آیا تا به حال فکر کرده‌اید که موسیقی — همین صدای دلنشینی که گاه فقط برای سرگرمی گوش می‌دهیم — میتواند در نبرد با سرطان نقشی درمانی داشته باشد؟
تصور کنید نت‌های آرام یک پیانو یا صدای باران در پس‌زمینه، آن‌قدر قدرتمند باشند که درد را کاهش دهند، اضطراب را آرام کنند و حتی کیفیت خواب بیمار را بهبود بخشند!
پرسش اینجاست: آیا واقعاً سرطان و موسیقی درمانی می‌توانند در یک مسیر قرار بگیرند؟
در این مقاله از «بای بای سرطان»، به دنیایی سفر می‌کنیم که علم و احساس در هم تنیده‌اند؛ جایی که موسیقی نه فقط برای گوش، بلکه برای روح و سلول‌های بدن شفا می‌آورد.
🎵 موسیقی درمانی چیست و چگونه بر بدن اثر می‌گذارد؟
موسیقی درمانی (Music Therapy) یکی از شاخه‌های درمان‌های مکمل است که با استفاده از ریتم، ملودی و هارمونی، بر احساسات، ذهن و حتی فیزیولوژی بدن انسان اثر می‌گذارد. این روش نه صرفاً برای سرگرمی، بلکه به عنوان یک مداخله‌ی علمی طراحی‌شده است تا به بهبود سلامت روان، کنترل درد و بازسازی تعادل درونی کمک کند. موسیقی درمانی در دنیای پزشکی امروز جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده و در بیمارستان‌ها، مراکز بازتوانی و کلینیک‌های درمان سرطان به‌صورت رسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در این روش، موسیقی به‌عنوان زبان مشترکی میان بدن و ذهن عمل می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که گوش دادن به موسیقی میتواند فعالیت امواج مغزی را تغییر دهد و مستقیماً بر سیستم عصبی خودکار اثر بگذارد. این یعنی موسیقی قادر است ضربان قلب، فشار خون و تنفس را تنظیم کند و بدن را از حالت تنش به حالت آرامش منتقل نماید. به همین دلیل بیماران در حین شیمی‌درمانی یا بستری‌های طولانی، هنگام گوش دادن به موسیقی، سطح اضطراب کمتری را تجربه می‌کنند.
از منظر فیزیولوژیک، موسیقی باعث ترشح هورمون‌هایی مانند دوپامین، سروتونین و اندورفین می‌شود؛ موادی که به‌طور طبیعی احساس لذت و آرامش را در بدن تقویت می‌کنند. این واکنش شیمیایی به‌ویژه در بیماران سرطانی اهمیت دارد، زیرا ترشح این مواد میتواند تحمل درد، انرژی روزانه و روحیه‌ی آن‌ها را به شکل محسوسی بهبود دهد. در مقابل، موسیقی‌های ناهماهنگ یا خشن ممکن است باعث تحریک بیش از حد سیستم عصبی شوند و احساس اضطراب یا ناراحتی ایجاد کنند؛ بنابراین انتخاب نوع موسیقی در فرآیند درمان بسیار حیاتی است.
یکی از جنبه‌های مهم موسیقی درمانی، فعال شدن همزمان نیم‌کره راست و چپ مغز است. این ویژگی باعث بهبود تمرکز، حافظه و خلاقیت می‌شود و به بیماران کمک می‌کند تا ذهن خود را از افکار منفی و خسته‌کننده دور کنند. در نتیجه، موسیقی میتواند مانند تمرینی برای مغز عمل کند و به بازسازی توان شناختی بیماران پس از درمان‌های سنگین مانند شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی کمک نماید.
در نهایت، موسیقی درمانی تنها یک تجربه شنیداری نیست، بلکه نوعی تعامل فعال میان احساس، ادراک و بدن است. گاهی بیماران با نواختن ساز یا حتی همخوانی با یک آهنگ ساده، احساس مشارکت، کنترل و امید را دوباره در خود زنده می‌کنند. همین حس مشارکت، بخش مهمی از روند درمان و بهبودی است و به بیمار کمک می‌کند تا نه‌تنها جسم، بلکه روح خود را نیز درمان کند.
فواید موسیقی درمانی در بیماران سرطانی
موسیقی در طول قرن‌ها به عنوان روشی برای تسکین و درمان شناخته شده است و تاثیر مثبت آن بر احساسات و خوب بودن حال ما انسان‌ها، غیرقابل انکار است.
در زمینه سرطان و انکولوژی که بیماران با چالش‌های جسمی، عاطفی و اجتماعی متعددی مواجه هستند، موسیقی به عنوان ابزاری ارزشمند به منظور ارتقای کیفیت زندگی و ایجاد آسایش و حمایت این بیماران به کار گرفته شده است.
در این بین به بررسی تاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی و نقشی که موسیقی در طول پروسه سخت درمان آن‌ها ایفا می‌کند، می‌پردازیم.
تاثیرات سرطان و موسیقی درمانی
- کاهش اضطراب و استرس:
یکی از مهم‌ترین مزایای موسیقی در مراقبت از بیماران مبتلا به سرطان، توانایی آن در کاهش اضطراب و استرس این بیماران است. ملودی‌ها و هارمونی‌های آرامش‌بخش، می‌توانند ذهن را از هرگونه فکر و خیال منفی خالی کنند و به بیمار کمک کنند تا با احساسات طاقت فرسایی که اغلب به واسطه تشخیص سرطان به وجود می‌آیند، کنار بیاید.
تحقیقات نشان داده است که گوش دادن به موسیقی قبل از انجام هر گونه اقدامات پزشکی، میتواند به طور قابل توجهی سطح اضطراب بیماران را کاهش دهد و وضعیت فیزیکی و روحی بیمار را بهبود ببخشد.
- مدیریت درد و ناراحتی:
طبق تحقیقات صورت گرفته پیرامون موسیقی و فواید احتمالی آن، مشخص شد که موسیقی دارای خواص ضددرد است؛ به این معنی که میتواند به کاهش درد و ناراحتی بیماران کمک کند.
مطالعات دیگر بیانگر آنند که بیمارانی که در موسیقی درمانی شرکت می‌کنند، سطح درد آن‌ها تاحد زیادی کاهش می‌یابد؛ بنابراین مصرف مسکن‌ها در این افراد کاهش پیدا می‌کند. الگوهای ریتمیک و ملودی‌ها می‌توانند ذهن بیماران را از احساس درد و ناراحتی منحرف کرده و نوعی تسکین درد طبیعی را در اختیار بیماران قرار می‌دهند.
- بهبود خلق و خو و رفاه عاطفی:
درمان سرطان میتواند بر سلامت عاطفی بیمار تاثیر بگذارد و منجر به بروز احساس غم و اندوه، افسردگی و انزوا در این افراد شود. موسیقی با ریتم‌ها و سازهای مختلف، میتواند در بالا بردن روحیه بیماران و برانگیخته کردن احساسات مثبت موثر واقع شود.
به طور کلی موسیقی میتواند از طریق آواز خواندن، نواختن یک ساز و یا گوش دادن به آهنگ‌های مورد علاقه باشد. ملودی‌ها می‌توانند با توجه به محتوا و ریتمی که دارند، شادی و ارتباط گیری عمیق را برای بیماران به ارمغان بیاورند.
لذا بیماران با گوش دادن به آهنگ‌های مختلف، احساسات خود را مدیریت کرده و در ارتباط با تاثیر سرطان و موسیقی درمانی جهت بهبودی سرطان و عوارض ناشی از آن قدم بزرگی برمی‌دارند.
سایر فواید تاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی
- ارتقای ارتباطات:
برقراری ارتباطات در مراقبت از سرطان بسیار مهم است و موسیقی میتواند ارتباطات معناداری بین بیماران، مراقبان و متخصصان ایجاد کند و پروسه درمان را تسهیل کند. شرکت در جلسات موسیقی درمانی یا رویدادهای موسیقی، فرصت‌هایی را برای تعاملات اجتماعی و حمایت‌های عاطفی بیمار فراهم می‌کند.
در حقیقت موسیقی میتواند به عنوان یک زبان جهانی عمل کند که از موانع فرهنگی و زبانی فراتر رفته است و حس اجتماع و اتحاد را در میان افرادی که با چالش‌های مشابهی رو به رو هستند، تقویت کند؛ در اینجا میتواند چالش تاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی و یا عوارض ناشی از این بیماری و درمان‌های آن باشد.
- تقویت عملکرد شناختی و حافظه:
متودهای درمانی سرطان مانند شیمی درمانی گاهی اوقات می‌توانند بر عملکرد شناختی و حافظه بیماران تاثیر بگذارند. ثابت شده است که موسیقی میتواند باعث تحریک مغز شود و توانایی‌های شناختی را در بیماران تقویت کند.
شرکت در فعالیت‌های مرتبط با موسیقی، مانند یادگیری نواختن یک ساز و یا شرکت در گروه‌های آواز، میتواند حافظه، تمرکز و عملکرد شناختی کلی را در بیماران سرطانی ارتقا دهد.
به طور کلی موسیقی باعث تحریک ذهنی می‌شود و میتواند عوارض جانبی شناختی که به واسطه درمان ممکن است ایجاد شود را کاهش دهد.
- حمایت از توانبخشی بدنی:
توانبخشی و افزایش قوای فیزیکی، جزء ضروری مراقبت‌های سرطان است؛ به ویژه برای بیمارانی که تحت عمل جراحی یا درمان‌های فشرده سرطان قرار گرفته‌اند. موسیقی میتواند با ایجاد انگیزه در بیماران موجب تشدید فعالیت‌های فیزیکی و تمرینات ورزشی شود.
ضرب‌ها و ملودی‌های ریتمیک می‌توانند چارچوبی ریتمیک را برای انجام حرکات ورزشی و سایر فعالیت‌ها برای بیمار فراهم کنند که همین امر موجب لذت بخش شدن و جذاب‌تر شدن تمرینات توانبخشی می‌شود. علاوه بر این، میتوان به تاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی جهت هماهنگی و تقویت مهارت‌های حرکتی و به روند بازیابی فیزیکی بدن استفاده کرد.
اثربخشی موسیقی بر بدن از دیدگاه محققین
محققین و متخصصین مکانیسم‌های علمی، تاثیرات متقابل سرطان و موسیقی درمانی را بر بیماران سرطانی بررسی کرده‌اند و به نتایج شگفت انگیزی در مورد چگونگی تاثیر موسیقی بر بدن و ذهن بیماران رسیده‌اند، نتایج مطالعات صورت گرفته، موارد زیر را نشان می‌دهد:
- موسیقی باعث متعادل شدن ضربان قلب، نبض و فشار خون شده و در افزایش آرامش و کاهش استرس نقش موثری دارد.
- موسیقی آرامش‌بخش میتواند سطوح هورمون کورتیزول را در بدن بیمار کاهش دهد که همین امر موجب ایجاد احساس آرامش و اطمینان خاطر بیماران می‌شود.
- موسیقی سیستم پاداش مغز را فعال کرده و دوپامین که یک انتقال دهنده عصبی مرتبط با لذت و احساسات مثبت است را آزاد می‌کند.
- گوش دادن به موسیقی‌هایی که هم از لحاظ ملودی و هم از لحاظ متن، احساس خوشایندی به بیمار می‌دهند، باعث ترشح اندورفین در بدن فرد می‌شوند؛ اندورفین جزو مسکن‌های طبیعی بدن برای کاهش درد سرطان به شمار می‌رود.
- گوش دادن به موسیقی میتواند کیفیت خواب بیماران را بهبود ببخشد و همچنین بستری را فراهم می‌کند تا بیماران استراحت کافی داشته باشند و در نتیجه آن، تسریع روند بهبودی بیماران سرطانی خواهد بود.
- شرکت در فعالیت‌های مرتبط با موسیقی میتواند انعطاف پذیری عصبی مغز را تحریک کرده و عملکرد شناختی و حافظه فرد را ارتقا دهد.
تمامی موارد ذکر شده جزء اثراتی هستند که موسیقی بر بدن، میتواند داشته باشد که همه‌ی آن‌ها به نوعی موجب تسریع روند بهبودی سرطان و کاهش عوارض جانبی مربوط به آن خواهند شد.
نکاتی که پیش از شروع موسیقی درمانی باید بدانید
همانطور که از اسم این متود درمانی پیداست، موسیقی درمانی یک رشته تخصصی است که از قدرت موسیقی برای رفع نیازهای منحصر به فرد بیماران سرطانی استفاده می‌کند.
این خدمات توسط فردی آموزش دیده به نام موسیقی درمانگر ارائه می‌شود که به صورت مستقیم و یا غیرمستقیم با متخصصین و تیم‌های مراقبتی بهداشتی کار می‌کند.
در ادامه به چند نمونه از نکات کلیدی پیرامون سرطان و موسیقی درمانی اشاره می‌کنیم:
ارزیابی و تعیین هدف:
در ابتدای این پروسه و ارتباط تاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی، بیمار مورد بررسی و ارزیابی کامل قرار می‌گیرد تا نیازها، ترجیحات و اهداف شخصی وی مشخص شود.
موسیقی درمانگر با در نظر گرفتن عوامل مختلفی مثل سلامت عاطفی، توانایی‌های فیزیکی و عملکرد شناختی بیمار، درمان متناسب با شرایط او را اتخاذ می‌کند. این درمان، اهداف خاصی را دنبال می‌کند که شامل کاهش اضطراب، مدیریت درد، بهبود ارتباطات با تیم درمانی خواهد بود.
موسیقی‌سازی فعال:
موسیقی‌سازی فعال شامل بیمارانی است که فعالانه در فعالیت‌های مرتبط با موسیقی مانند نواختن ساز، آواز خواندن یا ترانه‌سرایی شرکت می‌کنند. این شکل از درمان، با به کارگیری خلاقیت و درگیر شدن فرد با موسیقی صورت می‌گیرد.
بیماران ممکن است با توجه به علایق و سلایق، توانایی‌های خود در نواختن یک ساز جدید، پیوستن به گروه‌های کر یا آهنگسازی، خلق آهنگ‌های مختلف را بیاموزند.
موسیقی سازی فعال به بیماران این امکان را می‌دهد که بتوانند احساسات و مشکلاتی که در طول درمان ممکن است ایجاد شود را کنترل کنند.
گوش دادن به موسیقی:
در اینجا موسیقی درمانگر لیستی از موسیقی‌هایی تهیه می‌کند که از لحاظ احساسی و عاطفی و همچنین با توجه به هدف درمانی بیمار با او همخوانی داشته باشد. این شکل از درمان، این امکان را به بیماران می‌دهد که آرام شوند و با تامل در موسیقی پخش شده به دنبال تسکین دردهای خود باشند.
از موسیقی میتوان در طول جلسات درمانی سرطان، بعد از آن و حتی در زمان‌های استراحت نیز بهره برد.
دو روش رایج موسیقی درمانی
آرامش به کمک موسیقی و تصویرسازی ذهنی:
در این متود، موسیقی و تکنیک‌های تمدد اعصاب ترکیب می‌شوند تا حالت آرامش عمیق را به بیماران القا کنند.
بیماران می‌توانند در حالی که نفس عمیق می‌کشند، به تصاویر ذهنی آرامش‌بخش فکر کنند، عضلات خود را شل و ریلکس کنند و به موسیقی آرامی گوش دهند.
این تکنیک به بیماران کمک می‌کند تا اضطراب خود را مدیریت کنند، استرس را کاهش دهند و کیفیت خواب خود را بهبود بخشند.
تصویرسازی ذهنی هدایت شده شامل استفاده از موسیقی برای ایجاد تصاویر ذهنی از محیط های صلح‌آمیز و شفابخش به منظور ارتقا انگیزه و آرامش است.
موسیقی درمانی گروهی:
جلسات موسیقی درمانی گروهی فرصت‌هایی را برای تعامل اجتماعی و حمایت و رفاقت در میان بیماران سرطانی ایجاد می‌کند. در این جلسات، بیماران و شرکت کنندگان باهم در فعالیت‌های مرتبط با موسیقی همکاری می‌کنند و تجربیات و احساسات خود را ارتباط با سرطان و موسیقی درمانی، به اشتراک می‌گذارند.
این جلسات گروهی ممکن است شامل آواز خواندن، نوازندگی درام یا ساخت موسیقی بداهه باشد. وجود احساس اجتماع و هدف مشترک در این جلسات، میتواند برای بیماران نشاط‌‌آور و آرامش‌بخش باشد.
مطالعاتی پیرامون تاثیر موسیقی بر سرطان
تحقیق و شواهد حمایت کننده از تاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی:
مطالعات متعدد اثرات مثبت موسیقی درمانی را بر جنبه‌های مختلف سرطان نشان می‌دهند؛ در ادامه به برخی از یافته‌های این مطالعات می‌پردازیم:
- مطالعه‌ای که در بین زنان تحت عمل جراحی سینه انجام شد، نشان داد که موسیقی درمانی به طور قابل توجهی سطوح اضطراب را قبل از عمل جراحی پایین می‌آورد.
- از تاثیر موسیقی بر سرطان میتوان به مدیریت درد و بهبود خلق و خوی بیماران تحت پیوند سلول‌های بنیادی مغز استخوان نام برد.
- بیمارانی که در آن‌ها از پرتو درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده شده است، توانستند با بهره‌گیری از موسیقی اضطراب و پریشانی کمتری را تجربه کنند و پروسه درمان راحت‌تری را طی کنند.
- مداخلات موسیقی در بیماران سرطانی که تحت درمان هستند و یا در حال تکمیل پروسه درمان خود هستند، مفید جلوه داده است.
- موسیقی همچنین میتواند در بهبود ارتباطات و بهبود روابط عاطفی کودکان مبتلا به سرطان موثر باشد.
- مطالعات بیانگر آنند که موسیقی درمانی میتواند کیفیت زندگی را در بیماران بخصوص بیماران سرطانی بهبود بخشد و علائم افسردگی و اضطراب را در این افراد کاهش دهد.
به نقل از سایت MSKCC : موسیقی‌درمانی روشی مبتنی بر شواهد است برای بهبود سلامت، ارتقای رفاه و مدیریت علائم و عوارض مرتبط با سرطان و درمان آن. در جلسات موسیقی‌درمانی، یک درمانگر آموزش‌دیده شما را از طریق فعالیت‌های شخصی‌شده همراهی می‌کند، چه شنیدن موسیقی و چه خلق آهنگ، تا به اهداف مشخص سلامت برسید.
ادغام زندگی بیماران سرطانی با موسیقی
موسیقی را میتوان با زندگی روزمره بیماران سرطانی و مراقبان آن‌ها ادغام کرد و باعث ایجاد احساس راحتی و حمایت در آن‌ها شد؛ مضاف بر این، از موسیقی میتوان به عنوان ابزاری برای ابراز احساسات استفاده کرد.
در ادامه چند راه عملی برای گنجاندن سرطان و موسیقی درمانی در زندگی روزمره بیماران آورده شده است:
- استفاده از لیست موسیقی شخصی:
بیماران می‌توانند لیستی از آهنگ‌های مورد علاقه خود داشته باشند و یک لیست شخصی‌سازی شده برای خود ایجاد کنند که با ترجیحات و احساسات فردیشان مطابقت داشته باشد.
از این لیست میتوان در موقعیت‌های مختلفی استفاده کرد؛ چه در طول جلسات درمانی، چه بعد و چه در اوقات فراغت. استفاده از این لیست‌های موسیقی که در واقع یادآور تجربیات و خاطرات شخصی خود فرد است، میتواند باعث ایجاد احساسات مثبت در بیمار شده و به عنوان منبع الهام و انگیزه به کار گرفته شود.
خوب است که گاهی بیماران هنگام گوش دادن به موسیقی با همخوانی، نواختن ریتمی خاص با ساز و یا پیوستن به گروه‌های موسیقی مشارکت فعال داشته باشند.
- استفاده فعال از موسیقی:
استفاده از موسیقی به صورت فعال موجب می‌شود تا بیمار احساس موفقیت، ابراز وجود و شادی را تجربه کند. بیماران برای پیدا کردن ژانرها و سبک موسیقی مورد علاقه‌ی خود می‌توانند انواع سبک‌ها را امتحان کنند.
- حضور در رویدادها و اجراهای موسیقی:
بیماران و افراد مختلف می‌توانند در رویدادهای موسیقی محلی، کنسرت‌ها یا اجراهایی شرکت کنند که با سلیقه شخصی آن‌ها همخوانی دارد. تجربه موسیقی زنده میتواند برای این بیماران بسیار مفید باشد؛ چرا که تجربه‌ای همه جانبه و مشترک با دیگران خواهد بود.
بنابراین با شرکت در این رویدادها، روحیه و انگیزه بیماران برای بهبودی و طی کردن روند درمان افزایش می‌یابد.
- استفاده از برنامه‌های موسیقی و پلتفرم‌های آنلاین:
امروزه با پیشرفت تکنولوژی، میتوان از انبوهی از برنامه‌ها و اپلیکیشن‌های پخش موسیقی مختلف استفاده نمود که دسترسی وسیعی از آهنگ‌ها و موسیقی‌های مختلفی را برای افراد فراهم می‌کنند.
در این برنامه‌ها، با توجه به نیاز افراد، موسیقی‌هایی برای موقعیت‌های مختلف در‌نظر گرفته شده است و در این بین بیماران می‌توانند لیستی را انتخاب کنند که برای آرامش، کاهش استرس و یا بهبود خلق و خوی فرد مناسب باشد. این ابزارهای دیجیتال، در هر زمان و به راحتی موسیقی را در دسترس افراد قرار می‌دهند.
موسیقی درمانی حرفه‌ای
برای افرادی که به دنبال متودی ساختارمندتر و شخصی‌تر هستند، خدمات موسیقی درمانی حرفه‌ای پیشنهاد می‌شود. موسیقی درمانگرها می‌توانند مستقیما برای ایجاد برنامه‌های درمانی مناسب که بتواند نیازها و اهداف خاصی را برآورده کنند، کار کنند.
درنهایت میتوان گفت که موسیقی قدرت نشاط بخشیدن، الهام بخش بودن و شفابخشی دارد و در حوزه مراقبت از سرطان، به عنوان یک ابزار حیاتی برای افزایش رفاه، مدیریت بهبود علائم بیماری و بهبود کیفیت کلی زندگی بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
همانطور که بررسی تاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی ادامه خواهد داشت، واضح است که موسیقی بخش جدایی ناپذیر از مراقبت‌های جامع سرطان باقی خواهد ماند.
دلیل استفاده ازتاثیر موسیقی بر بیماران سرطانی
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که برای بیماران و افراد مبتلا به سرطان، از موسیقی درمانی استفاده می‌کنند این است که موسیقی باعث ایجاد احساس مثبت و خوبی در آن‌ها می‌شود.
موسیقی درمانی میتواند مکان امنی را برای بیماران فراهم کند تا تمامی احساسات منفی مثل ترس، اضطراب، خشم و طیف وسیعی از پاسخ‌های عاطفی خود را بدون هیچ نگرانی و آزادانه بروز دهند.
موسیقی درمانی تنها برای بزرگسالان کاربرد ندارد بلکه کودکان نیز می‌توانند از فواید آن بهره‌مند شوند. موسیقی درمانی، به کودکان مبتلا به سرطان کمک می‌کند تا راحت‌تر با پزشک متخصص و تیم مراقبتی خود ارتباط برقرار کنند.
موسیقی؛ رفیق روزهای سخت
تعداد کمی از افراد، سرطان را در انزوا تجربه می‌کنند و به گفته‌ی پزشکان بخش اعظم بازماندگان سرطان، تجربه پروسه‌ی سرطان برای خانواده و عزیزانشان بسیار سخترتر و طاقت فرساتر از خودشان بوده است. اما شاید آنقدری که به بیماران سرطانی پرداخته می‌شود، به اطرافیان و خانواده این افراد پرداخته نمی‌شود.
یک مطالعه به طور خاص به افرادی پرداخت که یکی از عزیزان و یا افراد خانواده آن‌ها به سرطان مبتلا شده است. در این مطالعه، تاثیر موسیقی بر اطرافیان و خانواده بیماران مبتلا به سرطان مورد بررسی قرار گرفت.
در طول این مطالعه، به این افراد در کنار بیماران سرطانی یک برنامه موسیقی درمانی ارائه شد و درنهایت نتایج نشان داد که نه تنها بیماران سرطانی از موسیقی سود می‌برند بلکه این متود درمانی تاثیرات مثبت مضاعفی بر روی اطرافیان بیماران نیز به همراه داشت.
یکی از مهم‌ترین و بزرگترین ناامیدی‌هایی که خانواده افرادی که به سرطان‌های لاعلاج مبتلا می‌شوند تجربه می‌کنند، احساس درماندگی و بی‌مصرف بودن است. پس از به کارگیری این متود درمانی برای خانواده بیماران سرطانی، هم این افراد به صورت فردی شادی زیادی را تجربه کردند و هم شادی مراقبتی که ناشی از موسیقی درمانی (Music Therapy) بود را نیز تجربه کردند.
سرطان و موسیقی درمانی به خانواده‌ها و اطرافیان بیماران سرطانی، احساس توانمندی و انگیزه مضاعف داد تا روحیه خود را در برابر مشکلات پیش رو از دست ندهند.
سود و منفعت این متود درمانی حتی پس از مرگ بیماران سرطانی برای خانواده‌ها ادامه داشت. تا جایی که متخصصین توانستند با استفاده از موسیقی‌هایی که برای عزیزان افراد سرطانی استفاده می‌شده است، احساس شادی و و امیدواری را درخانواده‌های آن‌ها ایجاد کنند.
عوارض موسیقی درمانی
موسیقی درمانی به طور کلی بسیار بی‌خطر و ایمن است و عوارض جانبی خاصی به همراه ندارد. اما گوش دادن به موسیقی با صدای بسیار بلند و یا انواع خاصی از موسیقی ممکن است برخی افراد را تحریک کند و یا احساس ناراحتی را در آن‌ها ایجاد کند.
از طرف دیگر امکان دارد گوش دادن به موسیقی، در برخی افراد واکنش‌های شدیدی ایجاد کند یا خاطراتی را برانگیزد که میتواند ناخوشایند و یا دردناک باشد. یک موسیقی درمانگر برای حمایت از بیماران در طول درمان، این افراد را در انتخاب موسیقی درست راهنمایی می‌کند.
موسیقی کلاسیک و نقش آن در درمان سرطان
موسیقی کلاسیک یکی از انواع موسیقی است که طرفداران زیادی دارد و عده‌ی زیادی مدت طولانی از زمان خود را صرف گوش دادن به این نوع موسیقی می‌کنند.
تحقیقاتی که پیرامون موسیقی کلاسیک صورت گرفت، نشان داد که گوش دادن به موسیقی کلاسیک اثرات مثبت متعددی بر روی مغز و سایر اندام‌ها دارد.
در ادامه به برخی از تاثیرات کلیدی موسیقی کلاسیک و نقش آن در درمان سرطان اشاره می‌کنیم:
عملکرد شناختی:
موسیقی کلاسیک به ویژه قطعات موتزارت و موسیقی باروک، با تاثیرات مفیدی بر بهبود توانایی‌های مکانی-زمانی، تمرکز بهتر و بهبود حافطه همراه‌اند؛ بنابراین در درمان‌های سرطان بیشتر از موسیقی‌های کلاسیک بی‌کلام استفاده می‌شود.
کاهش اضطراب:
موسیقی کلاسیک میتواند سطح هورمون‌های استرس مثل کورتیزول و آدرنالین را در بدن کاهش دهد. همین امر موجب می‌شود اضطراب و استرس بیماران تا حد زیادی کاهش پیدا کند و فرد راحت‌تر و با تمرکز بیشتر اعمال خود را انجام دهد.
باگوش دادن به موسیقی کلاسیک، استرس جای خود را به آرامش می‌دهد که این مسئله یک فاکتور بسیار مهم برای تسریع روند درمان سرطان و بیماری‌هایی که مغز و ناحیه سر و گردن را تحت تاثیر قرار می‌دهند، خواهد بود.
سلامت قلب:
تحقیقات صورت گرفته بر روی موسیقی کلاسیک نشان داده است که گوش دادن به این سبک از موسیقی، تاثیرات مثبتی بر روی ضربان قلب، فشار خون و ترشح هورمون‌های استرس دارد که همگی می‌توانند باعث تقویت قلب شده و سلامت این ارگان حیاتی را تضمین کنند.
سایر تاثیرات مثبت موسیقی کلاسیک و نقش آن در درمان سرطان
کیفیت خواب:
موسیقی کلاسیک به ویژه قطعاتی که ریتم آن آهسته است و ملودی آرامش‌بخشی دارند، باعث می‌شود که فرد سریع‌تر به خواب برود و حتی باعث طولانی‌تر شدن خواب افراد نیز می‌شود که همین عوامل بهبود کیفیت خواب را در پی دارد.
مدیریت درد:
برخی مطالعات نشان می‌دهند که گوش دادن به موسیقی کلاسیک، میتواند منجر به کاهش سطح دردی که فرد حس می‌کند، شود که این اتفاق به واسطه آرامش‌بخش بودن این نوع موسیقی و تحریک مغز برای ترشح هورمون اندورفین اتفاق می‌افتد.
بهبود خلق و خو:
موسیقی کلاسیک میتواند ترشح هورمون دوپامین را در افرادی که به این سبک موسیقی گوش می‌دهند، افزایش دهد. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی است که با احساس لذت و شادی در افراد مرتبط است.
باید به این نکته مهم توجه نمود که مزایا و تاثیرات مثبت موسیقی کلاسیک ممکن است برای همه یکسان نبوده و از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. از طرف دیگر این سبک موسیقی کاملا سلیقه‌ای است و شاید برای همه مناسب و جذاب نباشد؛ بنابراین ممکن است بسیاری از افراد این سبک از موسیقی را نپسندند.
کلام آخر
موسیقی تنها مجموعه‌ای از صداها نیست، بلکه زبان امید و زندگی است. در مسیر دشوار درمان سرطان، شاید نت‌های یک آهنگ بتوانند همان نیرویی باشند که شما را به ادامه راه دلگرم می‌کند. یادمان نرود که درمان فقط در دارو و جراحی خلاصه نمی‌شود؛ گاهی شفا در صدای زندگی است.
اگر شما یا یکی از عزیزانتان تجربه‌ای از موسیقی درمانی در دوران سرطان داشته‌اید، 🎧 لطفاً در بخش دیدگاه‌ها بنویسید که کدام آهنگ، ملودی یا صدا به شما آرامش و قدرت بخشیده است.
تجربه شما شاید چراغ راه بیماری دیگر باشد. 💚
