پایان یافتن درمان سرطان یک پیروزی بزرگ است، اما به معنای پایان مسیر مراقبت و چکاپ بعد از درمان سرطان نیست. پس از پشت سر گذاشتن دوره‌های دشوار درمان، اینک مرحله‌ای تازه آغاز می‌شود که همچنان نیازمند توجه و پیگیری پزشکی است. شما در این مسیر تنها نیستید؛ امروز میلیون‌ها نفر در سراسر جهان پس از درمان سرطان به زندگی ادامه می‌دهند.
بر اساس آخرین آمارهای جهانی(WHO) سال ۲۰۲۲، حدود ۲۰ میلیون مورد جدید سرطان و ۹٫۷ میلیون مرگ ناشی از آن در جهان گزارش شده است. اما خبر امیدوارکننده این است که تعداد افرادی که با موفقیت سرطان را پشت سر گذاشته و حداقل پنج سال پس از تشخیص زنده مانده‌اند بالغ بر ۵۳٫۵ میلیون نفر در دنیا است.
این ارقام نشان می‌دهد که با پیشرفت روش‌های درمانی، شمار «بازماندگان سرطان» رو به افزایش است و اهمیت چکاپ بعد از درمان سرطان روزبه‌روز بیشتر می‌شود. اما چکاپ بعد از درمان سرطان دقیقاً چیست و چرا این‌قدر مهم است؟ آیا پیگیری‌های منظم پس از اتمام درمان واقعاً ضروری‌اند؟
چکاپ بعد از درمان سرطان چیست و چرا مهم است؟
به زبان ساده، چکاپ بعد از درمان سرطان یعنی ویزیت‌های پزشکی منظم که پس از اتمام دوره درمان انجام می‌شود تا وضعیت سلامتی بیمار زیر نظر گرفته شود. زمانی که دوره‌های سخت درمان (مثل جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی) به پایان می‌رسد، مراقبت پزشکی خاتمه نمی‌یابد. در این مرحله، پزشکان همچنان شما را ویزیت می‌کنند تا از عدم بازگشت سرطان اطمینان حاصل کنند، هر گونه عوارض جانبی باقی‌مانده از درمان را مدیریت کنند و سلامت عمومی شما را تحت نظر داشته باشند.
حتی اگر پس از درمان، آزمایش‌ها هیچ نشانه‌ای از سرطان نشان ندهند، باز هم پیگیری مستمر لازم است زیرا ممکن است تعداد اندکی سلول سرطانی پنهان در بدن باقی مانده باشند که بعدها فعال شده و موجب بازگشت بیماری شوند. به همین دلیل چکاپ بعد از درمان سرطان به طور دوره‌ای انجام می‌شود و امکان تشخیص زودهنگام عود احتمالی را فراهم می‌کند.
علاوه بر تشخیص عود سرطان، چکاپ بعد از درمان سرطان به پزشکان کمک می‌کند تا عوارض دیررس یا طولانی‌مدت ناشی از درمان را شناسایی و مدیریت کنند. برخی عوارض درمان ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها پس از پایان درمان ظاهر شوند یا ادامه یابند. در ویزیت‌های پیگیری، تیم پزشکی درباره وضعیت جسمی و روحی شما پرسش می‌کند و در صورت مشاهده نشانه‌هایی مثل خستگی مزمن، دردهای ماندگار یا مشکلات هورمونی، برای بهبود کیفیت زندگی شما اقدام می‌کند.
همچنین پزشک مراقب بروز هرگونه سرطان ثانویه (سرطان جدید غیرمرتبط با سرطان اولیه) نیز خواهد بود، چرا که داشتن یک سرطان ممکن است ریسک ابتلا به برخی سرطان‌های دیگر را کمی افزایش دهد.
نکته مهم دیگر این است که داشتن یک برنامه منظم پیگیری به بیمار احساس کنترل و اطمینان خاطر می‌دهد. بسیاری از افراد پس از سرطان دچار اضطراب می‌شوند و هر علامت کوچکی می‌تواند نگرانی از بازگشت بیماری را در دل آن‌ها زنده کند. اما وقتی بدانید که چکاپ بعد از درمان سرطان را طبق برنامه انجام میدهید و پزشک به طور منظم شما را تحت نظر دارد، آسودگی خاطر بیشتری خواهید داشت. در مجموع، این ویزیت‌های پس از درمان بخشی اساسی از ادامه مسیر مبارزه با سرطان هستند که نقشی مهم در حفظ سلامتی بلندمدت شما دارند.
زمان‌بندی و دفعات چکاپ بعد از درمان سرطان
یکی از سوالات رایج بازماندگان سرطان این است که «هر چند وقت یک‌بار باید به پزشک مراجعه کنم؟». پاسخ دقیق برای هر فرد ممکن است متفاوت باشد، اما به طور کلی برنامه زمانی چکاپ بعد از درمان سرطان به صورت زیر است:
| سال‌های پس از درمان | فواصل چکاپ | جزئیات و نوع ویزیت |
|---|---|---|
| ۱ تا ۲ سال اول | هر ۳ تا ۴ ماه یک‌بار | حدود ۳ تا ۴ بار در سال؛ معاینه فیزیکی کامل، آزمایش‌های خون؛ تصویربرداری در صورت نیاز |
| سال‌های ۳ تا ۵ | هر ۶ ماه یک‌بار | ۲ بار در سال؛ ادامه بررسی وضعیت بهبودی، مدیریت عوارض؛ آزمایش‌ها یا تصویربرداری‌های دوره‌ای در صورت لزوم |
| پس از ۵ سال | سالی یک‌بار | ۱ بار در سال؛ چکاپ سالانه جهت اطمینان از حفظ سلامتی؛ انجام غربالگری‌های مرتبط با سن و جنسیت (مثل کولونوسکوپی، ماموگرافی) |
همان‌طور که مشاهده می‌کنید، دفعات چکاپ بعد از درمان سرطان در سال‌های ابتدایی بیشتر است و به‌تدریج کاهش می‌یابد. علت این امر آن است که خطر بازگشت سرطان در یکی دو سال نخست پس از درمان به بیشترین حد می‌رسد؛ به طوری که اغلب موارد عود در همین ۲ سال اول اتفاق می‌افتند. با گذشت زمان و فاصله گرفتن از درمان، احتمال بازگشت بیماری کمتر می‌شود.
بسیاری از متخصصان اگر بیمار پنج سال پیاپی بدون عود سپری کند، او را عملاً درمان‌شده تلقی می‌کنند. پس از این مرحله، احتمال بازگشت بیماری بسیار ناچیز است. البته همچنان توصیه می‌شود که سالانه برای ارزیابی سلامت و انجام غربالگری‌های ضروری به پزشک مراجعه کنید.
تأکید می‌شود که این جدول یک راهنمای کلی است. ممکن است بسته به نوع سرطان، مرحله بیماری و شرایط سلامتی فرد، برنامه پیگیری مقداری تفاوت داشته باشد. پزشک معالج شما زمان‌بندی دقیق چکاپ بعد از درمان سرطان را بر اساس وضعیت خاص شما تنظیم خواهد کرد. بنابراین همیشه طبق توصیه تیم پزشکی خود عمل کنید و در صورت هرگونه ابهام یا نگرانی، با پزشک‌تان مشورت نمایید.
انواع چکاپ بعد از درمان سرطان و آزمایش‌های لازم
در هر نوبت چکاپ بعد از درمان سرطان معمولاً مجموعه‌ای از معاینات و آزمایش‌ها انجام می‌شود تا پزشک از وضعیت سلامت بیمار اطمینان حاصل کند. موارد رایجی که در این ویزیت‌های پیگیری صورت می‌گیرد عبارت‌اند از:
- گرفتن شرح حال:
پزشک درباره وضعیت سلامتی شما در ماه‌های اخیر سوالاتی می‌پرسد؛ از جمله هر علامت جدید، درد یا مشکل جسمی که داشته‌اید، تغییرات وزن، وضعیت اشتها و انرژی، و هر دغدغه‌ی دیگری که در این مدت برایتان پیش آمده است.
- معاینه فیزیکی کامل:
پزشک شما را معاینه می‌کند و نواحی مرتبط با سرطان قبلی (مثلاً محل جراحی یا غدد لنفاوی نزدیک آن) را بررسی می‌کند تا مطمئن شود نشانه غیرطبیعی مانند توده، تورم یا درد وجود ندارد. معاینه عمومی بدن (قلب، ریه‌ها, شکم و غیره) نیز انجام می‌شود تا وضعیت کلی سلامت ارزیابی شود.
- آزمایش‌های خون:
بسته به نوع سرطان، ممکن است آزمایش خون برای بررسی شاخص‌های سلامتی انجام شود. این آزمایش‌ها می‌تواند شامل شمارش سلول‌های خونی (CBC) برای ارزیابی کم‌خونی یا عفونت، آزمایش‌های عملکرد کبد و کلیه، یا اندازه‌گیری نشانگرهای تومور مربوط به سرطان اولیه باشد (در صورتی که برای نوع سرطان شما نشانگر خونی شناخته‌شده وجود داشته باشد).
- تست‌های تصویربرداری:
در برخی موارد، برای اطمینان بیشتر از عدم بازگشت سرطان یا بررسی نواحی مشکوک، پزشک تصویربرداری پزشکی درخواست می‌کند. این می‌تواند شامل عکس‌برداری ساده با اشعه ایکس، سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی باشد. انجام تصویربرداری معمولاً در صورتی توصیه می‌شود که یافته‌ای در معاینه یا آزمایش خون وجود داشته باشد یا بر اساس دستورالعمل‌های پیگیری آن نوع سرطان لازم باشد.
- غربالگری سایر سرطان‌ها:
بسته به سن و جنسیت بیمار، ممکن است آزمایش‌های غربالگری برای سرطان‌های دیگر نیز در برنامه پیگیری باشد. برای مثال ماموگرافی منظم برای زنانی که در محدوده سنی یا خطر بالا هستند (جهت تشخیص زودهنگام سرطان پستان)، کولونوسکوپی دوره‌ای برای افرادی که شرایط انجام آن را دارند (جهت غربالگری سرطان روده بزرگ) یا تست پاپ اسمیر برای زنان (جهت تشخیص تغییرات پیش‌سرطانی دهانه رحم) توصیه می‌شود. این غربالگری‌ها بخشی از مراقبت پیشگیرانه محسوب می‌شوند تا هرگونه سرطان جدید احتمالی در مراحل اولیه شناسایی شود.
- بررسی عوارض درمان:
تیم پزشکی در هر ویزیت درباره عوارض جانبی دیررس درمان‌های قبلی نیز پرس‌وجو می‌کند. برای مثال اگر درمان‌های قبلی می‌تواند به قلب، ریه‌ها، اعصاب یا هورمون‌های شما آسیب زده باشد، پزشک علائم مربوطه را ارزیابی خواهد کرد و در صورت لزوم برایتان آزمایش‌های تخصصی (مانند اکوکاردیوگرام برای بررسی قلب یا تست‌های عملکرد ریه برای بررسی ظرفیت تنفس) درخواست می‌کند. هدف این است که عوارض احتمالی به‌موقع تشخیص داده و مدیریت شوند.
در مجموع، چکاپ بعد از درمان سرطان یک ارزیابی جامع پزشکی است که هم برای کشف علائم بازگشت سرطان و هم برای پایش سلامت عمومی شما طراحی شده است. علاوه بر این، چکاپ بعد از درمان سرطان فرصتی برای گفت‌وگو درباره وضعیت روحی و نیازهای روانی-اجتماعی شما نیز هست تا در صورت نیاز حمایت‌های لازم به شما ارائه شود.
ممکن است بسته به یافته‌ها، پزشک شما را به سایر متخصصان نیز ارجاع دهد (مثلاً متخصص غدد درون‌ریز در صورت بروز مشکلات هورمونی یا متخصص قلب در صورت بروز عوارض قلبی). همچنین اگر از نظر روحی با مشکلی مواجه باشید، پزشک می‌تواند شما را به مشاور روان‌شناس یا گروه‌های حمایتی معرفی کند تا از این نظر نیز حمایت شوید.
جنبه‌های روانی و عاطفی در چکاپ بعد از درمان سرطان
مبارزه با سرطان فقط جسمانی نیست، بلکه یک تجربه روانی-عاطفی عمیق نیز به شمار می‌رود. حتی مراجعه به جلسات چکاپ بعد از درمان سرطان و انتظار برای جواب آزمایش‌ها می‌تواند اضطراب‌آور باشد – احساسی که گاهی از آن با عنوان «اسکن‌اضطرابی» (scanxiety) یاد می‌شود. پس از اتمام درمان، طبیعی است که همچنان دچار نگرانی‌هایی باشید. ترس از عود سرطان (بازگشت بیماری) احساسی رایج در میان بازماندگان است. این ترس به‌ویژه در سال اول پس از درمان شدیدتر است و هر درد یا علامت کوچکی می‌تواند فکر بازگشت سرطان را به ذهن شما بیاورد.
خبر خوب این است که این نگرانی معمولاً با گذشت زمان کمتر می‌شود و اعتماد به نفس بیمار به مرور بازمی‌گردد. با این حال، اگر اضطراب ناشی از ترس عود به حدی باشد که در زندگی روزمره یا در مراجعه منظم برای چکاپ بعد از درمان سرطان اختلال ایجاد کند، حتماً این موضوع را با پزشک یا مشاور مطرح کنید تا از حمایت تخصصی برخوردار شوید.
خوشبختانه راهکارهایی وجود دارد که می‌تواند به بهبود وضعیت روحی شما و کاهش نگرانی‌های پس از سرطان کمک کند. در ادامه به چند مورد از توصیه‌های متخصصان برای کنار آمدن با احساسات منفی پس از سرطان اشاره می‌کنیم:
- احساسات خود را شناسایی و ابراز کنید: پذیرش ترس و اضطرابی که دارید، اولین گام برای غلبه بر آن است. احساسات خود را سرکوب نکنید. می‌توانید آن‌ها را در جایی یادداشت کنید یا از طریق هنر (مثلاً نوشتن، نقاشی یا موسیقی) بروز دهید. نام بردن و نوشتن ترس‌ها به شما کمک می‌کند بهتر با آن‌ها مواجه شوید.
- با دیگران صحبت کنید: در دل خود نگه داشتن نگرانی‌ها تنها ترس را تشدید می‌کند. با یک دوست مورد اعتماد، یکی از اعضای خانواده یا یک مشاور حرفه‌ای صحبت کنید و آنچه در دل دارید بیان کنید. حرف زدن درباره نگرانی‌ها کمک می‌کند از بار روانی آن‌ها کاسته شود. همچنین اطرافیان هم بهتر می‌توانند شما را درک و حمایت کنند.
- استرس خود را مدیریت کنید: روش‌هایی برای آرام‌سازی ذهن و کاهش استرس روزانه پیدا کنید. این روش‌ها ممکن است شامل مدیتیشن، یوگا، تنفس عمیق، پیاده‌روی در طبیعت، گوش دادن به موسیقی آرام‌بخش یا هر فعالیت آرامش‌بخش دیگری باشد که به شما حس بهتری می‌دهد. انجام کارهای لذت‌بخش و آرام‌کننده به طور منظم می‌تواند اضطراب شما را کاهش دهد.
- از حمایت همتایان بهره ببرید: پیوستن به یک گروه حمایتی از بازماندگان سرطان می‌تواند بسیار مفید باشد. در این گروه‌ها، شما با افرادی روبه‌رو می‌شوید که تجربیات مشابهی داشته‌اند و احساسات شما را درک می‌کنند. درمی‌یابید که در این مسیر تنها نیستید و می‌توانید از تجربه‌های دیگران دلگرمی و یادگیری کسب کنید.
- سبک زندگی سالم داشته باشید: مراقبت از بدن به بهبود حال روحی نیز کمک می‌کند. سعی کنید خواب کافی و باکیفیت داشته باشید، تغذیه سالم و متعادلی را رعایت کنید، به‌طور منظم ورزش کنید (حتی ورزش سبک مانند پیاده‌روی) و از مصرف الکل و سیگار بپرهیزید. این عادت‌ها نه تنها سلامت جسمی شما را بهبود می‌بخشند، بلکه احساس بهتری نیز به شما خواهند داد.
اگر با وجود به‌کارگیری راهکارهای بالا هنوز احساس می‌کنید اضطراب یا غم شدید زندگی‌تان را تحت تأثیر قرار داده است – برای مثال دچار بی‌خوابی یا بی‌اشتهایی مداوم شده‌اید، لذتی در فعالیت‌های معمول نمی‌برید یا احساس ناامیدی و بی‌انگیزگی دارید – ممکن است دچار افسردگی یا اختلال اضطراب پس از سرطان شده باشید. این وضعیت چیزی نیست که از آن خجالت بکشید. مهم آن است که هر چه زودتر به یک متخصص سلامت روان (روان‌شناس یا روان‌پزشک) مراجعه کنید. آن‌ها می‌توانند به شما در مدیریت این احساسات کمک کنند تا با امید و آرامش بیشتری به آینده نگاه کنید و از زندگی پس از سرطان لذت ببرید.
نشانه‌های بازگشت سرطان و زمان مراجعه به پزشک
یکی از اهداف مهم چکاپ بعد از درمان سرطان تحت نظر گرفتن علائم احتمالی عود بیماری است. پزشک معمولاً به شما خواهد گفت که مشخصاً به چه نشانه‌هایی باید دقت کنید (با توجه به نوع سرطانی که داشته‌اید). اما به طور کلی برخی علائم و تغییرات وجود دارند که باید پس از درمان هوشیارانه به آن‌ها توجه داشته باشید. مهم‌ترین علامت‌های هشداردهنده عود سرطان عبارت‌اند از:
بازگشت علائم قبلی سرطان: مثلاً ظاهر شدن مجدد توده یا علائمی که قبل از درمان تجربه کرده بودید (در همان ناحیه‌ای که سرطان اولیه شروع شده بود)
درد جدید یا غیرمعمول: دردی که علت مشخصی (مثل ضرب‌دیدگی یا کشیدگی عضله) ندارد و با گذشت چند هفته بهبود نمی‌یابد.
کاهش وزن بی‌دلیل: کاهش وزن قابل توجه بدون برنامه‌ریزی قبلی (رژیم یا ورزش) که به طور ناگهانی رخ دهد.
خونریزی یا کبودی غیرقابل توجیه: خونریزی در هر نقطه از بدن (مثلاً خونریزی غیرعادی واژن پس از یائسگی یا وجود خون در خلط سینه) یا کبودی‌هایی که بدون ضربه و خودبه‌خود ایجاد می‌شوند.
بثورات پوستی یا واکنش‌های آلرژیک غیرمعمول: بروز راش‌های پوستی، قرمزی یا خارش شدید پوست، ورم بی‌دلیل، یا علائمی مانند خس‌خس سینه و تنگی نفس که توجیه آلرژیک مشخصی ندارند.
تب‌ها یا لرزهای مکرر: افزایش دمای بدن یا لرز که به صورت متناوب رخ می‌دهد و علت عفونی مشخصی برای آن پیدا نمی‌شود.
سردردهای مداوم یا شدید: سردردهایی که نسبت به قبل الگوی متفاوتی دارند، شدیدتر هستند یا با درمان‌های معمول برطرف نمی‌شوند.
تنگی نفس یا سرفه‌ی مزمن: هرگونه مشکل جدید در تنفس یا سرفه‌ای که بیش از ۲-۳ هفته ادامه پیدا کند و علت مشخصی (مثل عفونت) برای آن یافت نشود.
خون در ادرار یا مدفوع: مشاهده خون به صورت قرمز روشن یا تیره در مدفوع، یا تغییر رنگ صورتی/قرمز در ادرار که می‌تواند نشان‌دهنده خونریزی در دستگاه ادراری باشد.
توده‌ها یا تورم‌های جدید: ظهور برآمدگی، غده یا ورم در هر نقطه از بدن که قبلاً وجود نداشته و علت مشخصی برای آن یافت نمی‌شود (مثلاً بزرگ شدن بی‌دلیل غدد لنفاوی).
مشکلات گوارشی مداوم: حالت تهوع یا استفراغ مکرر، بی‌اشتهایی طولانی‌مدت یا دشواری در بلع که بیش از چند هفته ادامه پیدا کند.
تغییرات در اجابت مزاج: اسهال یا یبوست مداوم، یا هر تغییر قابل توجه دیگری در عادات روده که بیش از چند هفته طول بکشد و نتوان دلیل روشنی (مثل تغییر رژیم غذایی) برای آن یافت.
سایر علائم نگران‌کننده: هر علامت جدید و مداوم دیگری که برایتان غیرمعمول است و از بین نمی‌رود، باید توسط پزشک بررسی شود.
توجه به این علائم در فاصله بین نوبت‌های چکاپ بعد از درمان سرطان بسیار مهم است. البته لازم است تأکید کنیم که بروز یکی از موارد بالا الزاماً به معنی بازگشت سرطان نیست. افراد نجات‌یافته ممکن است مانند هر فرد دیگری دچار مشکلات و بیماری‌های رایج شوند (از سرماخوردگی گرفته تا آرتریت). بنابراین دیدن چنین علائمی نباید شما را وحشت‌زده کند، اما بی‌توجهی به آن‌ها نیز می‌تواند خطرناک باشد.
اگر هر علامت غیرمعمولی در خود مشاهده کردید که برطرف نمی‌شود یا طی زمان شدت می‌گیرد، صبر نکنید تا نوبت چکاپ بعد از درمان سرطان بعدی فرا برسد؛ بلکه هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. پزشک با معاینه و آزمایش می‌تواند مشخص کند که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر. در صورت عود سرطان، تشخیص زودهنگام کلید درمان موفق‌تر است؛ و اگر هم خوشبختانه مشکلتان ناشی از چیز دیگری باشد، خیال‌تان آسوده خواهد شد.
اهمیت سبک زندگی سالم و مراقبت‌های پیشگیرانه در دوران پس از سرطان
پس از پایان درمان سرطان، مرحله تازه‌ای در زندگی شما آغاز می‌شود که در آن باید همچنان مراقب سلامتی خود باشید. در این مرحله، دو عامل کلیدی اهمیت دارد: ادامه دادن منظم چکاپ بعد از درمان سرطان طبق برنامه پزشک، و اتخاذ یک سبک زندگی سالم همراه با انجام اقدامات پیشگیرانه. هیچ‌کس نمی‌تواند بازگشت سرطان را با قطعیت کامل منتفی کند، اما پژوهش‌ها نشان می‌دهد پایبندی به عادات سالم و ادامه مراقبت‌های پس از درمان از جمله چکاپ بعد از درمان سرطان می‌تواند خطر عود را کاهش داده و سلامت کلی شما را بهبود بخشد.
در ادامه به مهم‌ترین جنبه‌های سبک زندگی سالم برای دوران بعد از سرطان اشاره می‌کنیم:
1- تغذیهٔ سالم و متعادل:
رژیم غذایی خود را بر پایه سبزیجات و میوه‌های متنوع (به‌ویژه سبزیجات سبز تیره، قرمز و نارنجی) قرار دهید. مصرف غلات کامل (سبوس‌دار) را به جای غلات تصفیه‌شده انتخاب کنید و از نوشیدنی‌های شیرین و غذاهای فراوری‌شده پرهیز کنید. پروتئین‌های کم‌چرب مانند ماهی، مرغ بدون پوست، حبوبات و سویا را در اولویت قرار دهید. مصرف گوشت قرمز (گاو، گوسفند) و به‌ویژه گوشت‌های فرآوری‌شده (سوسیس، کالباس و …) را کاهش دهید. این تغییرات به تأمین ویتامین‌ها و فیبر مورد نیاز بدن و حفظ وزن سالم کمک می‌کنند.
2- حفظ وزن مناسب:
چاقی با افزایش خطر عود برخی سرطان‌ها همراه است. اگر وزن‌تان بالاتر از حد سالم است، با مشورت پزشک برای کاهش تدریجی آن تلاش کنید. از سوی دیگر، کمبود وزن شدید نیز می‌تواند مشکل‌ساز باشد؛ در صورت کمبود وزن، برای رسیدن به وزن سالم از متخصص تغذیه کمک بگیرید. حفظ وزن متعادل نه تنها احتمال بازگشت سرطان را کم می‌کند، بلکه از بسیاری بیماری‌های دیگر (مانند مشکلات قلبی و دیابت) نیز پیشگیری خواهد کرد.
3- فعالیت بدنی منظم:
ورزش کردن پس از سرطان، در حد توان و با مشورت پزشک، بسیار سودمند است. توصیه می‌شود حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت هوازی متوسط (مثل پیاده‌روی تند) یا ۷۵ دقیقه ورزش سنگین‌تر در هفته انجام دهید. این زمان را می‌توانید در طول هفته پخش کنید (مثلاً روزی ۳۰ دقیقه ورزش سبک). همچنین تمرینات تقویت عضلات را حداقل دو بار در هفته بگنجانید. اگر مدتی ورزش نکرده‌اید، با فعالیت‌های سبک شروع کنید و به تدریج شدت و مدت آن را افزایش دهید. همیشه قبل از آغاز برنامه ورزشی جدید با پزشک خود مشورت کنید، به‌ویژه اگر عمل جراحی یا عوارض جانبی جدی داشته‌اید.
4- اجتناب از دخانیات و الکل:
دخانیات (سیگار، قلیان و …) دشمن سلامتی هستند و خطر بروز انواع سرطان‌ها (و نیز بیماری‌های قلبی، ریوی و …) را بالا می‌برند. اگر سیگار می‌کشید، برای ترک آن از پزشک‌تان کمک بگیرید. مصرف الکل را نیز تا حد امکان محدود کنید یا کاملاً کنار بگذارید؛ چون الکل با افزایش خطر چندین سرطان مرتبط است و هرچه کمتر مصرف شود بهتر است.
5- مراقبت‌های پیشگیرانه عمومی:
مراقب سلامت عمومی خود باشید و معاینات و آزمایش‌های دوره‌ای را طبق توصیه پزشکان انجام دهید. برای مثال، چکاپ‌های منظم سالیانه، اندازه‌گیری فشار خون، قند خون و چربی خون را فراموش نکنید. واکسیناسیون‌های لازم (مانند واکسن آنفلوآنزا یا کرونا) را مطابق برنامه انجام دهید تا از بیماری‌های عفونی پیشگیری نمایید. همچنین غربالگری‌های مرتبط با سن و جنسیت خود را به موقع انجام دهید (مثلاً ماموگرافی برای خانم‌های بالای ۴۰ سال، کولونوسکوپی برای افراد بالای ۵۰ سال، آزمایش پاپ اسمیر برای خانم‌های متأهل و …). این اقدامات باعث می‌شوند در کنار مراقبت‌های تخصصی سرطان، سایر جنبه‌های سلامت‌تان نیز تحت کنترل باشد.
با پیروی از توصیه‌های بالا و پایبندی به یک زندگی سالم، نه تنها خطر بازگشت سرطان کاهش می‌یابد بلکه کیفیت زندگی‌تان نیز بهبود پیدا می‌کند. بسیاری از بازماندگان سرطان می‌گویند که پس از ایجاد تغییرات مثبت در سبک زندگی، احساس بهتری دارند و قدر سلامت خود را بیشتر می‌دانند. به خاطر داشته باشید که بدن شما پس از پشت سر گذاشتن سرطان نیازمند محبت و توجه است؛ پس با انتخاب‌های سالم و انجام منظم چکاپ بعد از درمان سرطان، به خود کمک کنید تا فصل جدید زندگی‌تان را با قدرت و سلامتی آغاز نمایید.
کلام آخر
در پایان به خاطر داشته باشید که مسیر مبارزه با سرطان با پایان درمان متوقف نمی‌شود، بلکه به شکل دیگری ادامه می‌یابد. چکاپ بعد از درمان سرطان ابزاری قدرتمند در دستان شماست تا از سلامت خود مراقبت کنید و هر مشکلی را در نطفه شناسایی نمایید. با پایبندی به برنامه چکاپ بعد از درمان سرطان و توجه به سبک زندگی سالم، شما نقش اصلی را در حفظ سلامتی خود ایفا می‌کنید. هر روزی که در سلامتی سپری می‌شود نعمتی گران‌بهاست؛ پس با تصمیم‌های آگاهانه – از مراجعه منظم به پزشک گرفته تا انتخاب غذای سالم و تحرک کافی – قدر این نعمت را بدانید و آن را تداوم بخشید.
زندگی پس از سرطان می‌تواند پربار، شاد و طولانی باشد. شما از یکی از سخت‌ترین مراحل زندگی عبور کرده‌اید و اکنون فصل تازه‌ای پیش روی شماست. در این مسیر جدید، ترس‌ها را کنار بگذارید و با امید و اطمینان پیش بروید. هر سوال یا نگرانی‌ای درباره چکاپ بعد از درمان سرطان یا سلامتی خود دارید حتماً با تیم درمانی‌تان در میان بگذارید. خانواده، دوستان و کادر پزشکی همه پشتیبان شما هستند و موفقیت شما را می‌خواهند. به بدنتان اعتماد کنید که تا اینجا شما را همراهی کرده است؛ از این پس نیز با مراقبت و پیگیری، می‌توانید سال‌های سال از زندگی لذت ببرید.
در “بای بای سرطان” همواره همراه شما بوده‌ایم و خواهیم بود. خوشحال می‌شویم اگر شما هم تجربه‌ای درباره چکاپ بعد از درمان سرطان یا نکته‌ای درباره دوران پس از درمان دارید، آن را در قسمت نظرات با ما و دیگر خوانندگان به اشتراک بگذارید. به امید سلامتی روزافزون شما – و به یاد داشته باشید که هر روز بدون سرطان، یک پیروزی است. 🌺
