همه ما با شنیدن نام سرطان نوعی از ترس و نگرانی را تجربه می‌کنیم، اما ریشه تمامی ترس‌های ما به عدم آگاهی از ابعاد ناشناخته جهان پیرامون‌مان بازمی‌گردد. اطلاع یافتن از پیشرفت‌های علمی و پزشکی، راه‌های جدید برای تشخیص و درمان سرطان در کاهش ترس و نگرانی‌های ما تاثیر عمیقی خواهد داشت. داروی اکسجوا Xgeva دارویی برای مقاصد مختلف پزشکی و در درجه اول سلامت استخوان و برخی درمان‌های مرتبط با سرطان استخوان است. در این مقاله از بای بای سرطان در مسیر آگاهی، با این داروی موثر و مفید بیشتر آشنا می‌شوید.
داروی اکسجوا Xgeva را همه باید بشناسند!
دنوزوماب با نام تجاری اکسجوا و پرولیا، دارویی برای مقابله با تخریب سلول‌های استخوانی و درمان پوکی استخوان(استئوپروز) به‌شمار می‌آید. سلول‌های سرطانی در استخوان می‌توانند تعادل بین تجزیه و تجمع در استخوان را مختل کنند.
این سلول‌ها، سیگنال‌هایی را به سلول‌های استخوانی می‌فرستند تا یک واکنش زنجیره‌ای را آغاز کنند. در پی این سیگنال‌ها، تجزیه سلول‌های استخوانی افزایش می‌یابد و در نتیجه بافت استخوانی سست و ضعیف می‌شود. این موضوع منجر به ایجاد مشکلات جدی در استخوان فرد مبتلا به سرطان می‌شود.
با استفاده از پرولیا Prolia برای بیماران مبتلا به سرطان، بافت استخوانی تقویت شده و خطر شکستگی کاهش می‌یابد. همچنین در طول درمان با این دارو، مکمل‌های کلسیم و ویتامین D برای بیمار تجویز می‌شود که تکمیل‌کننده فرآیند درمان است.
مکانیسم عملکرد اکسجوا
Xgeva (denosumab) یک آنتی بادی مونوکلونال است که با اتصال به پروتئینی به نام RANKL روی استئوکلاست ها (سلول هایی که استخوان را تجزیه می‌کنند)، برای جلوگیری از آسیب‌های مرتبط با استخوان استفاده می‌شود.
از این طریق مانع از تشکیل، عملکرد و بقای استئوکلاست‌ها می شود. این امر باعث کاهش تجزیه استخوان و افزایش تراکم و استحکام استخوان در لایه بیرونی و لایه اسفنجی داخلی استخوان می شود.
برای درمان کدام سرطان‌ها داروی اکسجوا Xgeva تجویز می‌شود؟
از پرولیا برای درمان انواع مختلفی از سرطان استفاده می‌شود. به ویژه سرطان‌هایی که متاستازهای استخوانی را شامل می‌شوند یا نیاز به تقویت استخوان دارند. این سرطان‌ها عبارتند از:
نقش درمانی اکسجوا در سرطان سینه با متاستازهای استخوان
داروی اکسجوا Xgeva برای افراد مبتلا به متاستاز استخوان ناشی از سرطان سینه تجویز می‌شود. متاستازهای استخوانی زمانی اتفاق می‌افتند که سلول‌های سرطان سینه به استخوان‌ها گسترش می‌یابند. در چنین شرایطی برای کمک به سلامت استخوان بیمار در طول فرآیند درمان از پرولیا استفاده می‌شود.
سرطان پروستات با متاستاز استخوانی
تجویز داروی اکسجوا برای افرادی که متاستازهای استخوانی ناشی از سرطان پروستات دارند نیز تشخیص متداولی است. مشابه سرطان سینه، سرطان پروستات می‌تواند به استخوان‌ها سرایت کند و پرولیا برای درمان آسیب‌های مربوط به استخوان در این بیماران استفاده می‌شود.
نقش درمانی در مولتیپل میلوما
پرولیا در درمان مولتیپل میلوما که نوعی سرطان موثر بر سلول‌های پلاسما در مغز استخوان است، نیز استفاده می‌شود و معمولا برای تقویت استخوان‌ها در افراد مبتلا به این بیماری استفاده می‌شود.
سرطان استخوان ثانویه
به طور کلی دنوزوماب Denosumab، یک داروی درمانی هدفمند برای درمان سرطان ثانویه استخوان به شمار می‌آید. سرطان استخوان ثانویه به سرطانی اطلاق می‌شود که از محل اولیه خود به استخوان‌ها گسترش یافته است. این دارو در چنین مواردی به مدیریت عوارض مربوط به آسیب بافت‌های استخوانی کمک می‌کند.
تومورهای سلول غول پیکر اما خوشخیم
این دارو در بزرگسالان و برخی از کودکان برای درمان تومورهای سلول غول پیکر استفاده می‌شود. این نوع از تومورها معمولا غیرسرطانی و خوشخیم هستند که می توانند در استخوان ها ایجاد شوند و برای کاهش سرعت تجزیه استخوان در این موارد تجویز می‌شود.
نحوه صحیح استفاده از اکسجوا
داروی اکسجوا به‌صورت زیر جلدی در بازو، بالای ران یا شکم تزریق می‌شود. معمولا دریافت دارو هر 4 هفته یکبار به مدت 6 ماه ادامه می‌یابد. برای درمان تومور سلول غول پیکر استخوان یا برای هیپوکلسمی خون، برنامه تزریق کمی متغیر است. ممکن است دوزهای اضافی یک بار در هفته در هفته های دوم و سوم در ماه اول درمان تجویز شود.
بیشترین اثرگزاری زمانی خواهد بود که دریافت دارو به‌صورت منظم انجام شود. بنابراین به خاطر بسپارید که پرولیا را هر 4 هفته یک بار دریافت کنید. تنظیم ریمایندر یا یادآور روی گوشی همراه برای این موضوع بسیار مفید است.
همچنین در پاره‌ای از اوقات نیاز است از مکمل های کلسیم و ویتامین D استفاده شود. بنابراین توصیه‌های کادر درمان و پزشک معالج خود را به دقت دنبال کنید.
عوارض داروی اکسجوا
در ابتدا توجه به این نکته ضروری است که طبق تشخیص پزشک متخصص، مزایای اکسجوا برای شما بیشتر از خطر عوارض جانبی آن است. بسیاری از افرادی که از این دارو استفاده می‌کنند، عوارض جانبی جدی را تجربه نکرده‌اند.
عوارض شایع
دنوزوماب ممکن است باعث کاهش سطح کلسیم شود، به خصوص اگر مشکلات کلیوی دارید. کلسیم و ویتامین D را طبق دستور پزشک مصرف کنید. (همچنین به بخش نحوه استفاده مراجعه کنید.) پزشک قبل از اولین تزریق و در طول درمان آزمایش خون کلسیم را تجویز می کند.
اگر علائم کمبود کلسیم مانند: اسپاسم/گرفتگی عضلانی، تغییرات ذهنی/خلقی (مانند تحریک پذیری یا گیجی)، بی حسی/ سوزن سوزن شدن (به ویژه در اطراف لب/دهان یا در انگشتان دست/پا)دارید، سریعا به پزشک خود اطلاع دهید. ضربان قلب نامنظم، سرگیجه شدید، غش و تشنج از دیگر عوارض داروی اکسجوا است.
این دارو می تواند بر سیستم ایمنی بدن شما تاثیر بگذارد. احتمال ابتلا به عفونتی جدی مانند عفونت پوست، گوش، معده، روده یا مثانه را بالا می‌برد. در صورت بروز هر گونه علائم عفونت، مانند تب و لرز، قرمزی، تورم، حساسیت، گرم شدن پوست (با یا بدون چرک)، درد شدید شکم، گوش درد، ترشح گوش یا مشکل شنوایی فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
سوزش ادرار یا ادرار صورتی و خون آلود از دیگر عوارض مصرف داروی اکسجوا است. در صورت داشتن هر گونه عوارض جانبی جدی، از جمله: درد فک، درد جدید یا غیرعادی در ناحیه ران، لگن، کشاله ران، درد استخوان، درد مفاصل، درد عضلانی، فورا به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض غیرشایع داروی اکسجوا
پس از قطع درمان با این دارو، احتمال شکستگی استخوان، از جمله استخوان‌های ستون فقرات، افزایش می‌یابد. بدون مشورت با پزشک خود مصرف این دارو را قطع نکنید. اگر درمان شما متوقف شد، با پزشک خود در مورد مصرف داروی جایگزین، صحبت کنید.
واکنش آلرژیک بسیار جدی به داروی اکسجوا، نادر است. با این حال، در صورت مشاهده علائم واکنش شدید آلرژیک از جمله: بثورات پوستی، خارش، تورم (مخصوصا در صورت/زبان/گلو)، سرگیجه شدید، مشکلات تنفسی، فورا به پزشک مراجعه کنید. دنوزوماب می تواند باعث مشکلات پوستی مانند خشکی، پوست‌ریزی، قرمزی، خارش، برجستگی‌ها، لکه‌های کوچک یا تاول شود.
توجه کنید که موارد ذکر شده، لیست کاملی از عوارض جانبی احتمالی نیست. اگر متوجه اثرات دیگری شدید که در موارد بالا ذکر نشده است، با پزشک معالج یا پزشک داروساز خود تماس بگیرید.
تداخلات دارویی اکسجوا
تداخلات دارویی در مورد تمامی داروها باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند. داروهایی که با اکسجوا تداخل دارند ممکن است اثرات زیر را در پی داشته باشند:
- اثر آن را کاهش دهند.
- بر مدت زمان اثرگذاری آن تاثیر بگذارند.
- عوارض جانبی آن را افزایش دهند.
- در صورت مصرف با این دارو تأثیر کمتری داشته باشند.
تداخل بین دو دارو همیشه به این معنی نیست که شما باید مصرف یکی از داروها را قطع کنید. با این حال، گاهی اوقات این محدودیت، ناگزیر از انجام آن هستید. در مورد نحوه مدیریت تداخلات دارویی اکسجوا حتما با پزشک خود صحبت کنید.
داروهای رایجی که ممکن است با این دارو تداخل داشته باشند عبارتند از:
- عوامل کلسیمیمتیک مانند سیناکلست
- عوامل شیمی درمانی، مانند سیکلوفسفامید، متوترکسات، یا بلئومایسین
- کورتیکواستروئیدها (مانند پردنیزون یا دگزامتازون)
- داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (مانند آزاتیوپرین، سیکلوسپورین یا تاکرولیموس).
جمع‌بندی
داروی اکسجوا یا دنوزوماب در درجه اول برای سرطان‌هایی که متاستازهای استخوانی را شامل می شوند، مانند سرطان سینه، پروستات و مولتیپل میلوما تجویز می‌شود. این دارو همچنین برای تقویت استخوان در افراد مبتلا به سرطان استخوان ثانویه و درمان تومورهای سلول غول پیکر کاربرد دارد.
خوانندگان سایت علمی- پزشکی بای بای سرطان لازم است به این نکته توجه کنند که داروی اکسجوا Xgeva یک درمان سرطان مستقل نیست. بلکه دارویی است که با هدف مدیریت آسیب‌های مربوط به استخوان در فرآیند درمان سرطان، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منابع:
