قطعا همه‌ی افراد از اهمیت سونوگرافی به عنوان یک روش تشخیصی سریع و کارآمد مطلع هستند. همانطور که میدانید، سونوگرافی علاوه بر تشخیص کلی بیماری‌های داخلی، روش تشخیصی کاربردی و موثری جهت تشخیص بیماری‌های زنان همچون کیست تخمدان، تنبلی تخمدان و التهابات لگن و.. است. اما سوالی که مطرح است آن است که آیا سونوگرافی قابلیت تشخیص سرطان تخمدان را دارد یا خیر. به این جهت در این مقاله بای بای سرطان قصد داریم به طور اختصاصی تشخیص سرطان تخمدان با سونوگرافی را مورد بررسی قرار دهیم.
سرطان تخمدان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
زمانی که پزشک متخصص به وجود سرطان تخمدان مشکوک می‌شود، از تست‌های تصویربرداری تشخیصی برای اطمینان از وجود و یا عدم وجود بیماری در فرد استفاده می‌شود که در ادامه به چند نمونه از این تست‌ها اشاره می‌کنیم:
1. سونوگرافی:
در سونوگرافی از امواج صوتی برای تشکیل تصاویری از فضای داخلی بدن استفاده می‌شود. در حین پروسه، وسیله‌ای به نام ترنسدیوسر بر روی شکم فرد قرار داده می‌شود که امواج صوتی را به داخل رحم و تخمدان‌ها می‌فرستد، بازتاب این امواج پس از برخورد به ارگان مورد نظر توسط ترنسدیوسر جمع‌آوری شده و توسط کامپیوتری مخصوص تبدیل به تصاویری بر روی مانیتور می‌شود.
معمولا سونوگرافی برای سرطان تخمدان و در مرحله اول تشخیص مشکلات رحمی و تخمدانی استفاده می‌شود.
2. سی تی اسکن:
سی تی اسکن برای تشکیل تصاویری از ارگان‌های داخل بدن از اشعه X کمک می‌گیرد. این تست این امکان را به متخصصین می‌دهد تا مشخص کنند که سرطان تخمدان به قسمت‌های دیگر بدن پخش شده است یا خیر.
سی تی اسکن همچنین میتواند تومورهای کوچک و بزرگی که بر روی تخمدان و یا ارگان‌های اطراف آن ایجاد می‌شود را مشخص کند.
۳. ام آر آی:
در این متود از آهن رباهایی بسیار قوی که امواج الکترومغناطیس تولید میکنند، استفاده می‌شود تا تصاویری از رحم و تخمدان‌ها تشکیل دهد.
امکان دارد در ام آر آی از مایع حاجب نیز استفاده شود که این مایع قبل از آغاز پروسه به صورت وریدی به بدن بیمار تزریق می‌شود تا تصاویر با جزئیات بیشتری از بخش‌های موردنظر حاصل شود؛ البته این تست در تشخیص سرطان تخمدان و سرطان رحم کاربرد زیادی نخواهد داشت.
بهترین تصویربرداری برای تشخیص سرطان تخمدان
مطالعات زیادی پیرامون پیدا کردن تست‌های مناسب برای تشخیص سرطان تخمدان انجام شده است اما تاکنون دست‌آوردی مفیدی حاصل نشده است.
با این حال بهترین تست‌هایی که میتوان برای بررسی لگن و تشخیص سرطان تخمدان از آنها استفاده کرد، به شرح زیر است:
تست تصویر برداری TVUS:
روش تصویربرداری تشخیصی است که از امواج فراصوت برای بررسی رحم، لولههای فالوپ و تخمدان استفاده میکنند. این امواج فراصوت به واسطه ابزاری خاص ایجاد میشوند که پزشک متخصص با قرار دادن آن در واژن شخص، پروسه تصویربرداری را آغاز میکند.
این تست در تشخیص تودهها و تومورهایی که ممکن است بر روی تخمدان و یا اطراف آن قرار داشته باشد، کمک کننده خواهد بود اما نمیتواند سرطانی و یا غیرسرطانی بودن این تودهها را مشخص کند.
آزمایش خون CA-125:
با گرفتن آزمایش خون و بررسی پروتئینی به نام CA-125 که مقدار آن در زنانی که مبتلا به سرطان تخمدان هستند بالا می‌باشد، میتوان سرطان تخمدان را تشخیص داد.
این تست همچنین میتواند در نشان دادن تاثیر روند درمان نیز موثر باشد؛ چرا که پایین آمدن سطح این پروتئین نشان از موثر بودن روند درمان سرطان تخمدان است.
یکی از نقص‌هایی که به این روش تشخیصی وارد است، آن است که مشکلات دیگری نظیر بیماری‌های اندومتریوز و یا التهابات لگنی نیز میتوانند موجب بالا رفتن سطح این پروتئین در خون شوند.
از دیگر نقایص این روش آن است که ممکن است در بعضی افراد سطح پروتئین CA-125 در صورت مبتلا بودن به سرطان تخمدان بالا نرود.
ابداع روشهای بهتر برای تشیخص سرطان تخمدان در دستور کار قرار دارد اما تا به اکنون نتیجه‌ی مطلوبی حاصل نشده است.
هیچکدام از روشهای تشخیص سرطان تخمدان بدون خطا و قطعی نیستند اما با این حال با پیشرفت تکنولوژی و روشهای تشخیصی، میزان مرگ و میر به واسطه تشخیص به موقع ابتلا به سرطان تخمدان، روند کاهشی داشته است.
آیا سونوگرافی میتواند سرطان تخمدان را تشخیص دهد؟
درست است که سونوگرافی میتواند تومورها و توده‌های موجود را تشخیص دهد اما همیشه سرطان تخمدان در سونوگرافی قابل شناسایی نخواهد بود، با این حال این متود تصویربرداری ابزاری مفید برای کمک به تشخیص این سرطان می‌باشد.
متخصصین برای تشخیص سرطان تخمدان با سونوگرافی از دو نوع اصلی سونوگرافی بهره می‌گیرند؛ نوع خارجی و نوع داخلی که در ادامه بیشتر به آنها می‌پردازیم.
سونوگرافی خارجی:
برای انجام این نوع از سونوگرافی، بیمار نباید تا چند ساعت قبل از آغاز پروسه چیزی بخورد و همچنین بهتر است که مثانه خالی باشد تا دید بهتری از فضای داخل لگن در اختیار پزشک قرار گیرد.
در ابتدای سونوگرافی، متخصص از ژلی بر روی نقطه مورد نظر استفاده میکند تا امواج فراصوت راحت‌تر از روی پوست عبور کنند.
سپس با استفاده از دستگاهی مخصوص و حرکت دادن این دستگاه بر روی پوست، تصاویری از تخمدان و رحم بر روی مانیتور ایجاد می‌شود.
این نوع از سونوگرافی برای سرطان تخمدان و امر تشخیص آن، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
سونوگرافی داخلی:
مراحل کلی انجام سونوگرافی به طور تقریبی یکسان است اما در این نوع، به جای حرکت دادن دستگاه مخصوص بر روی پوست، پروب دستگاه را از طریق واژن وارد بدن بیمار میکنند.
سونوگرافی داخلی تصاویری با جزئیات و کیفیت بهتری نسبت به سونوگرافی خارجی در اختیار متخصصین قرار می‌دهد تا از این طریق متخصصین بتوانند وجود سرطان تخمدان در سونوگرافی را تحت بررسی قرار دهند. به طوری که مشاهده نشانه‌های سرطان تخمدان در سونوگرافی داخلی برای پزشک ملموس‌تر خواهد بود.
در این متود علاوه بر نشان دادن توده‌هایی با اندازه و ساختارهای مختلف، میتوان سایر مشکلاتی که ممکن است برای تخمدان و رحم رخ دهد را نیز مشاهده کرد.
این نوع از سونوگرافی نقش موثری در تشخیص سرطان‌های تخمدان و رحم دارد و به این واسطه توانسته است که جان بسیاری از بیماران را نجات دهد اما با این وجود سونوگرافی نمیتواند نوع سرطان و یا حتی وجود سرطان را به طور کامل تایید کند.
با توجه به کاربردی‌تر بودن سونوگرافی داخلی و یا TVUS، استفاده از آن بسیار رایج‌تر است. از این متود میتوان برای تشخیص علائم و نشانه‌هایی که ممکن است سرطان‌های تخمدان از خود بروز بدهند، استفاده کرد.
سرطان تخمدان چه ویژگی‌هایی را در سونوگرافی نشان می‌دهد؟
تومورهای تخمدان‌ها با توجه به محتویات داخلی خود به اشکال متفاوتی در سونوگرافی دیده میشوند؛ برای مثال اگر تومورها متراکم باشند و به واسطه تقسیمات سلولی غیرقابل توقف سلول‌های تخمدان ایجاد شده باشند، به صورت تیره و متراکم دیده میشوند.
در صورتی که اگر در تومور و یا توده مورد نظر پر از مایع باشد، ممکن است شکل ظاهری آن در سونوگرافی متفاوت دیده شود.
یکی دیگر از دلایل مهم استفاده از این متود، بررسی تفاوت‌هایی است که بین تخمدان سالم و تخمدان سرطانی وجود دارد.
شاید نتوان تشخیص سرطان با سونوگرافی را میسر ساخت و تنها با استفاده از سونوگرافی داخلی سرطان‌های تخمدان را به صورت مستقیم تشخیص داد اما میتوان با کمک آن موارد غیرطبیعی که در تخمدان وجود دارد را مشخص کرد؛ به عنوان مثال تورم‌ها، عفونت‌ها و یا تغییرات ظاهری که ممکن است به واسطه ابتلا به سرطان تخمدان ایجاد شوند را میتوان در سونوگرافی داخلی مورد ارزیابی و بررسی قرار داد.
قوانین سونوگرافی برای تشخیص سرطان تخمدان
انجام داخلی سونوگرافی برای سرطان تخمدان یا TVUS نیازمند آمادگی خاصی نیست چرا که این پروسه سریع، ایمن و بدون عوارض جانبی است اما با وجود کم ریسک بودن این متود، فرد نیازمند کمک و همراهی شخصی برای انجام کارهای خود خواهد داشت.
برای آمادگی و بهتر انجام شدن پروسه، میتوان مواردی را رعایت کرد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:
- پوشیدن لباس‌هایی که به آسانی بتوان آنها را خارج کرد، چرا که برای انجام پروسه بیمار باید شلوار و لباس زیر خود را در بیاورد و گان مخصوص سونوگرافی بپوشد.
- در صورتی که بیمار‌در دوران پریودی خود می‌باشد، قبل از انجام پروسه بهتر است پد و یا تامپون مورد استفاده را خارج کند.
- با توجه به صحبت‌ها و دستورات پزشک، ممکن است نیاز باشد تا برای بهتر دیده شدن ارگان‌های داخلی، مثانه شما پر و یا به صورت تقریبی پر باشد که این مسئله با توجه به ارگان مورد بررسی میتواند متفاوت باشد.
- برای انجام این نوع از سونوگرافی، موهای زائد در ناحیه تناسلی نباید به میزانی باشد که انجام پروسه را برای متخصص دشوار کند بنابراین قبل از انجام این پروسه، بهتر است این دسته از مسائل بهداشتی رعایت شود.
- این پروسه دردناک نیست اما برای کسانی که آستانه تحمل درد آنها پایین است و تحمل فشارهای فیزیکی در ناحیه تناسلی را ندارند، استفاده از داروهای مسکن مانعی ندارد تا درد ناچیزی که ممکن است در طول انجام پروسه برای بیمار ایجاد شود، به حداقل ممکن برسد.
نتایج سونوگرافی برای سرطان تخمدان
نتیجه تشخیص سرطان تخمدان با سونوگرافی، توسط پزشک متخصص همان روز و پس از اتمام پروسه سونوگرافی در اختیار بیمار قرار خواهد گرفت و یا در صورت وجود مشکلی که نیازمند بررسی بیشتری است، تصاویری اختصاصی برای سونولوژیست فرستاده می‌شود.
در ادامه سونولوژیست با اطلاعاتی که نسبت به بیمار دارد و بررسی تصاویر، تشخیص نهایی خود را در اختیار بیمار قرار می‌دهد تا در صورت وجود مشکل و یا شک به وجود سرطان تخمدان در سونوگرافی، اقدامات لازم درمانی انجام شود.
نتیجه سونوگرافی یا ممکن است حاوی اطلاعات کافی برای تشخیص قطعی بیماری باشد و یا ممکن است برای قطعیت از وجود و یا عدم وجود بیماری، تست‌های بیشتری نیز به همراه آن، توصیه شود.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
