در بین رژیم‌های متنوعی که برای حفظ سلامت و قرارگیری وزن در محدوده ایده‌آل وجود دارند، احتمالا نام رژیم کتوژنیک را بیش از سایرین شنیده‌اید. سرطان و رژیم کتو نیز از طرف دیگر ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند و در مواقعی این رژیم می‌تواند نقش پیشگیرانه و حتی درمانی در زمان ابتلا به سرطان ایفا کند.
حال قصد داریم در این مقاله‌ی بای بای سرطان به تاثیرات رژیم کتو بر سرطان و چگونگی جلوگیری از بروز این بیماری در افرادی که از رژیم کتوژنیک پیروی می‌کنند، صحبت کنیم.
رژیم کتوژنیک چیست؟
رژیم کتو یک رژیم کم کربوهیدرات و پرچرب است که در سال‌های اخیر به دلیل فواید بی‌شماری که برای سلامتی داشته است، محبوبیت بسیاری پیدا کرده است.
با کاهش شدید دریافت کربوهیدرات و افزایش مصرف چربی، بدن وارد یک حالت متابولیک به نام کتوز می‌شود. در این حالت، بدن به جای تکیه بر کربوهیدرات‌ها برای تأمین انرژی، با سوزاندن چربی‌ها انرژی موردنیاز بدن را فراهم می‌کند.
از این رو در این مقاله ریزه‌کاری‌ها و رازهای مربوط به سرطان و رژیم کتو را بررسی می‌کنیم و راهنمای جامعی برای دستیابی به سلامتی مطلوب در اختیار شما قرار می‌دهیم.
کتوز و چگونگی تاثیر آن بر بدن:
کتوز یک حالت متابولیک طبیعی بدن است که در آن بدن از چربی به عنوان منبع سوخت جایگزین کتون تولید می‌کند. وقتی مصرف کربوهیدرات‌ها محدود می‌شوند، بدن برای تولید انرژی به ذخایر چربی روی می‌آورد که این حالت منجر به کاهش وزن و بهبود سلامت متابولیک بدن می‌شود.
در کتوز، کتون‌ها را که مولکول‌هایی هستند که توسط مغز و ماهیچه‌ها برای تأمین انرژی خود از آن‌ها استفاده می‌کنند را تولید می‌کند. نشان داده شده است که این تغییر در متابولیسم، فواید سلامتی متعددی از جمله بهبود حساسیت به انسولین، کاهش التهاب و افزایش فعالیت‌های ذهنی دارد.
سرطان و رژیم کتو
رژیم کتوژنیک در جنبه‌های مختلف سلامتی نویدبخش و موثر بوده است اما مزایای بالقوه آن برای بیماران سرطانی نوید یک آینده روشن در زمینه درمان سرطان را می‌دهد.
یکی از دلایل اصلی این است که سلول‌های سرطانی در درجه اول برای نیازهای انرژی خود به گلوکز متکی هستند و با استفاده از رژیم کتوژنیک و کاهش در دسترس بودن گلوکز، اعتقاد بر این است که ممکن است سرعت رشد و تکثیر سلول‌های سرطانی کاهش یافته و یا به طور کامل متوقف شود.
علاوه بر این، رژیم کتوژنیک با کاهش التهاب، بهبود حساسیت به انسولین و بهبود عملکرد میتوکندری مرتبط است که همگی ممکن است بتوانند در حمایت از روند درمان بیماران سرطانی و سرطان تاثیرگذار باشند.
تحقیقات در خصوص رژیم کتوژنیک و درمان سرطان:
در حالی که ایده استفاده از رژیم کتوژنیک به عنوان یک درمان کمکی برای درمان سرطان نسبتا جدید است، تحقیقات گسترده‌ای پیرامون این رژیم صورت گرفته است که پتانسیل این متود و تاثیرات آن بر بیماران سرطانی را بررسی می‌کند.
چندین مطالعه بالینی انجام شده بر روی مدل‌های حیوانی نتایج امیدوار کننده‌ای را نشان داده‌اند و این نتایج بیانگر آنند که رژیم کتوژنیک می‌تواند رشد تومور را مهار کند و کارایی درمان‌های مرسوم سرطان مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی را افزایش دهد.
علاوه بر این، تعداد محدودی از کارآزمایی‌های بالینی نیز به نتایج مثبتی در این خصوص رسیده‌اند که نشان می‌دهد رژیم کتوژنیک ممکن است پاسخ درمانی و بقای بیماران را در زمان ابتلا به سرطان بهبود بخشد.
رژیم کتوژنیک در بیماران سرطانی
اجرای رژیم کتوژنیک در طول درمان سرطان مستلزم توجه دقیق و راهنمایی متخصصان مراقبت‌های بهداشتی است. همکاری نزدیک انکولوژیست با یک متخصص تغذیه در طول پروسه درمان سرطان برای ایجاد یک برنامه غذایی فردی که نیازهای تغذیه‌ای خاص بیمار را برآورده می‌کند، ضروری است.
علاوه بر تمامی این موارد، نظارت دقیق بر پارامترهای موجود در خون و عوارض جانبی احتمالی، اطمینان از ایمنی و اثربخشی این رویکرد غذایی نیز بسیار مهم است.
ترکیب رژیم کتوژنیک با سایر درمان‌های سرطان:
در حالی که رژیم کتوژنیک به خودی خود بسیار تاثیرگذار و مفید است، مهم است که توجه داشته باشید که این رژیم یک متود درمانی مستقل و جدایی برای درمان سرطان نیست.
در عوض، سرطان و رژیم کتو باید به عنوان یک درمان مکمل در نظر گرفته شود که می‌تواند همراه با درمان‌های مرسوم سرطان به کار گرفته شود.
با ترکیب رژیم کتوژنیک با شیمی درمانی، پرتو درمانی و ایمونوتراپی می‌توان پروسه درمان را تسریع کرده و یا نتایج آن را بهبود بخشید که در نهایت بهبود کلی شرایط عمومی فرد و درمان سرطان را در پی دارد.
عوارض جانبی و ملاحظات رژیم کتوژنیک برای بیماران سرطانی
مانند تمامی متودهای درمانی و یا رژیم‌های غذایی سخت گیرانه‌ای که در صورت تداوم باعث آسیب‌های شدیدی در افراد می‌شوند، ارتباط سرطان و رژیم کتو نیز ممکن است دارای عوارض جانبی بالقوه و ملاحظاتی باشد که باید در نظر گرفته شوند.
برخی از افراد مبتلا به سرطان ممکن است پس از شروع این رژیم علائم خاصی را تجربه کنند که می‌تواند آزار دهنده باشد؛ این علائم اولیه شامل خستگی، سرگیجه و مشکلات گوارشی خواهند بود.
علت اصلی بروز این علائم، عدم سازگاری بدن با وضعیت متابولیک جدیدی است که برای فرد به وجود آمده است و فرد نتوانسته است که به درستی خود را با آن وفق دهد.
علاوه بر تمامی این موارد ذکر شده، استفاده طولانی مدت از رژیم کتوژنیک ممکن است مشکلاتی را برای فرد به وجود بیاورد.
این مشکلات از نظر کمبود مواد مغذی و پیامدهای اجتماعی که می‌تواند برای فرد داشته باشد، بیمار را با چالش‌هایی رو به رو می‌کند.
بنابراین برای بیماران سرطانی بسیار‌مهم است که از حمایت و نظارت مداوم متخصصان مراقبت‌های بهداشتی برای اطمینان از اجرای ایمن و پایدار رژیم کتوژنیک برخوردار باشند.
اثربخشی رژیم کتوژنیک در بیماران سرطانی
درحالی که تحقیقات علمی بینش‌های ارزشمندی را در مورد مزایای بالقوه سرطان و رژیم کتو در جهت درمان این بیماری ارائه می‌دهد، به همان اندازه مهم است که داستان‌های موفقیت آمیز بودن این رژیم و توصیفات افرادی را که از نزدیک شاهد نتایج مثبت به کارگیری رژیم کتوژنیک در درمان سرطان بوده‌اند را در نظر بگیریم.
بسیاری از بیماران سرطانی، پس از گنجاندن رژیم کتوژنیک در پروسه درمان سرطان خود، پیشرفت‌هایی را در کیفیت زندگی، پاسخ به متودهای درمانی سرطان و رفاه کلی خود گزارش کرده‌اند.
تمامی این داستان‌ها و تجربیات به عنوان منبع الهام و انگیزه برای دیگر کسانی است که ممکن است این رژیم غذایی را به عنوان بخشی از سفر درمان سرطان خود در نظر بگیرند.
همانطور که در این قسمت به آن پرداخته شد، هدف از استفاده و به کارگیری از رژیم کتوژنیک محدود کردن مصرف گلوکز و کربوهیدرات‌ها است؛ چرا که طبق گفته‌ی متخصصین، گلوکز منبع اصلی تأمین انرژی و تغذیه سلول‌ها بخصوص سلول‌های سرطانی است.
بنابراین در صورتی که مصرف این منابع محدود شوند، سلول‌های سرطانی دیگر به رشد خود ادامه نخواهند داد و با استفاده از سایر متودهای درمانی می‌توان به طور کامل سلول‌های سرطانی را از بین برد.
لازم به ذکر است، این نوع رژیم غذایی به طور گسترده در جامعه شناخته شده نیست و نیازمند آگاه‌سازی و آموزش گسترده است.
از فواید تا خطرات رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک طیف گسترده‌ای از فواید را هم برای کاهش وزن و هم برای سلامت کلی افراد ارائه می‌دهد. یکی از مزایای اصلی رژیم غذایی، توانایی آن در کاهش وزن و پایین آوردن آن است.
هنگامی که بدن در حالت کتوز قرار می‌گیرد، به یک دستگاه چربی‌سوز تبدیل می‌شود که با سوزاندن چربی‌های اضافی بدن برای تأمین انرژی منجر به کاهش وزن قابل توجه در افراد می‌شود؛ بخصوص در نواحی که چربی‌ها بیشتر در آن جا تجمع پیدا می‌کنند مانند چربی‌های نواحی شکم و ران.
علاوه بر این، مشخص شده است که رژیم کتوژنیک حساسیت به انسولین را بهبود می‌بخشد و آن را به ابزاری موثر برای مدیریت و پیشگیری از دیابت نوع ۲ تبدیل می‌کند.
از دیگر مزایای رژیم غذایی کتوژنیک می‌توان به تاثیر متقابل سرطان و رژیم کتو، کاهش التهاب، بهبود عملکرد مغز و افزایش سطح انرژی بدن اشاره نمود.
خطرات بالقوه و عوارض جانبی رژیم غذایی کتوژنیک:
در حالی که رژیم کتوژنیک فواید بسیار زیادی دارد، مهم است که از خطرات و عوارض جانبی احتمالی آن نیز آگاهی کافی داشته باشیم. یکی از شایع‌ترین عوارض جانبی رژیم کتوژنیک، آنفولانزای کتو است که می‌تواند در عرض چند روز یا چند هفته اول در خلال سازگاری بدن با متود جدید غذا خوردن و تغذیه فرد رخ دهد.
علائم آنفولانزای کتو می‌تواند شامل خستگی، سردرد، حالت تهوع و تحریک پذیری باشد. همچنین مهم است توجه داشته باشید که رژیم کتوژنیک ممکن است برای همه افراد مناسب نباشد؛ به خصوص برای کسانی که از شرایط پزشکی خاصی رنج می‌برند، مانند افراد مبتلا به بیماری‌های کبدی و یا پانکراتیت.
به باور متخصصین، بهتر است قبل از شروع هرگونه تغییر رژیم غذایی یا سبک زندگی جدید، مشورت‌های لازم با افراد متخصص صورت گیرد تا از مفید و مناسب بودن سبک غذایی برای فرد اطمینان حاصل شود.
راهنمای قدم به قدم شروع رژیم کتوژنیک
شروع رژیم کتوژنیک می‌تواند ترسناک و دلهره‌آور به نظر برسد اما با دانش و آمادگی مناسب می‌توان از مزایای این رژیم بهره‌مند شد. در ادامه به یکسری نکات راهنمایی کننده اشاره شده است که قدم به قدم افراد را به سمت شروع یک رژیم کتوژنیک صحیح هدایت می‌کند:
۱. قبل از شروع رژیم کتوژنیک، زمانی را برای آموزش اصول و دستورالعمل‌های رژیم اختصاص دهید. نسبت‌های صحی چربی ها و کربوهیدرات‌های مواد غذایی را یاد بگیرید، انتخاب‌های غذایی و چالش‌های بالقوه‌ای را که ممکن است پیش بیاید را درک کنید.
۲. برای جلوگیری از وسوسه شدن و خوردن غذاهای ناسالم، بهتر است تمامی غذاهای پرکربوهیدرات را از یخچال، قفسه‌ها و به طور کلی از رژیم غذایی حذف کنید.
غذاهایی که مناسب رژیم کتوژنیک هستند شامل آواکادو، آجیل، غلات، چربی‌های سالم مانند روغن نارگیل و روغن زیتون را بیشتر در رژیم غذایی خود به کار ببرید.
۳. تمامی افرادی که قصد شروع یک رژیم کتوژنیک را دارند باید یک برنامه غذایی هفتگی برای خود ایجاد کنند که شامل انواع غذاهایی باشد که مناسب رژیم کتو است.
این روند به شما کمک می‌کند تا در مسیر رعایت رژیم لغزش نداشته باشید و همچنین اطمینان حاصل کنید که تمامی مواد مغذی لازم را دریافت می‌کنید.
۴. به تدریج مصرف کربوهیدرات خود را طی یک دوره چند روزه کاهش دهید تا بدن خود را با شرایط جدید تنظیم کند. این امر به کاهش عوارض و همچنین کاهش احتمال بروز آنفولانزای کتو کمک می‌کند.
۵. مانند تمامی رژیم‌های غذایی و توصیه‌های متخصصین تغذیه، جهت هیدراته ماندن بدن و تقویت فرآیند سیستم سم‌زدایی بدن، در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید.
۶. بهتر است میزان مصرف غذا، نسبت درشت مولکول‌های مغذی و احساسی که در طول رعایت رژیم غذایی دارید را به طور دقیق پیگیری کنید؛ چرا که این امر به شما کمک می‌کند تا در صورت نیاز تنظیمات غذایی لازم را انجام دهید و اطمینان حاصل کنید که در مسیر درستی قرار دارید.
با دنبال کردن و رعایت تمامی این مراحل ذکر شده، می‌توانید به صورت اصولی از رژیم کتوژنیک استفاده کنید و از مزایای فراوان آن بهره‌مند شوید.
چه غذاهایی را می‌توان در رژیم کتوژنیک مصرف کرد؟
همانطور که می‌دانید رژیم کتوژنیک بر مصرف غذاهایی متمرکز است که کربوهیدرات کم و چربی‌های سالم بالایی دارند. در اینجا چند نمونه از غذاهای مجاز در رژیم کتوژنیک آورده شده است:
- چربی‌های سالم:
چربی‌های سالمی همچون آووکادو، روغن نارگیل و روغن زیتون که همگی منابع عالی از چربی‌های سالم هستند، می‌توانند در رژیم کتوژنیک مورد استفاده قرار گیرند.
- پروتئین:
منابع با کیفیت پروتئین مانند تخم مرغ، ماهی، مرغ و دام‌هایی که از علف و منابع فیبر زیاد تغذیه می‌کنند برای حفظ توده عضلانی و سلامت کلی در رژیم کتوژنیک ضروری هستند.
- سبزیجات غیرنشاسته‌ای:
سبزیجات برگ‌دار مانند کلم بروکلی، گل کلم، کدو سبز و فلفل دلمه‌ای همگی حاوی کربوهیدرات کمی در خود هستند و از طرف دیگر منبع غنی از فیبر نیز محسوب می‌شوند که همین امر موجب می‌شود تا این موادهای غذایی گزینه بسیار مناسبی برای رژیم کتوژنیک باشند.
- آجیل و غلات:
بادام، گردو، دانه چیا و دانه‌های کتان همگی دارای میزان کربوهیدرات بسیار کمی بوده و همچنین حاوی چربی‌های سالم بسیار بالایی نیز هستند که آن‌ها را به یک گزینه عالی به عنوان میان وعده در رژیم غذایی کتوژنیک تبدیل می‌کند.
- میوه‌های کم‌کربوهیدرات:
انواع توت‌ها مانند توت فرنگی، زغال اخته و تمشک، کربوهیدرات بسیار کمی دارند و می‌توان از آن‌ها در رژیم کتوژنیک به میزان متعادل استفاده نمود.
توجه به این نکته مهم است که هنگام مصرف این غذاها در رژیم غذایی کتوژنیک، کنترل مصرف کربوهیدرات‌ها و مواد غذایی مضر یک امر ضروری است.
از طرف دیگر، باید به میزان کالری مصرفی نیز توجه ویژه‌ای شود تا از بروز چاقی جلوگیری شود. درست است که تمامی مواد غذایی ذکر شده سالم هستند اما حاوی مقدار زیادی کالری نیز می‌باشند لذا مهم است که افراد مراقب کالری دریافتی خود باشند و در مصرف این مواد غذایی زیاده‌روی نکنند.
چه غذاهایی را نمی‌توان در رژیم کتو مصرف نمود؟
به منظور دستیابی به کتوزیس و حفظ آن، اجتناب از مصرف غذاهای خاصی که دارای کربوهیدرات بالا هستند، بسیار مهم و ضروری است. در ادامه به چند مورد از مواد غذایی که در رژیم کتوژنیک باید از مصرف آن‌ها خودداری شود، اشاره می‌کنیم:
- غلات و نشاسته:
گندم، برنج، جو و سایر غلات و همچنین غذاهای تهیه شده از تمامی این موارد ذکر شده مانند نان، ماکارونی و غلات سرشار از کربوهیدرات هستند و افرادی که از رژیم کتوژنیک استفاده می‌کنند باید از مصرف این مواد غذایی پرهیز کنند.
- غذاهای شیرین:
از مصرف شکر، عسل، شربت افرا و سایر شیرین کننده‌ها باید دوری شود؛ زیرا این طیف از مواد غذایی می‌توانند به سرعت سطح قند خون را افزایش دهند و فرد را از حالت کتوز خارج کنند.
- میوه‌های پرکربوهیدرات:
در حالی که می‌توان در خلال رژیم کتو میوه‌هایی که حاوی کربوهیدرات کمی هستند را تا حد اعتدال مصرف نمود اما باید از مصرف میوه‌هایی که غنی از کربوهیدرات هستند مانند موز، انگور و پرتقال در رژیم کتوژنیک خودداری شود.
- حبوبات:
لوبیا، عدس، نخود و سایر حبوبات سرشار از کربوهیدرات هستند و در زمان رژیم کتوژنیک منع مصرف دارند.
- الکل:
نوشیدنی‌های الکلی به ویژه آن‌هایی که ترکیبات قند و کربوهیدرات بالایی دارند باید در زمان رژیم کتوژنیک حذف شوند؛ زیرا این محصولات غذایی می‌توانند مانع کاهش وزن شوند و افرادی که از رژیم کتو استفاده می‌کنند را نیز از کتوز خارج کنند.
در نهایت با اجتناب از تمامی این غذاهای پرکربوهیدرات، می‌توانید از مزایای رژیم کتوژنیک استفاده کرده و کاهش وزن زیادی را تجربه کنید.
5 نکته برای داشتن یک رژیم کتوژنیک موفق
دستیابی و حفظ کتوز گاهی اوقات می‌تواند چالش برانگیز باشد اما با رعایت این نکات می‌توانید آن را به یک سبک زندگی پایدار و موفق تبدیل کنید:
1- صبور باشید:
زمان می‌برد تا بدن شما با استفاده از چربی به عنوان منبع اصلی سوخت و ساز و انرژی اولیه خود سازگار شود؛ بنابراین باید صبور باشید و به بدن خود زمان بدهید تا با این نوع رژیم سازگار شود.
2- ثابت قدم بمانید:
هنگام پیروی از رژیم غذایی کتوژنیک، ثابت قدم بودن از نکات مهم و کلیدی است؛ لذا به برنامه غذایی و سبک زندگی کلی خود پایبند باشید تا به موفقیت بلند مدت برسید.
3- هیدراته بمانید:
نوشیدن آب کافی برای حفظ کتوز و حمایت از سلامت کلی شما بسیار مهم است؛ از این رو سعی کنید که در طول روز حداقل ۸ لیوان آب بنوشید.
4- خواب را در اولویت قرار دهید:
داشتن خواب با کیفیت و کافی برای سلامت کلی و مدیریت وزن امری ضروری است؛ برای بهره‌مندی از فواید رژیم کتوژنیک ، ۷ تا ۹ ساعت خواب در شبانه روز می‌تواند مفید باشد.
5- استرس را مدیریت کنید:
استرس مزمن می‌تواند مانع کاهش وزن دلخواه شما شود و همچنین امکان دارد بر توانایی شما برای ماندن در کتوزیس تاثیر بگذارد.
برای غلبه بر این شرایط استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا یا تمرینات تتفس عمیق در کاهش میزان استرس مفید خواهند بود.
رژیم کتو همراه با ورزش
همانطور که می‌دانید ورزش جزء ضروری یک سبک زندگی سالم است و می‌تواند در رژیم کتوژنیک گنجانده شود. در حالی که برای رسیدن به کتوز، ورزش کردن و فعالیت بدنی ضروری نیست اما فعالیت بدنی منظم می‌تواند مزایای رژیم غذایی را افزایش دهد و از سلامت کلی و بهبود فرد حمایت کند.
ورزش به ساخت توده‌های عضلانی بدون چربی، بهبود حساسیت به انسولین و افزایش مصرف انرژی کمک می‌کند که تمامی این موارد برای مدیریت وزن و سلامت کلی مهم هستند.
هنگام پیروی از یک رژیم غذایی کتوژنیک، مهم است که تمریناتی را انتخاب کنید که از آن‌ها لذت برده و این تمرینات به شکلی باشند که با اهداف تناسب اندام و کاهش وزن شما همسو باشند.
برخی از نمونه‌های تمریناتی که می‌توانند در رژیم کتوژنیک مفید باشند عبارتند از تمرینات قدرتی، تمرینات تناوبی با شدت بالا و فعالیت‌های روزمره و سبک همچون پیاده‌روی یا شنا.
با گنجاندن ورزش منظم در رژیم کتوژنیک خود می‌توانید مزایای این رژیم غذایی را افزایش دهید و در نتیجه به سلامتی مطلوب دست یابید.
باورهای غلط در مورد رژیم کتوژنیک
رژیم کتوژنیک در سال‌های اخیر توجه زیادی را به خود جلب کرده است اما هنوز هم باورهای غلط زیادی پیرامون آن وجود دارد. در ادامه به برخی از باورهای غلط رایج در خصوص رژیم کتوژنیک می‌پردازیم:
- رژیم کتوژنیک تمام در خصوص خوردن گوشت و چربی است:
در حالی که رژیم کتوژنیک بر مصرف چربی‌های سالم تاکید دارد، مهم است که روی یک رژیم غذایی جامع که شامل انواع غذاهای غنی از مواد مغذی است، متمرکز شوید.
- رژیم کتوژنیک راه‌حل سریع برای کاهش وزن است:
درست است که رژیم کتوژنیک می‌تواند منجر به کاهش وزن سریع در مراحل اولیه شود، حفظ یک رویکرد سازگار و متعادل برای دستیابی به موفقیت طولانی مدت مهم است.
- رژیم کتوژنیک فقط برای کاهش وزن است:
در حقیقت کاهش وزن یک هدف مشترک برای بسیاری از افرادی است که از رژیم کتوژنیک استفاده می‌کنند، این رژیم مزایای سلامتی متعدد و فراتر از مدیریت وزن دارد؛ از جمله بهبود حساسیت به انسولین و افزایش درک و فهم ذهنی.
- رژیم کتوژنیک پایدار نیست:
با برنامه‌ریزی و آموزش صحیح، رژیم کتوژنیک می‌تواند یک انتخاب سبک زندگی پایدار باشد؛ بسیاری از مردم متوجه می‌شوند که که با رژیم کتوژنیک می‌توانند سطح انرژی خود را افزایش دهند و سلامت کلی خود را بهبود بخشند.
با از بین بردن این باورهای غلط رایج و دانستن نکات صحیح، می‌توانید درک بهتری از رژیم کتوژنیک و مزایای بالقوه آن به دست آورید.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان به طور جامع و کامل ارتباط سرطان و رژیم کتو و پیروی از این سبک غذایی در افراد مبتلا به سرطان را مورد بررسی قرار دادیم و دانستیم که در مواردی همراه شدن این رژیم با سایر درمان‌های سرطان، تاثیرات مطلوبی را برای بیماران در جهت رسیدن به درمان و افزایش سلامت عمومی آن‌ها اعمال کرده است.
همچنین کلیت رژیم کتوژنیک و بایدها و نبایدهای مجاز و غیرمجاز این رژیم را بررسی کرده و درنهایت باورهای رایج غلطی که در خصوص رژیم کتو وجود داشت را بررسی و تصحیح کردیم.
منابع:
