در مواردی مصرف بیش از حد ویتامین و افزایش سطوح آن در بدن، میتواند به خودی خود منجر به ایجاد آسیب در بدن شود؛ به طوری که برخی پزشکان علل ابتلا به بعضی سرطان‌ها را مصرف بیش از حد ویتامینها دانسته‌اند. از این رو در این مقاله‌ی بای بای سرطان قصد بررسی ارتباط بین اشباع ویتامین و سرطان را داریم.
بدن انسان شامل املاح و ویتامینهای زیادی است که تعادل آنها در عملکرد و سلامت بدن نقش چشمگیری دارد و حتی در موارد بسیاری برای پیشگیری از بیماری توصیه به مصرف گروه خاصی از ویتامینها شده است.
ارتباط مصرف بیش از حد ویتامین با بروز سرطان
از گذشته تا به اکنون بارها به ما ثابت شده است که مصرف بیش از حد از هر ماده‌ی غذایی باعث بروز مشکلات و عوارض جانبی می‌شود؛ حتی اگر آن ماده غذایی برای بدن بسیار مفید باشد، باز هم استفاده بی‌مورد و بیش از اندازه آن جایز نیست.
اکثر ما هنگامی که دچار سرماخوردگی می‌شویم برای درمان هرچه سریع‌تر بیماری خود شروع به مصرف بی‌رویه قرص‌های ویتامین C، آبمیوه‌های طبیعی و حتی کپسول‌های ویتامین C می‌کنیم، اما نکته اصلی اینجاست که مصرف بیش از اندازه ویتامین C تاثیر مثبتی بر روند درمان نخواهد داشت و از طرف دیگر تاثیر منفی هم دیده نمی‌شود.
علت این اتفاق این است که ویتامین C یک ویتامین محلول در آب است که در صورت اوردوز، در آب حل شده و مقدار اضافی آن از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود اما همه‌ی ویتامینها محلول در آب نیستند بلکه محلول در چربی هستند.
ویتامینهای محلول در چربی هنگامی که به صورت بی‌رویه برای مدت طولانی مورد استفاده قرار بگیرند، در بافت چربی بدن و همچنین در کبد انباشته می‌شوند.
هنگامی که دوز ویتامین به درجه سمیت برسد، میتواند باعث از‌کار افتادن کبد، نرمی استخوان و آسیب به سایر ارگان‌ها شود و در مواردی باعث بروز سرطان کبد و سرطان مغز استخوان نیز خواهد شد.
بنابراین ویتامینها همانطور که میتوانند از بروز سرطان جلوگیری کنند، خود نیز میتوانند علت بروز سرطان باشند؛ به طوری که مصرف زیاد ویتامین و سرطان در امتداد با هم قرار می‌گیرند.
ویتامین و سرطان
آیا درست است که بعضی ویتامینها و مکملهای غذایی باعث بروز سرطان می‌شوند؟
همانطور که می‌دانید دوز صحیح و مناسب مکملهای غذایی و ویتامینها هیچ مشکلی برای بدن ایجاد نخواهد کرد. در حالی که اوردوز هرکدام از مکملهای ویتامین و سرطان میتواند ارتباط مستقیمی با یکدیگر داشته و یا باعث بروز عوارض غیرقابل جبران فرد شود.
در ادامه به توضیح برخی از این موارد می‌پردازیم:
1. ویتامین A
مکمل‌هایی که حاوی بتاکاروتن، که در بدن به ویتامین A تبدیل می‌شود، میتوانند ریسک بروز سرطان ریه در افراد سیگاری و همچنین افرادی که در معرض آزبست هستند را افزایش دهند.
این در حالی است که تاثیرات سو مصرف مکملهای حاوی رتینول یا ویتامینهای A از پیش ساخته شده بر افزایش احتمال بروز سرطان به صورت کامل مشخص نشده است.
ویتامین A نقش مهمی در حفظ سلامت بافت‌ها و تقویت سیستم ایمنی دارد. با این حال، مصرف بیش از حد آن میتواند منجر به تجمع در کبد شده و اثرات سمی داشته باشد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که دوزهای بالای ویتامین A ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها را افزایش دهد، هرچند نتایج در این زمینه متناقض است و نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.
بر اساس مقاله‌ای در وب‌سایت Prevention، مصرف بیش از حد برخی ویتامینها میتواند خطراتی برای سلامتی به همراه داشته باشد و حتی ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. به‌عنوان مثال، در یک مطالعه بین سال‌های ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۵، شرکت‌کنندگانی که روزانه ۳۰ میلی‌گرم بتاکاروتن و ۲۵٬۰۰۰ واحد بین‌المللی (IU) رتینول (ویتامین A) مصرف می‌کردند، نه‌تنها کاهش در خطر سرطان نداشتند، بلکه در برخی موارد افزایش خطر مشاهده شد، که منجر به توقف زودهنگام مطالعه شد.
2. ویتامین B12
تحقیقات صورت گرفته پیرامون ویتامین B12 نشان می‌دهد که ارتباط معناداری بین استفاده بیش از اندازه از این ویتامین و سرطان کولون و رکتوم و افزایش ریسک بروز آن افراد بزرگسال وجود دارد.
ویتامین B12 در تولید گلبول‌های قرمز و عملکرد سیستم عصبی نقش دارد. مطالعه‌ای در دانشگاه اوهایو نشان داد که مصرف دوزهای بالای مکملهای ویتامین B12 به مدت ۱۰ سال یا بیشتر، خطر ابتلا به سرطان ریه را در مردان افزایش می‌دهد. این خطر در مردانی که سیگار می‌کشیدند و دوز بالای ویتامین B12 دریافت می‌کردند، چهار برابر بیشتر بود.
3. ویتامین B6
ویتامین B6 در متابولیسم پروتئین‌ها و عملکرد سیستم عصبی نقش دارد. مطالعه‌ای در دانشگاه اوهایو نشان داد که مصرف دوزهای بالای مکملهای ویتامین B6 به مدت ۱۰ سال یا بیشتر، خطر ابتلا به سرطان ریه را در مردان افزایش می‌دهد. این خطر در مردانی که سیگار می‌کشیدند و دوز بالای ویتامین B6 دریافت می‌کردند، سه برابر بیشتر بود.
4. ویتامین B9
مصرف کافی از ویتامین B9 یا فولیک اسید میتواند از بروز انواع سرطان‌ها پیشگیری کند؛ در صورتی که بیش از حد معمول از ویتامین B9 و مکملهای غذایی حاوی این ویتامین استفاده شود، ریسک بروز سرطان پروستات به طرز چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
فولات یا ویتامین B9 برای سنتز DNA و تقسیم سلولی ضروری است. پژوهش‌های مختلف نشان داده‌اند که مصرف کافی فولات میتواند به پیشگیری از برخی سرطان‌ها، از جمله سرطان کولون، پستان و تخمدان کمک کند. به عنوان مثال، یک مطالعه سوئدی با بررسی نزدیک به ۹۰,۰۰۰ نفر به مدت ۷ سال نشان داد که ویتامین B9 خطر ابتلا به سرطان پانکراس را کاهش می‌دهد.
5. ویتامین E
در افرادی که از کمبود ویتامین E رنج می‌برند، استفاده از مکملهای حاوی این ویتامین میتواند باعث کاهش ریسک ابتلا به سرطان کبد در آنها شود.
ویتامین E به‌عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی شناخته می‌شود. مطالعه‌ای در ایالات متحده در سال ۲۰۰۸ نشان داد که ویتامین E میتواند در پیشگیری از سرطان پروستات، به‌ویژه در افراد سیگاری، مؤثر باشد. با این حال، مصرف دوزهای بالای ویتامین E ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد.
6. مولتی ویتامین
مولتی ویتامینها که ترکیبی از چند ویتامین هستند، میتوانند از بروز سرطان پروستات در آقایان و سرطان سینه در خانم‌ها جلوگیری کنند. لازم به ذکر است که ارتباط دقیقی بین سوء مصرف ویتامین و ریسک سرطان در فرد مصرف کننده پیدا نشده است.
در حالی که ویتامینها برای حفظ سلامت بدن ضروری هستند، مصرف بیش از حد آنها، به‌ویژه از طریق مکمل‌ها، میتواند خطراتی به همراه داشته باشد. توصیه می‌شود ویتامینهای مورد نیاز بدن را از طریق یک رژیم غذایی متعادل و متنوع دریافت کرده و پیش از مصرف هرگونه مکمل، با پزشک مشورت کنید.
مصرف ویتامین و ریسک سرطان پروستات
استفاده از دوز پایین ویتامین E در آقایان میتواند به پیشگیری از بروز سرطان پروستات در آنها کمک شایانی کند.
ارتباط این ویتامین و سرطان پروستات به این شکل است که در صورتی که اگر از دوز بالای ویتامین E استفاده شود، ریسک بروز سرطان پروستات را افزایش خواهد داد.
تحقیقات نشان دهنده آن است که مصرف دوز مناسب از کلسیم و ویتامین D میتواند از بروز انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان روده جلوگیری کند. درحالی که افزایش مصرف ویتامین با ریسک سرطان پروستات ارتباط مستقیم خواهد داشت.
همچنین در مردانی که از پیش به سرطان پروستات مبتلا شده‌اند، استفاده از مکمل‌هایی که حاوی مقدار زیادی از سلنیوم است، ریسک مرگ بر اثر سرطان پروستات را افزایش می‌دهد ولی به طور کلی مصرف مکملهای حاوی این ماده در افراد عادی موجب مرگ نخواهد شد.
ارتباط نوروبیون با ابتلا به سرطان
معمولا ویتامینها و مکملهای غذایی بدون نسخه پزشک و به صورت آزاد در داروخانه‌ها به فروش می‌رسند که در این بین نوروبیون یکی از پرفروش‌ترین و پراستفاده‌ترین ویتامین در بین افراد جامعه است اما استفاده بیش از حد از این ویتامین عوارضی هم دارد و یا مانند ویتامین سی بدن مقدار اضافی این ویتامین را دفع می‌کند؟
تحقیقات صورت گرفته پیرامون ویتامینهای B6 و B12 که هردوی این ویتامینها در آمپول نوروبیون وجود دارند، نتایج قابل توجهی را به همراه داشت.
مقدار مجاز گروه ویتامینهای B نقش مهمی در تولید انرژی، کاهش استرس و اضطراب دارند در صورت سوء مصرف آنها آسیب‌های شدیدی را به همراه خواهند داشت.
در خصوص ارتباط این ویتامین و سرطان باید گفت که مصرف بی‌رویه‌ی ویتامین B6 تا ۳ برابر و ویتامین B12 تا ۴ برابر احتمال بروز سرطان ریه را افزایش می‌دهد که در این بین افراد سیگاری در معرض خطر بیشتری نسبت به سایرین قرار دارند .
لازم به ذکر است این ویتامینها زمانی که به صورت مفرد بیش از حد مصرف شوند، باعث بروز این مشکل می‌شوند و در صورتی که در قالب مولتی ویتامین مصرف شوند، خطر آنچنانی نخواهند داشت.
بنابراین بهترین منبع برای کسانی که کمبود ویتامین B دارند، استفاده از منابع غذایی به جای مکملهای غذایی است تا هم از فواید این ویتامین بهره‌مند شوند و هم ریسک بروز سرطان ریه در آنها به حداقل برسد. بهترین منابع ویتامین B شامل: تخم مرغ، ماهی، حبوبات، بوقلمون،گوشت گاو پرتقال و طالبی می‌باشد.
نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در پیشگیری و درمان سرطان
آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که از سلول‌ها در برابر آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. این مولکول‌های ناپایدار در اثر متابولیسم طبیعی بدن یا در مواجهه با عوامل خارجی مانند آلودگی هوا، اشعه ماورای بنفش و سیگار ایجاد می‌شوند. آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد میتواند به DNA سلول‌ها آسیب رسانده و خطر جهش‌های سرطانی را افزایش دهد.
ویتامین C و تأثیر آن بر سرطان
ویتامین C یکی از مهم‌ترین آنتی‌اکسیدان‌های محلول در آب است که به کاهش استرس اکسیداتیو کمک می‌کند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف کافی ویتامین C ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها، به‌ویژه سرطان‌های دستگاه گوارش، را کاهش دهد. همچنین، مطالعات آزمایشگاهی نشان داده‌اند که ویتامین C میتواند رشد سلولهای سرطانی را کند کرده و از تکثیر آنها جلوگیری کند.
ویتامین E و اثرات آن بر سرطان
ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان محلول در چربی است که از غشای سلول‌ها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت می‌کند. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف متعادل ویتامین E میتواند در کاهش خطر سرطان پروستات و سرطان‌های دستگاه تنفسی مؤثر باشد. با این حال، مصرف بیش از حد آن از طریق مکمل‌ها ممکن است تأثیر معکوس داشته و حتی خطر برخی سرطان‌ها را افزایش دهد.
آنتی‌اکسیدان‌ها و شیمی‌درمانی
اگرچه آنتی‌اکسیدان‌ها در پیشگیری از سرطان مفید هستند، اما مصرف آنها در حین شیمی‌درمانی یک موضوع بحث‌برانگیز است. برخی مطالعات نشان داده‌اند که آنتی‌اکسیدان‌ها ممکن است اثر برخی داروهای شیمی‌درمانی را کاهش دهند، زیرا این داروها برای از بین بردن سلولهای سرطانی به استرس اکسیداتیو متکی هستند. بنابراین، بیماران سرطانی باید قبل از مصرف مکملهای آنتی‌اکسیدانی با پزشک خود مشورت کنند.
نقش آنتی‌اکسیدان‌ها در رژیم غذایی سالم
بهترین راه دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها، مصرف مواد غذایی غنی از این ترکیبات مانند میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و دانه‌هاست. رژیم غذایی مدیترانه‌ای، که سرشار از مواد آنتی‌اکسیدانی مانند ویتامین C، E و فلاونوئیدها است، به کاهش خطر سرطان‌های مختلف کمک می‌کند. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف زیاد میوه و سبزیجات میتواند احتمال بروز سرطان‌های ریه، پستان و دستگاه گوارش را کاهش دهد.
آیا مکملهای آنتی‌اکسیدانی مفید هستند؟
در حالی که دریافت آنتی‌اکسیدان‌ها از منابع طبیعی فواید زیادی دارد، مصرف مکملهای آنتی‌اکسیدانی همیشه بی‌خطر نیست. برخی مطالعات نشان داده‌اند که دوزهای بالای مکملهای آنتی‌اکسیدانی، به‌ویژه ویتامین E و بتاکاروتن، ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مانند سرطان ریه در افراد سیگاری را افزایش دهد. بنابراین، استفاده از این مکمل‌ها باید با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود.
آنتی‌اکسیدان‌ها نقش مهمی در کاهش استرس اکسیداتیو و پیشگیری از سرطان دارند، اما اثر آنها بسته به منبع دریافت و میزان مصرف متفاوت است. بهترین راهکار برای بهره‌مندی از مزایای آنتی‌اکسیدان‌ها، پیروی از یک رژیم غذایی متعادل و سرشار از میوه‌ها، سبزیجات و مغزهاست. مصرف مکملهای آنتی‌اکسیدانی در برخی موارد ممکن است مفید باشد، اما باید با دقت و بر اساس توصیه‌های علمی انجام شود.
عوامل مؤثر بر متابولیسم ویتامینها
تأثیر ژنتیک بر متابولیسم ویتامینها
ساختار ژنتیکی فرد میتواند بر نحوه جذب، ذخیره‌سازی و تبدیل ویتامینها تأثیر بگذارد. برخی جهش‌های ژنتیکی میتوانند عملکرد آنزیم‌های مرتبط با متابولیسم ویتامینها را تغییر دهند. به‌عنوان‌مثال، جهش در ژن MTHFR میتواند تبدیل اسید فولیک (ویتامین B9) به فرم فعال آن را مختل کند و خطر بیماری‌های قلبی و برخی سرطان‌ها را افزایش دهد.
نقش بیماری‌های زمینه‌ای در متابولیسم ویتامینها
برخی بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های کلیوی، کبدی، دیابت و بیماری‌های گوارشی میتوانند جذب و استفاده از ویتامینها را مختل کنند. به‌عنوان‌مثال، بیماری‌های کبدی میتوانند متابولیسم ویتامینهای محلول در چربی (A, D, E, K) را کاهش دهند، درحالی‌که بیماری‌های کلیوی میتوانند دفع ویتامینهای محلول در آب (مانند ویتامین C و گروه B) را افزایش دهند.
تأثیر سن بر متابولیسم ویتامینها
با افزایش سن، توانایی بدن در جذب و متابولیسم برخی ویتامینها کاهش می‌یابد. افراد مسن معمولاً جذب ویتامین B12 را به دلیل کاهش ترشح اسید معده از دست می‌دهند. همچنین، تولید ویتامین D در پوست در اثر تابش نور خورشید با افزایش سن کاهش می‌یابد، که میتواند خطر پوکی استخوان را افزایش دهد.
اثر داروها بر متابولیسم ویتامینها
برخی داروها میتوانند با متابولیسم ویتامینها تداخل داشته باشند. به‌عنوان‌مثال:
- متفورمین (داروی دیابت) میتواند جذب ویتامین B12 را کاهش دهد.
- داروهای ضدتشنج (مانند فنیتوئین) ممکن است متابولیسم ویتامین D را تغییر دهند.
- مهارکننده‌های پمپ پروتون (PPIها) که برای کاهش اسید معده استفاده می‌شوند، میتوانند جذب ویتامین B12 و آهن را مختل کنند.
نقش رژیم غذایی در متابولیسم ویتامینها
ترکیب رژیم غذایی تأثیر مستقیمی بر جذب و استفاده از ویتامینها دارد. به‌عنوان‌مثال، مصرف چربی کافی برای جذب ویتامینهای محلول در چربی (A, D, E, K) ضروری است. همچنین، برخی ترکیبات غذایی میتوانند جذب ویتامینها را کاهش دهند؛ مثلاً فیتات‌ها و اگزالات‌ها (موجود در برخی غلات و سبزیجات) میتوانند جذب کلسیم و آهن را کاهش دهند.
تأثیر وضعیت میکروبیوم روده بر متابولیسم ویتامینها
باکتری‌های مفید روده در تولید ویتامین‌هایی مانند ویتامین K و برخی ویتامینهای گروه B نقش دارند. تغییر در ترکیب میکروبیوم روده، مانند استفاده طولانی‌مدت از آنتی‌بیوتیک‌ها، میتواند تولید این ویتامینها را کاهش داده و باعث کمبود آنها شود. حفظ سلامت روده از طریق مصرف پروبیوتیک‌ها و فیبرهای غذایی میتواند به متابولیسم بهتر ویتامینها کمک کند.
اثر استرس و عوامل محیطی بر متابولیسم ویتامینها
استرس فیزیکی و روانی میتواند نیاز بدن به برخی ویتامینها را افزایش دهد. به‌عنوان‌مثال، در شرایط استرس، نیاز به ویتامین C و ویتامینهای گروه B افزایش می‌یابد. همچنین، آلودگی هوا و قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی ممکن است ذخایر آنتی‌اکسیدانی بدن را کاهش داده و نیاز به ویتامین‌هایی مانند C و E را افزایش دهد.
متابولیسم ویتامینها تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی مانند ژنتیک، بیماری‌های مزمن، سن، داروها، رژیم غذایی، سلامت روده و عوامل محیطی قرار دارد. شناخت این عوامل میتواند به بهینه‌سازی مصرف ویتامینها و کاهش خطر کمبود آنها کمک کند.
خطرات مکملهای تقلبی و خوددرمانی
با افزایش تقاضا برای مکملهای غذایی، بازار مکملهای تقلبی نیز گسترش یافته است. این محصولات معمولاً بدون نظارت‌های کیفی مناسب تولید شده و ممکن است حاوی دوزهای نادرست، ناخالصی‌ها، یا حتی مواد سمی باشند. برخی از مکملهای تقلبی حاوی ترکیبات غیرمجاز یا داروهای پنهان هستند که میتوانند سلامت مصرف‌کننده را به خطر بیندازند.
عدم اثربخشی مکملهای غیرمجاز
بسیاری از مکملهای تقلبی حاوی مقادیر کمتر از مقدار ادعاشده ویتامین یا ماده فعال هستند یا حتی فاقد آن می‌باشند. به همین دلیل، مصرف‌کنندگان ممکن است تصور کنند که در حال تأمین نیازهای بدن خود هستند، درحالی‌که این مکمل‌ها هیچ تأثیر واقعی ندارند. در مواردی نیز ترکیبات بی‌اثر یا نامناسب به مکمل‌ها اضافه می‌شود که میتواند باعث بروز عوارض جانبی شود.
خطرات خوددرمانی با مکمل‌ها
مصرف خودسرانه ویتامینها و مکمل‌ها بدون مشورت پزشک میتواند خطرناک باشد. برخی ویتامینها در صورت مصرف بیش‌ازحد میتوانند عوارض جدی ایجاد کنند. به‌عنوان‌مثال:
- ویتامین A در دوزهای بالا میتواند باعث مسمومیت و آسیب کبدی شود.
- ویتامین E ممکن است در دوزهای زیاد خطر خونریزی را افزایش دهد.
- ویتامین B6 در مصرف طولانی‌مدت و بیش‌ازحد میتواند منجر به آسیب عصبی شود.
تأثیر مکملهای تقلبی بر درمان سرطان و بیماری‌ها
برخی افراد مبتلا به سرطان یا بیماری‌های مزمن به امید تقویت سیستم ایمنی یا بهبود وضعیت سلامتی خود از مکمل‌ها استفاده می‌کنند. بااین‌حال، مکملهای غیرمجاز و تقلبی میتوانند با داروهای شیمی‌درمانی، ایمنی‌درمانی یا سایر درمان‌ها تداخل داشته باشند و حتی اثربخشی آنها را کاهش دهند. برخی مکملهای ناسالم ممکن است عملکرد کبد و کلیه را مختل کرده و دفع سموم را دشوارتر کنند.
نحوه تشخیص مکملهای استاندارد و ایمن
برای اطمینان از ایمنی مکمل‌ها، لازم است به تأییدیه‌های رسمی و استانداردهای بین‌المللی توجه شود. سازمان‌های معتبر مانند FDA (سازمان غذا و داروی آمریکا)، EMA (آژانس دارویی اروپا) و وزارت بهداشت ایران مکملهای مجاز را بررسی و تأیید می‌کنند. همچنین، توجه به مشخصات زیر میتواند به شناسایی مکملهای مطمئن کمک کند:
- وجود برچسب‌های تأییدیه رسمی
- درج شماره سریال و تاریخ انقضا
- نام و اطلاعات تولیدکننده معتبر
- پرهیز از خرید مکمل از منابع نامطمئن و غیررسمی
اهمیت مشورت با پزشک قبل از مصرف مکمل‌ها
پزشکان و متخصصان تغذیه میتوانند بر اساس وضعیت سلامت فرد، نیاز واقعی بدن به مکمل‌ها را ارزیابی کنند و دوز مناسب را تعیین نمایند. مصرف خودسرانه و بیش‌ازحد برخی ویتامینها نه‌تنها فایده‌ای ندارد، بلکه ممکن است باعث مسمومیت یا اختلال در متابولیسم بدن شود. مشورت با پزشک به‌ویژه برای افراد مبتلا به بیماری‌های خاص، زنان باردار و سالمندان ضروری است.
خطرات مکملهای تقلبی و خوددرمانی بر کسی پوشیده نیست. آگاهی از این موضوع میتواند به افراد کمک کند تا با انتخاب مکملهای استاندارد و مشورت با پزشک، از فواید واقعی ویتامینها بهره‌مند شوند و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری کنند. با افزایش دانش عمومی درباره کیفیت مکمل‌ها و نظارت بر محصولات، میتوان از گسترش محصولات ناسالم در بازار جلوگیری کرد.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان به جنبه‌ی منفی مصرف بیش از اندازه‌ی ویتامینها اشاره کردیم و دانستیم که اوردوز ویتامین و سرطان بسیاری از ارگان‌ها میتوانند مرتبط با یکدیگر باشند؛ به طوری که مصرف بیش از اندازه‌ی گروه ویتامین B ممکن است ریسک ابتلا به سرطان ریه را در پی داشته باشد.
در نهایت علائم مسمومیت با ویتامینها را شناختیم و تاکید کردیم که پیش از مصرف هر ویتامینی با هر میزانی، تاییدیه پزشک ضروری خواهد بود.
سوالات متداول ویتامین و سرطان
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
