سرطان واژن در زنان؛ اطلاعاتی که همه باید بدانند

سرطان واژن پس از سرطان رحم، دهانه‌ی رحم و تخمدان، از دیگر سرطان‌های اختصاصی بانوان است که به اندازه‌ی دیگر سرطان‌های نام برده شده، رایج نیست.

همین موضوع باعث این شده است که افراد اطلاعات کافی در خصوص علائم و نشانه‌های اولیه این سرطان نداشته باشند و در مراحل اولیه و با ایجاد تغییرات در واژن، متوجه جدیت علامت به وجود آمده، نباشند.

در این مقاله‌ی بای بای سرطان، ضمن بررسی علل و علائم شاخص سرطان واژن، در خصوص تشخیص زودرس و درمان آن نیز بحث می‌کنیم.

سرطان واژن چیست؟

سرطان واژن شکل نسبتا نادری از سرطان‌های زنانه است که بر ناحیه واژن، قسمت عضلانی که رحم را به اندام تناسلی خارجی متصل می‌کند، تاثیر می‌گذارد.

بروز سرطان واژن به خودی خود خیلی محتمل نیست اما امکان متاستاز و گسترش سرطان ازسایر قسمت‌های بدن به واژن، بسیار بیشتر خواهد بود.

سرطان واژن زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های سرطانی و بدخیم در بافت واژن رشد کنند؛ انواع مختلفی از سرطان واژن وجود دارد که شایع‌ترین آن کارسینوم سلول‌های سنگفرشی و آدنوکارسینوم است.

سرطان و یا کارسینوم سلول‌های سنگفرشی، در سلول‌های نازک و مسطح سطح واژن تشکیل می‌شود؛ در حالی که آدنوکارسینوم از سلول‌های غده‌ای روی پوشش واژن منشاء می‌گیرد.

نوع دیگری از سرطان واژن وجود دارد که بسیار نادر است و به آن آدنوکارسینوم سلول‌های شفاف می‌گویند که با قرار گرفتن بیماران در معرض دی استیل بسترول (DES) احتمال بروز آن افزایش پیدا می‌کند.

علل ایجاد سرطان در واژن

با توجه به تحقیقات صورت گرفته در خصوص سرطان واژن، مشخص شد که علت دقیق سرطان واژن همچنان نامشخص است و به طورحتم نمی‌توان بیان کرد که چه چیزی باعث بروز این نوع سرطان در بانوان می‌شود اما برخی ریسک فاکتورها وجود دارند که خطر ابتلا به این بیماری را در فرد افزایش می‌دهند.

این ریسک فاکتورها عبارتند از سن، قرار گرفتن رحم در معرض DES، سابقه سرطان دهانه رحم یا بروز زوائد پیش سرطانی، عفونت‌های HPV، عفونت HIV، کشیدن سیگار و وجود سلول‌های غیرطبیعی در واژن که به عنوان نئوپلازی داخل اپیتلیال واژن شناخته می‌شود.

تأثیر HPV و سایر عوامل خطر در بروز سرطان واژن

نقش ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)

یکی از عوامل اصلی ایجاد سرطان واژن، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) است. این ویروس، که از طریق تماس جنسی منتقل می‌شود، عامل اصلی بسیاری از سرطان‌های مربوط به دستگاه تناسلی، از جمله سرطان دهانه رحم و واژن، شناخته شده است.

• HPV و سرطان واژن: نوع خاصی از این ویروس، به‌ویژه HPV نوع 16 و 18، ارتباط مستقیمی با سرطان واژن دارد. این ویروس می‌تواند در سلول‌های بافت واژن تغییراتی ایجاد کند که در طول زمان به سرطان منجر شود.
• واکسن HPV: یکی از مؤثرترین راه‌های پیشگیری از این سرطان، دریافت واکسن HPV است که به کاهش قابل‌توجه خطر ابتلا به این بیماری کمک می‌کند.

ایمنی پایین

سیستم ایمنی نقش کلیدی در جلوگیری از رشد سلول‌های غیرطبیعی و سرطان‌زا ایفا می‌کند. افراد با ایمنی پایین، مانند کسانی که مبتلا به HIV هستند یا داروهای سرکوب‌کننده ایمنی مصرف می‌کنند (مانند افرادی که پیوند اعضا انجام داده‌اند)، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان واژن قرار دارند. ضعف سیستم ایمنی، توانایی بدن را برای مقابله با عفونت HPV و سایر عوامل بیماری‌زا کاهش می‌دهد، که این موضوع زمینه‌ساز بروز سرطان است.

نقش دیابت

دیابت به دلیل تغییرات متابولیکی و کاهش عملکرد سیستم ایمنی بدن، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهد. سطح بالای قند خون می‌تواند باعث ایجاد محیطی مناسب برای رشد سلول‌های غیرطبیعی شود و روند بهبود آسیب‌های بافتی را مختل کند.

عوامل ژنتیکی و خانوادگی

در برخی موارد، سابقه خانوادگی سرطان‌های دستگاه تناسلی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان واژن را افزایش دهد. این ارتباط ممکن است به دلیل تغییرات ژنتیکی ارثی در برخی ژن‌ها باشد که توانایی بدن را در تعمیر آسیب‌های DNA کاهش می‌دهد. آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند در شناسایی این خطرات کمک‌کننده باشند.

علائم سرطانی شدن واژن

سرطان در واژن ممکن است در مراحل اولیه خود علائم قابل توجهی ایجاد نکند اما با پیشرفت بیماری، علامت‌های وجود سرطان در ناحیه واژن رفته رفته بروز پیدا می‌کند.

این علائم شامل خونریزی غیرمعمول واژینال، ترشحات آبکی یا بدبوی واژن، دردهای لگن که به واسطه آسیب به این ناحیه ایجاد نشده است،درد در هنگام مقاربت، دفع ادرار دردناک، یبوست و وجود توده در واژن خواهد بود.

باید به این نکته توجه نمود که بیماری‌ها و مشکلات جسمانی دیگری نیز می‌توانند علائم مشابه سرطان واژن ایجاد کنند؛ بنابراین وجود هرکدام از علائم نام برده شده، به طور قطع به سرطان واژن ارتباط ندارد.

لذا برای تشخیص دقیق، ضروری است که فرد با متخصص زنان یا ژنیکولوژیست مشورت کند و در صورت نیاز تست‌ها و آزمایشات لازم را انجام دهد.

به نقل از سایت Cancer Council Australia:
سرطان واژن نوع نادری از سرطان است که در سلول‌های پوشاننده سطح واژن آغاز می‌شود. این بیماری بیشتر در زنان بالای ۶۰ سال مشاهده می‌شود. عوامل خطر شامل عفونت با ویروس پاپیلومای انسانی (HPV)، سابقه دیسپلازی واژن، سیگار کشیدن و سابقه سرطان‌های مرتبط با HPV هستند. علائم ممکن است شامل خونریزی غیرطبیعی واژینال، ترشحات غیرمعمول، درد در ناحیه لگن و توده یا زخم در واژن باشد. تشخیص زودهنگام از طریق معاینات منظم لگنی و تست پاپ اسمیر می‌تواند به بهبود نتایج درمانی کمک کند.

تشخیص سرطان واژن

تشخیص سرطان واژن معمولا با معاینه لگن و تست پاپ اسمیر شروع می‌شود و شامل بررسی نمونه‌های گرفته شده از دهانه رحم خواهد بود.

در پاپ اسمیر، نمونه‌های گرفته شده در آزمایشگاه‌ها و در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می‌گیرند و در صورت تشخیص ناهنجاری‌ها و وجود سلول‌های غیرطبیعی، ممکن است پزشک متخصص آزمایشات بیشتری مانند کولپوسکوپی، بیوپسی، سی تی اسکن، MRI و یا Pet اسکن را برای بررسی بیشتر تجویز کند.

همچنین این آزمایشات نام برده شده، می‌توانند در تعیین سطح سرطان و بررسی گسترش و متاستاز آن به سایر قسمت‌های بدن نیز کمک کنند.

سطح بندی سرطان واژن:

سطح بندی سرطان واژن یک جنبه‌ی ضروری در تشخیص و درمان سرطان واژن است؛ در واقع سطح بندی سرطان به متخصصین این امکان را می‌دهد تا بهترین زمان و بهترین متود درمانی ممکن را برای شروع پروسه درمان اتخاذ کنند.

سیستم سطح بندی سرطان ایجاد شده در واژن، از مرحله ۱ یعنی جایی که سرطان به دیواره واژن محدود می‌شود تا مرحله ۴ یعنی جایی که سرطان به مناطق دورتر از واژن و ارگان‌های مجاور واژن گسترش یافته است، می‌تواند متغیر باشد.

علاوه بر این، دسته بندی‌های سرطان بر اساس اندازه و محل تومور و همچنین وجود هرگونه درگیری غدد لنفاوی یا میزان متاستاز سرطان به نقاط دیگر بدن تعیین می‌شود.

نحوه درمان سرطان واژن

گزینه‌های درمانی مورد استفاده در درمان سرطان واژن، به عوامل مختلفی از جمله سطح و میزان وخامت سرطان، سلامت عمومی فرد و اهداف درمانی که پزشک متخصص برای بیمار در نظر دارد، بستگی دارد.

رایج‌ترین روش‌ها و متودهای درمانی برای سرطان واژن مثل اغلب سرطان‌ها شامل عمل جراحی، پرتو درمانی و شیمی درمانی است. عمل جراحی واژن طیف مختلفی دارد و می‌تواند از برداشتن قسمتی از بافت سرطانی تا واژینکتومی که شامل برداشتن جزئی یا کامل واژن است، متغیر باشد.

در پرتودرمانی نیز از اشعه ایکس و یا ذرات پرانرژی رادیواکتیو برای از بین بردن سلول‌های سرطانی ناحیه واژن استفاده می‌شود و این درحالی است که در فرآیند شیمی درمانی از داروها برای از بین بردن و یا توقف رشد سلول های سرطانی استفاده می‌شود.

جدول جامع مقایسه روش‌های درمان سرطان واژن

انواع جراحی در سرطان واژن

جراحی لیزری:

در مواقعی سلول‌های غیرطبیعی در سلول‌های اپیتلیال دیواره داخلی واژن وجود دارند که به خودی خود سرطانی نیستند اما در صورتی که درمان نشوند و اقدامات درمانی مناسبی برای آن‌ها در نظر گرفته نشوند، می‌توانند به سرطان واژن تبدیل شوند.

در طی این نوع جراحی، از پرتو لیزر برای از بین بردن سلول‌های غیرطبیعی واژن استفاده می‌شود؛ معمولا قبلا از شروع پروسه جراحی از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود.

برداشت گسترده بافت:

برای افرادی که مبتلا به سرطان واژن اولیه هستند و بیماری عمیقا به دیواره واژن نفوذ نکرده است، ممکن است برداشتن گسترده بافت کمک کننده باشد.

این نوع از جراحی شامل برداشتن تومور همراه با حاشیه‌ای از بافت سالم اطراف آن است؛ پس از آن که سلول‌های سرطانی به طور کامل حذف شدند، خطر عود سرطان تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می‌کند.

البته در برخی موارد، غدد لنفاوی از طریق کشاله ران نیز ممکن است طی یک برش گسترده برداشته شوند.

واژینکتومی جزئی:

واژینکتومی جزئی زمانی انجام می‌شود که تومور در قسمت بالایی واژن رشد کرده باشد؛ در طی این روش جراحی، تنها قسمتی از واژن برداشته می‌شود و در برخی موارد، جراح ممکن است رحم و دهانه رحم را همراه با غدد لنفاوی لگنی خارج کند‌.

هدف این نوع از عمل جراحی، حذف سلول‌های سرطانی و به حداقل رساندن آسیب به واژن بیمار خواهد بود.

واژینکتومی رادیکال:

در مواردی که تومورهای سرطانی عمیق‌تر در دیواره واژن نفوذ کرده‌اند، ممکن است انجام واژینکتومی رادیکال ضروری باشد. این روش شامل برداشتن کامل واژن، بافت‌های اطراف و در مواقعی اندام‌های مجاور آن مانند مثانه، رکتوم و بخشی از روده خواهد بود.

لازم به ذکر است که واژینکتومی رادیکال یک عمل جراحی بزرگ است که معمولا برای سرطان واژن در مراحل پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برداشتن غدد لنفاوی:

سرطان واژن پتانسیل گسترش به غدد لنفاوی مجاور در ناحیه لگن و کشاله ران را دارد؛ برای تعیین متاستاز سرطان، متخصصین ممکن است تعدادی از غدد لنفاوی بیمار را بردارند که این پروسه شامل برداشتن غدد لنفاوی از ناحیه لگن یا کشاله ران با عمل جراحی بوده که برای تعیین وجود سلول‌های سرطانی در این غدد و از طریق مشاهده در زیر میکروسکوپ میسر می‌شود.

ریکاوری پس از جراحی سرطان در واژن

روند بهبودی پس از عمل جراحی سرطان واژن بسته به نوع عمل جراحی و وسعت بافت برداشته شده، متفاوت خواهد بود. برخی از جراحی‌ها ممکن است فقط به یک بستری کوتاه مدت در بیمارستان نیاز داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است به دوره نقاهت طولانی تر نیاز داشته باشند.

برای اطمینان از بهبودی قابل قبول و به حداقل رساندن عوارض جراحی، رعایت دقیق تمامی نکات و دستورالعمل‌های پزشک پس از عمل‌ جراحی ضروری است.

در طول مدت بستری بیماران در بیمارستان، متخصصین مراقبت‌های بهداشتی با دقت سلامت عمومی بیماران را تحت نظر می‌گیرند و هرگونه مشکل و درد احتمالی که فرد ممکن است تجربه کند را برطرف می‌کنند.

معمولا تا چند روز پس از عمل جراحی، خونریزی واژینال وجود دارد؛ همچنین تمرینات توانبخشی از جمله تمرینات حرکتی و مدیریت ادم‌ و تورم برای کمک به بهبودی بیمار و جلوگیری از بروز عوارض شدید، توصیه می‌شود‌.

عوارض پرتودرمانی سرطان واژن

بیماران مبتلا به سرطان واژن می‌توانند از پرتودرمانی برای بهبود بیماری خود بهره‌مند شوند. پرتودرمانی یکی از پرعارضه ترین متود‌های درمانی سرطان است.

عوارض جانبی ناشی از پرتودرمانی با پیشرفت درمان و افزایش دوز آن بدتر می‌شوند و می‌توانند پس از پایان درمان ادامه یابند اما معمولا این مشکلات بعد از یک تا دو هفته بهبود پیدا می‌کنند. شایع‌ترین عارضه‌های پرتو درمانی در بیماران مبتلا به سرطان واژن شامل موارد زیر است:

اسهال:

اگر بیماران از اسهال رنج‌ می‌برند، بهتر است برای جلوگیری از کم آبی شدید بدن در اسرع وقت به پزشک متخصص خود مراجعه کنند تا داروهایی برای کنترل این عارضه برای آن‌ها تجویز شود.

افزایش باد معده:

در مواقعی رادیوتراپی باعث می‌شود که فرد بیش از حد معمول دچار باد معده شود و به عبارت دیگر درگیر نفخ شود؛ مشاوره باتیم‌ پزشکی می‌تواند راه‌حل‌هایی برای بهبود این عارضه ارائه داده و یا دارویی خاص برای آن تجویز کنند.

ناراحتی در دفع ادرار:

رادیوتراپی می‌تواند پوشش مثانه در بیماران مبتلا به سرطان واژن را ملتهب کند. این تورم و التهاب موجب می‌شود که فرد درد مثانه زیادی را تجربه کند و احساس کند که باید مدام دفع ادرار انجام دهد.

درد و سوزش پوست:

در طول رادیوتراپی خارجی، واژن یا پوست ناحیه واژن ممکن است زخم شود؛ درست است که تکنولوژی پیشرفت کرده است و عوارض جانبی ناشی از رادیوتراپی نسبت به گذشته بسیار کمتر است اما از آن جایی که پوست ناحیه واژن بسیار حساس است، اجتناب از ایجاد برخی دردها تقریبا غیرممکن خواهد بود.

در رادیوتراپی‌های با دوز پایین ممکن است کمی درد و قرمزی شبیه به آفتاب سوختگی در ناحیه واژن دیده شود و با شدیدتر شدن دوز درمان، آسیب به این ناحیه بیشتر شود.

پاسخ به درمان سرطان واژن

پیش آگهی و میزان بقا:

پیش آگهی سرطان واژن به عواملی مانند مرحله سرطان در هنگام تشخیص، سن فرد، سلامت کلی و عمومی شخص و میزان پاسخ بدن نسبت به درمان انتخابی بستگی دارد.

میزان بقای پنج ساله که توسط محققین و متخصصین مورد بررسی قرار گرفت، مشخص کرد که میزان بقا به بسته به سطح سرطان متفاوت خواهد بود و این میزان در مراحل اولیه سرطان مشاهده می‌شود .

برای سطح ۱ و ۲ سرطان واژن، میزان بقای پنج ساله حدود ۶۷ درصد است و این در حالی است که با بررسی‌های صورت گرفته بر روی تمامی سطوح این سرطان، میزان بقای کلی ۴۷ درصد محاسبه شده است.

پیشگیری از ایجاد سرطان در ناحیه واژینال

پیشگیری و تشخیص زودهنگام:

در حالی که هیچ راه تضمینی برای پیشگیری از سرطان واژن وجود ندارد، انجام اقدامات خاصی می‌تواند به کاهش خطر بروز سرطان کمک کند.

انجام معاینات منظم ناحیه لگن و انجام تست پاپ اسمیر با فواصل زمانی منظم، می‌تواند به تشخیص زود هنگام سرطان واژن و یا شرایط پیش سرطانی بیمار کمک کند.

• واکسن HPV: دریافت واکسن در سنین نوجوانی یا حتی در سنین بالاتر می‌تواند از ابتلا به سرطان‌های مرتبط با HPV جلوگیری کند.
• غربالگری منظم: انجام پاپ اسمیر و کولپوسکوپی می‌تواند تغییرات سلولی پیش‌سرطانی را به موقع شناسایی کند.
• سبک زندگی سالم: اجتناب از مصرف دخانیات، حفظ وزن سالم و کنترل قند خون در افراد دیابتی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد.
• رعایت بهداشت جنسی: استفاده از محافظ‌های جنسی و اجتناب از رفتارهای پرخطر، احتمال ابتلا به HPV و سایر عفونت‌های مرتبط را کاهش می‌دهد.

انجام واکسیناسیون علیه ویروس پاپیلومای انسانی یا همان HPV که علت اصلی بروز انواع بیماری‌ها و سرطان‌های دهانه رحم، واژن و فرج است نیز می‌تواند میزان بروز این سرطان‌ها، بخصوص سرطان واژن (Vaginal Cancer) را تا حد بسیار زیادی کاهش دهد.

علاوه بر این موارد ذکر شده، اجتناب از سیگار کشیدن و انجام رابطه جنسی حفاظت شده، به حفظ سلامت کلی افراد کمک کرده و همچنین از خطر ابتلا به سرطان در قسمت واژن می‌کاهد.

زندگی با سرطان واژن:

کنار آمدن با سرطان واژن میتواند بسیار دشوار باشد بنابراین ایجاد یک شبکه پشتیبانی متشکل از خانواده،دوستان و متخصصان مراقبت هاب بهداشتی ضروری خواهد بود.حمایت عاطفی،مشاوره و مشارکت در گروه های حمایتی میتواند به بیماران کمک کند تا از پس چالش های زندگی با سرطان واژن بر بیایند و از آنها عبور کنند.

اهمیت دوران پسا درمان سرطان واژن

سرطان واژن هم همانند تمامی بیماری‌های مزمن، یک بیماری چالش برانگیز است که حرکت به سمت بهبودی تنها با تکمیل پروسه درمان به پایان نمی‌رسد.

مراقبت‌های پسا درمان برای نظارت بر سلامت بیماران، مدیریت هرگونه عوارض جانبی و اطمینان از عدم عود سرطان از نکات بسیار مهم پس از اتمام درمان است.

در این قسمت توضیحات و راهنمایی‌های جامعی در خصوص اهمیت مراقبت‌های پس از درمان، عوارض جانبی که بیماران ممکن است تجربه کنند و راهکارهای مقابله با آن‌ها را ارائه می‌دهیم.

اهمیت مراقبت و پیگیری پس از درمان:

مراقبت از افراد مبتلا به سرطان، محدود به مرحله درمان سرطان نخواهد بود؛ تیم‌های درمانی و مراقبت بهداشتی بر سلامت کلی بیماران نظارت کرده، هرگونه علائم عود سرطان را بررسی کرده و تمامی عوارض جانبی طولانی مدتی که ممکن است برای بیمار ایجاد شوند را مدیریت می‌کنند.

معاینات فیزیکی منظم و انجام آزمایشات مختلف نقش مهمی در پیگیری بهبودی بیماران در ماه‌ها و سال‌های آینده‌ی پس از درمان خواهد داشت.

در طول مراقبت‌های بعد از درمان سرطان واژن، پزشک متخصص ممکن است سوالاتی در خصوص سلامت بیماران بپرسد تا با توجه به آن و بسته به نوع سرطانی که بیمار با آن درگیر بوده است، آزمایش‌های اضافی مانند اسکن اشعه ایکس، سی تی اسکن، سونوگرافی و یا MRI را توصیه کند.

با گذشت زمان، مناطق کوچکی از سلول‌های سرطانی ممکن است در بدن شناسایی نشده باقی بمانند و تا زمانی که در آزمایش‌ها ظاهر نشوند و یا علائمی از خود ایجاد‌ نکنند، به رشد خود ادامه دهند؛ به همین دلیل است که مراقبت از بیمار در جهت عدم عود مجدد سرطان، امری بسیار مهم در مسیر بهبود این بیماران است.

توانبخشی جنسی پس از جراحی یا پرتودرمانی سرطان واژن

توانبخشی جنسی بخشی کلیدی از فرآیند بهبودی برای بیمارانی است که تحت درمان سرطان واژن، از جمله جراحی یا پرتودرمانی قرار گرفته‌اند. این روش‌ها می‌توانند تغییراتی در عملکرد جنسی و کیفیت زندگی بیماران ایجاد کنند که توجه به آن‌ها برای بازگشت به یک زندگی طبیعی اهمیت بسیاری دارد. در ادامه به روش‌های بهبود سلامت جنسی پس از درمان سرطان واژن پرداخته می‌شود:

1. مشاوره و درمان روان‌شناختی

پس از درمان سرطان واژن، بیماران ممکن است با احساساتی مانند اضطراب، افسردگی، یا کاهش اعتمادبه‌نفس نسبت به بدن خود روبه‌رو شوند. مشاوره با یک روان‌شناس متخصص در مسائل جنسی و سرطان می‌تواند به بیماران کمک کند تا این چالش‌ها را مدیریت کنند.

• مزایا: کاهش اضطراب و افزایش اعتمادبه‌نفس در رابطه جنسی.
• روش‌ها: استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی، درمان شناختی-رفتاری (CBT)، و آموزش مهارت‌های ارتباطی.

2. استفاده از مرطوب‌کننده‌ها و روان‌کننده‌ها

پرتودرمانی یا جراحی ممکن است باعث خشکی یا کاهش انعطاف‌پذیری بافت‌های واژن شود که می‌تواند رابطه جنسی را دردناک کند.

• مرطوب‌کننده‌ها: استفاده روزانه از مرطوب‌کننده‌های واژینال برای حفظ رطوبت بافت واژن.
• روان‌کننده‌ها: استفاده از روان‌کننده‌های مبتنی بر آب یا سیلیکون در هنگام رابطه جنسی برای کاهش درد و اصطکاک.

3. استفاده از دیلاتورهای واژینال

دیلاتورهای واژینال ابزارهایی هستند که برای جلوگیری از تنگی واژن پس از پرتودرمانی یا جراحی استفاده می‌شوند. این ابزارها به حفظ انعطاف‌پذیری و عملکرد واژن کمک می‌کنند.

• روش استفاده: دیلاتور با سایز کوچک شروع شده و به تدریج به سایزهای بزرگ‌تر استفاده می‌شود.
• مزایا: جلوگیری از چسبندگی بافت‌ها و افزایش راحتی در رابطه جنسی.

4. تمرینات کگل

تمرینات کگل عضلات کف لگن را تقویت می‌کنند و می‌توانند به بازگشت کنترل و احساس در این ناحیه کمک کنند.

• مزایا: بهبود جریان خون، افزایش کنترل عضلات و تقویت عملکرد جنسی.
• روش انجام: سفت کردن عضلات کف لگن به مدت 5-10 ثانیه و سپس آزاد کردن آن‌ها. این تمرینات باید روزانه تکرار شوند.

5. هورمون‌تراپی موضعی

در مواردی که کاهش هورمون‌ها (مانند استروژن) پس از درمان باعث خشکی و تغییرات واژن شده باشد، پزشکان ممکن است هورمون‌تراپی موضعی تجویز کنند.

• شکل‌ها: کرم، قرص یا حلقه‌های واژینال.
• مزایا: بهبود رطوبت و انعطاف‌پذیری بافت‌های واژن.

6. ارتباط با شریک زندگی

تغییرات جسمی و روانی پس از درمان سرطان واژن می‌تواند بر رابطه عاطفی و جنسی با شریک زندگی تأثیر بگذارد.

• گفتگو: صحبت آزادانه با شریک زندگی در مورد نگرانی‌ها، انتظارات و نیازها.
• مشاوره زوجین: جلسات مشاوره با یک متخصص روان‌شناسی جنسی برای تقویت ارتباط و درک بهتر.

7. ماساژ درمانی و تکنیک‌های لمسی

ماساژ درمانی و تکنیک‌های لمسی می‌توانند به افزایش آرامش و بازگشت تدریجی احساسات جنسی کمک کنند.

• روش: ماساژ نواحی مختلف بدن بدون تمرکز مستقیم بر رابطه جنسی برای بازسازی حس صمیمیت.

8. آموزش و آگاهی‌بخشی

بیماران ممکن است نیاز به آگاهی بیشتری درباره بدن خود و تغییرات آن پس از درمان داشته باشند. مشاوره با یک متخصص جنسی می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره تغییرات طبیعی بدن و راهکارهای مدیریت آن ارائه دهد.

9. استفاده از ابزارهای پزشکی و فناوری‌های نوین

ابزارهای پزشکی جدید، مانند دستگاه‌های تحریک الکترونیکی عضلات (EMS) یا تکنولوژی‌های بازسازی بافت، می‌توانند به بهبود سلامت جنسی بیماران کمک کنند.

• نمونه‌ها: دستگاه‌های لیزر فرکشنال برای بازسازی بافت واژن.

10. حمایت گروهی

عضویت در گروه‌های حمایتی بیماران مبتلا به سرطان واژن می‌تواند فضای مناسبی برای تبادل تجربه‌ها و دریافت نکات عملی ایجاد کند. این گروه‌ها می‌توانند به بیماران احساس تعلق و حمایت بدهند.

مدیریت عوارض جانبی دیررس و بلندمدت سرطان در واژن

اکثر بیماران انتظار دارند که تنها در طول درمان سرطان، عوارض جانبی ناشی از این بیماری را تجربه کنند در حالی که ممکن است بعضی از عوارض جانبی و مشکلات ناشی از سرطان، بعد از اتمام پروسه درمان خود را بروز دهند و یا حتی این عوارض در طول درمان و حتی بعد از اتمام درمان نیز ادامه پیدا کنند.

این مشکلات به عنوان عوارض جانبی دیررس و عوارض جانبی طولانی مدت سرطان واژن شناخته می‌شوند؛ عوارض دیررس ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از پایان درمان هم وجود داشته باشند.

این اثرات می‌توانند طیفی از تغییرات فیزیکی و عاطفی در بیماران ایجاد کرده و بر جنبه‌های مختلفی از زندگی آن‌ها تاثیر بگذارند. بسیار مهم و ضروری است که بیماران در خصوص خطر بروز عوارض جانبی طولانی مدت با پزشک متخصص خود صحبت کنند؛ چرا که آن‌ها می‌توانند راهنمایی‌هایی را بر اساس شرایط بیمار، برنامه درمانی و سلامت کلی افراد ارائه دهند.

درصورتی که مشخص شود که متودهای درمان سرطان باعث ایجاد عوارض دیررس خاصی می‌شود، امکان دارد بیماران تحت معاینات، اسکن و یا آزمایش خون اضافی قرار بگیرند تا این مشکلات به طور موثر شناسایی و مدیریت شوند.

جلوگیری از عدم عود سرطان واژن

یکی از اهداف اولیه و مهم مراقبت‌های بعد از درمان سرطان، نظارت بر علائم عود سرطان است. عود این بیماری زمانی اتفاق می‌افتد که نواحی کوچکی از بدن که درگیر سرطان شده باشند اما توسط تست‌های تشخیصی و آزمایش‌ها شناسایی نشده‌اند و به رشد خود ادامه داده‌اند سپس پس از وخیم‌تر شدن شرایط، علائم خود را بروز می‌دهند.

به طور کلی بیماران پس از اتمام درمان سرطان واژن باید همچنان مراقب سلامت خود باشند و به صورت منظم برای چکاپ‌های دوره‌ای به پزشک خود مراجعه کنند.

پزشک متخصص معمولا برای اطمینان از عدم‌ عود مجدد بیماری ممکن است آزمایشات خون و تست‌های تصویربرداری را برای بیمار تجویز کند.

لازم به ذکر است تعداد دفعات انجام این تست‌ها و یا انواع آن ارتباط مستقیمی با محل سرطان، سطح سرطان درمان شده و همچنین درمان‌هایی که تا کنون بیمار دریافت کرده است، خواهد داشت.

مقابله با عوارض فیزیکی سرطان واژن

متودهای درمانی مختلف در سرطان واژن، می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی فیزیکی مختلفی در بیماران شود. به طور کلی عوارض جانبی که بیماران ممکن است تجربه کنند به عواملی مانند نوع و سطح سرطان، مدت زمان دوره درمانی، دوز درمانی و سلامت کلی بیماران بستگی دارد.

برخی از رایج‌ترین عوارض فیزیکی درمان در بیماران مبتلا به سرطان واژن شامل تغییرات در سلامت جنسی، مشکلاتی در باروری، ناراحتی‌های گوارشی و تحریک پوست ناحیه تناسلی خواهد بود.

برای مدیریت موثر این عوارض جانبی فیزیکی حفظ ارتباط مداوم با تیم مراقبت‌های بهداشتی بسیار مهم است؛ بیماران می‌توانند در مورد وخیم شدن عوارض و بروز عارضه جدید با پزشک خود مشورت کرده تا از توصیه‌ها و راهنمایی‌های وی برای مداخله مناسب بهره‌مند شوند.

هزینه درمان سرطان واژن

درمان سرطان واژن می‌تواند برای بیماران و خانواده‌هایشان از نظر مالی سنگین و طاقت فرسا باشد. این بیماری علاوه بر هزینه‌های مستقیم متودهای مختلف درمان، هزینه‌های برنامه ریزی نشده‌ای مرتبط با حمل و نقل، داروها و سایر خدمات درمانی نیز به همراه خواهد داشت.

قبل از شروع پروسه درمان بهتر است بیماران با پزشک متخصص خود مشورت کنند تا اطمینان حاصل شود که منابع مالی کافی و مناسب در دسترس است.

اگر هزینه‌های بالای مراقبت‌های پزشکی چالش‌هایی را برای پیگیری و تکمیل پروسه درمان فرد ایجاد می‌کند، بهتر است از بیمه‌های تکمیلی برای کاهش هزینه‌های هنگفت درمان سرطان کمک گرفته شود.

چالش‌های روانی و اجتماعی بیماران مبتلا به سرطان واژن

قضاوت‌های نادرست و تأثیر آن‌ها

سرطان واژن یکی از موضوعاتی است که هنوز در بسیاری از جوامع با قضاوت‌های نادرست روبه‌روست. برخی افراد ممکن است بدون آگاهی از دلایل علمی و پزشکی، این بیماری را با قضاوت‌های غیرمنصفانه همراه کنند. این مسئله می‌تواند احساس شرم، انزوا و ترس از قضاوت را در بیماران افزایش دهد.
اما حقیقت این است که سرطان واژن، مانند هر بیماری دیگری، کاملاً غیرقابل پیش‌بینی است و می‌تواند برای هر کسی رخ دهد. این موضوع نباید دلیلی برای شرم یا احساس گناه باشد.

اهمیت حمایت عاطفی

یکی از مهم‌ترین جنبه‌های مقابله با سرطان واژن، حمایت عاطفی از بیماران است. حضور خانواده و دوستان در کنار بیمار می‌تواند به او احساس امنیت بدهد و از اضطراب و نگرانی‌های او بکاهد. به اشتراک گذاشتن احساسات، صحبت با عزیزان و جلب حمایت روان‌شناسان می‌تواند کمک بزرگی برای عبور از این دوران دشوار باشد.

گروه‌های حمایتی و مشاوره

بسیاری از بیماران احساس می‌کنند که فقط آن‌ها با این مشکلات دست‌وپنجه نرم می‌کنند. اما حقیقت این است که افراد زیادی با چالش‌های مشابهی روبه‌رو هستند. شرکت در گروه‌های حمایتی می‌تواند فضایی امن برای صحبت درباره تجربیات، ترس‌ها و احساسات ایجاد کند. همچنین، مشاوره با روان‌شناسان متخصص در حوزه سرطان می‌تواند به بیماران کمک کند تا استرس و احساسات منفی خود را مدیریت کنند.

کنار آمدن با احساسات

ابتلا به سرطان واژن ممکن است طیفی از احساسات را در فرد ایجاد کند؛ از خشم و ترس گرفته تا احساس گناه یا ناامیدی.
مهم است بیماران بدانند که این احساسات طبیعی است و بخشی از فرآیند مقابله با بیماری محسوب می‌شود. آنچه اهمیت دارد این است که بیماران این احساسات را در خود انکار نکنند و برای بیان و مدیریت آن‌ها از کمک حرفه‌ای یا حمایتی بهره بگیرند.

تغییر نگرش جامعه

ما به عنوان یک جامعه وظیفه داریم که نگرش‌های اشتباه و قضاوت‌های نادرست درباره سرطان واژن را کنار بگذاریم و محیطی حمایت‌گر برای بیماران فراهم کنیم. آگاهی‌بخشی به مردم درباره علل و شرایط این بیماری می‌تواند تأثیر مثبتی در کاهش انگ اجتماعی آن داشته باشد.

پیام به بیماران

به یاد داشته باشید: سرطان، شما را تعریف نمی‌کند. این بیماری تنها یک چالش است که با کمک تیم پزشکی، خانواده و تلاش خودتان می‌توانید از آن عبور کنید. هیچ‌کس به دلیل بیماری‌ای که خارج از کنترل اوست، نباید احساس شرم یا گناه داشته باشد. شما قوی‌تر از آن هستید که فکر می‌کنید، و مسیر بهبودی‌تان ارزش تمام تلاش‌ها را دارد.

آمار شیوع سرطان واژن در مناطق مختلف جهان

سرطان واژن به عنوان یکی از نادرترین سرطان‌های زنان، شیوع پایینی در مقایسه با سرطان دهانه رحم یا سرطان تخمدان دارد.

• آمار جهانی: بر اساس آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO)، سرطان واژن کمتر از 1٪ کل سرطان‌های زنان را تشکیل می‌دهد. هر ساله حدود 18,000 مورد جدید از این سرطان در سراسر جهان تشخیص داده می‌شود.
• مناطق با شیوع بالاتر: در کشورهای در حال توسعه، به دلیل عدم دسترسی کافی به واکسن HPV و آزمایش‌های غربالگری مانند پاپ اسمیر، موارد بیشتری از سرطان‌های مرتبط با HPV گزارش می‌شود.
• کشورهای توسعه‌یافته: در این کشورها، به دلیل برنامه‌های منظم غربالگری و واکسیناسیون، میزان بروز سرطان واژن کمتر است، اما این سرطان همچنان در زنان مسن‌تر مشاهده می‌شود.
• ایران: آمار دقیقی در مورد سرطان واژن در ایران وجود ندارد، اما شیوع این بیماری بسیار پایین گزارش شده است. با این حال، برنامه‌های پیشگیری از HPV می‌تواند به کاهش بیشتر این موارد کمک کند.

تجربیات واقعی از بیماران مبتلا به سرطان واژن

استفاده از تجربیات واقعی بیماران، می‌تواند انگیزه‌بخش و آرامش‌دهنده برای افرادی باشد که با سرطان واژن روبرو هستند. در ادامه، برخی از این تجربیات به صورت ناشناس آورده شده است:

تجربه 1: کنار آمدن با چالش‌های روانی

زهرا، 42 ساله

“وقتی پزشک گفت که مبتلا به سرطان واژن هستم، حس می‌کردم دنیا روی سرم خراب شده. خجالت می‌کشیدم حتی با همسرم صحبت کنم. احساس گناه داشتم، انگار کار اشتباهی انجام داده‌ام. بعد از مدتی، مشاورم کمک کرد بفهمم این احساسات طبیعی است و باید خودم را سرزنش نکنم. وقتی با همسرم حرف زدم، حمایت و درکم کرد. امروز بعد از پایان درمان، فهمیده‌ام که قدرت واقعی، در قبول واقعیت و پیشرفت در مسیر بهبودی است.”

تجربه 2: مبارزه با عوارض جانبی درمان

مریم، 55 ساله

“پرتودرمانی برایم سخت بود؛ هم از نظر جسمی و هم روانی. خشکی واژن و درد موقع رابطه برایم ناراحت‌کننده بود. پزشکم دیلاتور و مرطوب‌کننده‌های خاصی تجویز کرد که کمک زیادی کرد. تمرینات کگل هم به تقویت عضلاتم کمک کرد. این روزها با وجود اینکه هنوز کاملاً به حالت قبل برنگشته‌ام، اما بهتر از همیشه با بدنم ارتباط دارم.”

تجربه 3: حمایت خانواده و دوستان

نازی، 39 ساله

“سرطان واژن باعث شد خیلی از دوستانم را از دست بدهم. اما فهمیدم کسانی که کنارم ماندند، ارزش واقعی را دارند. خواهرم همیشه همراه من بود و حتی در جلسات درمانی کنارم می‌نشست. حمایت او باعث شد حس کنم تنها نیستم. این بیماری به من یاد داد که قوی‌تر از چیزی هستم که فکر می‌کردم.”

تجربه 4: بازگشت به زندگی جنسی

لیلا، 48 ساله

“بعد از جراحی، فکر می‌کردم زندگی جنسی‌ام برای همیشه تمام شده. اما مشاورم به من گفت که این یک پروسه است. از دیلاتور استفاده کردم و با همسرم درباره احساساتم صحبت کردم. آهسته‌آهسته رابطه‌مان بهتر شد. حالا فهمیده‌ام که صمیمیت فقط به معنای رابطه جنسی نیست، بلکه حمایت و درک متقابل مهم‌ترین چیز است.”

تجربه 5: توانایی پذیرش تغییرات

سمانه، 50 ساله

“جراحی باعث شد بدنم تغییر کند و این برایم خیلی سخت بود. مدام حس می‌کردم دیگر جذاب نیستم. اما وقتی با گروه حمایتی بیماران ملاقات کردم، دیدم افراد زیادی با این چالش‌ها روبرو هستند و توانسته‌اند به زندگی عادی برگردند. این انگیزه بزرگی برایم شد تا خودم را همان‌طور که هستم بپذیرم و زندگی را دوباره شروع کنم.”

تجربه 6: اهمیت پیشگیری و آگاهی

فاطمه، 34 ساله

“من سرطان واژن را در مراحل اولیه شناسایی کردم، فقط به خاطر اینکه به توصیه پزشکم برای انجام معاینه‌های دوره‌ای گوش دادم. هیچ علائمی نداشتم، اما آزمایش پاپ اسمیر تغییرات سلولی را نشان داد. درمانم کوتاه و موفقیت‌آمیز بود. همیشه به دوستانم می‌گویم که پیشگیری بهتر از درمان است.”

کلام آخر

سرطان واژن اگرچه نوعی سرطان نادر است، اما با آگاهی، تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، می‌توان به نتایج درمانی امیدوارکننده‌ای دست یافت. پیشگیری از طریق واکسیناسیون HPV، معاینات منظم و سبک زندگی سالم، کلید کاهش خطر این بیماری است. هیچ‌کس نباید احساس شرم یا تنهایی کند؛ حمایت جامعه و آگاهی عمومی نقش حیاتی در بهبود بیماران و پیشگیری از این بیماری دارد.

در این مقاله‌ی بای بای سرطان به طور مفصل از سرطان واژن صحبت کردیم و نکات ارزشمندی را در خصوص نحوه تشخیص، درمان سرطان واژن دریافتیم.

اما ارزشمندترین چیزی که قصد داریم در نهایت با شما در میان بگذاریم این است که هیچ بیماری‌ای تعریف کننده‌ی شخصیت یک انسان نخواهد بود؛ پس خجالت از این سرطان باید آخرین چیزی باشد که به آن فکر می‌کنید.