زمانی که معدهی فردی درگیر تومورهای سرطانی یا غیرسرطانی باشد و نجات کامل معده بعید به نظر برسد، گاسترکتومی به عنوان درمانی موجهتر و با هدف حفظ حداکثری معده برای بیماران انجام میشود.
اما این جراحی به چه شیوه و چگونه قابل انجام است و آیا تفاوتی با جراحیهایی که با هدف لاغری برای معده انجام میشوند، دارد یا خیر؟
در این مقالهی بای بای سرطان، ضمن پاسخ به سوالات مطرح شده، به تمامی نکاتی که لازم است در خصوص این نوع از جراحی معده و آمادگیهای قبل و پس از انجام آن بدانید، میپردازیم.
گاسترکتومی چیست؟
گاسترکتومی یک عمل جراحی است که شامل برداشتن تمام یا بخشی از معده است و معمولا برای درمان بیماریهایی مانند سرطان معده، چاقی شدید، زخم معده و حذف تومورهای غیرسرطانی استفاده میشود.
در این قسمت از مقاله، اطلاعات جامعی در مورد این جراحی شامل انواع گاسترکتومی، پروسهی جراحی، روند بهبودی و عوارض احتمالی را در اختیار شما قرار میدهیم.
درک معده و عملکرد آن:
قبل از پرداختن به جزئیات معده، درک نقش معده در سیستم گوارشی ضروری است. معده اندامی J شکل است که در قسمت فوقانی شکم قرار دارد.
وظیفه اصلی آن ذخیره و هضم غذا، شکستن و تجزیه آن به قطعات کوچکتر و مخلوط کردن آن با شیرههای گوارشی است. از معده، غذای نیمه هضم شده به سمت روده کوچک حرکت میکند، جایی که هضم و جذب موارد غذایی بیشتر انجام میشود.
دلایل انجام گاسترکتومی:
گاسترکتومی در درجه اول برای درمان سرطان معده انجام میشود. این عمل جراحی به عنوان اصلیترین گزینه درمانی برای این بیماری در نظر گرفته میشود.
علاوه بر این، گاسترکتومی ممکن است در موارد چاقی تهدید کننده زندگی، سرطان مری، زخم معده و تومورهای غیرسرطانی توصیه شود.
در هرکدام از این شرایط ذکر شده، برداشتن بخشی از معده یا تمام آن برای کاهش علائم ایجاد شده و بهبود سلامت کلی فرد ضروری خواهد بود.
انواع روشهای جراحی معده
انواع مختلفی از جراحی گاسترکتومی وجود دارد که هر کدام متناسب با نیازهای خاص بیمار متفاوت خواهد بود و پزشک متخصص در صورت صلاحدید، هر کدام از انواع عمل جراحی معده را برای بیمار در نظر میگیرد. انواع مختلف گاسترکتومی به شرح زیر است:
گاسترکتومی کامل:
این روش شامل برداشتن کامل معده خواهد بود. علاوه بر معده، غدد لنفاوی مجاور و بخشهایی از مری و روده کوچک نیز ممکن است برداشته شوند.
پس از برداشتن کامل معده، به واسطه انجام عمل جراحی دیگری مری مستقیما به روده کوچک متصل میشود تا سیستم گوارشی فرد دچار اختلال نشود و عملکرد گوارشی وی حفظ شود.
گاسترکوتومی جزئی:
در گاسترکتومی جزئی، تنها بخشی از معده برداشته میشود؛ میزان برداشته شدن بافت ارتباط مستقیمی به محل بیماری و شدت بیماری تحت درمان خواهد داشت.
بخش باقی مانده از معده به طور معمول به روده کوچک وصل شده تا عملکرد صحیح گوارشی بیمار حفظ شود و حیات فرد تهدید نشود.
گاسترکتومی اسلیو:
گاسترکتومی اسلیو در درجه اول به عنوان درمانی برای چاقی شدید انجام میشود. این عمل جراحی شامل برداشتن بخش قابل توجهی از معده به ویژه سمت چپ این ارگان خواهد بود.
در طی این عمل جراحی از معده یک ساختار لوله مانند باریکی ایجاد میشود که مقدار غذای قابل مصرف بیماران را محدود میکند. این جراحی بیشتر در افرادی که از چاقی و اضافه وزن شدید رنچ میبرند، مناسب است و باعث کاهش وزن چشمگیر و حفظ سلامتی بیمار خواهد شد.
ازوفاگوگاسترکتومی:
ابن نوع گاسترکتومی زمانی انجام میشود که سرطان ناحیهای از معده که به مری متصل میشود را درگیر کرده و تحت تاثیر قرار میدهد.
این عمل جراحی شامل برداشتن قسمت بالایی معده و بخشی از مری است. قسمتهای باقی مانده از مری به شکل لولهای باریک در میآید و دوباره به مری وصل میشود تا فرآیند گوارشی فرد با اختلال مواجهه نشود.
به طور کلی نوع گاسترکتومی که پزشک متخصص برای افراد در نظر میگیرد ارتباط مستقیمی با شرایط فرد و وسعت بیماری دارد. هرچه بیماری بیشتر پیشرفت کرده باشد، مقدار بافت درگیر شده از معده بیشتر بوده و در نتیجه بخش بیشتری از آن باید برداشته شود.
نحوه انجام جراحی؛ به دو روش باز و بسته
همانطور که پیشتر اشاره کردیم، گاسترکتومی یک عمل جراحی بزرگ است که معمولا تحت بیهوشی عمومی صورت میگیرد. به طور کلی این جراحی به دو صورت گاسترکتومی باز و گاسترکتومی لاپاروسکوپی قابل انجام خواهد بود.
در گاسترکتومی باز، بسته به محل معده، برش بزرگی در شکم یا قفسه سینه ایجاد میشود. از طریق برش ایجاد شده، پزشک متخصص دسترسی بسیار زیادی به ارگانهای داخل شکم و بخصوص معده خواهد داشت و از راه این شکاف، جراح معده و سایر بافتهای درگیر یا آسیب دیده را بر میدارد.
گاسترکتومی باز اغلب برای مواردی استفاده میشود که سرطان در معده بسیار پیشرفت کرده باشد؛ زیرا با این کار امکان برداشتن غدد لنفاوی اطراف معده نیز آسانتر خواهد بود.
از سوی دیگر، گاسترکتومی لاپاروسکوپی یک متود جراحی است که شامل ایجاد چندین برش کوچک در سطح شکم خواهد بود. از طریق این شکافهای کوچک ایجاد شده، ابزارهای تخصصی، از جمله لاپاروسکوپ با دوربین مخصوص، وارد فضای داخل شکم میشوند تا تصاویری واضح از بافت معده و تسهیل روند برداشتن قسمتی کوچک یا کل بافت معده را ایجاد کنند.
این روش مزایای بیشتری نسبت به روش باز دارد؛ برای مثال در گاسترکتومی لاپاروسکوپی بیمار درد کمتری را متحمل میشود، مدت زمان بهبودی کوتاهتری خواهد داشت و برشهای کوچکتری نیز در سطح شکم ایجاد خواهد شد که باعث تسهیل روند ریکاوری میشود.
در نهایت، انتخاب بین گاسترکتومی باز و لاپاروسکوپی به عوامل مختلفی از جمله سلامت کلی بیمار، سطح سرطان و میزان تخصص جراح بستگی دارد.
آمادگیهای پیش از جراحی گاسترکتومی
قبل از انجام عمل جراحی معده، آمادهسازی کامل برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن عمل جراحی و ایجاد بهبودی مطلوب ضروری است.
این آمادگیها شامل یک ارزیابی کامل و جامع از تاریخچه پزشکی بیمار، معاینه فیزیکی و انجام آزمایشات مختلف مانند نوار قلب (EKG)، اشعه ایکس قفسه سینه و آزمایش خون خواهد بود.
علاوه بر تمامی موارد ذکر شده، مطلع کردن تیم مراقبتی در خصوص مصرف هرگونه دارویی که ممکن است باعث تداخل در روند عمل جراحی شود و یا منجر به ایجاد آلرژی یا بروز واکنشهای نامطلوب قبلی به داروهای بیهوشی شده باشد، بسیار مهم است.
مصرف برخی از داروها مانند رقیق کنندههای خون، باید مدتی پیش از انجام عمل جراحی قطع شوند تا از بروز اختلال در عمل جراحی و یا خونریزیهای شدید جلوگیری شود.
ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی، دستورالعملهای خاصی را در خصوص روزهداری، مدیریت داروها و هرگونه اصلاح سبک زندگی پیش از انجام عمل جراحی به بیماران ارائه میدهند.
رعایت دقیق این دستورالعملها برای به حداقل رساندن خطرات و عوارض جانبی احتمالی ناشی از جراحی پیشرو، امری ضروری تلقی میشود.
قدم به قدم جراحی گاسترکتومی
در طول عمل جراحی گاسترکتومی، چندین مرحله وجود دارد که طی کردن آنها برای برای اطمینان از برداشتن ایمن و کارآمد قسمتهای درگیر معده ضروری است.
این مراحل ممکن است بسته به نوع گاسترکتومی که انجام میشود، متفاوت باشند. در ادامه به صورت کلی به این مراحل اشاره میکنیم:
۱. بیهوشی:
قبل از انجام عمل جراحی گاسترکتومی، بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد و متخصصین اطمینان حاصل میکنند که فرد در خواب است و در حین انجام عمل جراحی دردی را احساس نمیکند.
۲. برش:
جراح بسته به روش انتخابی گاسترکتومی، برشی در شکم یا قفسه سینه ایجاد میکند. این برش امکان دسترسی به معده و ساختارهای اطراف معده را فراهم کرده و امکان آسیب و خراشیدگی ارگانهای مجاور معده را به حداقل میرساند.
۳. برداشتن بافت معده:
همانطور که پیشتر گفتیم، در گاسترکتومی کامل، کل بافت معده برداشته میشود؛ این در حالی است که در گاسترکتومی جزئی، تنها قسمتهایی که درگیر سرطان شدهاند و یا آسیب جدی دیدهاند، برداشته میشوند.
در این بین، جراحان به دقت معده را از بافتهای اطراف جدا میکنند و در عین حال ساختارهای حیاتی اندام را حفظ میکنند.
۴. اتصال مجدد:
پس از برداشتن معده، بخشهای باقی مانده از دستگاه گوارش مجددا به هم متصل میشوند. این متصلسازی ممکن است شامل اتصال مستقیم مری به روده کوچک بوده و یا اتصال مجدد بافت معده باقی مانده به روده کوچک باشد.
۵. برداشتن غدد لنفاوی:
در مواردی که سرطان معده گسترش یافته باشد، غدد لنفاوی مجاور معده نیز ممکن است برای جلوگیری از گسترش بیماری برداشته شوند.
جراح با دقت تمام این غدد لنفاوی را در طول عمل گاسترکتومی شناسایی میکند و بدون وارد کردن آسیب به ارگانهای مجاور، این غدد را از بدن بیمار خارج میکند.
۶. بخیه:
پس از انجام مراحل لازم برای عمل گاسترکتومی، برشها با دقت و با استفاده از نخ بخیه یا منگنه بسته میشوند. استفاده از پانسمانهای استریل در تسریع بهبودی بسیار مفید و کاربردی خواهند بود.
در انتها باید بدانید که مدت زمان عمل گاسترکتومی بسته به پیچیدگی عمل و روشهای جراحی اتخاذ شده، میتواند متفاوت باشد.
چه کسی جراحی گاسترکتومی را انجام میدهد؟
برای اینکه فردی تحت گاسترکتومی به جهت ابتلا به سرطان قرار گیرد، لازم است تا با تیم درمانی متشکل از انکولوژیست، جراح، پزشکان داخلی و سایر افراد تیم درمان مشورت شود اما در نهایت این جراحی تحت سرپرستی جراح معده انجام خواهد شد.
مراقبتهای لازم پس از عمل گاسترکتومی
بهبودی پس از برداشتن معده فرآیندی تدریجی است که نیاز به زمان کافی و صبر بسیار دارد؛ پس از عمل گاسترکتومی، بیماران معمولا حدود یک تا دو هفته در بیمارستان بستری میمانند.
در طول این مدت، آنها ممکن است تغذیه را به صورت داخل وریدی دریافت کنند تا زمانی که بتوانند دوباره به مصرف خوراکیها از طریق دهان روی بیاورند.
از آن جایی که هضم غذا ممکن است با برداشتن قسمتی از معده یا تمام آن تحت تاثیر قرار گیرد، اصلاح رژیم غذایی ضروری بوده و فرد نمیتواند مانند گذشته تمامی مواد غذایی دلخواه خود را مصرف کند.
خوردن وعدههای غذایی کوچکتر و مکرر و همچنین پرهیز از مصرف غذاهای خاصی که ممکن است هضم آنها دشوار باشد، باید در نظر گرفته شود. به طور کلی متخصصین تغذیه بیماران را به مصرف مواد غذایی پرفیبر و سبزیجات تشویق میکنند.
همچنین ممکن است برای اطمینان از تغذیه کافی و دریافت مواد مغذی مورد نیاز بدن، مصرف مکملهای ویتامین و مواد معدنی را در دستور کار قرار دهند.
مدیریت درد، مراقبت از زخم و داشتن فعالیت بدنی کافی از جنبههای ضروری فرآیند بهبودی هستند. تیم مراقبتهای بهداشتی، راهنماییهای مناسبی را در مورد روشهای تسکین درد، نحوه تغییر پانسمان و افزایش تدریجی سطح فعالیت ارائه میدهند که متناسب با شرایط هر بیمار و سلامت عمومی افراد، این توصیهها نیز متفاوت خواهد بود.
مراجعات بعدی به پزشک برای نظارت بر پیشرفت، رسیدگی به هرگونه نگرانی و اطمینان از روند بهبودی مناسب، بسیار مهم و حیاتی خواهد بود.
عوارض جراحی معده یا گاسترکتومی
مانند هر عمل جراحی دیگری، عمل گاسترکتومی نیز خطرات و عوارض بالقوه مختص به خود را دارد. در حالی که این موارد نسبتا نادر هستند، آگاهی از آنها خالی از لطف نخواهد بود. برخی از عوارض مهم جراحی گاسترکتومی عبارتند از:
عفونت:
عفونتهای محل جراحی ممکن است پس از برداشتن معده رخ دهند. مراقبت مناسب از زخم و رعایت اصول بهداشتی میتواند در به حداقل رساندن این خطرات کمک کننده باشد و از ایجاد آسیبهای ثانویه پیشگیری کند.
خونریزی:
خطر خونریزی در حین یا بعد از عمل، همواره وجود دارد؛ جراحان اقدامات احتیاطی لازم را برای به حداقل رساندن خونریزی انجام میدهند و بیماران را به طور اختصاصی و دائمی بعد از عمل جراحی، تحت نظر خواهند داشت.
نشت:
در برخی موارد، نشت مایعات از محلی که معده برداشته شده یا محلی که معده دوباره به روده باریک متصل شده است، امکان دارد رخ دهد. این عارضه میتواند منجر به عفونت و سایر عوارضی شود که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارند.
کمبودهای تغذیهای:
گاسترکتومی میتواند بر توانایی بدن در جذب برخی مواد مغذی تاثیر بگذارد و منجر به بروز کمبودهای شدید ویتامین و مواد معدنی در بیماران شود.
استفاده ازمکملهای ویتامین و مواد معدنی ممکن است برای جلوگیری از عوارضی مانند کمخونی و ضعف استخوانها ضروری باشند.
سندرم دامپینگ معده:
این وضعیت زمانی رخ میدهد که غذا خیلی سریع از معده به سمت روده کوچک حرکت کند. علائم سندرم دامپینگ ممکن است شامل حالت تهوع، اسهال و گرفتگی عضلات شکم باشد و اصلاح رژیم غذایی، میتواند به مدیریت این سندرم و علائم ناشی از آن کمک کند.
مهم است که قبل از انجام عمل جراحی گاسترکتومی معده، بیماران در مورد عوارض احتمالی با تیم مراقبتهای بهداشتی خود صحبت کنند کرده و نسبت به این عوارض آگاه باشند.
تیم مراقبتی اطلاعات و راهنماییهای دقیقی را برای به حداقل رساندن خطرات جراحی و تسریع و تسهیل هرچه بیشتر روند ریکاوری، ارائه خواهند داد.
تغییر سبک زندگی پس از جراحی معده
برداشتن تمام یا قسمتی از معده، به این معنی است که بیماران باید به رژیم غذایی و تغذیهی روزانهی خود توجه زیادی داشته باشند. معده ارگانی است که علاوه بر هضم غذا، وظیفهی جذب بعضی ویتامینها و مواد معدنی را نیز دارد.
بخشی از معده و یا سیستم گوارشی که بعد از عمل جراحی باقی میماند، پس از گذشت زمانی تمامی وظایف سایر بخشهای معده که دیگر وجود ندارند را کسب میکند؛ برای مثال اگر قسمتی از معده که وظیفه جذب مواد معدنی و ویتامینها را بر عهده داشت، برداشته شود، بخش باقی مانده معده با گذشت زمان وظایف بخش برداشته شده را نیز انجام خواهند داد اما به میزان بسیار کمتر.
از آنجایی که پس از انجام عمل گاسترکتومی کارایی معده کاهش چشمگیری خواهد داشت، لازم است که بیماران میزان کالری، ویتامینها و مواد معدنی کافی روزانه خود را مصرف کنند تا وزن آنها در محدوده ایدهآل باقی بماند و سلامتی فرد به خطر نیوفتد.
بسیاری از افراد پس از انجام عمل جراحی گاسترکتومی جهت درمان سرطان معده، میزان قابل توجهی وزن از دست میدهند که کاهش وزن شدید در مدت زمان کوتاه، میتواند تهدید کننده حیات فرد باشد.
راههای مختلفی وجود دارد که افراد میتوانند نحوه تغذیه خود را تغییر دهند تا مطمئن شوند که ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت میکنند.
این تغییرات ممکن است نشان دهنده روشی متفاوت از تعامل با غذا نسبت به آن چه که بیشتر افراد قبل از عمل جراحی به غذا خوردن عادت دارند، باشد.
نکات بهبود تغذیه پس از عمل گاسترکتومی
برای کسانی که نیاز به حفظ وزن در محدوده ایدهآل و یا افزایش وزن دارند، تغییر وعدههای غذایی میتواند در این مسیر کمک کننده باشد. در ادامه به چند نکته پیرامون مواد غذایی و تغذیه اشاره میکنیم که در مسیر حفظ وزن میتوانند برای بیماران مفید باشد.
- بیماران باید غذای با کیفیت در دسترس داشته باشند و تا جایی که ممکن است به خود، گشنگی ندهند؛ بنابراین زمانی که این افراد از خانه دور هستند، باید برای صرف غذای خود در طول روز برنامهریزی کنند.
همراه داشتن تنقلات سالم و پرکالری هنگام خروج از خانه، بخش مهمی از کالریهای مورد نیاز و مواد مغذی ضروری بدن را تأمین میکند.
- بیماران میتوانند پس از عمل جراحی گاسترکتومی، وعدههای غذایی کوچک در تعداد دفعات بیشتر بخورند؛ چرا که عمل جراحی باعث کاهش حجم معده شده که همین امر موجب میشود که افراد نتوانند بهره کافی از سه وعده غذایی اصلی در طول روز ببرند.
به همین دلیل بهتر است این افراد به جای خوردن سه وعده اصلی، چندین وعده غذایی کوچکتر در طول روز بخورند. برای برخی ممکن است این طور به نظر برسد که اگر در تمام روز در حال غذا خوردن باشند، دچار اضافه وزن میشوند اما واقعیت چیز دیگری است.
- چگالی کالری بسیار مهم است؛ هنگام فکر کردن و برنامهریزی وعدههای غذایی برای یک روز یا هفته، میزان کالری هر وعده غذایی باید در نظر گرفته شود.
متعادل کردن کالری دریافتی در طول روز و اطمینان از دریافت کالری کافی در هر وعده غذایی مهم است. همچنین انتخاب نوشیدنیهایی که دارای مواد مغذی و کالری لازم بیماران است، میتواند به رفع نیازهای تغذیهای روزانه کمک کند.
نوشیدن شیر یا جایگزینهای شیر، آبمیوه یا اسموتی میتواند علاوه بر دریافت مایعات کافی بدن در طول روز، مقدار کالری و ویتامینهای موردنیاز بیماران را نیز فراهم کند.
- در ابتدای پروسه پساگاسترکتومی متخصص تغذیه ممکن است دستورالعملهایی را در مورد این که کدام غذاها را باید خورد و یا از خوردن کدام غذاها باید صرف نظر کرد، ارائه دهد.
با گذشت زمان این لیست میتواند گسترش پیدا کند و غذاهای بیشتری را میتوان به رژیم غذایی این افراد اضافه نمود.
تسکین درد پس از گاسترکتومی
همانطور که میدانیم گاسترکتومی یک عمل جراحی نسبتا سنگین است؛ بنابراین انتظار میرود که روند بهبودی و ریکاوری نیازمند زمان زیادی باشد، به طوری که بیماران تا یک الی دو هفته پس از عمل جراحی، باید در بیمارستان تحت نظر باشند.
تسکین درد بعد جراحی:
این طبیعی است که بیماران بعد از عمل جراحی معده، احساس ناراحتی و درد داشته باشند و برای کنترل و تسکین این مشکل، پزشک متخصص داروهای مسکن تجویز کند.
تیم مراقبتی بیماران، داروهای مسکن مورد نیاز را در بیمارستان در اختیار آنها قرار میدهد تا با استفاده از آن بیماران بتوانند تا حدودی درد خود را تسکین دهند.
در صورتی که این داروها در تسکین درد و چالشهای پس از عمل جراحی تاثیر گذار نباشند، بهتر است که افراد این مسئله را با پزشک متخصص خود در میان بگذارند.
برخی از بیماران پس از جراحی گاسترکتومی ممکن است علاوه بر استفاده از داروهای مسکن در بیمارستان، پس از بازگشت به خانه نیز به مصرف این داروها نیاز داشته باشند.
بازگشت به فعالیتهای روزانه پس از عمل گاسترکتومی
طبق توصیه جراح گاسترکتومی، بیماران باید در کمتر از ۲۴ ساعت پس از انجام عمل جراحی شروع به حرکت کنند؛ زیرا این کار خطر ایجاد لخته خون را کاهش داده و با افزایش گردش خون اکسیژندار در بدن بیماران، روند بهبودی و ریکاوری سریعتر طی خواهد شد.
پیادهروی از جمله فعالیتهای مفید برای بیمارانی است که گاسترکتومی انجام دادهاند؛ چرا که هم بر روی بهبود گردش خون تاثیر میگذارد و همچنین به جلوگیری از ایجاد یبوست در این افراد کمک خواهد کرد.
بیماران پس از بازگشت به خانه باید به مدت ۶ هفته از کار خود مرخصی بگیرند و استراحت کنند. در این مدت باید از انجام هرگونه فعالیت شدید اجتناب کرده و تا زمانی که پزشک متخصص به آنها اجازه نداده است، اجازهی رانندگی و یا برقراری رابطه جنسی را ندارند.
متخصصین به بیمارانی که تازه از بیمارستان مرخص شدهاند، توصیه میکنند حداقل تا ۱۴ روز اول پس از مرخص شدن از بیمارستان، از حمام کردن خودداری کنند تا از ایجاد آسیب در بخیهها و بروز عفونت جلوگیری شود.
شروع غذا خوردن پس از جراحی معده
در روزهای اولیه پس از برداشتن معده، ممکن است بیمار نیاز به تغذیه وریدی داشته باشد که یعنی فرد به دلیل این که نمیتواند از طریق خوردن غذا، مواد مغذی مورد نیاز بدن خود را تأمین کند، تغذیه مایع از طریق IV وارد جریان خون بیماران میشود.
در عوض در برخی از بیماران، غذا از طریق شکم آنها مستقیما وارد روده میشود؛ هضم این موضوع که افراد نمیتوانند مثل قبل غذا بخورند، شاید در ابتدا سخت باشد اما به مرور زمان به آن عادت میکنند.
اکثر بیماران میتوانند ظرف یک هفته تا ده روز پس از عمل جراحی، شروع به خوردن غذا کنند. به بیماران توصیه میشود که بلافاصله پس از انجام عمل جراحی معده، از خوردن غذاهای پرفیبر خودداری کنند؛ زیرا این غذاها باعث میشود که احساس سیری کاذبی داشته باشند و واجب است تا میزان فیبر دریافتی این بیماران رفته رفته افزایش یابد.
کلام آخر
در این مقالهی بای بای سرطان تلاش کردیم تا به تمامی سوالات شما در خصوص جراحی گاسترکتومی، از زمان جراحی تا ریکاوری پس از آن، پاسخ دهیم.
امیدواریم بتوانید با خواندن این مطالب در جهت ارتقای سلامتی و کاهش نگرانی و استرس خود در زمان جراحی گاسترکتومی بکاهید.
منابع
4 پاسخ
عالی ،،کامل و امیدوار کننده
ممنون از همه دست اندرکاران گرداوری و تحقیق
ممنون از نظر ارزشمند شما 🌹
توضیحات کامل بود ممنون
خواهش میکنم. موفق باشید