آیا میدانستید یکی از مهمترین دغدغههای مردان مبتلا به سرطان پروستات، تأثیر این بیماری بر زندگی زناشویی آنهاست؟ بیماریهایی مانند سرطان پروستات، علاوه بر مشکلات جسمی، میتوانند رابطه جنسی و کیفیت زندگی مشترک را نیز تحتتأثیر قرار دهند. از طرفی، عفونتها و التهابات پروستات نیز ممکن است در هر سنی ایجاد شوند و باعث اختلال در رابطه زناشویی شوند.
در این مقاله از «بای بای سرطان» قصد داریم بهصورت دقیق و علمی بررسی کنیم که سرطان پروستات و رابطه زناشویی چه ارتباطی با یکدیگر دارند، چه چالشهایی ممکن است ایجاد شود، چه راهکارهایی برای حفظ سلامت جنسی وجود دارد و چطور میتوان با آگاهی و درمان بهموقع، امید را به زندگی جنسی بازگرداند. اگر شما یا عزیزتان با این موضوع درگیر هستید، حتماً تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
بیماری پروستات چیست؟
همانطور که میدانید غده پروستات بخش مهمی از سیستم تولید مثل آقایان است. این غده، به اندازه گردو میباشد و در زیر مثانه واقع شده است.
وظیفه این غده تولید هورمونهای مردانه و بخشی از مایع منی که حاوی اسپرم است، میباشد. پس ایجاد مشکلاتی به دنبال ابتلا به سرطان پروستات و رابطه زناشویی طبیعی خواهد بود.
تقریبا ۲۵ درصد از آقایان بالای ۵۵ سال ممکن است دچار عفونت پروستات و بیماریهای مربوطه شوند. در حقیقت، با بالا رفتن سن آقایان و رسیدن آن به بالای ۷۰ سال، این درصد به ۵۰ افزایش پیدا میکند.
باید به این نکته توجه کرد که بیماریهای پروستات در مراحل اولیه علائمی از خود بروز نمیدهند. بنابراین هنگامی که آقایان به سن ۵۰ تا ۶۰ سال میرسند، انجام چکاپهای لازم برای پیشگیری و یا تشخیص بیماری در مراحل اولیه، ضروری خواهد بود.
سه نوع بیماری احتمالی که ممکن است برای آقایان رخ دهد، شامل:
- التهابات پروستات
- بزرگی غیرسرطانی پروستات
- سرطان پروستات
به نقلقول از سایت Mayo Clinic: سرطان پروستات زمانی آغاز میشود که سلولهای پروستات دچار تغییراتی در DNA خود میشوند. این تغییرات کوچک باعث میشوند سلولها سریعتر رشد کنند و بیشتر از حالت نرمال زنده بمانند.
انواع بیماریهای پروستات
1. التهابات پروستات:
التهابات و عفونت پروستات، میتواند آقایان را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد اما بیشترین کسانی که تحت تاثیر عفونت پروستات قرار میگیرند، افراد بین ۳۰ تا ۵۰ سال هستند.
علت بروز این التهابات و عفونتها، میتواند باکتریایی و یا غیرباکتریایی باشد.
در بیشتر افراد علت بروز التهابات پروستات مشخص نیست؛ بنابراین درمان مناسبی برای آنها نمیتوان در نظر گرفت اما التهاباتی که به واسطه عوامل باکتریایی ایجاد میشوند، با مصرف آنتی بیوتیکهای قوی بهبود پیدا میکنند.
التهابات غیرباکتریایی شایعترین نوع این التهابات است و درمان و مدیریت آن نیز بسیار سخت است. همچنین علائم این بیماری میتواند در افراد مختلف، متفاوت بروز کند.
2. بزرگی غیرسرطانی پروستات:
این بیماری در آقایان مسن شایعتر است. بزرگی پروستات، کشنده نیست اما میتواند در کیفیت و طول عمر بیمار تاثیر بگذارد.
بزرگی غده پروستات باعث باریک شدن مجرای ادراری شده و فشار مضاعفی را بر مثانه بیمار وارد میکند که این امر موجب کاهش فشار تخلیه ادرار و احتباس ادراری میشود.
بزرگی پروستات معمولی، تاثیرات خود را بر قسمتهای تحتانی مجرای ادراری اعمال میکند که باعث میشود ادرار در مثانه باقی بماند و تخلیه نشود که این شرایط غالبا موجب بروز عفونت پروستات نیز خواهد شد.
این اتفاق بسیار دردناک بوده و در بیشتر مواقع با داروهای ادرار آور درمانی حاصل نمیشود و معمولا با وارد کردن سوندی باریک به درون مجرای ادراری، ادرار فرد تخلیه میشود.
3. سرطان پروستات:
سرطان پروستات معمولا گریبانگیر آقایان بالای ۵۰ سال میشود. علت بروز این بیماری ناشناخته است اما بالا رفتن سن و سابقه خانوادگی، میتواند از عوامل موثر بر بروز سرطان در بیمار باشد.
سرطان پروستات در مراحل اولیه تنها سلولهای پروستات را درگیر میکند اما با پیشرفت سرطان و وخیم شدن بیماری، سرطان از طریق عروق خونی و لنفاوی به ارگانهای دیگر بدن متاستاز میدهد و باعث ایجاد تومورهای سرطانی در آن نواحی از بدن میشود.
عمل پروستات چگونه است؟
عمل جراحی پروستات، بیماریهای مختلفی که بر پروستات تاثیرات منفی میگذارند را درمان میکند که این بیماریها شامل سرطان پروستات و سایر بیماریهای غیرسرطانی میباشند.
عملهای جراحی متفاوتی با توجه به نوع بیماری و محل درگیری پروستات وجود دارد که پزشک با استفاده از آنها، نسبت به درمان بیمار اقدام میکند.
عمل جراحی غده پروستات میتواند به صورت کلی یا جزئی انجام شود. در عمل جراحی کلی، کل غده پروستات به واسطه عمل جراحی خارج میشود اما در عمل جراحی جزئی، فقط آن قسمتی از پروستات که درگیر بیماری است، توسط جراح برداشته میشود.
شایعترین علل انجام عمل جراحی در بیماریهای پروستات شامل:
- جهت درمان سرطان پروستات، در شرایطی که سلولها به صورت غیرقابل کنترلی رشد میکنند.
- جهت درمان بزرگی پروستات خوشخیم که در این شرایط بزرگی پروستات غیرسرطانی خواهد بود.
- در شرایطی از عمل جراحی برای کاهش علائمی مثل مشکلات دفع ادرار و یا مشکلات و عوارض سرطان پروستات و رابطه زناشویی استفاده میشود.
بیشتر عملهای جراحی پروستات، تحت بیهوشی کامل انجام میشوند که بیمار در این شرایط به خواب عمیقی فرو میرود اما در شرایطی نیز ممکن است عمل جراحی تحت بیحسی نخاعی انجام شود که در این مواقع، بیمار از ناحیه کمر به پایین بیحس میشود.
پزشک متخصص انتخاب نوع بیحسی و بیهوشی را با توجه به شرایط بیمار در نظر میگیرد. در نهایت، با توجه به نوع جراحی که پزشک انجام میدهد، این عمل غالبا بین ۲ تا ۴ ساعت طول خواهد کشید.
ارتباط سرطان پروستات و رابطه زناشویی
سرطان پروستات تاثیرات مختلفی بر عملکرد دستگاه تناسلی میگذارد و موجب بروز اختلالاتی میشود که ممکن است کیفیت رابطه جنسی و زناشویی افراد را تحت تاثیر قرار دهد.
پس میتوانیم بگوییم که سرطان پروستات و رابطه زناشویی تاثیرات مستقیمی بر یکدیگر اعمل میکنند.
اگر سرطان پروستات به طور مستقیم میزان توان جنسی بیمار را تحت تاثیر قرار ندهد، متودهای درمانی به کار گرفته شده میتوانند باعث کاهش توان جنسی بیمار شوند.
این موضوع که بیمار بعد از تشخیص بیماری خود دچار اضطراب و افسردگی شود یک امر کاملا طبیعی است و در عین حال امکان دارد این اضطراب و نگرانی بر زندگی زناشویی بیمار تاثیر منفی بگذارد.
سرطان پروستات میتواند باعث بروز تغییرات فیزیکی در بیمار شود که این تغییرات کاهش کیفیت و میل جنسی بیمار را در پی دارد.
این تغییرات شامل:
- مشکلات مثانهای و نشتی ادرار
- اختلال و مشکل بودن نعوظ برای بیمار
- کاهش تولید مایع منی در بیمار
- کاهش باروری اسپرمهای بیمار
این مشکلات میتوانند میزان میل جنسی و عملکرد جنسی بیمار را تحت شعاع قرار دهند.
پروستات و رابطه جنسی
مشکلات سرطان پروستات و رابطه زناشویی در طول درمان سرطان نیز ممکن است ایجاد شود، به عنوان مثال در طی عمل جراحی عصبهایی که مسئول نعوظ آلت تناسلی هستند ممکن است آسیب ببیند چرا که این اعصاب دقیقا در کنار پروستات قرار دارند و خارج کردن پروستات ممکن است باعث آسیب به این عصبها شود.
همچنین در طول رادیوتراپی نیز به دلیل آسیب به عصبهای بیمار، فرد در نعوظ اختلال پیدا میکند اما در هورمونتراپی به دلیل مسدود کردن و کاهش تولید تستوسترون بیمار ممکن است دچار مشکلات باروری، اختلالات نعوظ و کاهش میل جنسی شود.
بازگشت به رابطه جنسی بعد از عمل یا درمانهای پروستات؛ چه زمانی؟
یکی از مهمترین سؤالات بیماران پس از ابتلا به سرطان پروستات این است:
چه زمانی میتوانم دوباره رابطه جنسی داشته باشم؟
پاسخ به این پرسش به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله نوع درمانی که دریافت کردهاید، سن، وضعیت جسمی، شرایط روانی و روند بهبودی شما. برخی بیماران ممکن است چند هفته پس از درمان بتوانند فعالیت جنسی خود را از سر بگیرند، در حالی که برای برخی دیگر، این مسیر ماهها زمان میبرد.
در جدول زیر، یک بازه زمانی تقریبی بر اساس نوع درمانهای رایج سرطان پروستات ارائه شده است:
📊 جدول زمانی بازگشت به رابطه جنسی بر اساس نوع درمان
نوع درمان | بازه زمانی تقریبی برای شروع رابطه جنسی | توضیح تکمیلی |
---|---|---|
جراحی پروستات (پروستاتکتومی) | ۶ تا ۸ هفته بعد از جراحی | بسته به اینکه آیا اعصاب مسئول نعوظ حفظ شدهاند یا خیر |
پرتودرمانی (رادیوتراپی) | ۴ تا ۶ هفته بعد از پایان دوره درمان | معمولاً اختلالات نعوظ بهتدریج ظاهر میشوند و نیاز به مراقبت دارند |
هورمونتراپی | متغیر (بین ۳ تا ۶ ماه یا بیشتر) | ممکن است میل جنسی کاهش یابد و نیاز به پشتیبانی روانی و دارویی باشد |
💡 توصیههای پزشکان برای بازگشت آرام و ایمن به رابطه زناشویی:
- عجله نکنید. اجازه دهید بدنتان بهطور کامل بهبود پیدا کند و با پزشک مشورت کنید.
- به جای تمرکز بر رابطه جنسی کامل، از لمس، صمیمیت و ارتباط عاطفی شروع کنید.
- از پوزیشنهایی استفاده کنید که فشار فیزیکی کمتری به بدن وارد میکنند.
- در صورت نیاز، از مشاوره جنسی یا روانشناسی کمک بگیرید.
- داروهای تقویت نعوظ (مانند سیلدنافیل) را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید.
- همسر خود را در جریان وضعیت قرار دهید تا حمایت عاطفی بیشتری دریافت کنید.
غده پروستات چیست؟
غده پروستات ارگانی تولید کننده به شکل شاه بلوط است که دقیقا در زیر مثانه قرار دارد و وظیفه تولید اسپرم و هورمونهای جنسی مردانه را بر عهده دارد. این غده، مجرای ادراری که هم مسیر خروج ادرار و هم مایع منی است را احاطه میکند.
پروستات ساختاری لولهای و کیسه مانند دارد که مایع منی را تولید و از طریق مجاری اختصاصی خود از بدن خارج میکند.
در آقایان ۱۵ تا ۳۰ درصد مایع منی توسط پروستات تولید میشود. این مایع تولید شده، استریل بوده و خاصیت قلیایی دارد و حاوی پروتئینها و آنزیمهای مختلفی همچون فیبرولیزین، سیتریک اسید، یون، سدیم، پتاسیم و کلسیم میباشد.
به طور نرمال پروستات در سن بلوغ که بین ۱۰ تا ۱۴ سال است، به اندازه طبیعی خود میرسد و رشدش متوقف میشود.
بعد از ۵۰ سالگی به دلیل کاهش تولیدات منی و هورمونهای مردانه، اندازه این غده کوچکتر میشود اما در شرایطی به دلیل ابتلای فرد به بیماریهای مختلف، ممکن است اندازه پروستات بزرگتر شود که باعث بروز عفونت پروستات یا اختلالاتی در دفع ادرار میشود. این بزرگی میتواند به دلیل تورم و یا سرطان پروستات رخ دهد.
دلایل بزرگ شدن پروستات
متخصصین هنوز علت مشخصی برای بزرگی پروستات کشف نکردهاند، اما با مطالعه و تحقیقات گسترده توانستهاند ریسک فاکتورهایی که منجر به بزرگی پروستات میشود را شناسایی کنند که این عوامل شامل موارد زیر هستند:
۱. ریسک بزرگی پروستات با بالا رفتن سن بیشتر میشود، به طوری که بیشتر آقایان بالای ۵۰ سال دچار بزرگی پروستات میشوند و ممکن است علائم خاصی نداشته باشند .
۲. برهم خوردن تعادلات سطوح هورمونهای استروژن و پروژسترون با بالا رفتن سن رخ میدهد که همین امر باعث بزرگی پروستات و علائم همراه آن میشود.
۳. مطالعات نشان میدهد در افراد چاق و کسانی که به دیابت مبتلا هستند، احتمال بزرگی پروستات بیشتر از سایرین است.
۴. بزرگی پروستات در افرادی که نزدیکان آنها مثل پدر، برادر و پدربزرگ سابقه بزرگی پروستات دارند محتملتر است، بنابراین بهتر است چکاپهای سالیانه جدی گرفته شوند.
عوامل سرطان پروستات در مردان
همانطور که گفتیم سرطان پروستات و رابطه زناشویی ارتباط مستقیمی با یکدیگر دارند. در ادامه عواملی که منجر به بروز سرطان پروستات و عوارض بعدی آن میشوند را بررسی میکنیم:
- افزایش سن:
ریسک بروز سرطان پروستات با افزایش سن بیشتر میشود و معمولا این اتفاق بعد از ۵۰ سالگی رخ میدهد.
- نژاد:
بنابر دلایل نامشخص سرطان پروستات در سیاهپوستان بیشتر از سایر نژادها رخ میدهد.
- سابقه خانوادگی:
در صورت بروز سرطان پروستات در اعضای خانواده و نزدیکان شخص، ریسک بروز این بیماری در فرد بیش از پیش خواهد بود.
- چاقی:
افرادی که از چاقی رنج میبرند در معرض خطر بیشتری جهت ابتلا به این بیماری قرار میگیرند و احتمال بروز سرطان پروستات در این افراد بیش از دیگران است.
نقش مشاوره جنسی در بازسازی زندگی مشترک پس از درمان
یکی از جنبههای مهم اما کمتر مورد توجه در مسیر درمان سرطان پروستات و رابطه زناشویی، نقش حیاتی مشاوره جنسی است. بسیاری از مردان پس از تشخیص یا درمان سرطان پروستات، با چالشهای مختلفی در زمینه میل جنسی، اعتماد بهنفس، عملکرد جنسی و رضایت از رابطه زناشویی روبهرو میشوند. این اختلالات میتوانند ناشی از تغییرات جسمی، داروها، جراحی، پرتودرمانی یا حتی عوامل روانی مانند اضطراب و افسردگی باشند.
در این شرایط، مراجعه به مشاور یا درمانگر جنسی میتواند تحولی بزرگ در کیفیت زندگی فرد و همسرش ایجاد کند. مشاوره جنسی بهطور تخصصی کمک میکند تا بیمار و شریک زندگیاش با تغییرات جدید تطبیق پیدا کنند، درباره نگرانیهای خود بدون ترس صحبت کنند و راهکارهایی برای برقراری ارتباط بهتر و لذتبخشتر بیاموزند.
فواید مشاوره جنسی برای بیماران مبتلا به سرطان پروستات:
- کاهش اضطراب ناشی از تغییرات جنسی
- افزایش اعتماد بهنفس در عملکرد زناشویی
- بهبود ارتباط عاطفی و کلامی میان زوجین
- آموزش روشهای جایگزین برای صمیمیت و لذت جنسی
- کمک به تنظیم انتظارات واقعبینانه در دوران درمان و بهبودی
نکته مهم این است که مشاوره جنسی فقط برای رفع مشکل نعوظ یا کاهش میل جنسی نیست؛ بلکه فرایندی جامع برای بازسازی رابطه زناشویی و ایجاد حس امنیت عاطفی برای هر دو طرف است.
بنابراین، اگر با سرطان پروستات و رابطه زناشویی دستوپنجه نرم میکنید، حتماً در کنار درمانهای پزشکی، به فکر سلامت روان و جنسی خود نیز باشید. کمک گرفتن از مشاور جنسی نه نشانه ضعف، بلکه گامی آگاهانه برای بازگرداندن عشق، رضایت و صمیمیت به زندگی مشترک است 💛
🏃♂️ ورزش و تغذیه برای بهبود عملکرد جنسی پس از درمان پروستات
پس از درمان بیماریهایی مثل سرطان پروستات، بسیاری از مردان با افت عملکرد جنسی، کاهش میل جنسی و مشکلات نعوظ مواجه میشوند. در کنار درمانهای دارویی و مشاوره جنسی، دو عامل بسیار مهم که میتوانند به بازسازی تدریجی رابطه زناشویی کمک کنند، ورزش منظم و تغذیه صحیح هستند. این دو عامل میتوانند به افزایش تستوسترون طبیعی، بهبود جریان خون و کاهش اضطراب کمک کنند؛ عناصری که همگی برای سلامت جنسی بعد از سرطان پروستات و رابطه زناشویی حیاتیاند.
💪 ورزشهای مفید برای بازسازی عملکرد جنسی
- ورزشهای هوازی (پیادهروی، دوچرخه ثابت، شنا):
باعث افزایش خونرسانی به اندام تناسلی و بهبود خلقوخو میشوند. - تمرینات Kegel (کگل):
مخصوص تقویت عضلات کف لگن؛ به بهبود کنترل ادرار و افزایش قدرت نعوظ کمک میکند. - یوگا و حرکات کششی ملایم:
به کاهش استرس، تنظیم تنفس و بهبود انعطافپذیری بدن کمک میکند که برای رابطه زناشویی مفید است. - تمرینات قدرتی سبک (وزنه سبک یا کشهای مقاومتی):
افزایش قدرت بدنی و حفظ توده عضلانی بعد از هورمونتراپی
نکته: ورزش نباید شدید یا فشارآور باشد، مخصوصاً در هفتههای ابتدایی پس از جراحی یا پرتودرمانی.
🥗 تغذیه مناسب برای بهبود عملکرد جنسی و سلامت پروستات
✅ مواد غذایی مفید:
- گوجه فرنگی پخته شده و رب گوجه: سرشار از لیکوپن برای سلامت پروستات
- گردو و بادام: منبع اسیدهای چرب امگا-۳ و روی (زینک) برای بهبود نعوظ
- ماهی سالمون و تخم مرغ: پروتئین با کیفیت و ویتامین D
- میوههایی مثل هندوانه، انار و موز: به تقویت جریان خون کمک میکنند
- سبزیجات برگ سبز (اسفناج، بروکلی، کلم): غنی از فولات، آهن و آنتیاکسیدان
🚫 مواردی که باید محدود شوند:
- غذاهای چرب، فستفودها و گوشتهای فرآوریشده
- الکل و نوشیدنیهای شیرین
- مصرف زیاد قند، نمک و کافئین بالا
ترکیب ورزش منظم و تغذیه سالم، نهتنها به بهبود عملکرد جنسی پس از درمان سرطان پروستات کمک میکند، بلکه تأثیر مثبتی بر روحیه، سطح انرژی، عملکرد قلب و عروق و کیفیت زندگی کلی شما خواهد داشت.
❓ پرسشهای متداول درباره سرطان پروستات و رابطه زناشویی
آیا سرطان پروستات و رابطه زناشویی با هم ارتباط دارند؟
بله. سرطان پروستات به دلیل نقش حیاتی این غده در تولید مایع منی و هورمونهای جنسی، تأثیر مستقیمی بر رابطه زناشویی دارد. همچنین درمانهایی مانند جراحی، رادیوتراپی و هورمونتراپی میتوانند عملکرد جنسی را تحت تأثیر قرار دهند.
آیا سرطان پروستات باعث کاهش میل جنسی میشود؟
در بسیاری از موارد بله. کاهش سطح تستوسترون ناشی از بیماری یا درمان آن، مشکلات روانی مانند اضطراب و افسردگی، و تغییرات فیزیکی مانند اختلال نعوظ، همگی میتوانند باعث کاهش میل جنسی شوند.
بعد از درمان سرطان پروستات، رابطه زناشویی به حالت قبل برمیگردد؟
بازیابی عملکرد جنسی پس از درمان به نوع درمان، سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی و روحیه روانی او بستگی دارد. برخی مردان با کمک مشاوره جنسی یا داروهای تقویتکننده نعوظ، بهبود قابل توجهی را تجربه میکنند.
آیا سرطان پروستات باعث نازایی میشود؟
در برخی موارد، بهویژه بعد از جراحی کامل پروستات یا هورمونتراپی، ممکن است بیمار توانایی تولید اسپرم و مایع منی را از دست بدهد که باعث ناباروری میشود. در صورت نگرانی، مشاوره پیش از درمان برای حفظ باروری توصیه میشود.
عفونت پروستات چه تأثیری بر رابطه جنسی دارد؟
عفونت یا التهاب پروستات میتواند باعث درد در هنگام انزال، اختلال نعوظ و کاهش لذت جنسی شود. این مشکل معمولاً با مصرف آنتیبیوتیک و رعایت توصیههای پزشکی قابل درمان است.
آیا بزرگی خوشخیم پروستات هم بر رابطه زناشویی اثر دارد؟
بله، حتی در نبود سرطان، بزرگی پروستات میتواند باعث مشکلاتی مانند تکرر ادرار، شبادراری، یا فشار به مجرای ادراری شود که به صورت غیرمستقیم میل و عملکرد جنسی را کاهش میدهد.
بعد از جراحی پروستات، چه مدت باید برای رابطه جنسی صبر کرد؟
مدت زمان بازگشت به رابطه زناشویی بعد از عمل پروستات بسته به نوع جراحی، سن بیمار و روند بهبودی متغیر است، اما معمولاً ۶ تا ۸ هفته پس از جراحی، با تأیید پزشک، میتوان رابطه را از سر گرفت.
کلام آخر
سرطان پروستات و رابطه زناشویی، اگرچه موضوعی چالشبرانگیز است، اما با درمان مناسب، حمایت عاطفی و آگاهی درست، میتوان اثرات آن را مدیریت کرد و به زندگی جنسی سالم بازگشت. مردان زیادی توانستهاند با حفظ روحیه، انجام مشاورههای تخصصی و استفاده از درمانهای نوین، دوباره حس اعتماد بهنفس و رضایت در رابطه را تجربه کنند. فراموش نکنید که صحبت درباره مشکلات جنسی یک ضعف نیست، بلکه نشانهای از بلوغ، آگاهی و تمایل به بهبود کیفیت زندگی است.
اگر شما هم تجربهای در زمینه سرطان پروستات و رابطه زناشویی دارید یا سؤالی ذهنتان را مشغول کرده، حتماً در بخش دیدگاهها با ما در میان بگذارید. تیم ما در «بای بای سرطان» با دل و جان پاسخگو خواهد بود. 💬