می‌دانید که بدن بیماران مبتلا به سرطان به واسطه درمان‌های دارویی و شیمی درمانی در مقابل ابتلا به عفونت بسیار ضعیف خواهد بود.
از این رو سرماخوردگی در هنگام شیمی درمانی یکی از آن مواردی است که بیماران سرطانی همیشه از ابتلا به آن واهمه دارند و به همین جهت است که اطرافیان بیمار باید اقدامات پیشگیرانه را در این رابطه به خوبی بلد باشند.
در این مقاله بای بای سرطان قصد داریم علاوه بر سرماخوردگی، انواع عفونت‌هایی که ممکن است در بدن افراد سرطانی تحت شیمی درمانی بروز یابند را نیز بررسی کرده و راه‌های پیشگیری از هر کدام را شرح دهیم.
شناخت انواع عفونت‌های رایج در بیماران سرطانی
به عنوان یک بیمار سرطانی باید بدانید که سیستم ایمنی بدن شما اغلب به دلیل خود سرطان و یا درمان‌های مربوط به آن، به خطر می‌افتد.
این مشکل بیماران را مستعد ابتلا به عفونت‌های مختلف می‌کند که ممکن است سلامت افراد را به خطر انداخته و روند درمان را پیچیده‌تر کند.
لذا پیشگیری از عفونت در حفظ سلامتی بیماران و به حداقل رساندن خطر چالش‌های بهداشتی اضافی بسیار مهم است.
عفونت‌ها می‌توانند از منابع مختلفی از جمله باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و انگل‌ها ایجاد شوند. تمامی این موارد نیز می‌توانند منجر به ایجاد عفونت‌های تنفسی، ادراری، گوارشی و با عفونت‌های خونی شوند.
برای بیماران سرطانی، عواقب ابتلا به عفونت‌ها می‌تواند شدید باشد و به طور بالقوه بر نتایج درمان و کیفیت کلی زندگی تاثیر بگذارد.
عفونت‌های رایج در بیماران سرطانی که مستعد ابتلا به آن هستند، شامل موارد زیر خواهند بود:
سیستم ایمنی بیماران سرطانی در برابر انواع خاصی از عفونت‌ها آسیب پذیرتر بوده و امکان بروز آن‌ها در این افراد بیشتر از سایرین است. برخی از عفونت‌های رایجی که باید از آن‌ها آگاه باشید، عبارتند از:
- عفونت‌های تنفسی:
از آن جایی که سیستم ایمنی بیماران سرطانی در زمان بیماری بسیار تضعیف شده است، امکان بروز ذات الریه و برونشیت می‌تواند در این افراد وجود داشته باشد و بروز این بیماری‌ها به طور ویژه برای بیماران سرطانی خطرناک خواهد بود؛ چرا که عوارض تنفسی یکی از اولین مشکلاتی است که به سراغ بیمارانی که مبتلا به عفونت‌های تنفسی هستند، می‌آید.
- عفونت‌های سیستم ادراری:
از دیگر عفونت‌های رایجی که علاوه بر سایر افراد، بیماران سرطانی را نیز درگیر می‌کند می‌توان به عفونت سیستم ادراری اشاره کرد.
به دلیل ضعف سیستم ایمنی افراد مبتلا به سرطان و با مراجعه مکرر آن‌ها به بیمارستان، این افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری قرار دارند.
- عفونت‌های خونی:
بیمارانی که برای درمان سرطان خود شیمی درمانی انجام می‌دهند، اغلب نیازمند به داشتن کاتترهای ورید مرکزی هستند که جهت تزریق مستقیم داروهای شیمی درمانی برای این افراد تعبیه شده است؛ در صورتی که مراقبت مناسب از این کاتترها انجام نشود، این افراد ممکن است دچار عفونت‌های مقاوم به درمان جریان خون شوند.
- عفونت‌های کلستریدیوم دیفیسیل:
در مواردی که بیماران مبتلا به سرطان از شیمی درمانی برای درمان سرطان خود بهره می برند، از آنتی بیوتیک‌هایی استفاده می‌کنند که ممکن است تعادل باکتری‌های روده را برهم زده و اختلالاتی در روده‌ها ایجاد کند که همین امر خطر ابتلا به عفونت‌های کلستریدیوم دیفیسیل را در این افراد افزایش می‌دهد و معمولا این عفونت به عنوان C. difficile نیز شناخته می‌شود.
نکاتی برای به حداقل رساندن سرماخوردگی در هنگام شیمی درمانی
اگر چه ممکن است انجام یکسری موارد و فرآیندها برای بیماران مبتلا به سرطان سخت و طاقت فرسا باشد اما اقداماتی وجود دارند که این افراد می‌توانند برای به حداقل رساندن خطر عفونت به عنوان یک بیمار سرطانی انجام دهند.
شاید این عقیده وجود داشته باشد که انجام این اقدامات به هیچ عنوان ضروری نیست و کاملا بیهوده است اما باید به این نکته توجه شود که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است.
در اینجا چند نکته وجود دارد که با در نظر گرفتن آن‌ها می‌توان خطر بروز عفونت و سرماخوردگی در هنگام شیمی درمانی را در بیماران سرطانی کاهش داد.
بهداشت دست‌ها را رعایت کنید:
از آنجایی که بیشتر عفونت‌های گوارشی و یا حتی تنفسی ممکن است به واسطه باکتری‌ها و میکروب‌هایی که در دست‌ها وجود دارند، بروز پیدا کنند، بنابراین بیماران مبتلا به سرطان باید دست‌های خود را مرتبا با آب و صابون به مدت حداقل ۲۰ ثانیه و به صورت اصولی بشویند تا دست‌ها از هرگونه آلودگی پاک شود.
در صورتی که این افراد آب و صابون در دسترس خود نداشته باشند، می‌توانند ار ضدعفونی کننده‌های دست و یا دستمال‌های مرطوب فاقد الکل استفاده کنند.
رعایت بهداشت تنفسی:
در صورتی که بیماران مبتلا به سرطان قرار است در محیط‌های شلوغ قرار بگیرند، بهتر است از ماسک‌های چند لایه استفاده کنند تا از میکروب‌هایی که از طریق تنفس ممکن است باعث بیماری‌زایی آن‌ها شود، دوری کنند.
چنانچه این افراد در جایی قرار دارند که شخصی سرفه و یا عطسه کرده و یا خود فرد عطسه یا سرفه دارد، باید دهان و بینی خود را با دستمال و یا آرنج خود بپوشانند تا از ورود و یا پخش شدن آلودگی‌ها در محیط جلوگیری کنند.
بیماران مبتلا به سرطان باید دستمال‌های استفاده شده و آلوده خود را دور بیاندازند و در صورتی که از دست‌ها برای پوشاندن دهان استفاده کردند، نباید دستان خود را به قسمت‌های دیگر صورتشان بزنند.
از قرارگیری در مکان‌های شلوغ خودداری کنید:
همانطور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، بیماران مبتلا به سرطان باید از قرار گرفتن در معرض جمعیت خیلی زیاد خودداری کنند.
بخصوص در فصل‌هایی که شیوع آنفولانزا و سرماخوردگی به شدت بالا است. استفاده از ماسک صورت در مکان‌های عمومی که فاصله گذاری‌های اجتماعی رعایت نمی‌شود و ممکن است چالش‌هایی را برای بیماران مبتلا به سرطان به همراه داشته باشد، ضروری است.
خود را واکسینه کنید:
بیماران مبتلا به سرطان می‌توانند با پزشک متخصص خود مشورت کنند و در صورتی که تزریق واکسن با متودهای درمان سرطان آن‌ها تداخل نداشته باشد، واکسن‌های آنفولانزا، ذات الریه و سایر بیماری‌هایی که با تزریق واکسن می‌توان از بروز آن‌ها جلوگیری نمود را تزریق کنند و از بدن خود در برابر این عوامل بیماری‌زا محافظت کنند.
ایمنی مواد غذایی را در نظر بگیرید:
از آنجایی که بسیاری از عفونت‌های گوارشی ممکن است از طریق مواد غذایی در بدن ایجاد شوند، بنابراین ایمنی مواد غذایی از موارد مهمی است که باید در نظر گرفته شود.
بیماران مبتلا به سرطان باید اطمینان حاصل کنند که غذایی مصرف می‌کنند به درستی پخته شده و به شیوه صحیحی ذخیره‌سازی شده است.
از طرف دیگر این افراد باید از مصرف غذاهای خام یا نیم پز بخصوص غذاهای دریایی و تخم مرغ خودداری کنند.
میوه‌ها و سبزیجات مصرفی نیز از جمله مواد غذایی هستند که باید به درستی شسته شوند تا از بروز عفونت‌های سیستم گوارشی و روده‌ها در بیماران سرطانی جلوگیری شود.
محیط زندگی را پاک نگه دارید:
همانطور که می‌دانید، بیماران مبتلا به سرطان سیستم ایمنی ضعیف‌تری نسبت به سایر افراد دارند؛ بنابراین باید سطوحی که مکررا لمس می‌کنند، مانند دستگیره‌های در، کلیدهای چراغ و میزها را به طور مرتب تمیز و ضدعفونی کنید تا هیچ میکروبی از طریق این سطوح وارد بدن آن‌ها نشود و عفونت ایجاد نکند.
از طرف دیگر بهتر است برای ضدعفونی سطوح و نتیجه گیری بهتر از ضدعفونی کننده‌هایی استفاده شود که توسط EPA تایید شده‌اند.
در برابر حیوانات خانگی احتیاط کنید:
درست است که حیوانات خانگی با حضورشان می‌توانند گرمی بخش خانه باشند و در بهبود شرایط، کاهش استرس و افزایش روحیه بیماران مبتلا به سرطان نقش داشته باشند اما مهم است که این افراد در مواجه با حیوانات خانگی خود بهداشت را رعایت کنند.
یعنی باید دست‌های خود را بعد از دست زدن به حیوانات خانگی خود به طور کامل با آب و صابون بشویند و همچنین بعد از تمیز کردن ظرف غذا و دفع زباله‌های آن‌ها باید محیط و دست‌های خود را به طور اصولی ضدعفونی کنند تا از ورود میکروب‌هایی که امکان دارد در بدن حیوانات وجود داشته باشند، به بدن خود جلوگیری کنند.
چگونه محیطی پاک و ایمن برای مراقبت از سیستم ایمنی بیماران سرطانی ایجاد کنیم؟
ایجاد یک محیط پاک و ایمن در به حداقل رساندن خطر عفونت و بروز سرماخوردگی در هنگام شیمی درمانی برای بیماران سرطانی بسیار مهم است؛ لذا در اینجا برخی از ملاحظات کلیدی برای تضمین یک محیط ایمن وجود دارند:
- پروتکل‌های موثر برای تمیز کردن و ضدعفونی موثر:
به طور کلی مراکز درمانی باید پروتکل‌های تمیز و ضدعفونی کردن قوی داشته باشند. سطوحی که ممکن است بیشتر از سایر قسمت‌ها تحت تماس قرار گیرد مثل نرده‌های تخت، دکمه‌های احظار پرستاری و تجهیزات پزشکی باید به طور مرتب با استفاده از محصولات مناسب و تمیز و ضدعفونی شوند.
در این بین، پیروی از دستورالعمل‌های سازنده دستگاه و اطمینان از زمان تماس کافی برای اثربخشی ضدعفونی کننده بر سطوح ضروری است.
- تهویه مناسب:
تهویه مناسب نقش تعیین کننده‌ای در کاهش انتقال عفونت‌های هوا دارد. تاسیسات مراقبت‌های بهداشتی باید جریان هوا و سیستم‌های تهویه مناسب را در اتاق‌های بیماران و اتاق‌هایی که به صورت مشترک مورد استفاده قرار می‌گیرد را تضمین کند؛ نگهداری و تمیز کردن منظم سیستم‌های تهویه برای حفظ کیفیت مطلوب هوا نیز امری حائز اهمیت است.
- اقدامات احتیاطی جداسازی:
در موارد خاص، بیماران سرطانی با عفونت‌های شناخته شده یا مشکوک ممکن است نیاز داشته باشند که در محیطی جدا و ایزوله قرار گیرند تا از سرایت عفونت به دیگران جلوگیری شود.
مراکز درمانی سرطان باید اتاق‌های ایزوله مشخصی داشته باشند که از پروتکل‌های خاصی جهت انجام اقدامات احتیاطی ایزوله، از جمله استفاده از تجهیزات حفاظت فردی، پیروی کنند.
- تأمین آب سالم:
بیماران سرطانی ممکن است در معرض خطر ابتلا به عفونت‌های ناشی از آب قرار داشته باشند. به خصوص اگر سیستم ایمنی بدنشان به واسطه بیماری و درمان‌های مرتبط با سرطان تضعیف شده باشد.
مراکز بهداشتی درمانی باید از تأمین آب سالم، آزمایش منظم آلاینده‌های محلول در آب و اجرای اقدامات مناسب تصفیه آب در صورت لزوم، اطمینان حاصل کنند.
با اجرای این اقدامات و استفاده از امکانات بهداشتی و درمانی می‌توان محیطی پاک و ایمن برای بیماران سرطانی ایجاد نمود که خطر ابتلا به عفونت‌های احتمالی را برای بیماران سرطانی به حداقل برساند.
این اقدامات به نوبه خود، نتایج بهتری را برای بیماران رقم خواهد زد و بار عفونت‌های مرتبط با مراقبت‌های بهداشتی را کاهش خواهد داد.
نقش کادر درمان در پیشگیری از بروز عفونت‌های رایج در بیماران سرطانی
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی نقش بسیار مهم و حیاتی در پیشگیری از عفونت برای بیماران سرطانی ایفا می‌کنند.
آن‌ها مسئول اجرای اقدامات کنترل عفونت، آموزش به بیماران و مراقبان و ارائه پشتیبانی و تهیه منابع لازم هستند. در ادامه به برخی از نقش‌های کلیدی که ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی و کادر درمان در پیشگیری از عفونت بیماران مبتلا به سرطان ایفا می‌کنند، اشاره می‌کنیم:
آموزش و تمرین:
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باید به بیماران سرطانی و مراقبان آن‌ها در خصوص انجام اقدامات پیشگیری از عفونت، از جمله نحوه رعایت بهداشت دست‌ها، شیوه مصرف غذای ایمن و همچنین بهداشت تنفسی آموزش دهند؛ آن‌ها همچنین باید اطلاعاتی در مورد علائم و نشانه‌های عفونت و زمان مراجعه به پزشک را به بیماران توضیح دهند.
واکسیناسیون و ایمن‌سازی:
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باید اطمینان حاصل کنند که بیماران سرطانی واکسیناسیون منظم انجام داده و ایمن‌سازی‌های توصیه شده را تریق کرده‌اند.
واکسن‌هایی مانند آنفولانزا، ذات الریه و هپاتیت B می‌توانند به محافظت از بیماران سرطانی در برابر عفونت‌های بالقوه تهدید کننده حیات کمک کنند.
نظارت و مراقبت:
کادر درمان همواره باید به طور فعال بیماران سرطانی را از نظر علائم عفونت تحت نظر داشته باشند و سیستم‌های نظارتی مناسب را برای این امر پیاده‌سازی کنند. شناسایی و مدیریت به موقع عفونت‌ها در پیشگیری از عوارض و ارتقای نتایج بهتر بیماران بسیار مهم است.
همکاری و ارتباط:
ارائه دهندگان سلامت باید با سایر اعضای تیم مراقبت‌های بهداشتی همکاری کنند تا از اجرای یک رویکرد هماهنگ برای پیشگیری از عفونت اطمینان حاصل کنند.
این مسئله شامل ارتباط منظم و به اشتراک گذاری اطلاعات در مورد شیوه‌های کنترل عفونت، شیوع بیماری‌ها و بیماری‌های عفونی در حال ظهور است.
با ایفای این نقش‌ها، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند به طور موثر در پیشگیری از بروز عفونت‌ها و همچنین محافظت از سلامت و رفاه بیماران سرطانی کمک کنند.
نکات بهداشتی برای اطرافیان بیماران سرطانی
رعایت بهداشت فردی هم برای بیماران سرطانی و هم برای مراقبین آن‌ها در جهت به حداقل رساندن خطر عفونت ضروری است. در اینجا برخی از اقدامات بهداشتی فردی وجود دارند که باید توسط اطرافیان بیماران رعایت شوند:
بهداشت دست‌ها:
بیماران سرطانی و اطرافیان آن‌ها باید دست‌های خود را با آب و صابون برای حداقل ۲۰ ثانیه به خوبی بشویند. شستن دست‌ها باید قبل یا بعد از تهیه غذا، قبل از غذا خوردن، بعد از استفاده از سرویس بهداشتی و پس از تماس با سطوح یا اشیاء بالقوه آلوده انجام شود؛ اگر آب و صابون در دسترس نباشد، می‌توان از ضدعفونی کننده دست بر پایه الکل استفاده نمود.
حمام کردن و مراقبت از پوست:
بیماران سرطانی باید به طور منظم حمام کنند و پوست خود را تمیز و خشک نگه دارند. استفاده از صابون‌های ملایم و غیرمحرک و مرطوب کردن پوست برای جلوگیری از خشکی و ترک خوردگی که می‌تواند خطر عفونت‌های پوستی را افزایش دهد، بسیار مهم است.
بهداشت دهان و دندان:
بیماران سرطانی باید با مسواک زدن دندان‌های خود را حداقل دو بار در روز و استفاده از نخ دندان یا پاک کننده بین دندانی برای از بین بردن باکتری‌ها و ذرات غذا، بهداشت دهان و دندان را رعایت کنند؛ انجام معاینات منظم دندانپزشکی نیز برای شناسایی و رفع سریع هرگونه مشکل بهداشت دهان و دندان مهم است.
البته لازم به ذکر است که کلیه اقدامات دندان پزشکی باید با هماهنگی متخصص انکولوژی بیمار صورت گیرد.
بهداشت تنفسی:
بیماران سرطانی و خانواده آن‌ها هنگام سرفه یا عطسه باید دهان و بینی خود را با دستمال یا لباس خود بپوشانند. دستمال‌های استفاده شده باید فورا دور انداخته شوند و دست‌ها نیز باید بلافاصله شسته شوند.
اگر بیماران سرطانی علائمی مانند سرفه ،تب یا تنگی نفس را تجربه کردند، باید فورا به پزشک مراجعه کنند.
با انجام این اقدامات بهداشتی فردی، مراقبان بیماری سرطانی می‌توانند خطر ابتلا به عفونت‌ها را در خود و بیمارشان کاهش داده و سلامت و رفاه کلی خود را ارتقا دهند.
واکسیناسیون و تأثیر آن در حفاظت از سیستم ایمنی بیماران سرطانی
واکسیناسیون و ایمن‌سازی بدن نقش بسیار مهمی در محافظت از بیماران سرطانی در برابر عفونت ایفا می‌کند. در ادامه برخی از واکسن‌ها و ایمن‌سازی‌های مهمی که بیماران سرطانی باید در نظر بگیرند، بررسی خواهیم کرد.
واکسن آنفولانزا:
بیماران سرطانی باید با نظر پزشک خود واکسن سالانه آنفولانزا را برای محافظت در برابر آنفولانزای فصلی دریافت کنند.
ابتلا به آنفولانزا برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، می‌تواند بسیار شدید بوده و عواقب بسیار جدی به دنبال داشته باشد اما از طرفی واکسیناسیون توانایی این را دارد که خطر عوارض مرتبط با آنفولانزا را به میزان قابل توجهی در بیماران کاهش دهد.
واکسن‌های پنوموکوک:
بیماران سرطانی به ویژه آن‌هایی که تحت درمان هستند و به واسطه سرطان و درمان‌های آن سیستم ایمنی نسبتا ضعیفی دارند، باید واکسن‌های پنوموکوک را دریافت کنند.
این واکسن‌ها از بدن در برابر ابتلا به عفونت‌های ناشی از باکتر‌ی استرپتوکوک پنومومیه مانند ذات الریه و عفونت‌های جریان خون محافطت می‌کنند.
واکسن هپاتیت B:
بیماران سرطانی که در معرض خطر ابتلا به عفونت هپاتیت B هستند باید حتما واکسن هپاتیت را دریافت کنند. هپاتیت B می‌تواند باعث ایجاد آسیب کبدی و افزایش بروز عوارض جانبی در طول درمان سرطان شود.
سایر واکسن‌ها:
بسته به سابقه پزشکی و برنامه درمانی افراد، ممکن است واکسن‌های اضافی برای آن‌ها توصیه شود. این واکسن‌ها ممکن است شامل واکسن‌های زونا، ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) و بیماری مننگوکوک باشد
برای بیماران سرطانی مهم است که با ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود برای تعیین نوع واکسیناسیون و ایمن‌سازی مناسب بر اساس وضعیت خاص خود مشورت کنند.
واکسیناسیون می‌تواند یک لایه محافظتی اضافی در برابر عفونت‌ها ایجاد کند و به بیماران سرطانی کمک کند تا در طول پروسه درمان خود سالم بمانند.
ابتلا به کرونا در بیماران سرطانی و چالش‌های آن
همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ چالش‌های بیشتری را برای پیشگیری از عفونت برای بیماران سرطانی ایجاد کرده بود. ثابت شده است که این ویروس به ویژه برای افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، از جمله سرطان، بسیار شدید است.
در اینجا برخی از محلاظات کلیدی برای پیشگیری از عفونت در طول همه‌گیری کووید ۱۹ اشاره شده است:
رعایت دقیق اقدامات پیشگیرانه:
بیماران سرطانی باید به شدت از اقدامات پیشگیرانه توصیه شده توسط مقامات بهداشت عمومی مانند پوشیدن ماسک، فاصله گذاری اجتماعی و پرهیز از تجمعات بزرگ و پرتعداد پیروی کنند. این اقدامات می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به کووید ۱۹ کمک کند.
پزشکی از راه دور و پشتیبانی مجازی:
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی به طور فزاینده‌ای خدمات پزشکی از راه دور و پشتیبانی مجازی را برای به حداقل رساندن بازدیدهای حضوری و کاهش خطر مواجه بیماران به کار گرفته‌اند. لذا بیماران سرطانی می‌توانند برای معاینات معمول، مشاوره و پشتیبانی از این خدمات بهره‌مند شوند.
واکسیناسیون کووید ۱۹:
بیماران سرطانی باید به محض این که واجد شرایط مشخص شده بودند، دریافت واکسن کووید ۱۹را در اولویت خود قرار دهند؛ چرا که ویروس کووید به راحتی می‌تواند عفونت‌های ریوی شدیدی ایجاد کند که به واسطه سیستم ایمنی ضعیف آن‌ها مرگبار باشد.
مشخص شده است که واکسن‌های کووید ۱۹ برای محافظت در برابر بیماری‌های شدید، بستری شدن در بیمارستان و مرگ ناشی از این ویروس ایمن و موثر هستند.
ارتباط مداوم با ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی:
بیماران سرطانی باید ارتباط آزاد و مداومی با ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی خود را در مورد اقدامات پیشگیرانه از ابتلا به عفونت، برنامه‌های درمانی و هرگونه نگرانی مرتبط با کووید ۱۹ حفظ کنند.
این افراد می‌توانند با استفاده از اپلیکیشن‌های آنلاین و یا حتی تماس‌های تلفنی از گفته‌ها و راهنمایی‌های تیم درمانی خود بهره‌مند شوند.
با ادغام این ملاحظات در استراتژی‌های پیشگیری از عفونت، بیماران سرطانی می‌توانند چالش‌های ناشی از همه‌گیری کووید ۱۹ را به طور موثرتری پشت سر بگذارند و خطر عفونت را کاهش دهند.
لازم به ذکر است که تمامی این موارد هم برای پاندمی کووید ۱۹ بسیار موثر و کارآمد بوده است و هم برای ویروس‌های احتمالی که ممکن است در آینده گسترش پیدا کنند، می‌تواند مفید و موثر باشد.
بروز پاندمی کووید ۱۹ باعث شد که علم پزشکی و متودهای درمانی شیوه‌ای نوین به خود بگیرند و از حالت سنتی و قدیمی خود فاصله بگیرند.
از این رو محققان توانستند با ترکیب تکنولوژی و ابزارهای امروزی، دسترسی بسیار بهتر و بیشتری را در اختیار بیماران بخصوص بیماران سرطانی قرار دهند.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان در خصوص نحوه پیشگیری و ایجاد از بسیاری عفونت‌ها و حتی سرماخوردگی در هنگام شیمی درمانی بیماران سرطانی دانستیم و عفونت‌های رایج در این بیماران را مورد بررسی قرار دادیم.
بیماران سرطانی و اطرافیان آن‌ها همواره باید بدانند که در این زمان بدنشان بیش از همیشه ارزشمند است و نباید بگذارند هیچ بیماری عفونی‌ای آن‌ها به خود مبتلا سازد.
منابع
