بسیاری از خانم‌ها در زندگی خود غالبا عفونت قارچی پستان را تجربه کرده و یا خواهند کرد. مشخصه‌ی اصلی این نوع عفونت، قرمزی و خارش است و می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود.
اما علل مهم بروز این قارچ‌ها چه بوده و آیا ارتباطی بین عفونت‌های قارچی پستان و سرطان سینه وجود دارد؟ در این مقاله‌ی بای بای سرطان قصد داریم ضمن پرداختن به این دست سوالات، در خصوص نحوه تشخیص و درمان قارچ سینه نیز مطالبی را بیان کنیم.
قارچ پستان چیست؟
عفونت قارچی پستان که به عنوان عفونت مخمری زیر سینه‌ها یا اینترتریگو نیز شناخته می‌شود، یک بیماری پوستی شایع در بین بانوان است که در چین و چروک‌های گرم و مرطوب پوست بروز پیدا می‌کند.
این عارضه به دلیل رشد بیش از حد مخمرها، به ویژه گونه‌های کاندیدا که به طور معمول در بدن ما ساکن هستند، ایجاد می‌شود. در این قسمت از مقاله اطلاعات جامعی درخصوص علل، علائم و گزینه‌های درمانی موجود برای برطرف کردن قارچ سینه را بررسی خواهیم کرد.
قارچ سینه:
قارچ سینه یا اینترتریگو نوعی عفونت قارچی است که چین‌های پوستی زیر و بین سینه‌ها را درگیر می‌کند. مشخصه اصلی این عفونت یک راش برجسته براق و قرمز است که می‌تواند خارش‌های شدید پوستی ایجاد کند، دردناک باشد و یا بوی بسیار بدی از خود متصاعد کند.
در امتداد راش پوستی ممکن است تاول‌هایی ایجاد شوند که ترشحاتی از خود خارج کرده و یا پوسته پوسته شوند. قارچ سینه در اثر رشد بیش از حد مخمر کاندیدا ایجاد شده و در محیط‌های گرم و مرطوب رشد می‌کند.
عفونت مخمری یا کاندیدیازیس
سلول‌های مخمر از نظر فنی یک قارچ در نظر گرفته می‌شوند. هنگامی که مقدار زیادی کاندیدا در ناحیه‌ای از بدن افراد رشد کند، تعادل باکتری‌های سالم و میکروفلور در بدن نامتعادل خواهد شد؛ به همین دلیل است که علائم عفونت قارچی پستان در افراد ظاهر می‌شود.
این نوع عفونت کاندیدیازیس یا عفونت مخمری نیز نامیده می‌شود که به دلیل رشد بیش از حد مخمر موجود در سطح پوست یا عفونتی که فرد در معرض آن قرار گرفته است، به وجود می‌آید. عفونت مخمری اغلب در مناطق زیر بروز پیدا می‌کند:
- در دهان افراد
- در ناحیه واژن و فرج بانوان
- در پوست اطراف و روی سینه‌ها و نوک سینه‌های چین خورده
رشد بیش از حد مخمر در پوست بین یا زیر سینه، یک نوع اینترتریگو است. اینترتریگو بثوراتی است که در چین‌های پوستی ایجاد شده و می‌تواند توسط باکتری‌ها و یا سایر قارچ‌ها ایجاد شود.
در حالی که مخمرها امکان دارد از فردی به فرد دیگر منتقل شوند، در افراد دیگر ممکن است به گونه‌ای ظاهر شوند که رشد بیش از حد مخمر بر روی پوست را تجربه نکنند، مگر آن که فلور طبیعی پوستشان دچار عدم تعادل و مشکل شود.
به طور کلی عفونت‌های مخمری روی پوست افراد، علائم مشابهی با بیماری‌های پوستی دیگر به نام پسوریازیس معکوس ایجاد می‌کند.
ارتباط عفونت‌های قارچی پستان و سرطان سینه
از شایع‌ترین متودهای درمانی سرطان می‌توان به شیمی درمانی و رادیوتراپی اشاره نمود که به واسطه تاثیرگذاری بسیار بالایی که در روند درمان سرطان دارند، جزء پرکاربردترین متودهای درمانی سرطان محسوب می‌شوند.
مطابق انتظارات متودهای درمانی سرطان بدون عارضه جانبی نخواهد بود و به طور حتم بیمارانی که از این متودها بهره می‌برند، با این عوارض دست و پنجه نرم می‌کنند.
طبق بررسی‌های صورت گرفته بر روی اثرات رادیوتراپی و شیمی درمانی در بیماران تحت درمان، مشخص شد که این دو روش درمان سرطان باعث کاهش چشمگیر تعداد گلبول‌های سفید خواهند شد.
از آنجایی که گلبول‌های سفید ایمنی بدن را تأمین می‌کنند، با کاهش تعداد آن‌ها سیستم ایمنی بدن بیماران نیز به شدت ضعیف خواهد شد که همین امر موجب افزایش احتمال بروز قارچ‌های پوستی و انواع دیگر بیماری‌ها می‌شود.
بعضی از عفونت‌های قارچی ایجاد شده بسیار خفیف هستند و بیماران مبتلا به سرطان می‌توانند پس از مدتی از پس آن بر بیایند اما در مواقعی این عفونت‌های قارچی بسیار شدید خواهند بود که در این موارد در صورت عدم درمان به موقع قارچ‌های سینه و منتشر شدن آن به ارگان‌های دیگر، ممکن است مشکلات جدی را برای فرد به وجود بیاورد.
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث افزایش ریسک بروز قارچ‌های ناحیه سینه می‌شود، نوع سرطان است. برای مثال افرادی که به سرطان پوست، سرطان سینه و سرطان خون مبتلا می‌شوند، بیشتر در معرض قارچ‌های پوستی قرار می‌گیرند.
درمان سرطان؛ زمینه‌ساز قارچ سینه
شیمی درمانی و رادیوتراپی علاوه بر تضعیف سیستم ایمنی و کاهش تعداد گلبول‌های سفید بدن فرد، باعث عارضه‌های پوستی بخصوص خشکی پوست در اکثر نقاط بدن خواهند شد.
افرادی که به سرطان سینه مبتلا هستند و تحت رادیوتراپی ناحیه سینه قرار می‌گیرند مسلما تحت عوارض آن قرار گرفته و دچار خشکی پوست در ناحیه سینه و اطراف آن می‌شوند.
از طرف دیگر، شیمی درمانی نیز باعث خشکی پوست بیماران مبتلا به سرطان می‌شود که خود عاملی است برای ایجاد بیماری‌های پوستی مثل قارچ و انواع عفونت‌های دیگر.
طبق بررسی‌های صورت گرفته بر روی بیمارانی که تحت رادیوتراپی و شیمی درمانی قرار داشتند، مشخص شد که در صورتی که در ناحیه سینه این افراد شرایط مساعد برای رشد قارچ‌ها فراهم شود، بسیار زودتر از افراد عادی به این بیماری پوستی مبتلا خواهند شد و پروسه درمان قارچ‌های ناحیه سینه در این افراد به واسطه مشکلات پوستی که در آن‌ها وجود دارد، بسیار طولانی‌تر و سخت‌تر خواهد بود.
بنابراین پزشکان متخصص برای جلوگیری از بروز قارچ‌های پوستی و یا کاهش احتمال بروز آن در بیماران سرطانی، داروهای ضدقارچی را برای بیمارانی که تحت شیمی درمانی و رادیوتراپی هستند، تجویز می‌کنند.
طبق توصیه متخصصین پوست، از آن جایی که متودهای درمانی ذکر شده حساسیت‌های پوستی ایجاد می‌کنند، بیماران باید از ایجاد عوامل مستعد کننده رشد قارچ‌ها خودداری کنند و با رعایت بهداشت فردی مثل شست و شوی مداوم بدن با آب و صابون و همچنین خشک کردن اصولی تمام نواحی بدن ریسک بروز قارچ‌های پوستی، بخصوص در ناحیه سینه را به حداقل ممکن برسانند.
علل ایجاد عفونت قارچی پستان
معمولا برای رشد قارچ‌های سینه عوامل مختلفی درگیر و زمینه‌ساز هستند و باعث می‌شوند تا شرایط برای رشد قارچ مساعدتر شود. در ادامه به چند نمونه از این عوامل اشاره می‌کنیم :
اینترتریگو:
اینترتریگو زمانی رخ می‌دهد که اصصکاک پوست، همراه با رطوبت موجود در آن قسمت یکپارچگی پوست را مختل کند؛ در نتیجه رطوبت باعث رشد بیش از حد کاندیدا و بروز انواع عفونت‌ها روی نواحی مختلف پوست می‌شود.
سینه‌های بزرگ:
زنان با سینه‌های بزرگ، بیشتر مستعد ابتلا به قارچ سینه هستند؛ زیرا پوست زیر سینه‌ها می‌تواند با برخورد به پوست بدن دچار ساییدگی شود و محیطی بسیار مناسب را برای رشد بیش از حد مخمرها ایجاد کند.
لباس زیر نامناسب:
پوشیدن سوتین‌های نامناسب یا لباس زیر تنگ، می‌تواند مانع از خارج شدن رطوبت و گرما از لباس‌ها و سوتین فرد شود که همین امر محیطی مناسب را برای رشد مخمرها فراهم می‌کند.
بهداشت نامناسب:
عدم تعویض مکرر لباس زیر و یا خشک نکردن دقیق نواحی حساس بدن بخصوص ناحیه زیر سینه‌ها، می‌تواند باعث زمینه‌ساز رشد و تکثیر مخمرها شود.
بارداری و شیردهی:
تغییرات هورمونی در دوران بارداری و شیردهی، می‌تواند خطر ابتلا به عفونت قارچی پستان را تا حد بسیار زیادی افزایش دهد.
آب و هوای گرم و مرطوب:
محیط های گرم و مرطوب، بستر ایده‌آلی برای تکثیر مخمر فراهم می‌کنند؛ بنابراین منجر به بروز قارچ‌هایی در نواحی سینه و زیر سینه‌های افراد ایجاد خواهد شد.
چاقی:
اضافه وزن از دیگر عوامل تشدید کننده و مساعد کننده رشد قارچ‌ها در ناحیه سینه است. به طور کلی اضافه وزن می‌تواند منجر به ایجاد چین‌های پوستی در زیر سینه‌های افراد چاق شود که همین امر موجب عدم تخلیه مناسب رطوب شده و بستری را برای رشد مخمرها ایجاد می‌کند.
سیستم ایمنی ضعیف:
افراد با سیستم ایمنی ضعیف مانند افراد مبتلا به دیابت، ویروس HIV و یا افرادی که به تازگی پیوند عضو انجام داده‌اند، بیشتر مستعد ابتلا به عفونت‌های قارچی هستند.
علائم بروز قارچ پستان
علائم بروز قارچ سینه‌ها ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد اما معمولا این علائم شامل موارد زیر خواهند بود:
قرمزی و بثورات پوستی:
بثورات برجسته، براق و قرمز علامت بارز قارچ سینه است؛ این بثورات معمولا در چین‌های پوستی زیر و بین سینه‌ها قرار دارند.
خارش و ناراحتی:
ناحیه آسیب دیده ممکن است خارش داشته باشد که به واسطه خاراندن زیاد و بیش از حد پوست، ناراحتی یا احساس سوزش ایجاد می‌شود.
تاول و تراوشات آن:
درموارد شدید بثورات ممکن است تاول‌هایی ایجاد کنند که در صورت ترکیدن و آسیب‌های دیگر به آن، دچار پارگی شده و تراوشات چرکی از آن تراوش می‌کند.
باید به این نکته توجه نمود که گاهی اوقات قارچ سینه ممکن است با سایر بیماری‌های پوستی مانند پسوریازیس معکوس اشتباه گرفته شود. در صورتی که در مورد علائم پوستی اطمینان وجود ندارد، بهتر است برای تشخیص دقیق از یک متخصص پوست و مو مشورت گرفته شود.
ریسک فاکتورهای بروز عفونت‌های قارچی
- در افرادی با مشکلات سلامتی مثل اضافه وزن و یا دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند، خطر ابتلا به عفونت‌های قارچی در پوست زیر سینه‌ها و یا اطراف نوک آن افزایش چشمگیری خواهد داشت.
- عدم رعایت بهداشت فردی به صورت مناسب نیز می‌تواند فرد را در معرض خطر بیشتری نسبت به ابتلای عفونت قرار دهد.
- عدم شست و شو و خشک کردن مناسب پوست بخصوص ناحیه سینه، ممکن است باعث ایجاد عفونت‌های قارچی در این نواحی ذکر شده شود.
- پوشیدن سوتین غیراستاندارد و بدون قابلیت تنفس پوست از دیگر ریسک فاکتورهای منتهی به عفونت‌های قارچی سینه است.
- از طرف دیگر عوامل محیطی مانند رطوبت و گرما، احتمال بروز این قارچ‌ها را در ماه‌های تابستان که آب و هوا بسیار گرم و شرجی است، افزایش می‌دهد.
درمان عفونت قارچی پستان
درمان قارچ سینه معمولا شامل ترکیبی از اقدامات خود مراقبتی و دارو درمانی است. در ادامه به موثرترین و مفیدترین گزینه‌های درمانی موجود می‌پردازیم:
1- اقدامات خود مراقبتی:
- رعایت بهداشت فردی:
افراد مستعد به ابتلای قارچ سینه و یا کسانی که به قارچ سینه مبتلا شده‌اند، باید پوست زیر سینه خود را با شستن با آب گرم و صابون ملایم تمیز نگه دارند؛ لازم به ذکر است که حتما باید بیماران پس از استحمام، ناحیه مورد نظر را کاملا خشک کنند.
- استفاده از سوتین مناسب:
بیماران مبتلا به قارچ سینه و یا افراد مستعد این عارضه، باید از سوتین‌های استفاده کنند که از پارچه‌هایی که قابلیت تنفس برای پوست را ایجاد می‌کنند، مانند پنبه، ساخته شده‌اند تا گردش هوا را بهبود بخشد و تجمع رطوبت را کاهش دهد.
- پوست خشک نگه داشته شود:
بیماران با پوشیدن لباس‌های گشاد و استفاده از پودرهای جاذب رطوبت برای خشک نگه داشتن پوست، باید از ایجاد رطوبت در ناحیه سینه جلوگیری کنند.
- کاهش وزن:
همانطور که می‌دانید چاقی یکی از عوامل موثر و اصلی این عارضه است؛ لذا اتخاذ یک رژیم غذایی سالم و انجام ورزش منظم برای کاهش وزن اضافی، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به قارچ سینه کمک زیادی کند.
2- استفاده از داروهای موضعی و خوراکی:
- کرم‌های ضد قارچ:
کرم‌های ضد قارچ بدون نسخه مثل کلوتریمازول، میکونازول یا کتوکونازول می‌توانند به از بین بردن عفونت‌های قارچی در ناحیه سینه کمک کنند. این دسته از کرم‌ها باید طبق دستورالعمل پزشک متخصص پوست بر روی ناحیه درگیر به قارچ، استعمال شود.
- کرم‌های هیدرو کورتیزون:
کرم‌های هیدروکورتیزون می‌توانند التهاب، قرمزی و خارش مرتبط با قارچ سینه را کاهش دهند؛ با این حال این دسته از کرم‌های موضعی را باید به صورت کنترل شده و برای مدت خاصی مصرف نمود، در غیر این صورت ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی شدیدتری در بیماران شوند.
- داروهای ضد قارچ خوراکی:
در موارد شدید یا زمانی که درمان‌های موضعی با شکست مواجه می‌شوند، پزشک متخصص ممکن است داروهای ضدقارچ خوراکی مانند فلوکونازول یا ایتراکونازول را برای از بین بردن عفونت‌ها و قارچ‌های ناحیه سینه تجویز کند.
پیروی از رژیم درمانی و ادامه داروهای تجویز شده توسط بیمار حتی در صورت بهبود علائم، جهت جلوگیری از عود مجدد عفونت ضروری خواهد بود.
چه زمانی باید برای قارچ سینه به پزشک مراجعه کرد؟
در اکثر موارد قارچ سینه را می‌توان با اقدامات خود مراقبتی و درمان‌های بدون نسخه به طور موثر مدیریت نمود. با این حال توصیه می‌شود در صورت مواجهه با موارد زیر حتما و در اسرع وقت با یک متخصص پوست و مو مشورت شود:
- با وجود انجام اقدامات خود مراقبتی و درمان‌های بدون نسخه، علائم بدتر شده و هیچ پیشرفتی در روند بهبودی مشاهده نمی‌شود.
- زمانی که بثورات و عارضه‌های پوستی به سایر نواحی بدن سرایت می‌کنند.
- وجود سیستم ایمنی ضعیف یا ابتلا به سایر بیماری‌های زمینه ای که ممکن است باعث پیچیده شدن روند درمان عفونت و قارچ‌ها پوستی شود.
- در شرایطی که افراد به طور مکرر و پشت سر هم قارچ‌های پوستی را در ناحیه سینه تجربه می‌کنند.
در نهایت، یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند تشخیص دقیقی از وضعیت بیمار ارائه داده و گزینه‌های درمانی مناسب را بر اساس وضعیت خاص افراد تجویز کند.
مدت زمان بهبود عفونت قارچی پستان
به طور کلی زمان بهبودی عفونت قارچی پستان، می‌تواند به عواملی مثل شدت و روش درمان بستگی داشته باشد؛ عفونت‌های خفیف ممکن است در طی چند روز برطرف شوند، در حالی که عفونت‌های شدیدتر ممکن است مدت زمان بیشتری را برای بهبودی نیاز داشته باشند.
عفونت مخمری خفیف ممکن است در طی دوره سه روزه بهبود پیدا کرده و به طور کل از بین بروند؛ حتی در مواقعی این عفونت‌ها و قارچ‌های پوستی، نیازی به درمان نخواهند داشت اما از طرف دیگر رفع عفونت‌های متوسط تا شدید ممکن است یک تا دو هفته زمان نیاز داشته باشد.
طبق گفته‌ی متخصصین، درمان‌های بدون نسخه (OTC) و درمان‌های خانگی اغلب برای بهبود و رفع عفونت‌های خفیف قارچی موثر هستند اما باید به این نکته توجه نمود که این متودها به اندازه مصرف داروهای ضد قارچ سریع و قدرتمند نیستند.
در صورتی که فرد به عفونت‌های مخمری شدید مبتلا شده باشد، درمان‌های خفیف و درمان‌های خانگی گزینه‌ی مناسبی نخواهند بود و اگر بکار گرفته شوند نیز باعث طولانی‌تر شدن دوره نقاهت و کندتر شدن روند بهبودی علائم خواهند شد.
درموارد نادر عفونت‌های قارچی ممکن است بدون نیاز به بکارگیری متودهای درمانی خاصی کاملا بهبود پیدا کنند.
روش‌های درمان خانگی عفونت‌های قارچی سینه
اگر چه تحقیقات و مطالعات حرفه‌ای در مورد درمان‌های خانگی برای بثورات سینه و عفونت‌های مخمری بسیار کم است اما با این حال محققین توانسته‌اند با کمک توصیه‌های متخصصین پوست و تجربیات بیمارانی که خود با روش‌های خانگی توانسته‌اند از شر این قارچ‌ها خلاص شوند، اطلاعاتی را جمع‌آوری کنند که برای تسکین علائمی که معمولا با عفونت‌های مخمری سینه مرتبط هستند، اثربخش و کاربردی است.
در ادامه به چند نمونه از روش‌های خانگی درمان عفونت قارچی پستان می‌پردازیم:
- روغن نارگیل:
طبق بررسی‌های صورت گرفته بر روی خواص روغن نارگیل، مشخص شد که این روغن حاوی خواص ضد قارچ طبیعی است که می‌تواند در طی پروسه درمان قارچ سینه بر روی ناحیه آسیب دیده اعمال شود.
پس از استفاده از روغن نارگیل بر روی محل قارچی، باید محل درگیر به خوبی ماساژ داده شود تا روغن به طور کامل با تمامی نقاط پوست تماس داشته باشد.
- سرکه سیب:
سرکه سیب نیز دارای خواص ضد قارچ طبیعی است اما برخلاف روغن نارگیل به صورت مستقیم بر روی محل قارچی شده سینه استفاده نمی‌شود.
برای بهره‌مندی از خواص بی‌انتهای سرکه سیب لازم است که نصف لیوان از این سرکه در مقدار زیادی آب گرم یا ولرم ریخته شود، سپس ناحیه قارچی شده زیر سینه و یا اطراف سینه را برای مدت ۲۰ دقیقه در این مایع ترکیب شده قرار داده و ماساژ داده شود.
- روغن پونه کوهی:
روغن پونه کوهی مانند روغن نارگیل خواص ضد قارچی و نرم کنندگی عالی دارد؛ به باور محققین بیمارانی که از این روغن استفاده کرده‌اند، توانسته‌اند طی مدت کوتاهی قارچ‌های پوستی و خشکی‌های ناشی از آن را از بین ببرند و به خوبی درمان کنند.
برای استفاده از روغن پونه کوهی باید چند قطره از این روغن را به صورت مستقیم و یا ترکیب با روغن‌های دیگر مثل روغن نارگیل بر روی ناحیه قارچی شده قرار داده و برای جذب بهتر و تاثیر گذاری بیشتر، برای مدتی ماساژ داده شود.
- حمام با آب ولرم:
از آنجایی که قارچ‌های سینه باعث ایجاد خشکی‌های متعدد در ناحیه سینه و اطراف آن می‌شود؛ درمان خشکی پوست در کنار درمان قارچ‌های ایجاد شده بر روی پوست نیز مهم و حیاتی است.
یکی از راهکارهای خانگی که در درمان خشکی پوست مفید است، حمام با آب ولرم و ملایم است. استفاده از آب بسیار داغ برای استحمام نه تنها باعث آسیب بیشتر پوستی می‌شود بلکه باعث تشدید خشکی پوست نیز خواهد شد؛ به همین دلیل توصیه متخصصین پوست بر این است که بیماران از آب ولرم برای شست و شو و استحمام استفاده کنند تا خشکی پوست به وجود آمده بهبود پیدا کند و عوارض پوستی مرتبط با قارچ سینه از بین برود.
این درمان‌های خانگی ممکن است برای همه‌ی افراد موثر نبوده و میزان تاثیرات آن در افراد مختلف متفاوت باشد. با این حال این متودهای خانگی نباید جای مشاوره های تخصصی و روش‌های نوین را بگیرد.
درمان خانگی یا دارویی؟
همانطور که گفتیم افراد مبتلا به قارچ سینه معمولا می‌توانند عفونت‌های مخمری خفیف زیر سینه‌های خود را در خانه و با درمان‌های خانگی درمان کنند اما در مواقعی داروهای ضدقارچ بدون نسخه که در تمامی داروخانه‌ها در دسترس است، می‌تواند مفید و کارآمد باشد.
اگر پس از مصرف داروها و متودهای خانگی بثورات پوستی طی چند هفته از بین نرفت، باید به پزشک متخصص مراجعه شود تا گزینه‌های درمان قوی‌تری برای این افراد تجویز شود.
بیماران در طول پروسه درمان حتما باید ناحیه زیر سینه خود را تمیز و خشک نگه دارند تا از وخیم‌تر شدن عفونت قارچی زیر سینه و یا بروز مجدد آن جلوگیری کنند.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان به عفونت قارچی پستان، از علائم آن که شامل خارش، قرمزی و بثورات پوستی بود تا عوامل ایجاد کننده‌ی قارچ سینه که تضعیف سیستم ایمنی، چاقی و عدم رعایت بهداشت از مهم ترین‌های آن بود، پرداختیم.
از طرف دیگر ارتباط ابتلای افراد مبتلا به سرطان به عفونت‌های قارچی سینه در پی عوارض درمانی که تضعیف سیستم ایمنی و خارش شدید بودند را بررسی کردیم و پروسه‌ی درمان در این افراد را نسبت به افراد عادی سخت‌تر و طولانی‌تر دانستیم.
در انتهای مقاله‌ی نیز انواع روش‌های درمانی خانگی و دارویی را برشمردیم و بهترین زمان مراجعه به پزشک را عدم بهبود قارچ‌ها در دراز مدت و پخش شدن آن‌ها به سایر نواحی بدن بیان کردیم.
منابع:
