تا به کنون از سرطان‌های زیادی که می‌توانند اکثر قسمت‌های بدن را در برگیرند، صحبت کردیم اما در این مقاله قصد داریم نوع دیگری از سرطان به نام مولتیپل میلوما را معرفی کنیم که سلول‌های پلاسما را مورد هدف و حمله قرار می‌دهد.
این مسئله که سرطانی شدن سلول‌های پلاسما می‌توانند منجر به بروز چه عوارض هولناکی در قسمت‌های مختلف بدن از جمله مغز استخوان شوند و پیشگیری از ابتلا به این نوع سرطان، از مهم‌ترین مواردی هستند که در این مقاله‌ی بای بای سرطان به آن‌ها می‌پردازیم.
مولتیپل میلوما؛ از آغاز بروز
گفتیم که مولتیپل میلوما نوعی سرطان است که سلول‌های پلاسما را که بخش بسیار مهمی از سیستم ایمنی و بدن هستند، تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ لازم به ذکر است که سلول‌های پلاسما مسئول تولید آنتی‌بادی‌هایی هستند که به مبارزه با عوامل آلوده کننده خارجی و عفونت‌های بدن کمک می‌کنند.
هنگامی که سلول‌های پلاسما سرطانی می‌شوند، مطابق انتظارات به طرز غیرقابل کنترلی شروع به رشد و تکثیر می‌کنند و در مغز استخوان تجمع می‌یابند که این امر موجب بروز عوارض جانبی مختلفی از جمله ضعیف شدن استخوان‌ها، کم‌خونی و افزایش خطر ابتلا به انواع بیماری‌ها و عفونت‌ها خواهد شد.
روند سرطانی شدن پلاسما:
براساس گفته‌ی متخصصین هنوز مشخص نیست که چه چیزی باعث به وجود آمدن این بیماری در افراد می‌شود اما چیزی که واضح است این مسئله است که مولتیپل میلوما با سرطانی شدن یک سلول پلاسما در مغز استخوان شروع می‌شود.
مغز استخوان ماده نرم داخل استخوان‌هاست که در آن سلول‌های خونی نظیر گلبول‌های قرمز و سلول‌های ایمنی ساخته می‌شوند.
همانطور که می‌دانید سلول‌های سالم با سرعت مشخصی رشد می‌کنند و در زمان مشخصی نیز از بین رفته و می‌میرند اما سلول‌های سرطانی از این قوانین پیروی نمی‌کنند.
آن‌ها سلول‌های اضافی بسیار زیادی را تولید می کنند که بسیار بیشتر از نیاز بدن فرد است. به طور کلی سلول‌های پلاسما موجود در مغز استخوان تا زمانی که بدن به آن‌ها نیاز دارد، زنده می‌مانند و سپس می‌میرند اما در زمان ابتلا به مولتیپل میلوما، سلول‌های سرطانی در مغز استخوان جمع می‌شوند و سلول‌های سالم خون را از بین می‌برند که این امر خستگی شدید فرد و عدم توانایی وی در مبارزه با عفونت را به همراه دارد.
سلول‌های میلوما همانند سلول‌های سالم شروع به ساخت آنتی‌بادی می‌کنند که این آنتی‌بادی‌ها مانند آنتی‌بادی‌های مونوکلونال یا پروتئین‌های M توسط بدن مورد استفاده قرار نمی‌گیرند؛ بنابراین پروتئین‌های M در بدن تجمع پیدا می‌کنند و باعث ایجاد مشکلات متعدد از جمله آسیب به کلیه‌ها می‌شوند.
در این بین، سلول‌های میلوما به واسطه آسیب‌هایی که در استخوان‌ها ایجاد می‌کنند خطر شکستگی استخوان‌ها را نیز افزایش می‌دهند.
علائم و نشانه‌های هشداردهنده سلول‌های پلاسما
به باور متخصصین، مولتیپل میلوما در مراحل اولیه هیچ علائمی از خود بروز نمی‌دهد؛ بنابراین شناسایی و تشخیص آن در مراحل اولیه بسیار سخت و دشوار خواهد بود.
با این حال با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم مختلفی در فرد به وجود بیاید؛ علائم شایع مولتیپل میلوما شامل دردهای شدید استخوانی به ویژه استخوان ستون فقرات یا قفسه سینه، ابتلا به انواع عفونت‌ها به صورت مکرر، کاهش وزن ناخواسته و بدون دلیل، ضعف بدنی و کمبود انرژی، کبودی و یا خونریزی بسیار آسان خواهد بود.
در این بین برخی از بیماران ممکن است علائم مربوط به تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی در بدن مانند مشکلات کلیوی با تشنگی بیش از حد را نیز تجربه کنند.
- درد استخوان:
مولتیپل میلوما می‌تواند باعث درد در استخوان‌های آسیب دیده در نواحی پشت، دنده‌ها یا باسن شود. این عارضه اغلب یک درد مبهم است که ممکن است با حرکت بدتر شود.
- شکستگی استخوان و فشردگی نخاع:
مولتیپل میلوما می‌تواند منجر به ضعف استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی آن‌ها شود. در این بین ستون فقرات و استخوان‌های بلند ( بازوها و پاها) اغلب تحت تاثیر بیشتری قرار می‌گیرند.
شکستگی‌های ستون فقرات می‌تواند باعث دررفتگی و یا خارج شدن بخش‌های مختلف ستون فقرات مقل مهره‌ها و دیسک بین مهره‌ای شود که همین امر منجر به ایجاد درد و در مواقعی فشردگی طناب نخاعی خواهد شد.
فشردگی طناب نخاعی نیز باعث بروز احساسات مختلفی می‌شود؛ این احساسات شامل سوزن سوزن شدن دست‌ها و پاها، بی‌حسی و ضعف در پاها و مشکلات کنترل ادرار و مدفوع خواهند بود.
اگر فردی با علائم فشردگی نخاع مواجه شد باید فورا به دنبال کمک پزشکی باشد؛ چرا که این عارضه یک موقعیت اورژانسی تهدید کننده حیات محسوب می‌شود و نیازمند درمان فوری است.
- کم‌خونی:
ابتلا به مولتیپل میلوما می‌تواند بر تولید سلول‌های خونی در مغز استخوان تاثیر منفی بگذارد که همین امر موجب کمبود گلبول‌های قرمز( کم‌خونی) می‌شود؛ این مشکل همچنین می‌تواند به عنوان یک عارضه جانبی درمان میلوما نیز رخ دهد. در این بین بیمارانی که از کم‌خونی رنج می‌برند ممکن است احساس خستگی، ضعف و تنگی نفس کنند.
- عفونت‌های مکرر:
افراد مبتلا به مولتیپل میلوما به خصوص در برابر عوامل بیماری‌زا و عفونت‌ها نسبت به سایرین آسیب‌پذیرتر هستند، زیرا این بیماری سیستم ایمنی را تضعیف کرده و اختلالاتی را در دفاع طبیعی بدن در برابر عفونت و بیماری ایجاد می‌کند.
- افزایش سطح کلسیم خون:
وجود سطوح بالایی از کلسیم در خون (هایپرکلسمی) می‌تواند در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما ایجاد شود؛ چرا که به واسطه ابتلا به این بیماری، مقدار زیادی کلسیم از طریق آسیب‌های شدیدی که به استخوان‌ها وارد شده است، به خون آزاد می‌شود.
علائم هایپرکلسمی معمولا شامل موارد زیر خواهد بود:
- تشنگی شدید
- احساس بیماری
- دل درد
- یبوست
- گیجی و خواب آلودگی
- خونریزی غیرمعمول:
برخی از افراد مبتلا به مولتیپل میلوما کبودی و خونریزی غیرمعمول مانند خونریزی‌های مکرر بینی، خونریزی لثه و قاعدگی‌های سنگین را تجربه خواهند کرد.
این عارضه به این دلیل به وجود می‌آید که سرطان اجازه ساخت سلول‌های لخته کننده خون به نام پلاکت را نمی‌دهند.
- غلظت خون:
در برخی از افراد، مولتیپل میلوما می‌تواند باعث غلیظ شدن بیش از حد خون شود. این عارضه به دلیل پروتئین‌های اضافی است که سلول‌های سرطانی میلوما اغلب تولید می‌کنند.
لازم به ذکر است که غلظت خون همچنین باعث تاری‌دید، سردرد، سرگیجه، خونریزی از لثه یا بینی و تنگی نفس نیز می‌شود.
- آسیب کلیوی:
آسیب به کلیه می‌تواند در افراد مبتلا به مولتیپل میلوما رخ دهد که در نهایت منجر به اختلال در عملکرد صحیح کلیه‌ها خواهد شد. در طولانی مدت این عارضه موجب نارسایی کلیه و از کار افتادن این ارگان حیاتی در بیمار می‌شود.
علائم نارسایی کلیه که به واسطه ابتلا به مولتیپل میلوما به وجود آمده است، می‌تواند شامل مواردی همچون کاهش وزن ناگهانی و کم‌اشتهایی، متورم شدن مچ پا و پا، خستگی و کمبود انرژی، تنگی نفس، خارش پوست، احساس بیماری و سکسکه‌ای که از بین نمی‌رود، باشد.
در صورتی که بیمار مبتلا به ملوتیپل میلوما علائم نارسایی کلیوی داشته باشد باید بلافاصله اقدامات درمانی لازم را دریافت کند؛ چرا که این عارضه یکی دیگر از شرایط تهدید کننده حیات است و نیاز به پیگیری و درمان به موقع دارد.
عوامل ایجاد کننده مولتیپل میلوما
همانند تمامی سرطان‌ها و بیماری‌های مزمن، مولتیپل میلوما نیز به واسطه وجود ریسک فاکتورهایی احتمال بروز بیشتری در بیماران پیدا می‌کند که در ادامه به چند نمونه از این ریسک فاکتورها اشاره می‌کنیم:
1- پیری:
اکثر افراد بالای ۶۰ سال یا کسانی که در آستانه ۶۰ سالگی قرار دارند، در معرض ابتلا به میلوما قرار دارند.
2- جنسیت مذکر:
به طور کلی طبق نتایج تحقیقات صورت گرفته، مشخص شد که مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به مولتیپل میلوما قرار دارند.
3- نژاد سیاهپوست:
هنوز علت اصلی آن مشخص نیست اما ابتلا به این بیماری می‌تواند یک موضوع کاملا ژنتیکی باشد که بیان می‌کند افراد سیاهپوست نسبت به افراد سفید پوست و یا زرد پوست بیشتر در معرض ابتلا به میلوما قرار دارند.
4- سابقه خانوادگی:
زمانی که خواهر، برادر و یا والدین فردی به مولتیپل میلوما مبتلا می‌شوند، خطر ابتلا به این بیماری در آن فرد نیز بسیار زیاد خواهد بود.
لازم به ذکر است این عوامل تنها ریسک فاکتورهایی هستند که ممکن است میزان بروز مولتیپل میلوما را در افراد افزایش دهند؛ در غیر این صورت، هیچ راهی برای پیشگیری و جلوگیری از ابتلا به این نوع سرطان وجود ندارد.
از تشخیص تا درمان مولتیپل میلوما
اگر فردی مشکوک به مولتیپل میلوما باشد، پزشک متخصص انجام یک سری آزمایشات تشخیصی را جهت تایید و اطمینان از تشخیص بیماری تجویز می‌کند.
این آزمایشات ممکن است شامل آزمایش خون برای بررسی سطوح غیرطبیعی پروتئین و ارزیابی عملکرد کلیه باشند؛ پزشک همچنین ممکن است بیوپسی مغز استخوان را جهت بررسی سلول‌های پلاسمای موجود در آن در دستور کار قرار دهد.
از طرف دیگر، تست‌های رایج تصویربرداری تشخیصی مانند اسکن اشعه ایکس و یا اسکن MRI برای تشخیص ضایعات یا شکستگی‌های استخوانی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در مرحله آخر نیز امکان دارد متخصص مربوطه انجام آزمایشات ژنتیکی را جهت شناسایی هرگونه جهش‌های ژنتیکی احتمالی در بیمار ضروری بداند.
مراحل و پیش آگهی مولتیپل میلوما:
به طور کلی مولتیپل میلوما بر اساس وسعت بیماری و وجود عواملی مانند عملکرد کلیه و سطح پروتئین‌های خاصی در خون سطح بندی می‌شود.
سیستم سطح‌بندی به تعیین پیش آگهی و هدایت تصمیمات درمانی کمک می‌کند. سطوح بیماری از سطح یک که در آن بیماری موضعی است و پیش آگهی عموما مساعد است تا سطح سه که در آن بیماری به قسمت‌های مختلف بدن گسترش یافته است، متغیر خواهد بود.
پیش آگهی مولتیپل میلوما در سال‌های اخیر به لطف پیشرفت و ارتقای گزینه‌های درمانی موجود در جهت درمان این بیماری، به طور قابل توجهی بهبود یافته است.
گزینه‌های درمانی برای مولتیپل میلوما:
درمان مولتیپل میلوما معمولا ترکیبی از چند متود درمانی مختلف با توجه به شدت بیماری و نیاز بیمار خواهد بود که متناسب با شرایط بیمار می‌تواند دستخوش تغییرات شود.
اهداف اصلی درمان مولتیپل میلوما کنترل بیماری، تسکین علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار است. متودهای درمانی به کار گرفته شده جهت درمان مولتیپل میلوما شامل شیمی درمانی، پیوند سلول‌های بنیادی، درمان هدفمند و مراقبت‌های حمایتی خواهند بود.
به کارگیری شیمی‌درمانی برای درمان مولتیپل میلوما
شیمی‌درمانی یکی از گزینه‌های درمانی رایج جهت بهبود بیماری مولتیپل میلوما است. این متود درمانی شامل استفاده از داروهای قوی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی یا کند کردن روند رشد آن‌ها است.
با توجه به داروهای خاصی که بیمار استفاده می‌کند و همچنین سلامت عمومی فرد، شیمی‌درمانی می‌تواند به صورت خوراکی و یا داخل وریدی تجویز شود.
در حالی که شیمی درمانی می‌تواند در کاهش اندازه تومورها و کنترل بیماری بسیار موثر باشد اما از طرف دیگر نباید نسبت به عوارض جانبی که این متود درمانی به‌همراه دارد غافل شویم؛ این عوارض شامل حالت تهوع، ریزش موی شدید و افزایش حساسیت بدن نسبت به عفونت خواهد بود.
استفاده از پیوند سلول‌های بنیادی برای مولتیپل میلوما
پیوند سلول‌های بنیادی، روشی است که شامل جایگزینی مغز استخوان سرطانی و بیمار با سلول‌های بنیادی سالم است. این سلول‌های بنیادی را می‌توان از بدن خود بیمار (پیوند اتولوگ) و یا از اهدا کننده خاصی (پیوند آلوژنیک) جمع‌آوری کرد.
پیوند سلول‌های بنیادی اغلب به صورت ترکیبی با متود شیمی‌درمانی با دوز بالا برای به حداکثر رساندن شانس موفقیت پیوند مغز استخوان مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ چرا که این متود درمانی به بهبودی بیمار کمک می‌کند و می‌تواند باعث شود که فرد عمر طولانی‌تری داشته باشد.
لازم به ذکر است که پیوند مغز استخوان خطرات مختص به خود را دارد که ممکن است در طول درمان برای بیمار به وجود بیاید؛ این خطرات شامل عفونت و بیماری پیوند در مقابل میزبان خواهند بود.
کاربرد درمان هدفمند برای مولتیپل میلوما
درمان هدفمند یک متود درمانی جدیدتر جهت بهبودی بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما است که بر مولکول‌ها یا مسیرهای خاص درگیر در رشد و بقای سلول‌های سرطانی تمرکز دارد.
این نوع درمان می‌تواند به مسدود کردن سیگنال‌هایی کمک کند که به سلول‌های سرطانی اجازه رشد و تقسیم می‌دهند و همچنین می‌تواند باعث تخریب سلول‌های سرطانی نیز شود.
درمان هدفمند می‌تواند به صورت خوراکی و یا داخل وریدی برای بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما تجویز شود که در اکثر موارد به صورت درمان ترکیبی از آن استفاده می‌شود نه به صورت مجزا.
این روش درمان سرطان، می‌تواند برای افرادی که بیماری در آن‌ها بسیار پیشرفت کرده است و یا برای افرادی که به سایر متودهای درمانی پاسخ نداده‌اند، مفید باشد.
نقش مراقبت‌های حمایتی در بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما
مراقبت‌های حمایتی نقش بسیار مهمی در مدیریت مولتیپل میلوما ایفا می‌کند. هدف آن بهبود رفاه کلی، کیفیت زندگی بیمار و همچنین رسیدگی به هرگونه عوارض جانبی سرطان و یا متودهای درمانی مرتبط با آن خواهد بود.
مراقبت‌های حمایتی ممکن است شامل مدیریت درد برای بهبود شرایط زندگی، فیزیوتراپی جهت کمک به بیماران برای مقابله با چالش‌های فیزیکی مواجه با سرطان باشد.
تاثیرات آزمایشات بالینی برای درمان مولتیپل میلوما
کارآزمایی‌های بالینی، مطالعاتی تحقیقاتی هستند که درمان‌ها یا ترکیب‌های درمانی جدید را برای مولتیپل میلوما را ارزیابی می‌کنند. شرکت در یک کارآزمایی بالینی، می‌تواند دسترسی بیماران را به درمان‌های ابتکاری و جدید که ممکن است از طریق گزینه‌های درمانی استاندارد در دسترس نباشد، فراهم کند.
کارآزمایی‌های بالینی همچنین به پیشرفت دانش پزشکی و توسعه درمان‌های موثرتر برای بیماران مبتلا به مولتیپل میلوما کمک می‌کنند. لذا لازم است بیماران علاقه‌مند به شرکت در کارآزمایی‌های بالینی باید این گزینه را با تیم مراقبت‌های بهداشتی خود در میان بگذارند.
زندگی با بیماری مولتیپل میلوما
زندگی با مولتیپل میلوما می‌تواند چالش برانگیز باشد اما اقداماتی وجود دارند که بیماران می‌توانند در این بین برای بهبود کیفیت زندگی خود انجام دهند.
حفظ یک سبک زندگی سالم با استفاده از یک رژیم غذایی متعادل، انجام ورزش منظم و استراحت کافی ضروری است. بیماران همچنین باید برنامه درمانی خود را دنبال کنند و در جلسات منظم معاینات پزشکی شرکت کنند.
علاوه بر این دریافت حمایت از دوستان، خانواده یا گروه‌های حمایتی برای کمک به مقابله با جنبه‌های عاطفی و عملی زندگی با مولتیپل میلوما می‌تواند مفید باشد.
درمان‌های جایگزین و مکمل برای بیماری مولتیپل میلوما:
برخی از افراد مبتلا به مولتیپل میلوما ممکن است درمان‌های جایگزین یا مکمل را برای تکمیل درمان سرطان خود در نظر بگیرند. این درمان‌ها ممکن است شامل طب سوزنی، ماساژ، مکمل‌های گیاهی یا تکنیک‌های ذهن و بدن مانند مدیتیشن یا یوگا باشند.
درست است که این درمان‌ها برخی از علائم را تسکین دهند یا بهزیستی کلی را بهبود بخشند، لذا مهم است که کلیه روش‌های درمانی توسط تیم مراقبت‌های بهداشتی با بیماران در میان گذاشته شود تا افراد مطمئن شوند که گزینه‌های درمانی انتخاب شده ایمن بوده و با درمان‌های معمول تداخلی ایجاد نمی‌کنند.
مولتیپل میلوما در کودکان؛ ازعلل تا علائم
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، مولتیپل میلوما نوعی سرطان است که بر سلول‌های پلاسما که مسئول تولید آنتی بادی برای کمک به مبارزه با عفونت‌ها هستند، تاثیر منفی می‌گذارد.
در کودکان، ایجاد مولتیپل میلوما در درجه اول به دلیل ناهنجاری‌های ژنتیکی بروز پیدا می کند؛ با این حال علت دقیق این جهش‌های ژنتیکی به خوبی شناخته نشده است.
توجه به این نکته ضروری است که مولتیپل میلوما در کودکان بسیار نادر است و کمتر از ۱ درصد از سرطان‌های کودکان را تشکیل می‌دهد.
علائم و نشانه‌های مولتیپل میلوما در کودکان بسته به میزان وخامت بیماری و نواحی از بدن که تحت تاثیر قرار گرفته است، می‌تواند متفاوت باشد.
علائم شایع مولتیپل میلوما همانند بروز این بیماری در بزرگسال است و تفاوت چندانی در آن وجود ندارد؛ بنابراین بسیار مهم است که والدین از این علائم آگاه باشند و در صورت تداوم و یا بدتر شدن آن‌ها سریعا کودک خود را نزد پزشک ببرند.
علل دقیق مولتیپل میلوما در کودکان همچنان ناشناخته باقی مانده است و علت دقیقی برای آن تشخیص داده نشده است اما با این حال محققان چند عامل خطر بالقوه را شناسایی کرده‌اند که ممکن است احتمال بروز این بیماری را در کودکان افزایش دهد.
این عوامل خطر شامل سابقه خانوادگی ابتلا به مولتیپل میلوما، قرار گرفتن در معرض اشعه یا برخی مواد شیمیایی و برخی از اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون است.
توجه به نکته ضروری است که داشتن یک یا چند مورد از این عوامل خطر به طور حتم باعث به وجود آمدن این بیماری در کودکان نخواهد شد.
طبق تحقیقات صورت گرفته مشخص شد که کودکان بدون هیچ گونه فاکتور خطر شناخته شده هنوز هم می‌توانند به این بیماری مبتلا شوند، اما با اینحال تحقیقات بیشتری برای درک کامل علل و عوامل خطر مرتبط با مولتیپل میلوما در کودکان مورد نیاز است.
تشخیص و درمان مولتیپل میلوما در کودکان
به دلیل نادر بودن مولتیپل میلوما در کودکان، تحقیقات و پیشرفت‌ها در درمان این بیماری در سنین پائین بسیار محدود است. ولی تلاش‌های مداومی برای بهبود نتایج و توسعه درمان‌های هدفمندتر برای کودکان مبتلا به مولتیپل میلوما در حال انجام است.
کارآزمایی‌های بالینی برای افزایش درک جامعه و درمان موثر مولتیپل میلوما در کودکان ضروری است و والدین تشویق می‌شوند تا در صورت لزوم، فرزند خود را در این کارآزمایی‌ها ثبت نام کنند.
تحقیقات اخیر بر شناسایی جهش‌های ژنتیکی و ناهنجاری‌های خاص مولتیپل میلوما در کودکان متمرکز شده است. این یافته‌ها ممکن است به توسعه درمان‌های هدفمند منجر شود که می‌تواند نتایج درمان را در کودکان بهبود بخشد و عوارض جانبی را نیزکاهش دهد.
لذا برای والدین بسیار مهم است که از آخرین تحقیقات و پیشرفت‌ها در زمینه مولتپیل میلوما کودکان مطلع شوند تا از وجود بهترین مراقبت ممکن برای کودک خود اطمینان حاصل کنند.
مولتیپل میلوما در کودکان را می‌توان به دو نوع تقسیم نمود؛ مولتیپل میلوما اولیه و مولتیپل میلوما ثانویه. مولتپیل میلومای اولیه زمانی رخ می‌دهد که سرطان از مغز استخوان منشا می‌گیرد و سلول‌های پلاسما را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
از سوی دیگر، مولتیپل میلومای ثانویه زمانی رخ می‌دهد که سرطان از قسمت دیگری از بدن به مغز استخوان گسترش می‌یابد.
کاهش بار روانی تشخیص بیماری در کودکان
تشخیص مولتیپل میلوما در کودکان می‌تواند برای والدین و کل خانواده بسیار سنگین و ویرانگر باشد. برای والدین ضروری است که از سلامت عاطفی و روانی خود مراقبت کنند و در عین حال از فرزند خود در طول پروسه درمان مراقبت کنند و حمایت‌های لازم را در اختیارش قرار دهند.
در این بین استفاده از تجربیات سایر والدینی که موقعیت‌های مشابهی را تجربه کرده‌اند، می تواند برای مقابله با چالش‌های مولتیپل میلوما مفید باشد.
ارتباط آزادانه و صادقانه با کودک در مسیر درمان امری مهم و ضروری است. ارائه اطلاعات متناسب با سن و پاسخ به سوالاتی که ممکن است کودک در ذهن خود داشته باشد نیز از دیگر نکات مهم در طول درمان است.
ایجاد یک محیط حمایتی و مثبت می‌تواند به کاهش مقداری از بار عاطفی مرتبط با این بیماری که والدین و کودک را تحت تاثیر قرار می‌دهد، کمک کند.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان در خصوص مولتیپل میلوما که نوعی سرطان است که سلول‌های پلاسما را مورد حمله و هجوم خود قرار می‌دهد، صحبت کرده و علائم مهم و شرایط تشخیص و درمان آن را بررسی کردیم.
همچنین این بیماری را بیشتر برای افراد بزرگسال دانسته و ابتلا به آن را در کودکان نادر دانستیم؛ البته در ادامه نیز نکاتی را در مورد کودکانی که ممکن است به این بیماری مبتلا شوند و نحوه درمان آن‌ها بیان کردیم.
منابع:
