سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

لامبر پانکچر یا نمونه برداری از مایع مغز نخاعی

لامبر پانکچر
در این نوشته شما می خوانید

در مقالات پیشین گفتیم که بیوپسی انواع مختلفی دارد، یکی از انواع بیوپسی از مایعات بدن و به وسیله­‌ی سوزنی بلند تهیه می­‌شود که در واقع آن را پونکسیون کمری می‌­نامند. متخصصین از این پروسه در تشخیص اختلالات مغزی-نخاعی استفاده می‌کنند. اما هدف و دلیل انجام این پروسیجر تهاجمی چیست و در تشخیص چه سرطان­‌هایی کمک کننده است؟ در ادامه‌­ی این مقاله بای بای سرطان به دلایل انجام لامبر پانکچر و شایع‌­ترین عوارض آن می‌­پردازیم.

پونکسیون کمری برای چه کاری انجام می­‌شود؟

لامبر پانکچر یکی از روش‌های بیوپسی، تستی است که برای تشخیص بیماری‌­ها و عوامل غیرطبیعی که در ناحیه کمر و ستون فقرات ایجاد می­‌شود، مورد استفاده قرار می­‌گیرد.

این پروسه در ناحیه پایینی ستون فقرات یا همان ناحیه کمری انجام می­شود. در طول پروسه پونکسیون کمر، سوزنی نازک از طریق فضای بین دو مهره وارد می­‌شود تا با ایجاد سوراخ کمری، نمونه­‌ای کوچک از مایع مغزی- نخاعی تهیه کند.

این مایع مغزی _نخاعی، نخاع و مغز را احاطه می‌­کند تا از بروز آسیب به این نواحی حساس جلوگیری شود.

این متود تشخیصی کمک می‌­کند تا عفونت‌­های جدی و خطرناکی مثل مننژیت و یا سایر اختلالات در سیستم عصبی مرکزی مثل اِم اِس، خون‌ریزی­‌هایی در ناحیه کمر و سرطان­‌هایی که در ناحیه ستون فقرات و مغز رخ می­‌دهد را تشخیص دهد.

در بعضی از موارد از لامبر پانکچر برای تزریق داروهای بیهوشی و یا داروهای شیمی درمانی به داخل مایع مغزی-نخاعی استفاده می‌­شود.

لامبر پانکچر

شایع‌­ترین دلیل لامبر پانکچر چیست؟

این متود تشخیصی به دلایل مختلفی توسط پزشک متخصص انجام می­‌شود که در ادامه به آن­ها اشاره می‌­کنیم:

  • نمونه گرفتن از مایع مغزی-نخاعی برای بررسی وجود عفونت‌­ها، التهابات و سایر بیماری­‌های مزمن در نخاع و ستون فقرات.
  • استفاده از این پونکسیون کمری جهت اندازه گیری میزان فشار مایع مغزی-نخاعی 
  • جهت تزریق داروهای بیهوشی و یا بی­‌حسی، داروهای شیمی درمانی و یا سایر داروها به صورت مستقیم به مایع مغزی-نخاعی
  • تزریق مایع رنگی حاجب و عوامل رادیواکتیو به مایع مغزی-نخاعی برای تصویربرداری‌­های تشخیصی که به منظور بررسی میزان جریان این مایع در نخاع انجام می­‌شود.

تشخیص بیماری‌­ها با پنچری کمر

نتایجی که از طریق پونکسیون کمری بدست می­‌آیند، می­توانند اطلاعات مفیدی در اختیار پزشکان بگذارند. این اطلاعات به تشخیص بعضی بیماری‌­ها کمک می‌­کنند که این بیماری‌­ها شامل:

  • عفونت­‌های مزمن باکتریایی، قارچی و بیماری‌­های مسری مثل مننژیت، آنسفالیت و سیفلیس که می­توانند بیمار به به کام‌ مرگ ببرند.
  • خون‌ریزی­‌های مغزی بخصوص در ناحیه زیر عنکبوتیه یا ساب آراکنوئید که در صورتی که درمان نشود، منجر به مرگ افراد می­‌شود.
  • سرطان‌­های خاص که مغز و ستون فقرات را تحت تاثیر قرار می‌­د­­هند که با پیشرفت و عدم درمان، باعث فلجی و یا مرگ افراد مبتلا می­‌شوند.
  • تشخیص التهاباتی که در سیستم عصبی رخ می‌­دهد؛ نظیر بیماری اِم اِس که به مرور زمان باعث کاهش توان عملکردی و حرکتی فرد می‌­شود.
  • تشخیص بیماری­‌های خود ایمنی که به سیستم عصبی آسیب می­‌رسانند و آن را تخریب می­‌کنند.
  • تشخیص زودهنگام بیماری آلزایمر و سایر انواع بیماری‌­هایی که باعث زوال عقل می­‌شوند.

آمادگی قبل از انجام لامبر پانکچر

قبل از انجام پروسه پونکسیون کمری، تیم مراقبتی پزشکی شرح حالی از وضعیت پزشکی بیمار گرفته و سپس معاینات فیزیکی و آزمایش خون برای بیمار انجام می­‌شود تا پزشکان از مشکلات زمینه‌­ای شخص آگاه شوند.

این تیم پزشکی با تجویز سی تی اسکن و انجام ام آر آی، تورم­‌های نواحی مغز و نخاع را بررسی می­‌کنند.

همچنین متخصصین مربوطه دستورات خاصی پیرامون رژیم غذایی و داروهای مصرفی بیمار خواهند داد، در صورتی که بیمار از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می­‌کند، باید تا حداقل یک هفته قبل از انجام پروسه یا دوز آن را کاهش دهد و یا به طور کامل و با نظر پزشک قطع کند تا از بروز خون‌ریزی­‌های شدید هنگام انجام پنچری کمر جلوگیری شود.

پس از انجام ‌این اقدامات در روزی که پونکسیون کمری انجام‌ می‌­شود، از بیمار خواسته می‌­شود تا گان مخصوص بپوشد؛ اگر چه در بعضی از کیس­‌ها بیمار با لباس خود نیز می­تواند پروسه را انجام دهد.

پوزیشن­‌هایی کمی برای انجام این پروسه وجود دارد اما یکی از مناسب­‌ترین پوزیشن­‌هایی که وجود دارد خوابیدن بر روی پهلو و جمع کردن زانو به سمت سینه است.

بهتر است یا فرد به صورت نشسته باشد و بر روی سطحی رو به جلو خم شود و تکیه دهد تا پروسه بر روی او انجام شود.

این پوزیشن­‌های ذکر شده باعث کشش بیشتر ستون فقرات شده و فضای بین مهره­‌های کمری بیشتر از قبل می­‌شود و همین امر باعث تسهیل ورود سوزن به فضای بین مهره‌­ای خواهد شد.

پونکسیون کمری

نحوه انجام لامبر پانکچر

در طول پروسه از داروهای بی حسی موضعی برای ­بی­‌حس کردن ناحیه کمر استفاده می‌­شود تا فرد هنگام ورود سوزن به فضای بین مهره‌­ای کمترین درد و ناراحتی را تجربه کند.

سوزنی نازک و تو خالی به فضای بین دو مهره­‌ی سوراخ کمری وارد می­‌شود و از آن طریق وارد کانال نخاعی می­‌شود تا نمونه‌هایی گرفته شود؛ در این بخش از پروسه، بیمار ممکن است احساس ناراحتی و فشار در ناحیه کمر خود حس کند.

هنگامی که سوزن در محل مورد نظر فیکس می­‌شود، از بیمار خواسته می‌­شود تا به آرامی پوزیشن خود را تغییر دهد؛ سپس میزان جریان و فشار مایع مغزی- نخاعی بررسی می‌­شود و بعد از آن نمونه خواسته شده گرفته می‌­شود و در نهایت مجددا جریان و فشار مایع مغزی -نخاعی بررسی می­‌شود.

پس از اتمام پانکچر لامبر، سوزن خارج شده و محل ورود سوزن با بانداژ پوشانده شده و پانسمان می­‌شود.

به طور معمول این پونکسیون کمری ۴۵ دقیقه طول می­‌کشد و تیم پزشکی پس از اتمام لامبر پانکچر به بیمار توصیه می‌کنند تا دراز بکشد و کارهای سنگین انجام ندهد.

این تست تشخیصی در نوزادان و کودکان نیز قابل انجام است که برای انجام این پروسه(lumbar puncture) در این افراد از سونوگرافی نیز در کنار پونکسیون استفاده می­‌شود تا سوزن به درستی و در مسیر صحیح وارد شود و از وارد شدن بیش از حد سوزن ‌به داخل بدن نوزاد و کودک جلوگیری شود.

سوراخ کمری

محل سوراخ کمری

در اکثر مواقع پروسیجر پونکسیون کمر می­‌تواند در فضای بین مهره‌­ای هر کدام از ۶ مهره کمری انجام شود اما طبق تجربیات بدست آمده و نتایج حاصله از تحقیقات انجام شده پیرامون این متود تشخیصی، بهترین محل برای انجام این پروسه و نمونه برداری فضای بین مهره‌­ای ۳ و ۴ کمری و ۴ و ۵ کمری می­‌باشد؛ چرا که نمونه گیری از این نواحی راحت‌­تر بوده و عوارض جانبی پس از پونکسیون نیز به حداقل خود می­‌رسد.

در کسانی که به علت داشتن سابقه‌­ی عمل­‌های جراحی کمر قبلی، این مهره‌­ها برداشته شده‌­اند و دیگر امکان نمونه گیری از آن­ها وجود ندارد، از نواحی بالاتر این مهره‌­ها یعنی مهره­‌های ۱ تا ۳ ستون فقرات استفاده خواهد شد.

عوارض سوراخ شدن کمر

درست است که به طور کلی پونکسیون کمر پروسه‌ای ایمن و بیخطر است اما حتی ایمن‌ترین متودهای تشخیصی و درمانی نیز عوارض جانبی از خود بروز می‌دهند .عارضه‌هایی که در این متود ایجاد می‌شود، میتواند به علت داروهای بیهوشی و یا سوراخ کمری جهت انجام نمونه گیری باشد. در ادامه به چند ‌نمونه از عوارض جانبی پونکسیون یا پنچری کمر اشاره می‌کنیم:

۱. در ۲۵ درصد از کسانی که این پروسه را انجام‌ می‌دهند، سردردهایی پس از اتمام آن به وجود می‌آید که آن هم به دلیل نشت مایعات نخاعی به فضای بافت اطراف است.

این سر دردها به صورت کلی بین چند ساعت تا دو روز پس از  اتمام پروسه، به وجود آمده و میتوانند همراه با تهوع، استفراغ و گیجی باشند.

این عارضه در زمانی که بیمار نشسته و یا ایستاده باشد، بیشتر می‌شود و در هنگام دراز کشیدن، درد تسکین می‌یابد. به طور کلی این عارضه ممکن است از چند ساعت تا چند هفته پس از انجام پروسه ادامه داشته باشد.

لامبر پانکچر

۲. بسیاری از بیماران پس از انجام پروسه، احساس درد و ورم در ناحیه کمر و ستون فقرات خود می‌کنند که این درد ممکن است به قسمت‌های پایین‌تر یعنی پاها انتشار یابد.

۳. یکی دیگر از عارضه‌های جانبی پونکسیون کمری، خون‌ریزی‌هایی در محل سوراخ ایجاد شده و در موارد نادر خون‌ریزی اپیدورال می‌باشد.

۴. فتق ساقه مغز یکی از عارضه‌های جدی پونکسیون کمر است و در کسانی که دارای تومورهای مغزی و زائده‌هایی که باعث کاهش فضای جمجمه می‌شود، هستند رخ می‌دهد؛ چرا که با گرفتن ‌نمونه از مایع مغزی- نخاعی فشار در ناحیه جمجمه افزایش پیدا می‌کند که این فشار بر ناحیه ساقه مغز اعمال می‌شود و در نهایت باعث فتق ساقه مغز می‌شود .

برای جلوگیری از بروز این عارضه نادر قبل از انجام پنچری کمر، متودهای تشخیصی مثل سی تی اسکن و ام آر آی انجام می‌شود تا از نبود تومور و زائده‌های کاهنده فضای داخل جمجمه اطمینان حاصل شود.

کلام آخر

با پیشرفت تکنولوژی و افزایش دانش پزشکی، امید به درمان و مدیریت بهتر بیماری‌ها نیز افزایش یافته است. با توجه به اهمیت تشخیص زودهنگام و مراقبت‌های پزشکی دقیق، لامبر پانکچر یکی از ابزارهای حیاتی در تشخیص بیماری‌ها به شمار می‌آید. با پیشرفت‌های پزشکی، امید به درمان و مدیریت بیماری‌ها افزایش یافته است.

با افزایش آگاهی و دسترسی به اطلاعات صحیح، می‌توانیم در مسیر مقابله با سرطان و دیگر بیماری‌ها، گام‌های مؤثری برداریم.

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.

منابع:

برچسب ها:

به این مقاله چند ستاره میدهید؟

این مطلب را به دوستان خود پیشنهاد دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بروزترین مقالات

سایکوانکولوژی

سایکوانکولوژی چیست؟

1403-09-17
بستن سوتین در خواب

آیا بستن سوتین در خواب خطرناک است؟

1403-09-15
قهوه؛ مضرترین نوشیدنی برای حنجره و حلق

قهوه؛ مضرترین نوشیدنی برای حنجره و حلق

1403-09-13