میدانیم که سرطان دو نوع خوش‌خیم و بدخیم دارد. در خصوص درمان انواع خوش‌خیم سرطان، قطعا کار پزشک بسیار راحت‌تر خواهد بود چرا که سرطان به راحتی قابل کنترل است و متاستاز نمی‌دهد اما سرطان زمانی بدخیم می‌شود که به سایر مناطق بدن منتشر می‌شود، به همین جهت درمان و کنترل آن سخت‌تر خواهد بود. در این مقاله بای بای سرطان، به یکی از سرطان‌های بدخیم تحت عنوان سرطان سارکوم یا سارکوما (سرطان دست) می‌پردازیم و انواع آن را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
سرطان سارکوم چیست؟
سارکوما زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها به طور غیرقابل توقفی رشد می‌کنند. تقریبا تمامی سلول‌های بدن توانایی سرطانی شدن را دارند و پس از سرطانی شدن نیز می‌توانند به سایر قسمت‌های بدن پخش شوند.
در این بین انواع مختلفی از تومور بافت نرم وجود دارد که همه‌ی آنها سرطانی نیستند و تومورهای خوش‌خیم زیادی در بافت نرم دیده می‌شود که توانایی پخش شدن و متاستاز به سایر قسمت‌های بدن را ندارند.
حتی بعضی از تومورهایی که در بافت نرم ایجاد می‌شوند، رفتاری بین سرطانی و غیرسرطانی دارند که به آنها تومورهای میانی بافت نرم می‌گویند اما وقتی اسم سرطان سارکوم به میان می‌آید به آن معنی است که تومور و بیماری مورد نظر سرطانی و بدخیم است.
در حقیقت، سارکوم نوعی سرطان است که در بافت‌هایی مثل استخوان و عضله ایجاد می‌شود و سارکومای استخوان و بافت نرم جزو گروه‌های اولیه این نوع بیماری هستند.
سرطان سارکوم بافت نرم میتواند در بافت‌های نرمی مثل چربی، عضله، عصب، بافت‌های فیبروزی، عروق خونی و بافت‌های عمیق پوست ایجاد شود.
این بیماری میتواند در هر جایی از بدن ایجاد شود، اگر چه بیشتر آنها در دست و پاها بروز پیدا می‌کنند؛ مثلا میتوانیم بگوییم سرطان دست اگر بدخیم باشد، نوعی سارکوما محسوب می‌شود.
در نهایت باید گفت که علت بروز این بیماری هنوز به صورت قطعی مشخص نشده است و تقریبا ناشناخته است.
انواع سرطان سارکوما
درست است که سرطان دست و پا از شایع‌ترین انواع سرطان سارکوم است اما در این بین بیش از ۷۰ نوع از سرطان سارکوم وجود دارد که درمان هرکدام با توجه به نوع، محل و سایر فاکتورها میتواند متفاوت باشد.
در ادامه به چند نوع از مهمترین سارکوماها اشاره می‌کنیم:
۱- آنژیوسارکوما:
نوعی از سرطان است که در دیواره عروق خونی و عروق لنفاوی ایجاد می‌شود. عروق لنفاوی بخش مهمی از سیستم ایمنی را تشکیل می‌دهند که باکتری‌ها، ویروس‌ها و مواد دفعی را جمع‌آوری کرده و از بدن خارج می‌کند.
این نوع از سرطان میتواند در هر بخشی از بدن به وجود آید اما بیشتر در نواحی پوست سر و گردن ایجاد می‌شود.
بروز این نوع سرطان در سایر قسمت‌های بدن بسیار نادر است اما احتمال بروز آن وجود دارد. آنژیوسارکوما بیشتر در قسمت‌هایی از بدن ایجاد می‌شود که در گذشته تحت رادیوتراپی قرار گرفته‌اند.
۲- کندروسارکوم:
کندروسارکوم نوعی نادر از سرطان است که معمولا در استخوان‌ها ایجاد می‌شود اما قادر است در بافت‌های نرم اطراف استخوان نیز بروز پیدا کند.
این بیماری بیشتر در استخوان قسمت‌های لگنی و شانه‌ها ایجاد می‌شود. این سرطان در ستون فقرات نیز میتواند رخ دهد اما احتمال وقوع آن بسیار کم است.
بیشتر کندروسارکوم‌ها به آرامی رشد می‌کنند و ممکن است هیچ علائمی ایجاد نکنند اما بعضی دیگر رشد سریعی داشته و احتمال متاستاز آنها بسیار بالا خواهد بود که همین امر باعث دشواری پروسه درمان می‌شود.
۳- لیپوسارکوما:
این نوع از سرطان نیز همچون سایرین بسیار نادر است و سلول‌های چربی را هدف قرار می‌دهد. این سرطان در دسته سارکوماهای بافت نرم قرار می‌گیرد.
لیپوسارکوما در سلول‌های چربی همه نقاط بدن میتواند رخ دهد اما احتمال بروز آن در ماهیچه‌ها و چربی‌های شکم بیشتر است.
۴- لیومیوسارکوم:
لیومیوسارکوم نوعی سرطان است که در بافت عضلانی صاف بدن بروز پیدا می‌کند. عضلات صاف در قسمت‌های زیادی از بدن وجود دارند نظیر بخش‌هایی همچون دستگاه گوارش، سیستم ادراری، عروق خونی و رحم.
ابتلا به لیومیوسارکوم اغلب در مناطق شکم و رحم اتفاق می‌افتد.
علائم سرطان سارکوم
قبل از انجام تست‌های تشخیصی مهمترین قدم برای تشخیص هر بیماری، شرح حال‌گیری از بیمار و بررسی علائم و نشانه‌هایی است که فرد تجربه می‌کند.
گاها این علائم نشان از وجود سرطان دارد که همین امر باعث می‌شود تا پزشک برای بررسی‌های بیشتر و اطمینان از وجود یا عدم وجود سرطان، تست‌های تشخیصی بیشتری را برای بیمار تجویز کند.
علائمی که بیمار مبتلا به سرطان سارکوم ممکن است از خود بروز دهد شامل موارد زیر است:
- وجود توده‌ای که از زیر پوست کاملا قابل لمس است و گاها میتواند دردناک نیز باشد.
- وجود دردهای استخوانی
- شکستگی استخوان که به صورت غیرقابل پیش بینی رخ می‌دهد یعنی در مواقعی بر اثر ایجاد آسیب‌های جزئی و یا بدون ایجاد آسیب خاصی استخوان دچار شکستگی می‌شود.
- دردهای عضلانی بخصوص در نواحی عضلات شکمی
- کاهش اشتها که کاهش وزن قابل توجهی را نیز در پی خواهد داشت.
تشخیص سارکوما
برای تشخیص سرطان دست یا سارکوما از روش‌ها و متودهای تشخیصی متفاوتی استفاده می‌شود تا با تشخیص نوع و وخامت بیماری، بهترین متود درمانی توسط پزشک متخصص برای بیمار اتخاذ شود.
متودها و روش‌های تشخیص سرطان سارکوم شامل:
۱- معاینه فیزیکی و شرح حال:
روشی برای بررسی سلامت عمومی بیمار که شامل چک کردن علائم بیماری و معاینه فیزیکی مثل لمس توده‌ها و یا وجود هر مشکل غیرطبیعی دیگر است.
همچنین بررسی سابقه پزشکی بیمار مبنی بر وجود بیماری‌های قبلی و درمان‌های صورت گرفته نیز میتواند مفید باشد.
۲- اسکن اشعه X قفسه سینه:
با استفاده از این روش، از فضای داخلی قفسه سینه و ارگان‌های داخلی بدن تصاویری تهیه می‌شود تا با بررسی آنها از وجود یا عدم وجود بیماری اطمینان حاصل شود.
۳- آزمایش خون:
در این تست با گرفتن نمونه خونی از بیمار مقدار مواد شیمیایی تولید شده توسط ارگان‌ها و بافت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
بالاتر بودن یا پایینتر بودن مقدار این مواد شیمیایی نسبت به حالت استاندارد، نشان از وجود بیماری در بدن فرد دارد.
۴- شمارش کامل خون:
در این روش نمونه خون گرفته شده از بیمار از لحاظ تعداد گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و پلاکت‌ها بررسی می‌شود و هرگونه تغییر در هرکدام از فاکتورهای ذکر شده، نشان از وجود بیماری است.
۵- سی تی اسکن:
در این متود تشخیصی تصاویری از قسمت‌های مختلف بدن بخصوص ریه، شکم و لگن تهیه می‌شود.
در طول این پروسه، مایعی حاجب از طریق ورید به بیمار تزریق می‌شود تا تصاویر گرفته شده با وضوح بیشتری تهیه شود و جزئیات بیشتری از بافت‌ها در اختیار پزشک متخصص قرار گیرد.
۶- اِم آر آی:
از اِم آر آی نیز برای تهیه تصاویر از بافت‌های پرتراکم و بافت‌های نرم بدن استفاده می‌شود. در طول این پروسه، از امواج مغناطیسی برای بررسی ارگان‌های داخلی بدن استفاده می‌شود.
علل زمینه‌ساز سرطان سارکوم
فاکتورهایی که ممکن است باعث افزایش ریسک بروز سرطان دست یا سارکوم شوند:
- بعضی از سندروم‌ها ممکن است باعث افزایش ریسک بروز سارکوما و همچنین انتقال این نوع بیماری از والدین به فرزندان شود.
- رادیوتراپی که برای درمان سایر سرطان‌ها استفاده می‌شود هم میتواند باعث افزایش ریسک بروز سرطان سارکوم در آینده شود.
- ادم لنفاوی، تورمی است که به واسطه تجمع زیاد مایع لنفاوی که به دلیل انسداد مجاری لنفاوی رخ می‌دهد، ایجاد می‌شود. این مشکل باعث افزایش ریسک بروز سرطان سارکوم، بخصوص از نوع آنژیوسارکوم، خواهد شد.
- مواد شیمیایی خاص مانند مواد شیمیایی صنعتی باعث افزایش بروز سارکومایی می‌شود که بر کبد تاثیرات منفی می‌گذارد.
- ابتلا به بیماری HPV نیز موجب افزایش احتمال بروز سرطان‌های سارکوم خواهد شد.
درمان سارکوما
سرطان دست و سارکوم معمولا به واسطه عمل جراحی درمان می‌شود. سایر متودهای درمانی ممکن است قبل و یا بعد از عمل جراحی انجام شوند.
این که پزشک متخصص چه روش درمانی را برای بیمار در نظر بگیرد، ارتباط مستقیمی با نوع سرطان سارکوم، محل و میزان وخامت آن دارد.
درمان‌هایی که برای این نوع بیماری میتوان در نظر گرفت، شامل:
- عمل جراحی:
هدف از انجام عمل جراحی، برداشتن قسمت اعظم و یا کل بافت سرطانی است. در مواقعی ممکن است لازم باشد یک دست و یا یک پای بیمار به طور کامل قطع شود تا سلول‌های سرطانی برداشته شوند یا در مواقع دیگر که برداشتن کل بافت سرطانی عملکرد ارگان را مختل می‌کند، پزشک متخصص تا جایی که میتواند بافت سرطانی را تخلیه می‌کند و در ادامه از سایر روش‌های درمانی استفاده می‌کند.
- رادیوتراپی:
در رادیوتراپی از ذرات پرانرژی مثل اشعه X برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود .از رادیوتراپی میتوان قبل، حین و یا بعد از عمل جراحی برای درمان سرطان استفاده کرد.
- شیمی درمانی:
شیمی‌درمانی نوعی درمان دارویی است که به واسطه مصرف دارو، سلول‌های سرطانی از بین می‌روند. بعضی از سرطان‌های سارکوم ممکن است نسبت به سایر سرطان‌ها بهتر به این متود درمانی پاسخ دهد.
- درمان هدفمند:
در این روش از داروهای خاصی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. قبل از شروع پروسه، پزشک تست‌های متعددی برای بررسی پاسخ دهی سرطان به این متود درمانی انجام خواهد داد.
- ایمونوتراپی:
در ایمونوتراپی از داروهای مخصوص برای افزایش قدرت سیستم ایمنی برای مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود .
ممکن است سیستم ایمنی به دلیل شباهت پروتئین‌های سلول‌های سرطانی با سلول‌های سالم نتواند این سلول‌ها را از بین ببرد اما با تقویت سیستم ایمنی به واسطه این داروها، شناسایی و مبارزه با آنها برای سیستم ایمنی تسهیل می‌شود.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
