در زمان ابتلا به بیماری سرطان، بدن بیش از همیشه مستعد ابتلا به انواع بیماری‌ها و اختلالات حاد می‌شود. یکی از انواع این اختلالات، سکته مغزی و قلبی در بیماران سرطانی است که به واسطه عوامل مختلفی در این بیماران بروز می‌یابند.
اما چگونگی تشخیص انواع سکته در بیماران بیماران سرطانی و چالش‌های مرتبط با اقداماتی که پیش از رسیدن اورژانس باید انجام داده شوند، از جمله مسائل مهمی هستند که در این مقاله‌ی بای بای سرطان مورد بحث و بررسی قرار می‌دهیم.
سکته مغزی چیست و چگونه اتفاق می‌افتد؟
سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به بخشی از مغز قطع یا کاهش می‌یابد و این مسئله از دریافت اکسیژن و مواد مغذی بافت مغز جلوگیری می‌کند؛ در ادامه سلول‌های مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن می‌کنند.
سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و درمان فوری آن بسیار مهم است. اقدامات اولیه می‌تواند آسیب مغزی و سایر عوارض را کاهش دهد.
اگر ممکن است شما یا کسی که با او در ارتباط هستید سکته کرده باشد، باید به زمان شروع علائم توجه ویژه‌ای داشته باشید. برخی از گزینه‌های درمانی زمانی موثرتر هستند که بلافاصله پس از شروع سکته مغزی برای بیماران در نظر گرفته شوند.
براساس گفته‌ی متخصصین، سکته مغزی به دو دلیل اصلی به وجود می‌آید؛ یکی به دلیل انسداد شریان (سکته مغزی ایسکمیک) و دیگری به علت نشت یا پاره شدن رگ خونی (سکته مغزی هموراژیک).
برخی از افراد ممکن است تنها یک اختلال موقتی در جریان خون به مغز را تجربه کنند که به عنوان حمله ایسکمیک گذرا (TIA) شناخته می‌شود، که علائم پایداری ایجاد نمی‌کند و پس از مدتی علائم آن از بین خواهند رفت اما به عنوان زنگ خطری برای سکته مغری آتی در نطر گرفته می‌شود.
شایع‌ترین علائم سکته مغزی
علائم و نشانه‌های سکته مغزی عبارتند از:
- مشکلات در صحبت کردن و درک آنچه دیگران می‌گویند؛ این عارضه ممکن است بیمار را دچار سردرگمی و یا مشکل در درک گفتار کند.
- فلج شدن یا بی‌حسی صورت، بازو یا پاها؛ به این صورت که ممکن است بیمار دچار بی‌حسی، ضعف یا فلج ناگهانی در قسمت‌های مختلف بدن از جمله صورت، بازو یا پا شود.
این علائم و بی حسی‌ها اغلب فقط یک طرف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند لذا برای درک بهتر وضعیت بیمار، پزشک متخصص از او می‌خواهد تا هر دو دست خود را بالا ببرد.
در صورتی که یک دست شروع به افتادن کند، ممکن است فرد دچار سکته مغزی شده باشد. همچنین زمانی که بیمار لبخند می‌زند نیز ممکن است یک طرف دهان و صورت فرد آویزان شود.
- مشکلات بینایی در یک یا هر دو چشم امکان دارد به وجود بیاید. طبق بررسی‌های صورت گرفته، مشخص شد که برخی بیماران به طور ناگهانی در یک یا هر دو چشم خود تاری یا سیاهی دید را تجربه کرده‌اند و در شرایطی ممکن است دچار دو بینی نیز شوند.
- سردرد ناگهانی و شدید که ممکن است با استفراغ، سرگیجه یا تغییر هوشیاری همراه باشد هم از دیگر علائم نشان دهنده سکته مغزی خواهد بود.
- مشکلاتی در راه رفتن ممکن است برای بیماران به وجود بیاید. زمانی که فرد دچار سکته مغزی می‌شود، ممکن است زمین بخورد یا تعادل خود را از دست بدهد؛ همچنین ممکن است سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن هماهنگی بدن نیز رخ دهد.
سکته مغزی و سرطان
یک بررسی سیستماتیک جدید نشان داده است که بیمارانی که با سرطان‌های خاص دست و پنجه نرم می‌کنند و همچنین بیمارانی که در حال بهبودی هستند، نسبت به افرادی که سابقه ابتلا به سرطان ندارند، به طور قابل توجهی با خطر افزایش بروز سکته‌های مغزی روبه رو هستند.
تحقیقات قبلی نشان داده است که چنین ارتباطی بین سرطان و سکته مغزی وجود دارد اما تا کنون شواهد به اندازه کافی قوی نبوده‌اند که دستورالعمل‌هایی را در مورد خطر سکته مغزی و پیشگیری از بروز آن در بیماران سرطانی ایجاد کنند.
برخی متخصصین انکولوژی با همکاری متخصصین مغز و اعصاب برای تعیین کمیت خطر سکته مغزی در بیماران با سابقه ابتلا به سرطان، ۳۶ شخص را مورد بررسی قرار دادند که ۲۵ مورد آن‌ها خطرات بروز سکته مغزی را نشان داده بود.
محققین دریافتند که در اکثر کیس‌هایی که مورد ارزیابی و بررسی قرار داده‌اند، افزایش قابل توجهی از بروز سکته مغزی را در بیماران مبتلا به طیف وسیعی از سرطان‌ها از جمله سرطان پانکراس، ریه، کولورکتال، سینه و سرطان تخمدان گزارش کرده‌اند.
اگر چه سطح خطر و میزان بروز سکته مغزی در سرطان‌ها متفاوت اس تاما با این حال تعداد معدودی از مطالعات، خطر کمتر بودن سکته و یا نبود هیچ ریسک و خطری در بیماران مبتلا به سرطان نشان دادند.
طبق تحقیقات صورت گرفته، سرطان پانکراس بالاترین میزان خطر سکته مغزی ایسکمیک و هموراژیک را نشان می‌دهد. سرطان ریه در جایگاه دوم و سرطان سر و گردن نیز از لحاظ افزایش ریسک بروز سکته‌های مغزی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
سرطان‌هایی که منجر به سکته مغزی می‌شوند!
طبق گفته‌ی متخصصین و نتایج مطالعات دیگری که در خصوص افزایش قابل توجه بروز سکته مغزی در بیماران سرطانی صورت گرفت، ابتلا به سرطان‌های روده بزرگ، پستان، تخمدان، سرطان نازوفارنکس و همچنین لوسمی و میلوما در مواردی باعث افزایش بروز سکته‌های مغزی در بیماران خواهند شد.
به باور متخصصین، خطر سکته مغزی در ۶ ماه اول تشخیص سرطان بسیار بالاتر بوده است. برخی درمان‌های سرطان نیز ممکن است خطر سکته مغزی را تا حد زیادی افزایش دهند، از جمله شیمی درمانی و رادیوتراپی که در اکثر بیماران مبتلا به سرطان به عنوان درمان اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
همواره باید به این نکته توجه نمود که هیچ دستورالعملی برای پیشگیری از سکته مغزی یا مدیریت خطر برای بیماران سرطانی وجود ندارد، بنابراین متخصصین باید توجه داشته باشند که سرطان می‌تواند خطر سکته مغزی را در بیماران مبتلا به این بیماری افزایش دهد.
لذا هنگامی که بیماران برای ارزیابی روند درمان سرطان خود به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، بهتر است که در کنار بررسی سرطان، سلامت قلب و مغز بیمار نیز مورد بررسی قرار گیرد تا اطمینان حاصل شود که ریسک بروز سکته‌های مغزی و قلبی بیمار را تهدید نمی‌کند.
سکته قلبی چیست و چه زمانی رخ می‌دهد؟
سکته قلبی وضعیتی طولانی مدت است که در آن قلب بیمار نمی‌تواند خون را به اندازه کافی برای رفع نیازهای بدن پمپاژ کند. در سکته قلبی، قلب هنوز در حال فعالیت است اما از آنجایی که نمی‌تواند مقدار خونی را که باید حمل کند، خون ممکن است این خون در سایر قسمت‌های بدن بیمار تجمع یابد؛ در سکته‌های قلبی خون بیشتر در ریه‌ها و یا پاهای بیماران جمع می‌شود.
اگر بخواهیم سکته قلبی و قلب را به چیزی تشبیه کنیم، باید بگوییم که قلب مانند یک بخش حمل و نقل است که نمی‌تواند تمام محموله را به مقصد معین برساند؛ البته در مواردی نیز سکته قلبی زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به قلب به شدت کاهش یابد و یا عروق مسدود شوند.
این انسداد‌ها معمولا به دلیل تجمع چربی، کلسترول و سایر مواد در شریان‌های تغذیه کننده قلب به نام عروق کرونری ایجاد می‌شوند. رسوبات چربی که حاوی کلسترول است، پلاک نامیده دارند که زمینه بروز انسداد و ایجاد آترواسکلروز را فراهم می‌کنند.
گاهی اوقات یک پلاک می‌تواند در رگ‌ها پاره شود و لخته‌ای تشکیل دهد که جریان خون را مسدود می‌کند؛ در ادامه کمبود جریان خون می‌تواند به بخشی از عضله قلب آسیب برساند یا بافت آن را از بین ببرد.
مهم‌ترین علائم سکته قلبی
علائم سکته قلبی می‌تواند به اشکال و با درجات مختلفی در افراد متفاوت بروز پیدا کند. برخی افراد علائم خفیفی دارند، در حالی که برخی دیگر علائم شدیدتری از این عارضه را تجربه می‌کنند؛ لازم به ذکر است که سکته قلبی همیشه علامت‌دار نبوده و در برخی افراد هیچ علامتی ایجاد نمی‌کند.
علائم شایع سکته قلبی عبارتند از:
- درد قفسه سینه که ممکن است به صورت فشار شدید بر روی قفسه سینه، سفتی بافت سینه و یا احساس درد بسیار شدید در قفسه سینه بروز یابد.
- درد یا ناراحتی که به شانه، بازو، پشت، گردن، فک، دندان‌ها یا گاهی اوقات به بالای شکم گسترش می‌یابد.
- عرق سرد
- خستگی
- سوزش سردل یا سوء هاضمه
- سبکی سر یا سرگیجه ناگهانی
- حالت تهوع شدید
- تنگی نفس
زنان ممکن است علائم غیرمعمولی مانند درد کوتاه یا شدید در گردن، بازو یا پشت داشته باشند؛ لازم به ذکر است که گاهی اوقات اولین علامت سکته قلبی، ایست قلبی ناگهانی است.
برخی از سکته‌های قلبی به طور ناگهانی رخ می‌دهند اما بسیاری از افراد چند ساعت، چند روز یا چند هفته قبل از بروز سکته قلبی، علائم و نشانه‌های هشدار دهنده را دارند.
درد یا فشار قفسه سینه (آنژین صدری) که مدام اتفاق می‌افتد و با استراحت و مسکن از بین نمی‌رود، ممکن است یک علامت هشدار دهنده اولیه باشد؛ چرا که آنژین به دلیل کاهش موقت جریان خون به قلب ایجاد می‌شود.
سکته قلبی و سرطان
سرطان و بیماریهای قلبی عروقی، به عنوان دو عامل اصلی مرگ و میر در سراسر جهان شهرت یافته‌اند. در حالی که ممکن است به نظر غیرمرتبط به نظر برسند، مطالعات نشان داده‌اند که بین سرطان و حملات قلبی یا سکته مغزی، ارتباط معناداری وجود دارد؛ مکانیسم‌های اساسی نیز پشت این ارتباط پیچیده و چند عاملی قرار دراند.
در وهله اول، برخی درمان‌های سرطان، مانند شیمی درمانی و پرتو درمانی، می‌توانند به قلب و رگ‌های خونی آسیب برسانند و منجر به افزایش خطر حوادث قلبی و عروقی یا حتی سکته قلبی شوند.
علاوه بر این، سرطان به خودی خود می‌تواند اثر سیستمیک بر بدن داشته باشد و باعث التهاب و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی شود که این مسئله می‌تواند به توسعه بیماریهای قلبی عروقی کمک کند.
همچنین برخی از عوامل خطر برای سرطان و بیماریهای قلبی و عروقی، با یکدیگر همپوشانی دارند. به عنوان مثال چاقی، سیگار کشیدن و سبک زندگی کم‌تحرک از عوامل خطر شایع سرطان و حملات قلبی یا سکته هستند.
این تداخل بین سرطان و سلامت قلب و عروق، پیگیری یک رویکرد جامع برای کاهش خطر حوادث قلبی و عروقی در بیماران سرطانی را ضروری می‌کند.
عوامل خطر برای حملات قلبی و سکته در بیماران سرطانی
بیماران سرطانی با عوامل خطر منحصر به فردی در خصوص حملات و سکته قلبی مواجه هستند که ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی باید هنگام توسعه استراتژی‌های پیشگیری و متودهای درمانی آن را در نظر بگیرند.
یکی از عوامل خطر مهم، وجود شرایط و بیماری قلبی و عروقی است که فرد پیش از ابتلا به سرطان با آن دست و پنجه نرم می‌کرده است؛ به طوری که افرادی که سابقه بیماری قلبی یا سکته مغزی دارند، نسبت به تجربه این حوادث در طول درمان سرطان آسیب پذیرتر خواهند بود.
علاوه بر این، انواع خاصی از سرطان مانند سرطان سینه و ریه، با خطر بالاتری از بروز عوارض قلبی و عروقی در بیماران مواجه هستند.
درمان‌های خاص سرطان مانند درمان‌های هدفمند و داروهای شیمی درمانی خاص، می‌توانند به طور قابل توجهی خطر حوادث قلبی و عروقی را افزایش دهند.
علاوه بر تمامی دلایل و نکات ذکر شده، عوامل سبک زندگی نقش بسیار مهمی در روند افزایش و یا کاهش خطر حملات قلبی و سکته مغزی در بیماران سرطانی دارند.
چاقی و اضافه وزن بیش از حد، کشیدن بیش از حد سیگار، عدم تحرک بدنی و رژیم غذایی نامناسب می‌تواند میزان ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی را در بیماران سرطانی تشدید کند.
شناسایی و پرداختن به این عوامل خطر در مراحل اولیه، می‌تواند به محافظت و پیشگیری از بیماران سرطانی در برابر عوارض قلبی و عروقی کمک کند.
راهکارهایی برای کاهش ریسک حملات قلبی و سکته مغزی در بیماران سرطانی
کاهش خطر حملات قلبی و سکته مغزی در بیماران سرطانی، نیازمند رویکردی چند وجهی است که اصلاح سبک زندگی، مدیریت مصرف منظم داروهای ضدسرطانی و سایر بیماری‌ها و نظارت دقیق توسط ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی را شامل می‌شود.
با به کارگیری این استراتژی‌ها، بیماران سرطانی می‌توانند به طور قابل توجهی نتایج سلامت قلبی و عروقی خود را بهبود ببخشند.
تغییرات سبک زندگی برای محافظت از بیماران سرطانی در برابر حملات قلبی و سکته مغزی، تشویق بیماران سرطانی به اتخاذ یک سبک زندگی سالم در کاهش خطر ابتلا به حوادث قلبی و عروقی بسیار مهم است.
این امر شامل ترویج فعالیت بدنی منظم، مانند پیاده‌روی یا ورزش‌های ملایم متناسب با توانایی‌ها و رژیم‌های درمانی آن‌ها می‌شود. علاوه بر این موارد نام برده شده، مشاوره در مورد ترک سیگار و اتخاذ یک رژیم غذایی سالم که غنی از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین‌های بدون چربی باشد، می‌تواند تاثیر مثبتی بر سلامت قلب و عروق و عملکرد مغزی داشته باشد.
تکنیک‌های تمرکز حواس و تمرین‌های تمدد اعصاب نیز می‌توانند به بیماران سرطانی کمک کنند تا با آسیب‌های عاطفی و فیزیکی ناشی از تشخیص سرطان و درمان خود کنار بیایند؛ همچنین خواب و استراحت کافی نیز برای سلامت کلی بدن، حفظ سلامت قلب و عروق و ارتقای مغزی بسیار مهم است.
داروها و درمان‌های پیشگیری از حملات قلبی و سکته در بیماران سرطانی
در برخی موارد، بیماران سرطانی ممکن است به داروها یا درمان‌هایی نیاز‌داشته باشند که به طور خاص برای کاهش خطر حملات قلبی یا سکته مغزی تجویز شده باشند.
برای مثال استاتین‌ها که معمولا برای کاهش سطح کلسترول خون استفاده می‌شوند، در پیشگیری از حوادث قلبی و عروقی در بیماران سرطانی تاثیرات قابل توجهی داشته‌اند.
با این حال تصمیم‌گیری برای تجویز این داروها باید با رضایت خود بیمار و نظر پزشک مربوطه باشد و مزایای بالقوه آن در مقابل خطرات و عوارض جانبی سنجیده شود.
علاوه بر تمامی موارد ذکر شده، نظارت دقیق بر فشار خون، سطح کلسترول خون و سایر عوامل خطر قلبی و عروقی ضروری است.
از این رو، بیماران سرطانی باید به طور منظم برای هرگونه تغییر یا ناهنجاری که ممکن است نیاز به مداخله داشته باشد، مورد ارزیابی قرار گیرند.
برای این امر، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است استفاده از تکنیک‌های تصویربرداری مانند اکوکاردیوگرام یا MRI قلب را در جهت ارزیابی عملکرد و ساختار قلب در طول و بعد از درمان سرطان را برای بیماران مبتلا به سرطان در نظر بگیرند.
نقش متخصصین در محافظت از بیماران سرطانی در برابر حملات قلبی و سکته مغزی
ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی نقش مهمی در محافظت از بیماران سرطانی در برابر بیماریهای قلبی و عروقی دارند. آن‌ها باید خطرات قلبی و عروقی که ممکن است بیمار را تهدید کند، با در نظر گرفتن تشخیص سرطان، برنامه درمانی و شرایط قبلی فرد ارزیابی کنند.
متخصصین قلب با همکاری نزدیکی که با انکولوژیست‌ها دارند، می‌توانند استراتژی‌های پیشگیری از بیماری را ایجاد کنند که کاملا متناسب با شرایط روحی و فیزیکی فرد منطبق باشد.
این استراتژی‌ها، سلامت قلب و عروق بیمار را در اولویت قرار می‌دهند و پس از آن درمان سرطان را در نظر خواهند گرفت. ارتباط منظم و هماهنگی بین متخصصان مراقبت‌های بهداشتی برای اطمینان از اینکه درمان‌های سرطان، سلامت قلب بیمار را به خطر نمی‌اندازد، حیاتی است.
این ممکن است شامل تنظیم جلسات شیمی درمانی، بررسی گزینه‌های درمانی جایگزین، یا نظارت دقیق بر عملکرد قلبی و عروقی بیمار در طول درمان سرطان باشد.
علاوه بر این، ارائه دهندگان سلامت باید به بیماران سرطانی در مورد خطرات قلبی و عروقی بالقوه مرتبط با سرطان و برنامه درمانی خاصی که خواهند داشت، آموزش دهند.
با ارائه آموزش‌های دقیق و مناسب بیماران، می‌توانند فعالانه در مدیریت سلامت قلب و عروق خود شرکت کنند و تصمیمات آگاهانه‌ای در خصوص سبک زندگی و انتخاب‌های درمانی خود بگیرند.
پشتیبانی و منابع برای بیماران سرطانی در معرض خطر حمله قلبی و سکته مغزی
به طور کلی بیماران سرطانی در معرض خطر حملات قلبی یا سکته مغزی، به حمایت و منابع جامعی نیاز دارند تا بتوانند سلامت قلب و عروق و عملکر مغزی خود را تضمین کنند.
در این بین، گروه‌های حمایتی و خدمات مشاوره می‌توانند حمایت عاطفی موردنیاز این افراد را ارائه دهند و به بیماران این امکان را می‌دهند تا تجربیات و نگرانی‌های خود را با افرادی که با چالش‌های مشابه مواجه شده‌اند، به اشتراک بگذارند.
علاوه بر این مطالب آموزشی که به صورت چاپی و یا به صورت آنلاین در اختیار بیماران قرار می‌گیرد، می‌تواند به عنوان منابع ارزشمندی برای بیماران سرطانی که به دنبال اطلاعات مفید در مورد سلامت قلب و عروق هستند، محسوب شود؛ این مطالب باید در دسترس، بسیار آسان و قابل فهم و متناسب با نیازهای منحصر به فرد بیماران سرطانی باشد.
مراکز مراقبت‌های بهداشتی باید برای ایجاد محیطی تلاش کنند که همکاری بین متخصصین در حوزه‌های مختلف را فراهم کند. این رویکرد و همکاری بین متخصصین، تضمین می‌کند که بیماران سرطانی مراقبت‌های جامعی را دریافت کنند که هم نیازهای بیماران مبتلا به سرطان و هم نیازهای بیماران قلبی و عروقی و یا فردی که از هر دو شرایط رنج می‌برد را فراهم کنند.
بررسی مطالعاتی که میزان موفقیت آمیز بودن استراتژی‌های پیشگیری را نشان می‌دهند
چندین مطالعه میزان موفقیت استراتژی‌های پیشگیری که متخصصین برای بیماران در نظر می‌گیرند را در محافطت از بیماران سرطانی در برابر حملات و سکته قلبی و مغزی نشان داده‌اند.
برای مثال یک مطالعه منتشر شده در مجلات خارجی نشان داد گه چگونه مداخلات و اصلاحات سبک زندگی، از جمله ورزش و تغییرات رژیم غذایی، به طور قابل توجهی عوامل خطر قلبی و عروقی را در بازماندگان و افرادی که سرطان سینه را شکست داده‌اند، کاهش می‌دهد.
مطالعه دیگری که در مجله اروپایی پیشگیری از سرطان منتشر شد، اثربخشی نظارت دقیق و مداخله زودهنگام را در پیشگیری از عوارض قلب و عروقی در طول درمان سرطان را نشان داد.
محققان نیز با ارزیابی منظم عملکرد قلب و اجرای مداخلات مناسب، توانستند خطر حملات قلبی و سکته مغزی را در بیماران خود به حداقل برسانند.
تمامی این مطالعات ذکر شده، اهمیت مراقبت‌های فردی و تاثیر بالقوه اصلاح سبک زندگی و نظارت دقیق بر محافظت از بیماران سرطانی در برابر حوادث قلبی و عروقی را به وضوح نشان می‌دهند.
پیشگیری از سکته قلبی در بیماران سرطانی
رشته انکوکاردیولوژی که بر تقاطع سرطان و سلامت قلب تمرکز دارد، به سرعت در حال پیشرفت است. تحقیقات در حال انجام به طور مداوم درک جامعه را از مکانیسم‌های ارتباط بین سرطان و بیماریهای قلبی و عروقی گسترش می‌دهد؛ این دانش باعث توسعه و بهبود استراتژی‌ها و درمان‌های پیشگیری نوآورانه خواهد شد.
برای مثال محققان در حال بررسی استفاده از تکنیک‌های جدید تصویربرداری، مانند اکوکاردیوگرافی فشاری و بیومارکرهای قلبی برای تشخیص علائم اولیه آسیب قلبی در بیماران سرطانی هستند.
با شناسایی این تغییرات در مراحل اولیه، ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند به سرعت مداخله کنند و خطر حملات قلبی یا سکته را به حداقل برسانند.
علاوه بر این، پیشرفت‌هایی که در علم پزشکی به وجود آمده است موجب می‌شود که متخصصین و تیم‌های درمانی این توانایی را داشته باشند تا درمان‌های سرطان را بر اساس ویژگی‌های فردی بیمار، از جمله مشخصات و علائم ریسک بروز بیماریهای قلبی و عروقی آن‌ها تنظیم کنند.
این رویکرد شخصی، آسیب احتمالی به قلب و عروق خونی را کاهش می‌دهد و در نهایت از بیماران سرطانی در برابر عوارض قلبی و عروقی حتی سکته قلبی محافظت می‌کند.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان به تمامی نکات مهم سکته مغزی و قلبی از علائم تا ارتباط آن‌ها با سرطان و ابتلای بیماران سرطانی به این اختلالات را بررسی کرده و نحوه پیشگیری از این عوارض را بیان کردیم.
امیدواریم از مطالب فوق جهت تشخیص زودرس این دو نوع سکته در بیماران مبتلا به سرطان و سایر افراد استفاده کرده و از وخیم‌تر شدن شرایط آن‌ها جلوگیری کنید.
منابع:
