سفری هیجان انگیز به سرطان استخوان 🦴

سرطان استخوان یا مغز استخوان؛ آیا می‌دانستید بیش از ۸۰ درصد افراد تفاوت این دو را نمی‌دانند و آن‌ها را با هم اشتباه می‌گیرند؟ جالب‌تر اینکه سالانه هزاران نفر به دلیل همین سردرگمی در تشخیص علائم، درمان را دیر شروع می‌کنند. در این مقاله از سایت «بای بای سرطان»، به صورت شفاف و دقیق به تفاوت مهم سرطان استخوان با سرطان مغز استخوان و علائم کلیدی آن‌ها خواهیم پرداخت تا هیچ‌گاه این دو بیماری را با هم اشتباه نگیرید. تا انتها همراه ما باشید.

سرطان استخوان چیست؟

این سرطان حاصل رشد غیرطبیعی و نامعمول سلول ­های تشکیل دهنده ­ی استخوان است که می ­تواند‌ در هر استخوانی از بدن ایجاد شود اما بروز آن در استخوان لگن و استخوان­ های بلند دست و پا شایع ­تر است.

این سرطان بسیار نادر است و کمتر ۱ درصد از کل سرطان ­ها را شامل می ­شود. در برخی از موارد، این سرطان در دوران کودکی رخ می­ دهد، درحالی که بیشتر مبتلایان این سرطان را بزرگسالان تشکیل می ­دهند.

علائم سرطان استخوان

با مشاهده­ ی علائم سرطان استخوان در افراد، می­ توان به بروز سرطان در آن­ها شک برد که البته جهت قطعی شدن این موضوع، انجام تست­ های تشخیصی ضرورت دارد.

• درد­های استخوانی
• تورم ‌در نواحی درگیر شده
• تضعیف استخوان که شکستگی آن را در پی دارد.
• ضعف و خستگی
• کاهش وزن خود به خودی در مدت زمان کوتاه

اگر سه مورد یا بیشتر از این علائم را دارید، باید جهت بررسی­ های بیشتر به متخصص مربوطه مراجعه کنید. در نظر داشته باشید که داشتن این علائم، ملاک قطعی ­ای برای ابتلا به این سرطان نیست.

این سرطان را با توجه به نوع سلول­ هایی که سرطانی می­ شوند، دسته بندی می­ کنند که در ادامه به شایع­ ترین انواع آن‌ها، به طور متخصر، اشاره کرده ­ایم.

۱-استئو سارکوما (Osteosarcoma):

این سرطان، شایع­ ترین نوع سرطان است که در آن سلول­ های تشکیل دهنده ­ی استخوان، به شکل بدخیمی رشد می‌کنند. این نوع از سرطان کودکان و جوانان را بیشتر درگیر می­ کند و بیشتر هم استخوان­ های دست و پا را مورد هدف قرار می­ دهد.

۲-کندروسارکوما (Chondrosarcoma):

این نوع از سرطان، نسبت به نوع اول، از شیوع کمتری برخوردار است. در این نوع از سرطان، سلول­ هایی که باعث ایجاد‌ تومور در استخوان شده ­اند، غضروف تولید می ­کنند و معمولا استخوان لگن، دست ­ها و پاها را درگیر می­ کند. افراد میانسال و پیر ریسک بالاتری نسبت به سایرین در ابتلا به این نوع از سرطان ‌دارند.

۳-اوینگ سارکوما (Ewing sarcoma):

بیشتر در دست و پاها و لگن تومور ایجاد‌ می ­کند، که در کودکان و جوانان نیز از شیوع بیشتری برخوردار است.

مغز استخوان

مغز استخوان، ‌بافتی ‌نرم و اسفنجی شکلی است که عروق خونی متعددی دارد و در وسط استخوان‌ها واقع شده است. مغز استخوان، ‌عملکردهای ویژه ­ای در بدن دارد که از مهم ­ترین آن­ها می ­توان به ساخت گلبول­ های قرمز، گلبول­ های سفید و پلاکت­ ها اشاره کرد.

سرطان مغز استخوان چیست؟

سلول­ های این بافت نیز مانند سایر قسمت­ های بدن، ممکن است سرطانی شده و به شکل غیرعادی ­ای رشد کنند، که در ادامه این سلول­ ها وارد جریان خون می­ شوند چرا که پیش­تر گفتیم مغز استخوان در روند تولید رده­ های خونی موثر است و عروق خونی فراوانی در آن وجود دارد.

سرطان‌ مغز استخوان،‌ معمولا نواحی مهمی ‌همچون ستون مهره، جمجمه، لگن و دنده ­ها را مورد حمله قرار می­ دهد. سرطان مغز استخوان، ‌معمولا توموری ایجاد‌ نمی ­کند اما باعث آسیب دیدن استخوان و سلول­ های قرمز سالم می­ شود.

علائم سرطان مغز استخوان

علائم سرطان مغز استخوان، در مراحل اولیه بروز نمی ­کنند و در صورتی سرطان پیشرفت کند و آزمایش ­هایی همچون آزمایش ادرار و آزمایش خون برای وی درخواست شود، می ­توان به وجود سرطان مغز استخوان در فرد پی برد.

در ادامه به برخی از مهم ­­ترین علائمی که این نوع سرطان در افراد مبتلا ایجاد ‌می­ کند، پرداختیم:

• درد استخوانی که غالبا در پشت، دنده و لگن احساس می ­شود.
• خستگی، ضعف و تنگی نفس که بر اثر کم خونی ممکن است ایجاد شود.
• سطوح بسیار بالای کلسیم در خون (hypercalcaemia) که می ­تواند باعث بروز علائمی ‌همچون تشنگی شدید، شکم درد، احساس نیاز به دفع ادرار و یا گیجی شود.
• کاهش وزن خود به خودی
• تاری دید، سرگیجه‌ و سردرد که به علت غلظت خون ایجاد‌ می­ شود.
• عفونت ­های مداوم
• کبودی و خونریزی­ های غیرمعمول مانند خونریزی ناگهانی بینی، خونریزی لثه ­ها و خون­ریزی شدید در دوران قاعدگی
• استخوان­ های ضعیف که به راحتی می­ شکنند.
• مشکلات کلیوی

به نقل از سایت Medical News Today، چندین نوع سرطان می‌توانند بر مغز استخوان تأثیر بگذارند، از جمله میلوما متعدد، لوسمی و لنفوم. مغز استخوان حاوی سلول‌های بنیادی است که به انواع مختلفی از سلول‌های خونی تبدیل می‌شوند، از جمله:​

• گلبول‌های قرمز که اکسیژن و دی‌اکسید کربن را در سراسر بدن حمل می‌کنند.​
• گلبول‌های سفید که با عفونت مبارزه می‌کنند.​
• پلاکت‌ها که به لخته شدن خون کمک می‌کنند.​

سرطان مغز استخوان زمانی رخ می‌دهد که این سلول‌ها بیش از حد سریع تکثیر می‌شوند.

تفاوت سرطان مغز استخوان با سرطان استخوان

استخوان عضو اصلی در این دو نوع سرطان است به همین دلیل با هم اشتباه گرفته می شوند.

حتی ممکن است در علائمی همچون درد و شکستگی استخوان نیز مشابهت داشته باشند، اما تفاوت اصلی این دو سرطان، در بافت درگیرکننده است.

در سرطان استخوان، رشد تومور­های سرطانی در خود استخوان اتفاق می ­افتد و به سایر نواحی انتشار نمی ­یابد (متاستاز نمی‌دهد)، درحالی که سرطان مغز استخوان یک نوع سرطان خون است که در گلبول­ های سفیدی که در مغز استخوان هستند، شکل می­ گیرد و معمولا به استخوان­ های دیگر منتشر می ­شود.

چگونه سرطان استخوان را از مغز استخوان تشخیص دهیم؟

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها در مواجهه با سرطان، تشخیص دقیق و به‌موقع نوع بیماری است. سرطان استخوان و سرطان مغز استخوان به دلیل تشابه اسمی و محل درگیری مشابه، اغلب با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند؛ اما این دو بیماری تفاوت‌های اساسی در علائم اولیه و روش‌های تشخیصی دارند.

تفاوت در علائم اولیه

سرطان استخوان:

• درد موضعی و متمرکز در استخوان‌های بلند دست‌ها، پاها یا لگن
• تورم و برآمدگی واضح در ناحیه مبتلا
• شکستگی استخوان بدون دلیل مشخص (حتی با ضربه‌های خفیف)
• کاهش وزن ناگهانی
• احساس خستگی و ضعف عمومی بدن

سرطان مغز استخوان:

• درد مبهم و گسترده که بیشتر در ستون مهره‌ها، لگن و دنده‌ها حس می‌شود
• کم‌خونی و علائم مرتبط مانند ضعف شدید، رنگ‌پریدگی و تنگی نفس
• بروز عفونت‌های مکرر و بی‌دلیل
• خونریزی و کبودی خودبه‌خودی (خونریزی بینی، لثه‌ها، دوره‌های شدید قاعدگی)
• اختلالات کلیوی (به علت افزایش سطح کلسیم در خون)
• مشکلات عصبی مانند سردرد، تاری دید و سرگیجه

تفاوت در تشخیص پزشکی

تشخیص سرطان استخوان: برای تشخیص سرطان استخوان معمولاً از این روش‌ها استفاده می‌شود:

• رادیولوژی (X-ray): اولین مرحله برای مشاهده ساختار استخوان
• اسکن استخوان (Bone scan): برای بررسی گسترش بیماری
• تصویربرداری‌های پیشرفته مثل MRI و CT Scan برای بررسی جزئیات بیشتر
• نمونه‌برداری یا بیوپسی استخوانی: برای تأیید قطعی نوع سرطان

تشخیص سرطان مغز استخوان: تشخیص این نوع سرطان عمدتاً با آزمایش خون و بررسی‌های مغز استخوان انجام می‌شود:

• آزمایش خون برای بررسی سطح گلبول‌های قرمز، سفید، پلاکت‌ها و کلسیم
• آزمایش ادرار برای یافتن پروتئین‌های غیرطبیعی (ایمونوگلوبولین‌ها)
• نمونه‌برداری یا بیوپسی مغز استخوان (Bone Marrow Biopsy): مطمئن‌ترین راه برای تشخیص قطعی
• تصویربرداری مثل MRI و CT Scan برای بررسی میزان گسترش بیماری

درنهایت، هرچند شباهت‌هایی بین این دو سرطان وجود دارد، اما پزشکان متخصص قادرند با کمک ابزارهای دقیق تشخیصی، این دو بیماری را از هم تفکیک کرده و مسیر درمانی مناسبی برای بیماران انتخاب کنند.

تشخیص سرطان مغز استخوان

جهت تشخیص سرطان مغز استخوان، در ابتدا پزشک با معاینات بالینی و بررسی علائم سرطان مغز استخوان در بیمار شروع می­ کند، سپس در صورت شک به وجود سرطان مغز استخوان، انجام آزمایش خون و ادرار ضرورت می ­یابد.

هدف از انجام این آزمایشات، بررسی نوع خاصی از آنتی بادی ­ها و پروتئین ­ها (ایمیونوگلوبین­ ها) می ­باشد. همچنین آزمایش خون می­ تواند عملکرد کلیه، تعداد سلول­ های خونی، میزان کلسیم و مقدار اوریک اسید خون را به ما نشان دهد، که در تشخیص این بیماری کمک کننده است.
در صورت مشکوک بودن به آزمایش خون، تست­ های تکمیلی دیگری شامل MRI و CT scan برای بررسی میزان وخامت سرطان بخصوص در استخوان‌های لگن، جمجمه و استخوان­ های بلند دست و پا انجام می ­شود.

بیوپسی مغز استخوان نیز روش تشخیصی مطمئنی برای تایید وجود سرطان مغز استخوان در فرد است.

درمان سرطان مغز استخوان

هیچ درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد با این حال درمان سرطان مغز استخوان، معمولا با بهبود علائم و افزایش کیفیت زندگی صورت می­ گیرد.

در این سرطان دو نوع روش درمانی متمرکز و غیرمتمرکز استفاده می شود.

در هر دو روش، بیمار دارو مصرف می ­کند اما در روش متمرکز، دوز این داروها بالاتر بوده و همچنین از پیوند ‌مغز استخوان ‌نیز بهره ­گیری می ­شود.

• شیمی درمانی (Chemotherapy) درمانی پایه که در آن از داروهای خاص برای از بین بردن سلول­ های سرطانی استفاده می ­شود.

عوارض جانبی این روش درمان، شامل موارد زیر است:

1. افزایش ریسک ابتلا به عفونت ­ها
2. احساس بیماری
3. بیمار شدن
4. ریزش مو
5. آسیب به اعصاب

استروئیدها (Steroids):

یا کورتون­ ها، با نابود کردن سلول­ های سرطانی باعث می­ شوند تا شیمی ­درمانی موثر­تر واقع شود.

شایع ­ترین کورتون­ های مورد استفاده برای درمان، دگزامتازون (dexamethasone) و پردنیزولون (prednisolone) هستند، که به صورت خوراکی بعد از غذا مصرف می­ شوند.
عوارض جانبی این داروها:

• سوزش سر دل
• سوء هاضمه
• افزایش اشتها و چاقی
• مشکلات خواب

تالیدومید (Thalidomide)

نوعی دارو است که با مصرف روزانه باعث از بین رفتن سلول های سرطانی می شود. مصرف این دارو، می تواند‌ باعث ایجاد احساس خواب آلودگی شود.

این دارو همچنین می تواند باعث ایجاد نواقصی در هنگام‌ تولد نوزاد شود، پس در دوران بارداری ممنوعیت مصرف دارد. 

پیوند سلولهای بنیادی (Stem cell transplant) 

بعد از این که درمان های اولیه برای از بین بردن صورت گرفت، بیمار نیازمند پیوند سلول های بنیادی است تا مغز استخوانش بتواند خود را بازسازی کند، چرا که شیمی درمانی و روش های درمانی دیگر، علاوه بر از بین بردن سلول های بیمار، سلول های سالم را نیز از بین می برند.

سلول های بنیادی پیوندی، از خود شخص قبل از شروع درمان گرفته می شود تا در صورت لزوم از آنها جهت پیوند، استفاده شود.

درمان سرطان استخوان

سرطان هایی که استخوان را درگیر می کنند، معمولا قابل درمان نیستند و درمان های موجود بیشتر جنبه ی تسکینی و حمایتی دارد. درمان، به شدت وخامت و مرحله ی بیماری بستگی دارد.

جراحی یکی از روش‌های درمانی پایه است، که اگر بیماری در مراحل اولیه باشد، آن بخش درگیر استخوان و درصد کمی از بافت سالم اطراف آن را جراحی‌ می کنند و جای خالی ایجاد شده را توسط استخوان ارگان‌های دیگر پر می‌کنند.

در شرایطی که کل استخوان درگیر باشد، کل استخوان و عضو مربوطه را قطع می کنند.
از شیمی درمانی و رادیوتراپی نیز می توان به عنوان درمان های تکمیلی با جراحی و یا درمان های مستقل از آن، استفاده کرد.

متاستاز استخوان

زمانی که بیماری از جایی که شروع می شود، با انتشار، استخوان ها را نیز درگیر می کند. تقریبا همه سرطان ها می توانند به استخوان متاستاز دهند.

البته در سرطان های سینه و پروستات احتمال این اتفاق بیشتر خواهد بود.
در همه استخوان ها اتفاق می افتد اما در ستون مهره، لگن و ران شایع تر است و می تواند سال ها بعد از درمان سرطان اتفاق بیوفتد و یا حتی می تواند اولین نشانه از وجود سرطان در بیمار باشد.

همچنین می تواند باعث ایجاد درد و شکستگی های استخوانی نیز شود.

طول عمر بیماران متاستاز استخوان

طول عمر بیماران مبتلا به متاستاز استخوان به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان آن را به‌طور دقیق پیش‌بینی کرد. متاستاز استخوان زمانی رخ می‌دهد که سرطان از محل اولیه خود به استخوان‌ها گسترش یابد. این شرایط می‌تواند در انواع مختلف سرطان مانند سرطان سینه، پروستات، ریه، کلیه و تیروئید رخ دهد. طول عمر بیماران به عواملی مانند نوع سرطان اولیه، محل متاستاز، شدت و میزان گسترش سرطان، پاسخ به درمان‌ها و وضعیت کلی سلامت بیمار وابسته است.

عوامل موثر بر طول عمر بیماران متاستاز استخوان

1. نوع سرطان اولیه: برخی از سرطان‌ها، مانند سرطان سینه و پروستات، معمولاً به درمان‌ها بهتر پاسخ می‌دهند و بیماران ممکن است مدت زمان بیشتری پس از تشخیص متاستاز استخوان زنده بمانند. در مقابل، سرطان‌هایی مانند سرطان ریه و کبد با متاستاز استخوان اغلب پیش‌آگهی ضعیف‌تری دارند.
2. گسترش متاستاز: تعداد و محل متاستازها نقش مهمی در پیش‌بینی طول عمر دارند. وجود متاستازهای متعدد در استخوان‌ها یا متاستاز در اعضای حیاتی مانند ریه، کبد یا مغز می‌تواند نشان‌دهنده شرایط بحرانی‌تر باشد.
3. وضعیت سلامت عمومی: وضعیت کلی سلامت بیمار، شامل عملکرد اندام‌ها، سن و وضعیت سیستم ایمنی بدن، بر طول عمر تأثیرگذار است. بیمارانی که از نظر فیزیکی قوی‌تر هستند، ممکن است مدت بیشتری زنده بمانند و به درمان‌ها بهتر پاسخ دهند.
4. پاسخ به درمان: روش‌های درمانی مانند پرتودرمانی، شیمی‌درمانی، هورمون‌درمانی و درمان‌های هدفمند می‌توانند در کنترل علائم و کاهش سرعت پیشرفت بیماری مؤثر باشند. پاسخ بیمار به این درمان‌ها یکی از عوامل اصلی در تعیین طول عمر است.

میانگین طول عمر

به‌طور کلی، میانگین طول عمر بیماران مبتلا به متاستاز استخوان ممکن است از چند ماه تا چند سال متغیر باشد. برای مثال:

• در سرطان پروستات با متاستاز استخوان، بیماران می‌توانند چندین سال پس از تشخیص متاستاز زندگی کنند، به‌ویژه اگر به درمان‌های هورمونی پاسخ دهند.
• در سرطان ریه با متاستاز استخوان، معمولاً طول عمر کوتاه‌تر است و می‌تواند به حدود 6 تا 12 ماه برسد.

به‌طور کلی:

اگرچه متاستاز استخوان شرایط را پیچیده‌تر می‌کند، درمان‌های تسکینی و مراقبت‌های حمایتی می‌توانند کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشیده و در برخی موارد طول عمر آن‌ها را افزایش دهند. برای تعیین دقیق‌تر طول عمر، باید با متخصصان پزشکی و تیم درمانی مشورت کرد.

۵ باور غلط درباره سرطان استخوان و مغز استخوان

سرطان استخوان و مغز استخوان دو بیماری جدی هستند که باورهای اشتباه بسیاری پیرامون آن‌ها وجود دارد. این باورهای نادرست ممکن است باعث نگرانی بی‌مورد یا تأخیر در درمان به‌موقع شوند. در این بخش، پنج مورد از رایج‌ترین این باورها را بررسی و اصلاح می‌کنیم.

۱. سرطان استخوان و مغز استخوان یکی هستند

واقعیت: این دو سرطان از نظر منشاء، علائم و درمان کاملاً متفاوت هستند. سرطان استخوان در بافت سخت استخوانی و سرطان مغز استخوان در بافت نرم داخل استخوان (محل تولید سلول‌های خونی) رخ می‌دهد.

۲. هر درد استخوانی نشانه سرطان است

واقعیت: بسیاری از دردهای استخوانی ناشی از مشکلاتی مانند آسیب‌های ورزشی، التهاب مفاصل یا پوکی استخوان هستند. سرطان استخوان نادر است و برای تشخیص قطعی آن، انجام آزمایش‌های دقیق پزشکی ضرورت دارد.

۳. سرطان مغز استخوان همیشه تومور دارد

واقعیت: سرطان مغز استخوان معمولاً به شکل تومور آشکار بروز نمی‌کند. این سرطان بیشتر از طریق آزمایش خون یا نمونه‌برداری مغز استخوان قابل تشخیص است و علائم آن شامل کم‌خونی، خونریزی و کبودی است.

۴. سرطان استخوان فقط در سالمندان رخ می‌دهد

واقعیت: سرطان استخوان در تمام گروه‌های سنی دیده می‌شود و برخی انواع آن مانند استئوسارکوما و سارکوم اوینگ بیشتر کودکان و جوانان را درگیر می‌کنند.

۵. ابتلا به سرطان مغز استخوان پایان زندگی است

واقعیت: اگرچه سرطان مغز استخوان بیماری جدی است، اما امروزه درمان‌های موثری برای کنترل و مدیریت علائم آن وجود دارد. با تشخیص زودهنگام و پیگیری منظم درمان‌ها، کیفیت زندگی بیماران به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد.

با اصلاح این باورهای غلط، بیماران و خانواده‌ها می‌توانند با آگاهی و امید بیشتری به درمان این بیماری‌ها بپردازند.

تجربیات واقعی از بیماران درمان‌شده

شنیدن تجربیات واقعی بیمارانی که با سرطان استخوان و مغز استخوان مبارزه کرده‌اند، می‌تواند الهام‌بخش و امیدوارکننده باشد. در ادامه، چند روایت کوتاه از زبان بیماران درمان‌شده آورده‌ایم:

1. محمدرضا، 28 ساله: «اولین علامت من درد شدید در پای چپ بود که بعد از چند ماه مشخص شد سرطان استخوان دارم. بعد از جراحی و شیمی‌درمانی، الان سه ساله کاملاً سالمم و زندگی عادی دارم.»
2. فاطمه، 35 ساله: «وقتی دچار خستگی شدید و کم‌خونی شدم، فهمیدم به سرطان مغز استخوان مبتلا هستم. شیمی‌درمانی سختی داشتم اما الان به طور کامل بهبود پیدا کردم و قدر سلامتی رو بیشتر می‌دونم.»
3. علی، 42 ساله: «سرطان مغز استخوان با عفونت‌های مکرر و کبودی‌های بی‌دلیل شروع شد. به کمک پیوند مغز استخوان، الان کاملاً خوبم و قدر حمایت خانواده‌ام رو بیشتر می‌دونم.»
4. مریم، 31 ساله: «بعد از تورم و درد در دست راستم متوجه سرطان استخوان شدم. جراحی کردم و مدتی شیمی‌درمانی شدم. حالا دو سال گذشته و سلامتم به طور کامل برگشته.»
5. سینا، 25 ساله: «وقتی دردهای مبهم در کمرم شروع شد، پزشکان سرطان مغز استخوان رو تشخیص دادن. چندین دوره درمان و پیوند مغز استخوان داشتم. الان زندگی عادی دارم و ورزش رو دوباره شروع کردم.»
6. سمانه، 45 ساله: «سرطان استخوان رو وقتی تشخیص دادن که بدون دلیل پایم شکست. با جراحی و درمان‌های تکمیلی، الان دو ساله که بیماری رو شکست دادم و از زندگی لذت می‌برم.»

این روایت‌ها نشان می‌دهد که سرطان پایان مسیر نیست و با روحیه مثبت و پیگیری منظم درمان، بازگشت به زندگی امکان‌پذیر است.

کلام آخر

اگر علائم سرطان استخوان را احساس می کنید، استرس را از خود دور کنید. به پزشک در اولین فرصت مراجعه کنید چرا که احتمال ابتلا به این بیماری بسیار کم است و معمولا علائم ایجاد شده مربوط به بیماری دیگری هستند که به سادگی قابل درمان خواهد بود.

شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.

هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.

سوالات متداول سرطان استخوان