آشنایی با خالهای سرطانی و اینکه چگونه میتوان آنها را شناسایی کرد برای حفظ سلامت پوست و جلوگیری از ملانوما که شکل جدی سرطان پوست بوده بسیار مهم است. خالهای سرطانی اغلب به صورت خالهای جدید یا تغییر در خالهای موجود ظاهر میشوند و تشخیص زودهنگام میتواند به طور قابل توجهی نتایج درمان را بهبود ببخشد. برای کسب اطلاعات جامعی درباره خالهای سرطانی با این مقاله از بای بای سرطان همراه باشید.
خالهای سرطانی چیست؟
خال سرطانی زمانی ظاهر میشود که سلولهای تولیدکننده رنگدانه در پوست به نام ملانوسیتها دچار تغییراتی شده که باعث رشد غیرقابل کنترل آنها میشود. این تغییرات اغلب به دلیل آسیب به DNA در این سلولها اتفاق میافتد. DNA ماده ژنتیکی است که نحوه رشد و تقسیم سلولها را کنترل میکند. هنگامی که این ماده آسیب میبیند، سلولها میتوانند شروع به رشد غیر طبیعی کنند که منجر به سرطان میشود.
ملانوما نوعی سرطان پوست است که در ملانوسیتها شروع میشود. این سلولها ملانین تولید میکنند، رنگدانهای که به پوست شما رنگ میدهد. هنگامی که پوست شما در معرض نور خورشید قرار میگیرد، ملانوسیتها ملانین بیشتری تولید کرده تا از پوست شما در برابر اشعههای مضر UV محافظت کنند. به همین دلیل است که وقتی زمانی را زیر نور خورشید میگذرانید پوست شما برنزه میشود. با این حال، قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید میتواند به DNA ملانوسیتها آسیب برساند و خطر ابتلا به خالهای سرطانی را افزایش دهد.
هر خالی سرطانی نیست. بسیاری از خالها دستههای بی ضرری از ملانوسیتها هستند که به صورت لکههای کوچک و تیره روی پوست ظاهر میشوند. با این حال، اگر ملانوسیتهای موجود در آنها شروع به رشد غیرقابل کنترل کنند برخی از خالها میتوانند سرطانی شوند. مهم است که مراقب خالهای خود بوده و منتظر هرگونه تغییر باشید زیرا تشخیص زودهنگام ملانوم میتواند به طور قابل توجهی نتایج درمان را بهبود ببخشد.
دلیل تشکیل خالهای سرطانی
یکی از دلایل اصلی ایجاد خالهای سرطانی قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه ماوراء بنفش (UV) است. نور ماوراء بنفش از خورشید میآید اما میتواند از منابع مصنوعی مانند تختهای برنزه نیز به بدن شما برسد. نور ماوراء بنفش میتواند به DNA سلولهای پوست شما آسیب برساند و منجر به جهشهایی شده که باعث سرطان میشود. افرادی که پوست، مو و چشمهای روشن دارند بیشتر در معرض آسیب اشعه ماوراء بنفش هستند اما هر کسی میتواند به ملانوم مبتلا شود.
علاوه بر قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش، ژنتیک نیز میتواند در ایجاد خالهای سرطانی نقش داشته باشد. اگر سابقه خانوادگی ملانوم دارید در معرض خطر بیشتری خواهید بود. جهشهای ژنتیکی خاصی که از والدین به فرزندان منتقل میشوند میتوانند احتمال ابتلا به این نوع سرطان پوست را افزایش دهند. به همین دلیل مهم است تاریخچه پزشکی خانوادگی خود را بدانید و هر گونه نگرانی در این زمینه را با پزشک خود در میان بگذارید.
یکی دیگر از عواملی که میتواند خطر خالهای سرطانی را افزایش دهد داشتن تعداد زیادی خال یا داشتن خالهای غیر معمول است که به خالهای دیسپلاستیک نیز معروف هستند. این خالها بزرگتر از خالهای معمولی هستند و شکل یا رنگهای نامنظمی دارند. بیشتر خالهای غیر معمول سرطانی نیستند اما احتمال تبدیل شدن آنها به ملانوم بیشتر از خالهای معمولی است. اگر خالهای زیاد یا خالهای غیر معمول دارید مهم است که به طور منظم پوست خود را پیش یک متخصص پوست ببرید.
ملانوما شایعترین نوع سرطان پوست نیست، اما اغلب جدیترین نوع آن است. این موضوع به این دلیل است که ملانوما میتواند به سرعت به سایر قسمتهای بدن گسترش یابد و درمان آن را سختتر کند. هنگامی که ملانوم گسترش مییابد میتواند غدد لنفاوی، ریه، کبد، مغز و سایر اندامها را تحت تاثیر قرار دهد. این فرآیند که به عنوان متاستاز شناخته میشود درمان سرطان را دشوارتر میکند و شانس نتیجه موفقیت آمیز را کاهش میدهد. اگر ملانوم زود تشخیص داده شود درمان آن بسیار آسانتر است و احتمال نتیجه مطلوب را بالا میبرد.
علائم خالهای سرطانی
تشخیص خالهای سرطانی در مراحل اولیه ملانوم دشوار بوده و به همین دلیل ضروری است که به طور منظم پوست خود را برای هرگونه تغییر بررسی کنید. دانستن علائم خالهای سرطانی میتواند به شما کمک کند تا ملانوم را در زمانی که قابل درمان است تشخیص دهید:
یکی از اولین نشانههای خال سرطانی تغییر در ظاهر خال موجود یا ظاهر شدن یک خال جدید است. این تغییر میتواند تغییر در رنگ، اندازه یا شکل آن باشد. توجه به هر خال جدیدی که بعد از 30 سالگی ایجاد میشود مهم است زیرا احتمال سرطانی بودن آنها بالاتر میرود.
اگر خال بهبود نیابد یا دردناک یا حساس شود میتواند نشانهای از ملانوما باشد. خالهای طبیعی معمولاً باعث درد نمیشوند بنابراین هرگونه درد یا حساسیت جدید باید توسط متخصص پوست بررسی شود. خالهایی که دچار خارش میشوند یا شروع به خونریزی میکنند نیز میتوانند نشانه سرطان باشند. خارش یا خونریزی گهگاهی خالها به دلیل تحریک غیرمعمول نیست، علائمی که از بین نمیروند باید توسط یک متخصص ارزیابی شود.
خالهای سرطانی میتوانند ظاهری براق، مومی مانند، صاف یا رنگ پریده داشته باشند. اگر متوجه هر یک از این ویژگیها در خال خود شدید مهم است که آن را بررسی کنید. یک توده قرمز سفت و قرمز که خونریزی میکند یا پوسته پوسته به نظر میرسد نگران کننده است. این توده میتواند نشانهای از ملانوم آملانوتیک باشد، نوعی از ملانوم که رنگدانه تیره معمولی تولید نمیکند و اغلب تشخیص آن سختتر است.
لکههای صاف و قرمز که خشن، خشک یا پوسته پوسته هستند نیز میتوانند نشان دهنده ملانوما باشند. این لکهها ممکن است با بیماریهای کمتر جدی پوستی اشتباه گرفته شوند بنابراین ارزیابی آنها مهم است. یک لکه سیاه یا تیره یا رگه زیر ناخن دست یا پا که در اثر ضربه ایجاد نشده باشد میتواند نشانه ملانوم ناخن باشد. ملانوم ناخن تهاجمیتر بوده بنابراین تشخیص زودهنگام بسیار مهم است.
فقط حدود 20 تا 30 درصد ملانومها از یک خال از قبل موجود به وجود میآیند. اکثریت ملانومها به عنوان یک خال جدید ظاهر میشوند. به همین دلیل مهم است که خالهای جدید و تغییرات خالهای موجود را پیگیری کنید.
تشخیص خالهای سرطانی
تشخیص زودهنگام خالهای سرطانی به طور قابل توجهی شانس درمان موفقیت آمیز را افزایش میدهد. خودآزمایی منظم و آگاهی از علائم و نشانهها بسیار مهم است. اگر متوجه هر گونه تغییر یا خالهای جدید شدید مهم است که برای ارزیابی حرفهای به متخصص پوست مراجعه کنید.
در طی خودآزمایی، باید تمام نواحی پوست خود از جمله کمر، پوست سر، کف پا و بین انگشتان را بررسی کنید. از یک آینه استفاده کنید یا از کسی بخواهید که به شما کمک کند مناطقی را که به سختی قابل مشاهده هستند بررسی کنید. به دنبال هر گونه خال جدید، تغییر در خالهای موجود یا هر تغییر غیرعادی پوست باشید.
اگر در مورد خال خود نگرانی دارید مهم است که به یک متخصص پوست مراجعه کنید. متخصصین پوست برای شناسایی خالها و ملانومهای غیر طبیعی آموزش دیدهاند و از ابزارها و تکنیکهای مختلفی برای بررسی دقیق پوست شما استفاده میکنند.
یکی از ابزارهای رایج مورد استفاده توسط متخصصین پوست درماتوسکوپ است. این ابزار یک دستگاه دستی است که به متخصص پوست اجازه میدهد تا ساختار خال را با وضوح بیشتری ببیند. درماتوسکوپی میتواند به تمایز بین خالهای خوش خیم (غیر سرطانی) و بدخیم (سرطانی) کمک کند.
اگر متخصص پوست مشکوک به سرطانی بودن خال باشد بیوپسی را انجام میدهد. در طول بیوپسی نمونه کوچکی از خال برداشته شده و برای آنالیز به آزمایشگاه فرستاده میشود. وقتی نمونه بیوپسی به آزمایشگاه فرستاده شد، آسیب شناس آن را زیر میکروسکوپ بررسی میکند تا سلولهای سرطانی را جستجو کند. اگر پاتولوژیست سرطانی بودن خال را تایید کند نوع ملانوم و مرحله آن را مشخص میکند.
درمان خالهای سرطانی
بعد از اینکه خالهای سرطانی تشخیص داده شدند، درمان سریع برای جلوگیری از گسترش ملانوم ضروری است. درمان اولیه برای خالهای سرطانی برداشتن با جراحی است. جراحی رایج ترین و موثرترین درمان برای خالهای سرطانی است. این روش شامل برداشتن خال و برخی از بافتهای اطراف است. این عمل تضمین میکند که تمام سلولهای سرطانی حذف میشوند. وسعت جراحی بستگی به اندازه و محل خال و اینکه آیا ملانوما گسترش یافته یا خیر دارد.
اگر بیوپسی اولیه نشان دهد که ملانوم پیشرفتهتر است ممکن است لازم باشد ناحیه وسیعتری از پوست برداشته شود. این روش مشابه یک برش استاندارد است اما شامل برداشتن حاشیه بزرگتری از پوست اطراف خال است. این عمل میتواند به جلوگیری از بازگشت سرطان کمک کند.
در برخی موارد اگر ملانوم زود تشخیص داده شود جراحی به تنهایی برای درمان سرطان کافی است. اگر ملانوم به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته باشد ممکن است درمانهای اضافی لازم باشد. اگر نگرانی از گسترش ملانوم وجود داشته باشد بیوپسی غدد لنفاوی انجام میشود. این روش شامل برداشتن و بررسی غدد لنفاوی نزدیک ملانوما است.
غدد لنفاوی ساختارهای کوچک لوبیایی شکل بوده که بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند و میتوانند به عنوان مسیری برای گسترش سرطان به سایر قسمتهای بدن عمل کنند. اگر سلولهای سرطانی در غدد لنفاوی نگهبان یافت شوند، گرههای لنفاوی اضافی در این ناحیه ممکن است نیاز به برداشتن داشته باشند. این روش را دیسکسیون غدد لنفاوی مینامند.
شیمی درمانی از داروها برای کشتن سلولهای سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده میکند. این روش میتواند به صورت خوراکی یا از طریق داخل وریدی (IV) انجام شود. شیمی درمانی اغلب زمانی استفاده میشود که ملانوما به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته باشد. ایمونوتراپی به تقویت سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان کمک میکند. داروهای ایمونوتراپی مانند مهارکنندهها با مسدود کردن پروتئینهایی که از حمله سیستم ایمنی به سلولهای سرطانی جلوگیری کرده عمل میکنند. این امر به سیستم ایمنی اجازه میدهد تا سلولهای سرطانی را به طور موثرتری شناسایی کرده و از بین ببرد.
پرتو درمانی از پرتوهای پر انرژی برای هدف قرار دادن و از بین بردن سلولهای سرطانی استفاده میکند. این روش اغلب برای درمان ملانوما که به سایر قسمتهای بدن گسترش یافته یا برای تسکین علائم ناشی از گسترش سرطان استفاده میشود. درمان هدفمند از داروهایی استفاده میکند که ژنها یا پروتئینهای خاصی را که در رشد و بقای سلولهای سرطانی نقش دارند هدف قرار میدهند.
جلوگیری از خالهای سرطانی
پیشگیری از خالهای سرطانی یا ملانوم شامل اقداماتی برای محافظت از پوست در برابر آسیب و نظارت منظم بر پوست برای هرگونه تغییر است. برخی از عوامل خطر ملانوما مانند سن و سابقه خانوادگی قابل تغییر نیستند اما راههای مختلفی وجود دارد که میتوانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید.
یکی از موثرترین راهها برای پیشگیری از ملانوما، محدود کردن قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش خورشید است. در صورت امکان در سایه بمانید، به خصوص در ساعات اوج آفتاب از 10 صبح تا 4 بعد از ظهر. در این زمانها پرتوهای فرابنفش خورشید به قویترین سطح خود میرسند.
هنگامی که در فضای باز هستید، لباسی بپوشید که تا حد امکان پوست شما را بپوشاند. این لباس شامل پیراهن آستین بلند، شلوار بلند و کلاه لبه پهن است که برای صورت، گردن و گوشهای شما سایه ایجاد میکند. با استفاده از عینک آفتابی که 100% اشعه ماوراء بنفش را مسدود میکند از چشمها و پوست اطراف آنها محافظت کنید. این امر میتواند به جلوگیری از ملانوما در چشمها و پوست ظریف اطراف آنها کمک کند.
کرم ضد آفتاب ابزار مهمی برای محافظت از پوست شما در برابر آسیب اشعه ماوراء بنفش است. از کرم ضد آفتابی استفاده کنید که در برابر اشعههای UVA و UVB از شما محافظت میکند. یک ضد آفتاب با SPF حداقل 30 انتخاب کنید. کرم ضد آفتاب را به طور سخاوتمندانه روی تمام سطح پوست در معرض آفتاب از جمله صورت، گردن، گوشها و پاهایتان بمالید. اگر موهای نازک دارید کرم ضد آفتاب را در مناطقی که اغلب فراموش میکنید مانند پشت دستها و پوست سرتان فراموش نکنید.
کرم ضد آفتاب را هر دو ساعت یکبار یا اگر در حال شنا یا عرق کردن بودید بیشتر استفاده کنید. ضدآفتابهای مقاوم در برابر آب انتخاب خوبی برای فعالیت در فضای باز هستند. اشعه ماوراء بنفش حتی در روزهای ابری یا خنک به پوست شما آسیب میرساند. استفاده از ضد آفتاب را بدون توجه به آب و هوا به عادت هر روزه تبدیل کنید. تختهای برنزه کننده و لامپهای آفتابی منابع مصنوعی اشعه ماوراء بنفش هستند و میتوانند خطر ابتلا به ملانوم را افزایش دهند پس از استفاده از تختهای برنزه خودداری کنید.
کلام آخر
در این مقاله دیدیم که نظارت منظم روی پوست برای هرگونه تغییر و انجام اقدامات پیشگیرانه میتواند خطر ابتلا به خالهای سرطانی را تا حد زیادی کاهش دهد. با آشنایی با علائم و نشانه ها، درخواست مشاوره فوری پزشکی و پیروی از برنامههای درمانی توصیه شده میتوانید ملانوما را به طور موثر مدیریت و درمان کنید.
منابع: