در اکثر مواقع از دارو درمانی و جراحی به عنوان دو روش کاربردی و موثر برای درمان اکثر سرطان‌ها یاد می‌شود. اما این که کدام سرطان و در چه شرایطی قابل جراحی است و جراح سرطان در چه مواردی از عمل جراحی برای درمان مبتلایان به سرطان استفاده می‌کند، مسائلی است که در این مقاله بای بای سرطان مورد بررسی قرار گرفته است.
جراحی چیست؟
پروسه‌ای است که در آن تومور و بافت‌های سرطانی اطراف آن به واسطه انجام عمل جراحی از بدن بیمار خارج می‌شود.
با وجود این که این متود درمانی یکی از قدیمی‌ترین روش‌های درمان سرطان است اما با این حال همچنان روشی پرکاربرد و مفید در درمان انواع سرطان‌ها است.
ممکن است با هدف خارج سازی تومورها به منظور بازگشت بدن به عملکرد سابق و یا کاهش علائم بیماری در فرد و به عنوان درمان حمایتی-تسکینی انجام شود.
علاوه بر این موارد، عمل ممکن است به دلایل زیر نیز انجام شود:
- در صورتی که بیمار سرطان داشته باشد.
- در محلی که سرطان بروز و عود پیدا کرده است.
- سرطان پخش شده باشد و یا ارگان‌های نواحی دیگری از بدن را درگیر کرده است.
عمل‌های جراحی می‌توانند در مطب پزشک، کلینیک‌های تخصصی و یا در اغلب اوقات در بیمارستان‌ها انجام شوند.
بسته به شدت و وسعت مورد نظر، عمل‌ها معمولا با استفاده از داروهای بیهوشی و یا بی‌حس کننده‌های موضعی انجام می‌شوند.
عمل جراحی در درمان سرطان
می‌تواند به دلایل مختلفی برای درمان سرطان و یا پیشگیری از انتشار بیشتر آن برای بیمار انجام شود؛ دلایلی همچون:
تشخیص:
بیوپسی، روش اصلی و قابل اطمینانی برای تشخیص انواع سرطان‌ها است. انواع متفاوتی از بیوپسی وجود دارد که در همه‌ی آنها برشی کوچک در سطح بدن بیمار ایجاد شده تا ابزارهای نمونه‌گیری از طریق آن وارد بدن بیمار شده و فرآیند بیوپسی انجام شود.
نمونه گرفته شده می‌تواند از بافت‌های کوچک تا کل تومور سرطانی بیمار باشد. بعد از انجام بیوپسی، پاتولوژیست نمونه گرفته شده را در زیر میکروسکوپ مورد بررسی‌های آزمایشگاهی قرار می‌دهد.
سطح بندی:
به این جهت انجام می‌شود که مشخص شود اندازه تومور چقدر است، آیا سرطان پخش شده است و اگر پخش شده است کدام ارگان‌ها را درگیر کرده است.
در این نوع، از لنف‌ها و گره‌های لنفاوی اطراف بافت سرطانی نمونه‌گیری می‌شود تا وجود یا عدم وجود متاستاز سرطان در فرد ارزیابی شود.
گره‌های لنفاوی، ارگانی لوبیایی شکل هستند که در مبارزه با عفونت‌ها شرکت می‌کنند و اولین جایی از بدن هستند که مورد حمله‌ی سرطان قرار می‌گیرند.
برداشتن تومور:
یک عمل شایع برای درمان سرطان است که توسط جراح سرطان قابل انجام است. در این نوع، تومور سرطانی و بافت‌های اطراف آن از بدن بیمار خارج می‌شوند.
برش‌هایی که ایجاد می‌شود، بزرگتر و عمیق‌تر از برش‌های ایجاد شده در پروسه‌ی بیوپسی هستند.
سایر کاربردهای درمان جراحی
حجم زدایی:
جراح سرطان در شرایطی نمی‌تواند کل تومور بدخیم را با عمل خارج کند، چرا که ممکن است منجر به آسیب رسیدن به ارگان‌ها و بافت‌های حیاتی بیمار شود.
در این شرایط، از این نوع استفاده می‌شود که در آن بافت تومور تا جایی که امکان دارد توسط جراح خارج می‌شود.
در ادامه از شیمی درمانی، رادیوتراپی و سایر درمان‌های جانبی برای کوچک کردن تومور پس از انجام استفاده می‌شود.
تسکینی:
هدف از انجام این عمل، کاهش عوارض جانبی ایجاد شده توسط تومور سرطانی است که در شرایطی که بیمار به سرطان پیشرفته مبتلا شده باشد، انجام این عمل باعث افزایش طول عمر بیمار خواهد شد.
ترمیمی:
عمل ترمیمی می‌تواند در رفع اثرات و عوارض جانبی ناشی از درمان سرطان موثر باشد. در بعضی مواقع این عمل همزمان با برداشتن تومور انجام می‌شود.
پیشگیری:
بیمار ممکن است عمل جراحی را به منظور کاهش ریسک بروز سرطان انجام دهد. برای مثال توده‌ای کوچک که به آن پولیپ می‌گویند ممکن است باعث بروز سرطان در فرد شود که برای پیشگیری از این مسئله این نوع عمل انجام می‌شود.
باید به این نکته توجه داشت که نوع عملی که جراح سرطان برای بیمار مناسب می‌داند، با نوع سرطان و محل ایجاد آن ارتباط مستقیم دارد.
جراح سرطان برای انواع سرطان
جراح سرطانی که عمل‌های جراحی مختص به بیماران سرطانی را انجام می‌دهد را انکولوژیست جراحی می‌نامند.
با هدف درمان سرطان، معمولا جراحی بزرگ و پردردسر خواهد بود به همین دلیل است که محققین به دنبال راهی هستند تا اثرات منفی ناشی از جراحی را در افراد کاهش دهند.
در جراحی‌های باز معمولا شکافی بزرگ ایجاد می‌شود که مدت زمان ریکاوری را طولانی‌تر می‌کند بنابراین بهتر است تا بیمار قبل از انجام توسط پزشک خود از مدت زمان و اقدامات لازم در ریکاوری مطلع شود.
در برخی مواقع، جراح سرطان می‌تواند از روشهایی استفاده کند که از تهاجم کمتری برخوردار است که در طول این نوع، از برش‌های کوچکتری نسبت به انواع عمل باز استفاده می‌شود.
در این نوع عمل، از دوربین و ابزارهای کوچک جهت برداشتن تومور استفاده می‌شود. از مزیت‌های این روش کوتاه بودن زمان ریکاوری می‌باشد.
برای حصول نتیجه بهتر، انتخاب جراح سرطان مناسب برای انجام صحیح و اثربخش این پروسه نکته‌ای حائز اهمیت خواهد بود.
انواع روش‌های جراحی
در ادامه چند نمونه از روشهایی را که کمتر تهاجمی هستند، بیان می‌کنیم:
۱- لاپاروسکوپی:
در طول لاپاروسکوپی، پزشک برش‌های کوچک متعددی در سطح بدن بیمار ایجاد می‌کند و از طریق یکی از این برش‌ها لوله‌ای نازک که در بالای آن دوربینی قرار دارد، وارد می‌شود و از طریق برش‌های دیگر ابزار جراحی وارد بدن بیمار شده تا پروسه عمل انجام شود.
نوع لاپاروسکوپی با توجه به محل متفاوت خواهد بود. همچنین امروزه این عمل جراحی از طریق بازوهای روباتیک و از راه دور نیز امکانپذیر خواهد بود.
۲- عمل با لیزر:
در این نوع از، از پرتوی نازک و پرانرژی برای از بین بردن بافت سرطانی استفاده می‌شود.
۳- کریو:
در کریو از نیتروژن مایع برای فریز کردن بافت بدخیم و تومور سرطانی استفاده خواهد شد.
۴- موس:
این نوع از عمل به طور تخصصی برای درمان سرطان پوست به کار می‌رود. جراح سرطان لایه‌ای نازک از پوست را برداشته تا در زیر میکروسکوپ بررسی شود و این نمونه گیری‌ها و لایه برداری‌ها تا جایی ادامه پیدا می‌کند که پزشک به بافت سالم بدن بیمار برسد.
۵- آندوسکوپی:
اهمیت آندوسکوپی در نمونه‌گیری از بافت سرطانی فرد است تا این نمونه توسط پاتولوژیست در آزمایشگاه مورد بررسی قرار گیرد.
همچنین از آندوسکوپی برای بررسی بافت داخلی روده، معده و مثانه نیز استفاده می‌شود. ابزار مورد استفاده در این متود، لوله‌های باریکی هستند که در بالای آن دوربینی تعبیه شده است و از طریق دهان و مقعد وارد بدن بیمار می‌شود که می‌تواند علاوه بر بررسی این نواحی، نمونه‌گیری نیز انجام دهد.
ریکاوری پس از جراحی
روند و سرعت پروسه ریکاوری ارتباط مستقیمی با نوع عمل جراحی که بر روی بیمار انجام شده است، دارد. در هر صورت مطمئن شوید که اطلاعات کافی در مورد فرآیند ریکاوری را از پزشکتان دریافت کرده باشید.
اگر جراحی طولانی باشد، بیمار ممکن است در طول جراحی برای داشتن تنفس موثر اینتوبه و لوله‌گذاری شود، به همین دلیل پس از عمل جراحی بیمار احساس درد و سوزشی در گلو خواهد داشت.
همچنین سوندهایی برای خارج کردن ادرار از مثانه به داخل کیسه ادراری برای بیمار تعبیه می‌شود که پس از اتمام عمل، تمامی این موارد از بدن فرد خارج می‌شوند تا از بروز عفونت جلوگیری شود.
ممکن است بیمار در محل عمل خود، لوله یا لوله‌هایی به نام درن داشته باشد تا مایعاتی که توسط بافتی که روی آن جراحی صورت گرفته ایجاد شده است، توسط درن از بدن بیمار خارج شود. این درن‌ها بعد از بهبود بیمار و قطع شدن تخلیه‌ی مایعات اضافی، از بدن بیمار خارج می‌شوند.
پس از انجام عمل جراحی، بیمار میلی به خوردن و نوشیدن ندارد و با کاهش اشتها رو به رو است. معده و سیستم گوارشی آخرین بخش‌هایی از بدن هستند که تاثیرات منفی داروهای بیهوشی بر روی آنها از بین می‌رود و همچنین آخرین ارگان‌هایی هستند که روند ریکاوری را طی می‌کنند.
در این شرایط بیمار تا زمانی که صداهای دستگاه گوارشی توسط پزشک شنیده نشود، اجازه غذا خوردن نخواهد داشت.
عوارض عمل جراحی
عمل مانند سایر متودهای درمانی، عوارض جانبی از خود بروز خواهد داد. این عوارض ممکن است به دلیل انجام پروسه جراحی باشد و یا به دلیل داروهای مورد استفاده در طول پروسه ایجاد می‌شود. بنابراین هر چه عمل بزرگتر و‌سنگین‌تر باشد، عارضههای جانبی ناشی از آن نیز شدیدتر خواهد بود. البته معمولا عوارض ایجاد شده تهدید کننده حیات فرد نیستند.
این عوارض شامل:
- خون‌ریزی‌های حین و بعد از عمل
- تشکیل لخته‌های خون در ارگان‌های حیاتی
- ایجاد آسیب‌های متعدد به بافت اطراف محل جراحی که به واسطه استفاده از ابزارهای مختلف ایجاد می‌شود.
- حساسیت‌های دارویی و آلرژی
- آسیب به سایر ارگان‌ها
- کند بودن روند ریکاوری
- عفونت‌های مزمنی که به واسطه تضعیف سیستم ایمنی برای بیمار ایجاد می‌شوند.
- دردهای مزمن در محل جراحی
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
