سرطان چشم و سرطان پلک، از جمله سرطانهای کمتر شناختهشده هستند که گاهی تا مراحل پیشرفته نیز بدون علامت خاصی پیش میروند. از آنجایی که چشم یکی از حساسترین و حیاتیترین اعضای بدن است و نقش مهمی در درک جهان پیرامون دارد، هرگونه اختلال در آن میتواند کیفیت زندگی فرد را بهشدت تحت تأثیر قرار دهد. در این مقاله از وبسایت «بای بای سرطان»، قصد داریم نگاهی جامع و علمی به انواع سرطان چشم و پلک، علائم هشداردهنده، روشهای تشخیص و درمان، و همچنین راهکارهای پیشگیری داشته باشیم. اگر به دنبال آگاهی بیشتر برای مراقبت از بینایی خود یا عزیزانتان هستید، این مطلب را از دست ندهید.
سرطان چشم چیست؟
این سرطان با روند سرطانی شدن سلول های چشم شروع می شود و در بدترین حالت، به ایجاد توده و انتشار آن به سایر نواحی ختم می شود.
سرطان چشم بر اساس نوع سلول های درگیر، انواع مختلفی دارد.
سرطان ملانوم، از شایع ترین انواع سرطان چشم است. در حقیقت، ملانوم سرطانی است که توسط تولید کننده های رنگدانه یا همان ملانوسیت ها ایجاد می شود.
بیشتر ملانوم ها در پوست اتفاق می افتد اما احتمال ایجاد شدن آنها در نقاط دیگر بدن، از جمله چشم نیز وجود دارد.این سرطان در سلول های تولید کننده رنگدانه به وجود می آید و به سرعت پیشرفت کرده و منجر به ایجاد توده های سرطانی می گردد.
علت بروز این سرطان تا کنون، ناشناخته است اما ریسک فاکتورهایی وجود دارند که می توانند زمینه ی بروز این بیماری را فراهم کنند، در ادامه به تعدادی از آنها اشاره کرده ایم.
- افرادی که چشمانی با رنگ روشن همچون آبی، سبز و طوسی دارند ریسک ابتلای بیشتری نسبت به افرادی که دارای چشمان تیره هستند، خواهند داشت.
- سفیدپوستان نسبت به سیاهپوستان، به میزان بیشتری در خطر ابتلا به این بیماری قرار دارند.
- وجود خال های غیرمعمول یا با رنگی عجیب در بدن فرد، نیز از دیگر عوامل احتمالی ابتلا به این سرطان است.
- قرارگیری در معرض امواج UV نیز می تواند باعث ابتلا فرد به سرطان چشم شود.
- قرارگیری در معرض آفتاب و تابش شدید نور خورشید هم می تواند از عوامل زمینه ساز ابتلا به سرطان پوست و حتی سرطان چشم باشد.
- ریسک ابتلا به این بیماری با افزایش سن بیشتر می شود، به طوری که افراد بالای ۵۰ سال بیشتر به این بیماری مبتلا می شوند.
- این بیماری می تواند ارثی باشد و از طریق ژنی که از والدین به فرزندان رسیده است، باعث بروز سرطان در چشم شود.

علائم سرطان چشم
علائم سرطان چشم، معمولا واضح و قابل تشخیص نیستند و غالبا این بیماری از طریق چکاپ ها و بررسی های روتین سالانه تشخیص داده می شود.
اما با این حال علائمی وجود دارند که می توان آنها را به این سرطان نسبت داد. این علائم شامل:
- سایه، جرقه های نور یا خطوط تیز که در میدان بینایی فرد وجود دارد.
- تاری دید
- لکه های تیره در چشم که با گذشت زمان بزرگتر هم می شوند.
- کاهش بینایی کامل و یا جزئی
- برآمده شدن یک چشم
- ایجاد توده در پلک ها و یا داخل چشم که ممکن است با گذشت زمان پیشرفت کرده و بزرگ شود.
- سوزش چشمی که رفع نمی شود.
- درد در چشم و نواحی اطراف چشم که البته این علامت بسیار نادر است.
علائم گفته شده می توانند تحت تاثیر ابتلا به سایر بیماری های چشمی نیز ایجاد شوند لذا وجود این علائم در شما لزوما به معنای ابتلای شما به سرطان پلک چشم نمی باشد و توصیه می شود جهت تشخیص علت آن به متخصص مربوطه مراجعه کنید.
تشخیص سرطان چشم
تست معاینه چشم
در قدم اول، متخصصین جهت اطمینان از سلامت چشم در خصوص ابتلا به هرگونه بیماری یا سرطان پلک چشم، چشم را معاینه میکنند.
درمعاینه چشم، پزشک ابتدا عروق خونی و اعصاب بیرون چشم را بررسی می کند چرا که بزرگی هرکدام از این موارد ذکر شده، می تواند نشان از تومور یا مشکلات دیگر چشم باشد.
همچنین در صورت نیاز به معاینات بیشتر، با استفاده از ابزار و وسایل خاص، بافت داخلی چشم را نیز مورد بررسی قرار می دهند.
در ادامه، از متودهای پیشرفته تری برای تشخیص قطعی سرطان پلک چشم استفاده می شود، که این متودها شامل:
- استفاده از فراصوت، برای عکسبرداری از چشم که به وسیله ی ابزاری گرز مانند به نام ترنس دیوسر (transducer) صورت می گیرد. پزشک برای عکسبرداری، ترنس دیوسر را روی پلک چشم در حالی که چشم بسته است و یا روی سطح چشم برای عکسبرداری قرار می دهد.
- عکسبرداری از عروق داخل و اطراف تومور داخل چشم، که در این روش ابتدا مایعی رنگی از طریق بازو به درون رگ تزریق می شود و سپس به سمت چشم می رود و پس از آن، دوربینی با لنزهای خاص هر چند ثانیه از چشم عکسبرداری می کند.
- نمونه برداری از بافتی که مشکوک به وجود هرگونه بیماری و سرطان است. بیوپسی در سرطان پلک چشم کاربردی نیست اما باعث تشخیص سریع تر و قطعی تر می شود.
آزمایش سرطان چشم
پس از انجام تست های اولیه و تشخیص وجود سرطان در چشم، تست های بیشتری در جهت تشخیص متاستاز سرطان به سایر بافت های بدن، انجام می گیرد.
این تست های تشخیصی جز تست های پایه می باشند و در انواع سرطان ها کاربرد دارند.
- آزمایش خون، جهت بررسی عملکرد کبد
- اسکن اشعه X از قفسه سینه بیمار
- CT scan
- MRI
- استفاده از فراصوت برای تصویربرداری و معاینه شکم
- PET Scan
به نقل از وبسایت NHS: سرطان چشم یا Ocular cancer سالانه حدود ۸۵۰ مورد در بریتانیا تشخیص داده میشود. انواع مختلفی از این سرطانها وجود دارند، از جمله ملانوما، سرطان سلول سنگفرشی، لنفوم و رتینوبلاستوما (یک نوع سرطان کودکانه).
نقش چشمپزشک در تشخیص زودهنگام سرطان چشم
تشخیص زودهنگام، یکی از مهمترین عوامل در موفقیت درمان هر نوع سرطان، از جمله سرطان چشم است. بسیاری از تومورهای چشمی، در مراحل اولیه هیچ علامت آشکاری ایجاد نمیکنند یا علائمی مبهم دارند که بهراحتی با اختلالات بینایی رایج اشتباه گرفته میشوند. در چنین شرایطی، چشمپزشک بهعنوان خط اول تشخیص میتواند نقش بسیار مهمی در کشف زودرس و آغاز سریع درمان ایفا کند.
معاینههای سالانه؛ راهکاری ساده برای حفظ بینایی
یکی از سادهترین و موثرترین اقدامات برای تشخیص زودهنگام سرطانهای چشمی، انجام معاینات سالانه چشم نزد چشمپزشک است. این معاینهها فقط برای تعیین نمره عینک نیستند، بلکه بررسی کامل ساختار داخلی چشم، اعصاب بینایی و تغییرات ظاهری شبکیه و صلبیه را نیز در بر میگیرند. در بسیاری از موارد، پزشک در یک معاینه روتین، متوجه تودهای کوچک یا لکه غیرطبیعی در ته چشم میشود که در صورت بیتوجهی میتواند به تومور بدخیم تبدیل گردد.
تشخیص پیش از بروز علائم جدی
در مراحل اولیه، تومورهای چشمی ممکن است بدون درد، بدون تاری دید و حتی بدون تغییر در میدان بینایی باشند. اما با استفاده از ابزارهایی مانند افتالموسکوپ (ophthalmoscope) و اسلیت لمپ (slit lamp)، پزشک میتواند کوچکترین ناهنجاریها را شناسایی کند. این تشخیص زودرس، فرصت طلایی برای درمانهای سادهتر مانند لیزر یا فتودینامیکتراپی فراهم میسازد و مانع از جراحیهای گسترده یا تخلیه کامل چشم میشود.
نقش تصویربرداریهای پیشرفته: OCT و آنژیوگرافی فلورسئین
یکی از تکنولوژیهای مهم در تشخیص دقیق ضایعات داخل چشمی، OCT یا Optical Coherence Tomography است. این فناوری با استفاده از نور، تصویری مقطعی و با وضوح بالا از لایههای شبکیه ایجاد میکند. OCT به چشمپزشک این امکان را میدهد تا تغییرات ساختاری خفیف در بافت چشم را بررسی کند؛ تغییراتی که با چشم غیرمسلح یا حتی ابزارهای ساده قابل مشاهده نیستند.
از سوی دیگر، آنژیوگرافی فلورسئین روشی است که با تزریق ماده رنگی به درون رگ و ثبت تصاویر پشت سر هم از جریان خون در شبکیه، به پزشک کمک میکند تا عروق خونی غیرعادی، نشت، یا تومورهای مرتبط با جریان خون را شناسایی کند. این روش بهویژه در بررسی تومورهای شبکیه و مشیمیه کاربرد دارد.

تشخیص تفاوت میان تومور خوشخیم و بدخیم
چشمپزشکان با تجربه و آموزشدیده، میتوانند در بسیاری از موارد تفاوت میان یک توده خوشخیم مانند خال شبکیه (choroidal nevus) و تومورهای بدخیم مانند ملانوم داخل چشمی را تشخیص دهند. ترکیب معاینه بالینی، تصویربرداری پیشرفته و گاهی ارجاع به مراکز فوق تخصصی، فرآیند تشخیص را دقیقتر و سریعتر میسازد.
1- ارجاع به مراکز فوقتخصصی چشمپزشکی
در صورت مشاهده موارد مشکوک، چشمپزشک عمومی میتواند بیمار را به مراکز تخصصی برای انجام سونوگرافی چشم، MRI یا بیوپسی ارجاع دهد. در این مرحله، نقش پزشک بهعنوان هماهنگکنندهی تشخیص و درمان بسیار حیاتی است.
2- نجات بینایی با یک معاینه ساده
بسیاری از بیمارانی که چشم خود را به دلیل سرطان از دست دادهاند، ممکن بود تنها با یک معاینه زودهنگام، مسیر متفاوتی را تجربه کنند. بنابراین، آگاهیبخشی به مردم درباره اهمیت مراجعه منظم به چشمپزشک، بهاندازه درمان مؤثر اهمیت دارد. مخصوصاً افراد بالای ۵۰ سال، افراد با رنگ چشم روشن، یا دارای سابقهی خانوادگی سرطان باید این معاینات را جدیتر بگیرند.
آشنایی با سرطان پلک چشم
سرطان پلک چشم یکی از انواع نادر اما مهم سرطانهای پوستی است که ناحیهی حساس و ظریف اطراف چشم را درگیر میکند. این نوع سرطان اغلب از سلولهای سطحی پوست پلک آغاز میشود و میتواند به غدد چربی، غدد عرق یا فولیکولهای مو گسترش یابد. شایعترین نوع آن، کارسینوم سلول بازال (BCC) است که معمولاً رشد آهسته دارد اما در صورت عدم درمان، میتواند به بافتهای اطراف نفوذ کند. علائم اولیه سرطان پلک شامل توده یا زخمهای غیرقابل ترمیم، تورم، التهاب مزمن و تغییر رنگ یا ضخامت پوست پلک است.
تشخیص زودهنگام از طریق معاینه بالینی و بیوپسی اهمیت بسیاری دارد، زیرا در مراحل اولیه میتوان با جراحی ساده آن را بهطور کامل درمان کرد. استفاده از عینک آفتابی، محافظت از چشم در برابر اشعه UV و توجه به تغییرات مشکوک در ناحیه پلک، راههایی مؤثر برای پیشگیری هستند.
جدول مقایسهای سرطان چشم و سرطان پلک چشم
| ویژگیها / عوامل | سرطان چشم | سرطان پلک چشم |
|---|---|---|
| محل بروز | داخل کره چشم (شبکیه، عنبیه، مشیمیه) | روی پلک یا در بافتهای چربی و غدد اطراف چشم |
| شایعترین نوع | ملانوم داخل چشمی | کارسینوم سلول بازال (Basal cell carcinoma) |
| ریسک فاکتورهای اصلی | رنگ چشم روشن، تابش UV، ژنتیک، سن بالا | تابش UV، عفونتهای مزمن پلک، افزایش سن |
| علائم رایج | تاری دید، لکه تیره، کاهش بینایی، درد یا جرقه نوری | تورم یا توده در پلک، زخم غیرقابل ترمیم، ضخیمشدن یا تغییر رنگ پوست |
| سرعت رشد | اغلب آهسته، ولی برخی موارد سریع | معمولاً کند، اما میتواند تهاجمی باشد |
| متاستاز | میتواند به کبد، ریه یا استخوانها متاستاز دهد | بهندرت متاستاز میدهد، مگر در انواع تهاجمی |
| روشهای تشخیص | معاینه چشم، اولتراسوند، آنژیوگرافی فوندوس، MRI، PET، بیوپسی | معاینه بالینی، بیوپسی پوست، در موارد پیشرفته تصویربرداری |
| درمانهای رایج | رادیوتراپی، لیزر، جراحی (تخلیه جزئی یا کامل چشم)، فتودینامیکتراپی | جراحی برداشت ضایعه، کرایوتراپی، لیزر، در موارد پیشرفته پرتودرمانی |
| خطر از بین رفتن بینایی | بالاست؛ در موارد پیشرفته منجر به نابینایی یا تخلیه چشم میشود | بسیار پایین؛ مگر در صورت گسترش به بافت چشم |
| عوارض مهم احتمالی | گلوکوم، جداشدگی شبکیه، نابینایی، متاستاز | زخم مزمن، تغییر شکل پلک، احتمال عود ضایعه |
| پیشگیری | محافظت از چشم در برابر نور آفتاب، بررسی منظم توسط چشمپزشک | استفاده از عینک آفتابی، درمان زودهنگام ضایعات پوستی مشکوک |
درمان سرطان چشم
روش های درمان سرطان چشم، با توجه به میزان درگیری چشم، محل درگیری، اندازه تومور و میزان سلامت روحی و جسمی فرد، انتخاب می شود.
در ابتدا ممکن است توده سرطانی کوچک باشد و نیاز به درمان فوری نداشته باشد، در این شرایط پزشک درمان را زمانی شروع می کند که نشانه ای از بزرگ شدن و وخامت تومور و هرگونه علائم بدخیمی از سرطان چشم بروز پیدا کند.
رادیوتراپی (Radiation therapy):
که در این روش، از اشعه های پرانرژی مثل گاما و پروتون ها استفاده می شود تا سلول های سرطانی را از بین ببرند. رادیوتراپی بیشتر برای توده های سرطانی کوچک تا متوسط کاربرد دارد.
برای انجام رادیوتراپی، پلاکی که حاوی مواد پرتوزاست را بر روی چشم قرار می دهند و تا ۴ الی ۵ روز آن را بر روی چشم نگه می دارند تا درمان به خوبی صورت گیرد.
لیزر (Laser treatment):
استفاده از لیزر برای از بین بردن سلول های سرطانی، از دیگر روش های درمانی است که می تواند به همراه رادیوتراپی به صورت ترکیبی استفاده شود.
فتودینامیک تراپی (Photodynamic therapy):
این متود با استفاده از داروها و طول موج مشخصی از نور، سلول های سرطانی را نابود می کند.
به این شکل که داروها سلول های درگیر را نسبت به نور حساس می کنند و با تاباندن طول موجی مشخص از نور به آنها، سلولها از بین می روند.
فتودینامیک تراپی بیشتر در درمان تومورهای کوچک کاربرد دارد تا تومورهای بزرگ و بدخیم.
استفاده از سرمای مستقیم
برای از بین بردن سلول ها نیز از روشهای درمانی سرطان چشم است که خیلی شایع نیست.
عمل جراحی
آخرین روش درمانی است که با توجه به نوع سرطان، میزان وخامت آن و اندازه تومور سرطانی می توان از آن استفاده کرد. جراحی به دو روش می تواند انجام شود:
- در سرطان هایی که در مراحل اولیه قرار دارند، پزشک جراح بخشی از چشم و بافت سالم اطراف توده سرطانی را خارج می کند.
- در اشخاصی که سرطان پیشرفت کرده است و توده ها بزرگ هستند، چشم درگیر به طور کامل تخلیه می شود. در این شرایط، بعد از انجام عمل جراحی، پروتزی همرنگ و شبیه به چشم سالم شخص، ساخته و به جای چشم تخلیه شده، کار گذاشته می شود.

عوارض ابتلا به سرطان چشم
ابتلا به سرطان چشم و درمان آن، مانند ابتلا به هر بیماری دیگری، عوارضی در کنار خود ایجاد می کند. در سرطان چشم، این عوارض به موراد زیر محدود می شوند.
افزایش فشار داخل چشم یا گلوکوم
از عوارض رشد و پیشرفت سرطان چشم است که در نهایت باعث بروز قرمزی، درد و تاری دید در چشم می شود.
سرطان چشم پیشرفته
می تواند باعث از بین رفتن بینایی در چشم درگیر شود و همچنین می تواند باعث بروز مشکلات دیگری از قبیل، جدا شدن شبکیه که آن هم به خودی خود ممکن است باعث آسیب به بینایی فرد شود، می گردد.
متاستاز
گسترش بیماری از چشم به نواحی دیگر بدن مانند کبد، ریه و استخوان ها، از دیگر عوارض این بیماری خواهد بود.
سرطان پلک چشم
این سرطان می تواند نواحی اطراف چشم را نیز مورد هدف قرار دهد، که نزدیک ترین و محتمل ترین بخش، پلکها هستند.
علت های مختلفی برای ابتلا به این نوع بیماری وجود دارد اما مهم ترین آن، قرار گرفتن در معرض اشعه UV به مدت طولانی است که می تواند باعث ایجاد جهش هایی در DNA سلول های سالم پلک شود و آنها را سرطانی کند.
سرطان پلک چشم، نوعی تومور است که می تواند درون و یا بر روی پلک ایجاد شود. این تومورها، می تواند در سلولهای چربی درون پلک، غدد عرق و غدد آپوکرین که نوعی غدد عرقی است، ایجاد شود.
علائم سرطان پلک چشم:
- تغییرات ظاهری در پوست و بافت پلک
- تورم پلک
- ضخیم شدن پلک
- عفونت های مزمن پلک
- توده پخش شونده رنگی بر روی پلک
- شکافته شدن پوست پلک که بهبود پیدا نمی کند.
سرطان شبکیه در کودکان (رتینوبلاستوما)
یکی از جدیترین و در عین حال نادرترین سرطانهای چشمی که در نوزادان و کودکان خردسال رخ میدهد، رتینوبلاستوما (Retinoblastoma) است. این سرطان از سلولهای شبکیه – لایه حساس به نور در پشت چشم – منشأ میگیرد و اغلب در سنین پایین تشخیص داده میشود؛ معمولاً قبل از ۵ سالگی. تشخیص زودهنگام و اقدام سریع پزشکی، نقش حیاتی در نجات چشم و حتی زندگی کودک دارد.
نشانهی قابل توجه: لکه سفید در چشم (لکوکوریا)
رایجترین علامت رتینوبلاستوما، وجود لکهی سفید یا انعکاس سفید در مردمک چشم کودک هنگام عکسبرداری با فلاش است؛ پدیدهای که به آن لکوکوریا (leukocoria) میگویند. این علامت میتواند اولین نشانهی جدی باشد که والدین در عکسهای خانگی متوجه آن میشوند. در صورت مشاهده چنین لکهای، مراجعه فوری به چشمپزشک ضروری است.
علائم دیگر رتینوبلاستوما
سایر نشانههای احتمالی شامل انحراف چشم (لوچی)، قرمزی یا تورم بدون علت مشخص، کاهش بینایی یا تغییر در اندازه مردمکها است. توجه والدین به هرگونه تغییر ظاهری در چشم کودک، بهویژه در سالهای اولیه زندگی، میتواند نقش مهمی در تشخیص بهموقع ایفا کند.
علت رتینوبلاستوما چیست؟
رتینوبلاستوما میتواند ارثی یا غیر ارثی باشد. در نوع ارثی، کودک ممکن است ژن معیوب RB1 را از یکی از والدین به ارث برده باشد، که خطر ابتلا به این سرطان را افزایش میدهد. اگرچه نوع غیر ارثی شایعتر است، اما در هر دو حالت، بررسی ژنتیکی خانوادهها در تشخیص و پیشگیری کمککننده است.
روشهای تشخیص این سرطان در کودکان
پس از معاینه اولیه، معمولاً تصویربرداری با اولتراسوند چشمی، MRI و در برخی موارد آزمایش ژنتیکی برای تأیید تشخیص انجام میشود. از آنجایی که کودکان قادر به بیان مشکلات بینایی نیستند، این آزمایشها کمک میکنند تا بیماری در مراحل اولیه شناسایی شود.
روشهای درمان رتینوبلاستوما
بسته به اندازه و محل تومور، درمانها میتوانند شامل شیمیدرمانی هدفمند (داخلچشمی یا سیستمیک)، لیزر درمانی، کرایوتراپی (انجماد) و در موارد پیشرفته، جراحی تخلیه چشم باشند. هدف اصلی پزشکان، در درجه اول حفظ جان کودک، در مرحله بعد حفظ بینایی و در نهایت حفظ ظاهر چشم است.
پیشگیری و بررسی فرزندان خانوادههای پرخطر
در خانوادههایی که سابقه رتینوبلاستوما وجود دارد، بررسیهای ژنتیکی و غربالگری نوزاد از بدو تولد اهمیت بالایی دارد. در این موارد، معاینات چشم نوزاد توسط چشمپزشک در ماههای اول زندگی توصیه میشود تا در صورت وجود ضایعه، درمان به موقع انجام گیرد.
تصاویر سرطان چشم




توصیههای تغذیهای و سبک زندگی برای سلامت چشمها و پیشگیری از سرطان
سلامت چشم نهتنها با ژنتیک و معاینات پزشکی مرتبط است، بلکه سبک زندگی و تغذیه روزمره نیز نقش کلیدی در حفظ عملکرد بینایی و پیشگیری از بیماریهای چشمی از جمله سرطان چشم و پلک ایفا میکند. انتخاب هوشمندانه غذاها و حذف عادتهای ناسالم میتواند سلامت چشمها را در طولانیمدت تضمین کند.
غذاهای سرشار از آنتیاکسیدان؛ محافظ طبیعی چشمها
آنتیاکسیدانها ترکیباتی هستند که با خنثی کردن رادیکالهای آزاد، از آسیب سلولی جلوگیری میکنند و نقش مهمی در کاهش التهاب و خطر جهشهای سلولی دارند. رژیمی سرشار از آنتیاکسیدانها، بهویژه برای سلامت شبکیه و پیشگیری از تخریب سلولی چشم، توصیه میشود.
بتاکاروتن؛ رنگ نارنجی برای تقویت بینایی
بتاکاروتن پیشساز ویتامین A است و در سبزیجاتی مانند هویج، سیبزمینی شیرین، کدو تنبل و اسفناج یافت میشود. این ترکیب، به تقویت عملکرد شبکیه، کاهش خشکی چشم و جلوگیری از آسیبهای ناشی از نور کمک میکند. کمبود ویتامین A با کاهش دید در شب و افزایش خطر عفونتهای چشمی مرتبط است.
ویتامین C و E؛ دیوار دفاعی در برابر آسیب نوری
ویتامین C که در مرکبات، کیوی، فلفل دلمهای و گوجهفرنگی یافت میشود، با کاهش التهابات چشمی و تقویت عروق خونی چشم، نقش محافظتی دارد. ویتامین E نیز که در مغزها، آووکادو، و روغن زیتون وجود دارد، از سلولهای چشمی در برابر اکسیداسیون محافظت میکند. مصرف این ویتامینها با کاهش احتمال دژنراسیون ماکولا و آبمروارید مرتبط است.
اسیدهای چرب امگا-۳؛ تغذیه سلولهای بینایی
اگرچه در سرطانهای چشمی کمتر نقش مستقیم دارد، اما اسیدهای چرب امگا-۳ که در بذر کتان، گردو و ماهیهای چرب یافت میشود، با کاهش خشکی چشم و بهبود ساختار غشای سلولی شبکیه مؤثر است. رژیمهای کمچرب و غنی از چربیهای سالم، میتوانند وضعیت کلی سلامت چشم را بهبود دهند.
اجتناب از دخانیات و الکل؛ گام بزرگ در پیشگیری
سیگار کشیدن و مصرف الکل، از عوامل مهم در افزایش استرس اکسیداتیو بدن هستند. این مواد میتوانند باعث کاهش جریان خون در بافت چشم، تخریب سلولی، افزایش خطر دژنراسیون ماکولا و حتی تحریک فرآیندهای سرطانزا شوند. افراد سیگاری تا دو برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطانهای چشمی و بیماریهای تخریب شبکیه قرار دارند.
هیدراته ماندن؛ یک عامل ساده اما مهم
نوشیدن آب کافی، علاوه بر حفظ رطوبت قرنیه و پیشگیری از خشکی چشم، در عملکرد کلی بافتهای چشم نیز تأثیر دارد. کمآبی مزمن میتواند به خستگی چشم، تاری دید موقتی و تحریک غدد اشکی منجر شود.
سبک زندگی فعال و خواب کافی
فعالیت بدنی منظم، کنترل فشار خون و کلسترول، و خواب کافی شبانه از دیگر فاکتورهایی هستند که به حفظ سلامت بینایی کمک میکنند. افزایش جریان خون، حذف مواد سمی از بدن و تنظیم هورمونهای بدن، همه در سلامت چشم نقش دارند.
سوالات متداول درباره سرطان چشم و پلک چشم
آیا سرطان چشم میتواند باعث نابینایی کامل شود؟
بله، در مراحل پیشرفته ممکن است بینایی بهطور کامل از بین برود.
آیا سرطان پلک چشم خطرناک است؟
در صورت تشخیص زودهنگام معمولاً قابل درمان است و بهندرت تهدیدکنندهی حیات است.
آیا سرطان چشم ارثی است؟
برخی انواع آن میتوانند زمینه ژنتیکی داشته باشند.
رایجترین علامت سرطان چشم چیست؟
تاری دید یا لکههای تیره در میدان بینایی.
آیا برای تشخیص سرطان چشم باید جراحی انجام داد؟
معمولاً خیر؛ اکثر موارد با معاینه، سونوگرافی و MRI تشخیص داده میشوند.
آیا استفاده از عینک آفتابی میتواند از سرطان چشم و پلک پیشگیری کند؟
بله، محافظت از چشم در برابر اشعهی UV خطر ابتلا را کاهش میدهد.
کلام آخر
چشم دریچهای است به سوی زندگی و تجربههای ناب آن. هرچند ابتلا به سرطان چشم یا پلک ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما با آگاهی، پیگیری بهموقع و روحیهای قوی، میتوان با این بیماری مقابله کرد و حتی آن را شکست داد. آنچه اهمیت دارد، توجه به علائم اولیه، مراجعه منظم به چشمپزشک، و مراقبت از چشمها در برابر عوامل محیطی است. به خاطر داشته باشید: هیچ بیماریای قویتر از اراده شما نیست. تیم «بای بای سرطان» در این مسیر همراه شماست تا با امید، آگاهی و حمایت، راه رسیدن به سلامتی را هموارتر کنیم.





2 پاسخ
خیلی مطلب بهدرد بخوری بود؛ تشکر از اینکه این موضوع حساس رو اینقدر کامل و قابل فهم توضیح دادین 🌱
بعضی نکات برام جالب بود، مثل رتینوبلاستوما در کودکان و اهمیت معاینات ژنتیکی. فقط خواستم بدونم آیا چشمپزشکیها در منطقههای کمتر پوششیافته هم امکانات لازم برای تشخیص تصویربرداریهای پیشرفته، مثل MRI یا آنژیوگرافی فلورسئین، دارند؟ و اینکه هزینهی درمان اولیه مثل فتودینامیک تراپی و لیزر معمولا چقدره؟
خیلی خوشحالم براتون مفید بوده 🌷
در مورد رتینوبلاستوما:
🔹 امکانات تشخیصی:
در بسیاری از مناطق کمبرخوردار، چشمپزشکیها معمولاً امکانات پایه (معاینه با افتالموسکوپ یا سونوگرافی چشم) رو دارن، اما روشهای پیشرفته مثل MRI، CT یا آنژیوگرافی فلورسئین اغلب فقط در مراکز تخصصی دانشگاهی یا بیمارستانهای مرجع در شهرهای بزرگ (مثل تهران، شیراز، مشهد، اصفهان) در دسترس هست.
برای تشخیص دقیق و مرحلهبندی بیماری تقریباً همیشه بیمار باید به همین مراکز مرجع ارجاع داده بشه.
🔹 هزینهی درمانهای اولیه:
روشهایی مثل لیزر درمانی یا فتودینامیک تراپی (PDT) در ایران بسته به مرکز و نوع بیمه، هزینههای متفاوتی دارن. به طور تقریبی:
لیزر شبکیه: حدود ۵ تا ۱۰ میلیون تومان برای هر جلسه (بدون پوشش بیمه کامل).
فتودینامیک تراپی: چون داروی ورتپورفین وارداتی و گرون هست، هزینهی هر جلسه میتونه ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان یا بیشتر باشه.
خوشبختانه در بعضی مراکز دانشگاهی یا خیریه، بخش زیادی از هزینهها توسط بیمه یا حمایتهای مالی پوشش داده میشه، مخصوصاً برای کودکان.
⚠️ نکته مهم اینه که در رتینوبلاستوما، درمان سریع و تخصصی حیاتی هست. معمولاً بچهها به بیمارستانهای فوقتخصصی چشم مثل فارابی تهران یا خلیلی شیراز ارجاع داده میشن.