چگونه درد سرطان 😬 را کمتر کنیم؟

هر انسانی در طول عمر خود طیف مختلفی از درد را از خفیف تا شدید، مزمن یا گذارا را تجربه می­‌کند. اما اینکه چه زمانی این درد­ها نشانه­‌ای مبنی بر وجود بیماری جدی همچون سرطان هستند و در چه زمانی باید به پزشک مربوطه مراجعه کرد، سوالی است که ممکن است برای افراد پیش ­بیاید. در این مقاله بای بای سرطان قصد داریم علاوه بر پاسخ به سوال فوق، به درد­های سرطانی و نحوه مدیریت آن­ها پس از تشخیص بیماری بپردازیم.

دردهایی که می­تواند به معنای سرطان باشد

درد یکی از شایع‌­ترین علائمی است که در بیماران سرطانی دیده می­‌شود. درد سرطان ممکن است به واسطه سرطان، درمان سرطان و یا ترکیب عوامل مختلف ایجاد شود.

افراد جوان­تر احساس درد بیشتری نسبت به افراد مسن تر تجربه می‌­کنند که این موضوع به علت حساس‌­تر بودن سیستم عصبی در افراد جوان می‌­باشد.

همچنین میزان درد ارتباط مستقیمی با وخامت و پیشرفته بودن سرطان دارد، به این صورت که هر چه سرطان پیشرفته‌­تر باشد، بیمار درد بیشتری را تحمل خواهد کرد.

طبق گفته محققین، اکثر کسانی که از سرطان جان سالم به در می­‌برند بعد از اتمام دوره درمان ممکن است تا سال‌ها دردهایی را در نقاط مختلف بدن، بخصوص محلی که با سرطان درگیر بوده است، تجربه کنند.

کدام سرطان بیشترین درد را ایجاد می­‌کند؟

بعضی دردها به واسطه ایجاد تومورهای سرطانی در نزدیکی عصب‌­ها، استخوان­‌ها و ارگان‌­ها ایجاد می­‌شود که در ادامه به صورت مختصر توضیح خواهیم داد:

فشار طناب نخاعی:

هنگامی که توموری در بدن به ستون فقرات سرایت می­‌کند، باعث ایجاد فشاری بر طناب نخاعی می­‌شود که به آن فشار طناب نخاعی می­‌گویند.

اولین نشانه‌­ای که برای بیمار ایجاد ‌می­‌شود، دردهای کمر و گردن است که می‌­تواند شدید یا خفیف باشد. اگر بیمار هرکدام از این دردها را تجربه کند، یک موقعیت اورژانسی تلقی می‌­شود و بیمار باید سریعا تحت درمان قرار گیرد؛ چرا که در طولانی مدت این فشار افزایش یافته و شخص کنترل مثانه و روده‌­های خود را از دست می­‌دهد و به مرور زمان به سمت فلجی ‌پیش خواهد رفت.

درد استخوان:

این نوع از دردها زمانی ایجاد می­‌شوند که سرطان در استخوان‌­ها ایجاد شود و یا از محل دیگر به استخوان­‌ها متاستاز کند.

این دردهای ایجاد شده، بسیار تیز بوده و گاهی به قدری شدید می­‌شوند‌ که می­توانند عملکرد آن ارگان و حرکت دادن آن عضو را به طور کامل مختل کنند.

درمان‌­هایی که برای سرطان‌های استخوان صورت می­‌گیرد، بیشتر بر روی کاهش علائم و مشکلاتی که به واسطه آن ایجاد می­‌شود، تمرکز دارد. به طور کلی می­توان گفت که مدیریت درد سرطان، در این نوع سرطان از اهمیت زیادی برخوردار است.

درد سرطان در مراحل درمان

از طرف دیگر امکان دارد علل درد سرطان، عمل ‌جراحی برای درمان سرطان و سایر متودهای درمانی باشند. این دردهای ایجاد شده شامل:

دردهای عمل جراحی:

عمل جراحی، معمولا به عنوان اولین متود درمانی برای درمان تومورهای سرطانی ایجاد شده و یا خارج کردن قسمت‌­های سرطانی از ارگان مورد نظر، مورد استفاده قرار می‌­گیرد.

با توجه به نوع عمل جراحی مورد استفاده در درمان میزان درد و مدت زمانی که بیمار درد را تحمل ‌می‌­کند، می­تواند درجات متفاوتی داشته باشد. درد سرطان ممکن است از چند روز تا چند هفته متغیر باشد.

درد تلقینی:

این نوع از دردها که از تاثیرات عمل‌ جراحی است، مدت زمان بیشتری باقی می­‌مانند. درد تلقینی بیشتر در بیمارانی رخ می­‌دهد که یکی از اعضای بدنشان به واسطه عمل‌جراحی برداشته شده و قطع شده است که در این شرایط بیمار ‌همچنان احساسات مختلفی مثل درد و مور مور شدن را از عضوی که دیگر ‌وجود ندارد، حس می‌­کنند.

برای درمان و کاهش این نوع از دردها، هیچ دارو و متودی کارساز نخواهد بود و ممکن است در بعضی بیماران به مرور زمان این دردها کاهش پیدا کرده و از بین بروند.

چرا درد سرطان در شب بیشتر است؟

شاید این سوال پیش بیاید که به چه علت درد سرطان و سایر بیماری­‌ها، شب­‌ها بیشتر می­‌شود و بیماران را آزار می‌­دهد؟

پاسخ آن است که ممکن است علت‌­های مختلفی برای بروز دردهای عضلانی و یا هرگونه دردی در شب وجود داشته باشد اما شایع‌­ترین علل شامل:

۱. سطح هورمون­‌ها :

در طول شب، تولید هورمون‌­های ضد التهابی به پایین‌­ترین سطح خود می­‌رسد و به همین دلیل است که شب‌­ها دردهای بیشتری به سراغ بیماران می‌­آید.

۲. پوزیشن خوابیدن:

خوابیدن به یک سمت برای کل طول شب می­تواند باعث بروز دردهای مفصلی شود و در شرایطی که بیمار بر روی شکم خود می­خوابد، کمر درد نیز به دردهای بیمار اضافه می­شود.

۳. دمای بدن:

التهابات اسکلتی و یا بعضی بیماری­هایی مثل سرطان و عفونت­ها، به حرارت پاسخ مناسبی می­دهند اما طبق توصیه متخصصین، بهتر است اتاق خواب شب­ها خنک و راحت باشد تا اختلالی در خواب ایجاد نشود. همین‌ کاهش دمای بدن، منجر به بروز دردهای عضلانی و سایر انواع درد می­شود.

حقایقی در مورد درد سرطان

همانطور که پیش‌­تر گفته شد، بیشتر سرطان­‌ها موجب بروز دردهای زیادی می­‌شوند که این موضوع ناراحتی و رنج ‌بیمار را به همراه خواهد داشت.

این که میزان دردی که بیمار تحمل می­‌کند، چقدر باشد به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ مثل نوع سرطانی که بدن بیمار را درگیر کرده است، میزان وخامت سرطان و این که آیا سرطان پیشرفته شده است و یا در‌ مراحل اولیه است، توان تحمل درد بیمار و نوع درمان و متودهای درمانی مورد استفاده.

با وجود فاکتورهای ذکر شده، مهم­ترین علل درد سرطان، این است که بیمار مبتلا به چه نوع سرطانی شده است.

به طور کل دردناک‌­ترین سرطان­‌هایی که تاکنون شناخته شده‌­اند، شامل سرطان استخوان، سرطان پانکراس، سرطان‌­های سر و گردن، سرطان ریه، سرطان مغز و طناب نخاعی می­باشد.

تسکین درد سرطان در خانه

پزشک متخصص ممکن است برای مدیریت درد سرطان و تسکین درد، داروهای مناسبی را تجویز کند. این داروهای تجویز شده، باید به طور مرتب و در زمان خاص خود مصرف شوند تا غلظت دارو در خون حفظ شده و از بروز دوباره درد جلوگیری کند‌.

داروهای مسکن به صورت‌­های مختلفی برای بیماران در نظر گرفته می‌­شوند که شایع‌­ترین آن­ها داروهای خوراکی و تزریقی هستند.

یک متود اندازه گیری برای شدت درد سرطان استفاده می‌­شود که به شدت درد بیمار از 0 تا 10 نمره می­‌دهد. این شیوه به پزشک کمک می‌­کند تا با تعیین میزان درد بیمار، داروی مسکن مناسبی را برای او در نظر بگیرد. این متود اندازه گیری به این صورت است:

• عدد 0 به معنای آن است که دردی وجود ندارد.
• عدد 1 تا 3 دردهای ملایم را نشان می­‌دهد.
• عدد 4 تا 6 دردهای متوسط و بیشتری را نسبت به دردهای ملایم شامل می­‌شود.
• عدد 7 تا 10 نشان دهنده دردهای شدید می‌­باشد.

اوپیوئیدها برای تسکین دردهای متوسط تا شدید بسیار مناسب هستند. بعضی بیماران مبتلا به سرطان بنا به دستور پزشک نمی‌­توانند از ویژگی­‌های کاهنده درد این دارو استفاده کنند؛ چرا که استفاده طولانی مدت از این داروها، ممکن است تاثیر قبل را در فرد نداشته باشد.

علت این امر تحمل دارویی ایجاد شده توسط اوپیوئیدها است. دوزهای بالاتر داروهای اوپیوئیدی مختلف در شرایطی که بدن دیگر به دوزهای دارویی قبلی پاسخ ندهد، ممکن است مورد استفاده قرار گیرند.

دریافت اوپیوئیدها طبق یک برنامه منظم کمک می‌کند که دردهای ناشی از علل درد سرطان تسکین پیدا کند و از بدتر شدن و شدت گرفتن آن جلوگیری می‌کند.

دوزهای دارویی استفاده شده با توجه به بدن بیمار، نوع بیماری و میزان سلامت عمومی شخص متفاوتند و بهترین دوز دارویی اوپیوئیدها، مقدار دارویی است که باعث کاهش درد شده و کمترین عوارض جانبی را داشته باشد. اگرچه داروهای دیگری نیز ممکن است برای روش‌های کنترل دردهای سرطانی استفاده شود اما اوپیوئیدها بیشترین استفاده را در بین داروهای مسکن و ضد درد سرطان خواهند داشت.

روش مصرف داروهای مسکن برای مدیریت درد سرطان

اوپیوئیدها و کلیه داروهای مسکن مصرفی جهت مدیریت درد سرطان، به روش‌های زیر قابل مصرف هستند:

۱. دهان:

اگر روده‌ها و معده بیمار به صورت نرمال و طبیعی کار کنند، دارو به صورت خوراکی تجویز می‌شود. طریقه استفاده از اوپیوئیدهای خوراکی  بسیار آسان بوده و قیمت آن نیز بسیار پایین خواهد بود. این داروها یا زیر زبان و یا در گوشه لپ قرار می‌گیرند تا جذب شوند.

۲. رکتوم:

در صورتی که بیمار به هر دلیلی نتواند داروهای اوپیوئیدی را از طریق دهان مصرف کند، پزشک داروها را به صورت مقعدی و یا استفاده از طریق رکتوم (شیاف) تجویز می‌کند.

۳. پوستی:

بعضی از پچ‌های پوستی حاوی مواد دارویی مسکن و اوپیوئیدی هستند که بیمار با قرار دادن آنها در محل مورد نظر، دارو را از طریق پوستی دریافت می‌کند.

۴. اسپری بینی:

در بعضی شرایط، اسپری‌های بینی که حاوی داروهای مسکن و اوپیوئیدی هستند، برای تسکین درد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۵. تزریق وریدی:

این متود زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که روش‌های درمانی ارزان‌تر کارساز نبوده و یا مورد علاقه بیمار نباشد؛ در این شرایط داروهای مسکن به صورت وریدی تزریق می‌شوند. از آن جایی که تزریق دارو به صورت وریدی بسیار حساس‌تر است، دوز دارو باید دقیق و به اندازه باشد.

۶. تزریق زیر پوستی:

در بعضی از بیماران، داروهای اوپیوئیدی به چربی‌های زیر پوستی تزریق می‌شوند تا از آن طریق جذب بدن شده و وظیفه مدیریت درد سرطان خود را اعمال کنند.

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.

منابع

• tylenol.com
• healthline.com
• cancer.gov