تشخیص سرطان با عکسبرداری تشخیصی

همواره برای به قطعیت رسیدن هر بیماری ای که منشا داخلی داشته باشد و نیاز به رویت اندام ها و سیستم درونی بدن باشد، انواع عکسبرداری تشخیصی انجام می گیرد. در این مقاله بای بای سرطان، هدف معرفی انواع روش های تصویربرداری پزشکی و بررسی کاربرد هر یک در تشخیص سرطان و سایر بیماری ها، خواهد بود.

تعریف عکسبرداری تشخیصی

متخصصین از عکسبرداری تشخیصی برای تصویربرداری از ارگان‌های داخل بدن استفاده می کنند. این تست‌ها، می‌توانند برای تشخیص سرطان، شدت متاستاز سرطان در بدن بیمار و پاسخ تومور سرطانی نسبت به درمان انتخابی، به کار گرفته شوند.
تصویربرداری پزشکی با استفاده از انواع مختلف انرژی (اشعه X، فراصوت، ذرات رادیواکتیو و میدان های مغناطیسی) تصاویر لازم از ارگان های داخلی بدن را برای متخصصین فراهم می کند که با بررسی آنها نوع سرطان و تاثیراتی که بر سایر ارگان های بدن گذاشته است، مشخص می شود.

کاربرد عکسبرداری تشخیصی

به شیوه های مختلفی برای بررسی و درمان سرطان و بیماری های دیگر استفاده می شود که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم:

در بعضی مواقع، از این تست‌ها برای تشخیص سرطان در مراحل اولیه ( زمانی که اندازه توده سرطانی کوچک است و هنوز پخش نشده است ) استفاده می‌کنند که به آن تشخیص اولیه یا تست غربالگری سرطان نیز می‌گویند.
متخصصین با استفاده از تصویربرداری پزشکی، در اشخاصی که علائم بالینی مشکوکی از خود بروز می‌دهند، به دنبال توده‌های بدخیم و یا غده می‌گردند تا مشخص شود علت علائم ایجاد شده سرطان است یا بیماری دیگری منجر به بروز این نشانه‌ها در فرد شده است.
تصویربرداری تشخیصی به متخصصین کمک می‌کند تا وجود توده یا تومور سرطانی را در افراد پیش‌بینی کنند، همچنین برای تایید انجام بیوپسی و نمون‌هبرداری از تومورهای سرطانی، عکسبرداری تشخیصی می‌تواند بسیار مفید باشد.
تصویربرداری پزشکی، بهترین روش تشخیصی در مشخص کردن محل و عمق توده‌های بیماری‌زا و سرطانی است تا پزشک بتواند بهترین روش درمانی را با توجه به اطلاعات به دست آمده برای فرد مبتلا، اتخاب کند.
از این تست‌ها در درمان تومورها و سرطان‌ها نیز استفاده می‌شود؛ چرا که با مشخص کردن محل بافت درگیر در بدن، تعیین می‌شود که ذرات رادیواکتیوی که برای درمان سرطان استفاده می‌شوند، باید بر کدام قسمت از بدن متمرکز باشند.
از عکسبرداری تشخیصی برای تشخیص عود مجدد سرطان پس از دوره بهبودی نیز، استفاده می‌شود.

تصویربرداری تشخیصی کجا انجام می‌شود؟

معمولا انواع عکسبرداری‌های تشخیصی توسط پزشک یا تکنسینی با مهارت‌های لازم در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های خصوصی، مطب پزشکان و مراکز تخصصی تصویربرداری، قابل انجام است.
رادیولوژیست، پزشک متخصصی است که با تفسیر تصاویر گرفته شده، گزارش نتیجه نهایی را به پزشک ابلاغ می‌کند تا اقدامات درمانی لازم را برای بیمار شروع کند.

تشخیص سرطان با تصویربرداری پزشکی

تصویربرداری‌ پزشکی، کامل و بی نقص نیستند و انواع مختلفی دارند، به همین دلیل برای تشخیص دقیق‌تر و بهتر سرطان و توده‌های سرطانی، بهتر است که چند نوع از این تست‌ها درکنار یکدیگر انجام شود تا تصویری مناسب و واضح از بافت موردنظر در دسترس پزشک قرار گیرد.

چرا که هرکدام از تست های تصویربرداری نقایصی دارند که ممکن است نتوانند باعث تشخیص دقیق سرطان و توده سرطانی شوند.

تصویربرداری تشخیصی، تنها بخشی از پروسه تشخیص و درمان سرطان است و به تنهایی نمی‌توان برای تشخیص قطعی سرطان به آنها تکیه کرد.

سابقه بیماری قبلی، معاینه فیزیکی و شرح‌حال گیری، آزمایش خون و سایر تست های آزمایشگاهی، کامل کننده پروسه تشخیص و درمان سرطان هستند.

انواع تصویربرداری تشخیصی

تست های تصویربرداری تشخیصی انواع مختلفی دارد که هرکدام به نوبه خود می تواند مفید و کاربردی باشد.

در واقع کاربرد آنها با توجه به نوع بیماری یا نیاز پزشک، می تواند متفاوت باشد. در ادامه به انواع عکسبرداری‌های تشخیصی اشاره می کنیم:

۱- سی تی اسکن (CT scan)

نوعی تصویربرداری پزشکی است که در آن با استفاده از اشعه X از همه زوایای بدن عکسبرداری می‌شود و در کامپیوتر این تصاویر، دسته‌بندی و ساماندهی می‌شوند تا تصاویری واضح و دقیق از عروق، استخوان‌ها و ارگان مورد نظر به دست آید.
کاربردهای مختلفی دارد اما به صورت اختصاصی مناسب افرادی است که دچار تصادف با ماشین و یا سایر آسیب‌ها شده‌اند و نیاز به بررسی دقیق و سریع دارند.

می‌تواند از همه بخش‌های بدن تصویربرداری کند و کاربردهای متفاوتی همچون تشخیص بیماری و آسیب‌های فیزیکی، برنامه ریزی‌های درمانی و جراحی دارد.

کاربرد سی تی اسکن

پزشک متخصص به دلایل مختلفی سی تی اسکن را برای بیمار تجویز می کند این دلایل شامل:

تشخیص اختلالات عضلانی و اختلالات استخوان مثل تومورها و شکستگی ها
مشخص کردن محل تومور، عفونت و لخته های خون
هدایت اقدامات درمانی شامل جراحی، بیوپسی و رادیوتراپی
شناسایی و نظارت بر بیماری هایی مثل سرطان، مشکلات قلبی و توده های کبدی
نظارت و بررسی تاثیرات اقدامات درمانی صورت گرفته مثل درمان های سرطان
تشخیص آسیب ها و خونریزی های داخلی

2- ام آر آی (MRI)

از دیگر روش‌های عکسبرداری، که در آن از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی که توسط کامپیوتر تولید می‌شوند، استفاده کرده و تصاویری با جزئیات از ارگان‌ها و بافت‌های داخل بدن تشکیل می‌دهد.
بیشتر دستگاه های MRI شکلی شبیه به آهنرباهای بزرگ و لوله ای دارد.

با ایجاد تغییرات موقتی در مایعات داخل سلولی، امواجی رادیویی ایجاد می‌کند که کامپیوتر با استفاده از آن، تصاویری واضح از داخل بدن نمایان می‌کند.

کاربرد ام آر آی

از MRI برای بررسی اختلالات مختلفی همچون:

اختلالات مغز و طناب نخاعی که خود شامل سکته، تومورها، MS، آسیب مغز به دلیل تروما، اختلالات چشم و گوش داخلی می‌باشد.اختلالات قلب و سیستم عروقی که شامل بررسی عملکرد و اندازه حفره‌های قلبی، ضخامت و حرکات دیواره قلب، التهاب و انسداد در عروق، اختلالات ساختاری در عروق بخصوص آئورت، می‌باشد.
اختلالات سایر ارگان‌های داخلی بدن که شامل کبد، کلیه، پانکراس، پروستات، تخمدان‌ها و طحال می‌باشد.
اختلالات استخوان و مفاصل که شامل عفونت‌های استخوان، موارد غیرطبیعی در دیسک ستون فقرات، تومور استخوان و بافت نرم، اختلالاتی که بر اثر تروما برای لیگامنت‌ها وغضروف‌ها ایجاد شده، می‌باشد.
بررسی بافت سینه در ‌خانوم‌ها، جهت بررسی وجود هرگونه سرطان در این بافت‌ها.

۳- اشعه ایکس (X-ray)

یک تصویربرداری تشخیصی سریع و بدون درد است که ساختارهای داخلی بدن بخصوص استخوان‌ها تصویربرداری می‌کند.
ذرات اشعه X از بدن عبور و مقداری نیز جذب بدن می‌شود که میزانش، به تراکم بافتی که از آن عبور کرده است، بستگی دارد.
ساختارهای متراکم مثل استخوان و فلزات، در تصاویر گرفته شده به رنگ سیاه دیده می شوند.

هوا داخل ریه‌ها به دلیل تراکم کم سفید است و عضلات و چربی با تراکم‌ نسبی که دارند به صورت طوسی در تصاویر مشخص می‌شوند.
در بعضی از تست های اشعه X از ید و باریوم برای عکسبرداری استفاده می شود تا تصاویر با جزئیات بهتری ثبت شوند.

کاربرد اشعه ایکس در عکسبرداری تشخیصی

از اشعه X برای بررسی بخش های مختلف بدن استفاده می شود که شامل:

مشاهده ی استخوان ها و دندان ها برای بررسی هرگونه شکستگی و عفونت، آرتریت ، سرطان های استخوان، پوکی استخوان و خرابی دندان ها
بررسی قفسه سینه برای یافتن عفونت های ریه و بیماری های دیگر‌ مثل پنومونی و سرطان ریه، سرطان سینه و تومورهای بافت سینه، بزرگی بیش از اندازه قلب و گرفتگی و انسداد عروق
بررسی شکم از نظر مشکلات سیستم گوارشی و همچنین بلعیدن اشیاء در کودکان و خردسالان

۴- سونوگرافی (Ultrasound)

یکی دیگر از روش های تصویربرداری پزشکی است. در این روش با استفاده از امواج فراصوت، تصاویری از ساختارهای داخلی بدن تشکیل می شود.

این تصاویر اطلاعات با ارزشی برای تشخیص و درمان مناسب نسبت به انواع بیماری ها و سرطان ها ارائه می دهد.

اکثر تست‌های فراصوت با استفاده از دستگاه‌های سونوگرافی انجام می‌شود به این صورت که از بیرون بدن، تصاویری از داخل بدن تشکیل می‌دهند.

کاربرد سونوگرافی

سونوگرافی از روش‌های عکسبرداری تشخیصی است که به دلایل و با اهداف متفاوتی انجام می‌شود که در ادامه به چند نمونه اشاره خواهیم کرد:

بررسی رحم و تخمدان ها قبل از بارداری و بررسی نوزاد و سلامت نوزاد هنگام بارداری
تشخیص بیماری های مثانه
ارزیابی فشار خون
هدایت سوزن برای بیوپسی و درمان های تومور
بررسی توده های بافت سینه
چک غده تیروئید
پیدا کردن و تشخیص مشکلات ناحیه تناسلی و پروستات
بررسی التهابات مفاصل
ارزیابی بیماری های متابولیک استخوان

سونوگرافی عکسبرداری تشخیصی بسیار ایمن است که از امواجی صوتی با فرکانس پایین در آن استفاده می‌شود. روشی مفید و کاربردی است اما محدودیتهایی دارد.

در این روش تصویربرداری پزشکی، به دلیل استفاده از امواج صوتی با فرکانس پایین، نمی‌توان از ارگان‌های عمقی بدن تصویربرداری کرد.

همچنین سونوگرافی برای عکسبرداری از استخوان‌ها و ارگان‌هایی که پر از هواست مثل ریه‌ها مناسب نمی‌باشد، چرا که امواج صوتی به طور مناسب از بین هوا عبور نمی‌کند.

بهترین آزمایش‌های تصویربرداری برای سرطان

در حقیقت نمی‌توان یکی از روش‌های عکسبرداری تشخیصی را از دیگری برتر دانست، چرا که هر کدامیک با توجه به شرایط بیمار، نوع سرطان تشخیصی و صلاح دید پزشک در جای خود کاربردی هستند، پس بهتر است در این خصوص به نظر پزشک خود اطمینان کنید.

درمقاله بهترین مرکز تصویر برداری سرطان در تهران از دیدگاه مردم را مشاهده فرمایید.