک نوع سرطان خاص را در یک گروه جمعیتی خاص محاسبه کنند.
احتمال ابتلا به سرطان در سنین مختلف به چه صورت است؟
سن یک عامل مهم در بروز سرطان است؛ زیرا خطر ابتلا به سرطان، با افزایش سن بیشتر میشود. این به دلیل عوامل مختلفی از جمله قرار گرفتن در معرض مواد سرطانزا، کاهش عملکرد سیستم ایمنی و تجمع جهشهای ژنتیکی در طول زمان است.
علاوه بر این، برخی از شرایط مرتبط با سن و عوامل سبک زندگی میتوانند در ایجاد سرطان نقش داشته باشند.
با توجه به آمار سرطان، سن عامل مهمی در میزان بروز سرطان است. در این بین انواع مختلف سرطان الگوهای متمایز مرتبط با سن را نشان میدهند.
برخی از سرطانها در افراد جوانتر شایع تر هستند، در حالی که برخی دیگر بیشتر در افراد مسن تشخیص داده میشوند.
با بررسی میزان بروز سرطان در سنین خاص در خصوص انواع سرطانها، محققان توانایی این را دارند که گروههای سنی را که بیشتر در معرض خطر هستند، شناسایی کنند و استراتژیهای پیشگیری و غربالگری هدفمند را توسعه دهند.
گروههای سنی با بیشترین نرخ بروز سرطان
در میان گروههای سنی مختلف، مشاهده شده است که افراد در جمعیت مسن بیشتر مستعد ابتلا به سرطان هستند؛ به طوری که با افزایش سن، بدن انسان دستخوش تغییرات بیولوژیکی متعددی میشود که فرد را در برابر رشد سلولهای سرطانی آسیبپذیرتر میکند.
کاهش عملکرد سیستم ایمنی، به خطر افتادن مکانیسمهای ترمیم DNA و افزایش قرار گرفتن در معرض عوامل خطرزا در طول زمان به افزایش بیشتر سرطان در این گروه سنی کمک میکند.
بررسی و تحلیل آمار احتمال ابتلا به سرطان در سنین مختلف و به طور مداوم، نشان میدهد که افراد بالای ۶۵ سال بالاترین میزان بروز انواع سرطانهای شایع را به خود اختصاص دادهاند.
این سرطانها شامل انواع رایج این بیماری مانند سرطان سینه، سرطان ریه، سرطان کولورکتال، سرطان پروستات و سرطان پانکراس است.
دلایل افزایش بروز سرطان در این گروه سنی، به چندیدن عامل بستگی دارد؛ تغییرات مرتبط با افزایش سن در سطوح هورمونی، التهاب مزمن و جهشهای ژنتیکی انباشته شده در ایجاد این سرطانها نقش پررنگی دارند.
عوامل موثر در افزایش نرخ سرطان در گروههای سنی خاص:
در حالی که سن به خودی خود یک عامل خطر مهم برای سرطان است، عوامل دیگری نیز میتوانند در افزایش نرخ سرطان در گروههای سنی خاص نقش داشته باشند.
انتخاب یک سبک زندگی ناسالم مانند کشیدن سیگار، رژیم غذایی نامناسب، عدم داشتن فعالیت بدنی و مصرف بیش از حد الکل میتواند خطر ابتلا به سرطان را در هر سنی افزایش دهد؛ با این حال، این عوامل ممکن است در گروههای سنی خاصی تاثیرگذاری بیشتری داشته باشند.
برای مثال سیگار یک عامل خطر شناخته شده برای سرطان ریه است. افرادی که سیگار کشیدن را از سنین پایین شروع میکنند و در طول زندگی خود به سیگار کشیدن ادامه میدهند، در مقایسه با افرادی که هرگز سیگار نکشیدهاند و یا سیگار را زودتر ترک کردهاند، در معرض خطر بیشتری نسبت به ابتلای سرطان ریه قرار دارند.
به طور مشابه عادات غذایی نامناسب و سبک زندگی کمتحرک نیز میتوانند در ایجاد سرطان روده بزرگ که بیشتر در افراد مسن تشخیص داده میشود، تاثیرگذار باشند.
انواع شایع سرطان در سن کهنسالی با بیشترین میزان بروز سرطان
به باور متخصصین حوزه سلامت در رنج سنی میانسالی تا کهنسالی که بیشترین میزان بروز سرطان را دارا هستند، چندین نوع سرطان شیوع بیشتری خواهند داشت.
سرطان سینه یکی از شایعترین سرطانها در زنان بالای ۶۵ سال است؛ به همین علت انجام ماموگرافی منظم و خود آزمایی جهت تشخیص زودهنگام و بهبود نتایج درمان حیاتی است.
سرطان ریه که اغلب با سیگار کشیدن رابطه مستقیمی دارد، بیشتر در افراد مسن تشخیص داده میشود؛ به همین دلیل ترک سیگار و اجتناب از قرارگیری در معرض دود آن چه مستقیم و چه غیرمستقیم، از اقدامات پیشگیرانه بسیار مهم است.
سرطان کولورکتال که شامل سرطانهای روده بزرگ و راست روده است، یکی دیگر از انواع سرطانهای شایع در این گروه سنی است.
لذا آزمایشهای غربالگری مانند کولونوسکوپی میتواند به شناسایی پولیپهای پیشسرطانی یا سرطان در مراحل اولیه کمک کرده و امکان مداخله به موقع جهت درمان را فراهم کند.
سرطان پروستات که بیشتر آقایان مسن را مبتلا میکند، معمولا در افراد بالای ۶۵ سال تشخیص داده میشود. انجام آزمایشات منظم آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA ) و معاینات دیجیتالی رکتوم برای تشخیص زودهنگام این بیماری از دسته اقدامات موثر در جهت پیشگیری از این سرطان خواهد بود.
سرطان پانکراس، اگر چه نادر است اما در افرا مسن بروز بیشتری دارد. علائم اولیه سرطان لوزالمعده یا پانکراس میتواند مبهم و نامشخص باشد و تشخیص آن را دشوار کند.
با این حال حفظ یک سبک زندگی سالم و آگاهی از علائم غیرمعمول این سرطان، میتواند در تشخیص و درمان سریع سرطان پانکراس اثربخش باشد.
احتمال بروز سرطان در دوران نوجوانی و جوانی
پیشتر از سرطان به عنوان یک بیماری بسیار جدی و خطرناک یاد کردیم که میتواند تعداد بسیار زیادی از افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
در حالی که معمولا با افراد مسن مرتبط است اما با این حال افزایش نگران کنندهای از بروز آمار سرطان در بین جوانان و نوجوانان وجود دارد.
درک عوامل موثر در این روند به منظور رسیدگی به این مسئله رو به رشد سلامت و ارائه مراقبت و حمایت مناسب از بیماران سرطانی جوان بسیار مهم است.
عوامل موثر در افزایش بروز سرطان در گروه سنی جوانان و نوجوانان:
عوامل متعددی در افزایش بروز سرطان در جوانان و نوجوانان نقش دارند. یکی از عوامل مهم تغییر عادات سبک زندگی افراد جوان است.
نشستنهای متعدد و کمتحرکی، عادات غذایی ناسالم و قرار گرفتن در معرض سموم محیطی با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط است.
علاوه بر این، استفاده از وسایل الکترونیکی و قرار گرفتن در معرض تابش از منابع مختلف نیز ممکن است در افزایش بروز سرطان در این گروه سنی نقش داشته باشند.
یکی دیگر از عوامل موثر، استعداد ژنتیکی نوجوانان برای ابتلا به سرطان است. برخی از افراد ممکن است جهشهای ژنی را به ارث ببرند که استعداد ابتلا به سرطان را در سنین جوانی افزایش میدهد.
علاوه بر این، برخی از شرایط پزشکی مانند اختلالات سیستم ایمنی، میتواند دفاع بدن در برابر سرطان را تضعیف کند و جوانان را در برابر این بیماری آسیب پذیرتر کند.
انواع شایع سرطان که بر جوانان و نوجوانان تاثیر میگذارد:
انواع مختلفی از سرطان وجود دارد که معمولا جوانان و نوجوانان را تحت تاثیر قرار میدهد. لوسمی، سرطان خون و مغز استخوان، شایعترین نوع سرطان در این گروه سنی هستند.
انواع رایج دیگر سرطانهای دوران نوجوانی و جوانی شامل تومورهای مغزی و سیستم عصبی مرکزی، لنفوم و سارکوم است.
توجه به این نکته ضروری است که علائم و گزینههای درمانی برای هر نوع سرطان ممکن است متفاوت باشد و تشخیص زودهنگام برای نتایج موفقیت آمیز و موثر بسیار مهم است.
شناخت علائم هشداردهنده سرطان دوران جوانی
شناخت علائم هشدار دهنده سرطان در جوانان و نوجوانان برای تشخیص سریع و مداخله به موقع ضروری است. برخی از علائم رایج شامل کاهش وزن بدون دلیل، خستگی مداوم، درد شدید، تغییر در بینایی یا شنوایی و ناهنجاریهای پوستی خواهند بود.
برای والدین، مربیان و ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی ضروری است تا از این علائم هشدار دهنده آگاه باشند و در صورت بروز هرگونه علائم مروبط به پزشک متخصص مراجعه کنند.
- تشخیص سرطان در دوران نوجوانی و جوانی:
هنگامی که پزشک متخصص به وجود سرطان در یک فرد جوان و یا نوجوان مشکوک میشود، انجام آزمایشها و روشهای تشخیصی مختلفی برای تایید نهایی تشخیص این بیماری ضروری میداند.
پزشک متخصص با توجه به علائم و نشانههایی که از بیمار میبیند ممکن است متودهای تشخیصی مختلفی را در دستور کار قرار دهد.
این متودهای تشخیصی شامل آزمایش خون، تستهای تصویربرداری مانند اسکن اشعه ایکس یا اسکن MRI و بیوپسی برای بررسی نمونههای بافت برای سلولهای سرطانی خواهند بود.
برای متخصصین بسیار مهم است که یک ارزیابی کامل از بیماران داشته باشند تا در وهله اول بتوانند وجود و یا عدم وجود سرطان را مشخص کنند و در وهله بعدی در صورت وجود سرطان، میزان وخامت و وسعت بیماری را بررسی کنند تا در نهایت بتوانند یک برنامه درمانی مناسب برای جوانان و نوجوانان مبتلا به سرطان در نظر بگیرند.
- گزینههای درمانی سرطان در گروه سنی جوانان و نوجوانان:
درمان سرطان در جوانان و نوجوانان مستلزم یک رویکرد چند رشتهای است که در آن چندین پزشک و متخصص از فیلدهای مختلف با یکدیگر همکاری میکنند.
این تیم شامل یک متخصص انکولوژیست، رادیولوژیست و سایر متخصصین حوزه سرطان است و انتخاب گزینههای درمانی به موارد مختلفی بستگی دارند.
گزینههای درمانی بسته به نوع سرطان و میزان وخامت آن میتواند متفاوت باشند و از طرف دیگر پزشک متخصص ممکن است با در نظر گرفتن میزان سلامت عمومی نوجوان مبتلا به سرطان، متودهای درمانی مثل عمل جراحی، شیمی درمانی، پرتودرمانی، ایمونوتراپی و درمان هدفمند را تجویز کند.
مراقبتهای حمایتی، از جمله مدیریت درد و حمایت روانشناختی، یکی از جنبههای ضروری درمان برای رفع نیازهای منحصر به فرد جوانان مبتلا به سرطان است.
- پشتیبانی و منابع موجود برای جوانان و نوجوانان مبتلا به سرطان:
مقابله با سرطان میتواند برای جوانان و نوجوانان بسیار چالش برانگیز باشد. خوشبختانه، پشتیبانی و منابع متعددی جهت حمایت و کمک به جوانان و خانوادههای آنها در این مسیر دشوار وجود دارد.
در این بین گروههای حمایتی، خدمات مشاوره و مراکز تخصصی انکولوژی کودکان، حمایت و راهنمایی عاطفی را ارائه میکنند.
علاوه بر این، سازمانهایی مانند انجمنهای سرطان، منابع، اطلاعات و کمکهای زیادی را به بیماران سرطانی جوان و خانوادههای آنها ارائه میدهند.
راهکارهایی جهت پیشگیری برای کاهش خطر ابتلا به سرطان در جوانان و نوجوانان
به باور متخصصین هیچ نوع سرطانی وجود ندارد که بتوان به طور کامل از بروز آن پیشگیری نمود اما با اینحال اقداماتی وجود دارند که متخصصین مراقبتهای بهداشتی برای کاهش خطر ابتلای به سرطان در جوانان و نوجوانان توصیه میکنند.
تشویق به یک سبک زندگی سالم که شامل فعالیت بدنی منظم، رژیم غذایی متعادل و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض سموم محیطی است، میتواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک کند.
علاوه بر این، ارتقاء آگاهی در مورد خطرات مصرف دخانیات و الکل بین جوانان در پیشگیری از انواع خاصی ار سرطان بسیار مهم است.
عملکرد انکولوژی کودکان و نوجوانان به طور مداوم در حال تحول و پیشرفت است و با تحقیقات و پیشرفتهای مداوم تکنولوژی و علم، گزینههای درمانی مناسب برای نوجوانان مبتلا به سرطان را بهبود میبخشد و همچنین باعث بهبود نتایج درمان انواع خاصی از سرطان در جوانان و نوجوانان میشود.
در نهایت لازم به ذکر است که تلاشهای مشترک بین محققان، ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی و گروههای حمایتی در زمینه ایجاد تغییرات و پیشرفت در مبارزه با سرطان همچنان ادامه دارد.
احتمال بروز سرطان در دوران کودکی
سرطان دوران کودکی امری مهلک و آسیب زننده است که در سالهای اخیر رو به افزایش بوده است. این تشخیص دردناک نه تنها کودک بلکه کل خانواده او را نیز تحت تاثیر قرار میدهد.
در این قسمت به بررسی علائم هشدار دهنده ابتلا به سرطان در دوران کودکی خواهیم پرداخت و عوامل مختلفی که در بروز این بیماری در سنین پائین نقش خواهند داشت را نیز مورد ارزیابی قرار خواهیم داد.
با درک احتمال و علل سرطان دوران کودکی، میتوانیم در جهت پیشگیری و حمایت از کودکان مبتلا و خانوادههایشان تلاش کنیم.
در طول چند دهه گذشته، افزایش قابل توجهی در تعداد موارد سرطان دوران کودکی در سراسر جهان وجود داشته است.
بر اساس گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO) میزان سرطان دوران کودکی به طور متوسط ۱ درصد در سال در حال افزایش است؛ این افزایش ابتلای هشدار دهنده نیازمند توجه و بررسی علل زمینهای بروز این بیماری در این رنج سنی است.
- آمار سرطان در دوران کودکی:
برای درک واقعی این وضعیت باید نگاهی به آمار بروز سرطان در کودکان در کل جهان بپردازیم. انجمن سرطان آمریکا تخمین زده است که تنها در ایالات متحده سالانه حدود ۱۱۰۰۰ کودک زیر ۱۵ سال به سرطان مبتلا میشوند.
در حالی که در سراسر جهان این مقدار چیزی حدود ۳۰۰۰۰۰ کودک گزارش شده است؛ طبق گفته متخصصین حوزه سرطان شناسی، سرطان اولین و مهمترین عامل مرگ و میر در کودکان به شمار میرود.
از طرفی تمامی این اعداد و احتمالات نیاز فوری به تحقیق و مداخله را در مبارزه با سرطان دوران کودکی را نشان میدهند.
- علل بروز سرطان در سنین پائین
عوامل متعددی در افزایش سرطان دوران کودکی نقش دارند؛ این عوامل شامل علل محیطی، عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و تاثیر فناوری مدرن است.
محققان با بررسی هر یک از این عوامل، میتوان درک عمیقتری از علل ریشهای سرطان کودکان به دست آورده و درجهت پیشگیری از بروز سرطان در سنین پائین تلاش کنند.
- علل محیطی سرطان در دوران کودکی:
عوامل محیطی نقش بسزایی در بروز سرطان دوران کودکی دارند. قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی، آلایندهها و تشعشعات میتوانند خطر ابتلا به سرطان را در کودکان افزایش دهند.
مطالعات ارتباط بین لوسمی دوران کودکی و قرار گرفتن در معرض آفت کشها و بنزن را نشان داده است. علاوه بر این، آلودگی هوا با افزایش خطر ابتلا به انواع مختلفی از سرطانهای دوران کودکی مرتبط است.
لذا تلاش برای کاهش سموم محیطی و ترویج محیطهای زندگی پاک در مبارزه با سرطان دوران کودکی بسیار مهم خواهد بود.
- عوامل ژنتیکی و سرطان دوران کودکی:
استعداد ژنتیکی یکیدیگر از عوامل احتمال بروز سرطان در سنین مختلف به ویژه مهم ایجاد سرطان در دوران کودکی است.
برخی جهشهای ژنتیکی میتوانند استعداد ابتلای کودک به سرطان را افزایش دهند. در برخی موارد، این جهشها از والدین به ارث میرسند، در حالی که در برخی دیگر این جهشها خود به خود رخ میدهند.
درک اساسی ژنتیکی سرطان دوران کودکی میتواند به شناسایی افراد در معرض خطر و اجرای اقدامات غربالگری و پیشگیری مناسب کمک کند.
- عوامل سبک زندگی و سرطان دوران کودکی:
انتخاب سبک زندگی ناسالم نیز به افزایش سرطان دوران کودکی کمک میکند. عواملی مانند رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت بدنی کافی و قرار گرفتن در معرض دود تنباکو میتواند خطر ابتلا به سرطان را در کودکان افزایش دهد.
آموزش والدین و مراقبین کودکان در خصوص اهمیت سبک زندگی سالم و تهیه منابع برای حمایت از عادات سالم در کودکان از سنین پایین، ضروری است.
- تاثیر تکنولوژی بر میزان بروز سرطان در کودکان:
در سالهای اخیر، نگرانیهایی در خصوص تاثیر فناوری مدرن و تکنولوژی بر میزان سرطان دوران کودکی مطرح شده است.
استفاده روز افزون از وسایل الکترونیکی، مانند گوشیهای هوشمند و تبلتها منجر به گمانه زنیهایی در مورد خطرات بالقوه سلامتی مرتبط با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض میدانهای الکترومغناطیسی شده است.
طبق گفتهی محققین، تحقیقات و آزمایشات در این زمینه همچنان ادامه دارد اما با این حال مهم است که اقدامات احتیاطی در این خصوص انجام شده و قرار گرفتن کودکان در معرض وسایل الکترونیکی محدود شود تا خطرات احتمالی به حداقل برسد.
پیشرفتهایی در خصوص درمان سرطان کودکان
علیرغم افزایش نگران کننده موارد سرطان در دوران کودکی، پیشرفت قابل توجهی در تحقیقات و انتخاب در گزینههای درمانی حاصل شده است.
درمانهای نوآورانه مانند ایمونوتراپی و درمانهای هدفمند، نتایج امیدوارکنندهای را در بهبود میزان بقا و کاهش عوارض جانبی نشان دادهاند.
علاوه بر این، با روشهای تشخیص زودهنگام سرطان و آزمایشهای ژنتیکی، امکان به کارگیری برنامههای درمانی شخصی را برای کودکان مبتلا به سرطان فراهم میکند.
ادامه تحقیقات و سرمایه گذاری در ارتقای درمان سرطان دوران کودکی برای بهبود بیشتر نتایج و ایجاد امید برای خانوادههای آسیبدیده حیاتی است.
چگونه از کودکان مبتلا به سرطان و خانوادههای آنها حمایت کنیم:
حمایت از کودکان مبتلا به سرطان و خانوادههای آنها از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چرا که بار عاطفی و مالی ناشی تشخیص سرطان در دوران کودکی میتواند طاقت فرسا باشد.
سازمانها و موسسات خیریهای که به سرطان دوران کودکی اختصاص داده شدهاند، اشکال مختلفی از حمایت من جمله کمکهای مالی، خدمات مشاوره و منابع آموزشی را ارائه میدهند.
کلام آخر
در این مقالهی بای بای سرطان در خصوص احتمال ابتلا به سرطان در سنین مختلف از کهنسالی تا کودکی صحبت کردیم و عوامل موثر بروز سرطان در هر گروه سنی را به تفکیک بررسی کردیم.
همچنان که در برخی موارد راه حلها و گزینههایی را در جهت پیشگیری از سرطان در سنین مختلف مطرح کرده و دانستیم که بسیاری از سرطانهایی که زمینه ارثی و ژنتیکی دارند، با هیچ تدبیری قابل پیشگیری نخواهند بود.
در نهایت نیز امیدواریم تا روزی پیشرفتهای علمی به حدی برسند که دیگر شاهد مرگ و از بین رفتن هیچ کودک، نوجوان و فرد مسنی بر اثر سرطان نباشیم و با درمان و رهایی آنها از سرطان، لبریز از شادی شویم.
منابع: