درمان سرطان و به ویژه شیمی درمانی می‌تواند از نظر جسمی و احساسی خسته کننده باشد. حفظ تغذیه مناسب در این دوران بسیار مهم است اما عوارض جانبی درمان مانند حالت تهوع و از دست دادن اشتها می‌تواند این امر را دشوار کند. با این مقاله از بای بای سرطان همراه باشید تا با بهترین داروی تقویتی برای بیماران سرطانی آشنا شوید.
مصرف داروی تقویتی در طول شیمی درمانی
شیمی درمانی با هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی که به سرعت تقسیم می‌شوند عمل می‌کند اما می‌تواند سلول‌های سالم بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد و منجر به عوارض جانبی مختلفی شود. این روند درمانی می‌تواند احساس ضعف و سوءتغذیه را در بیماران ایجاد کند و فکر مصرف ویتامین و داروی تقویتی را به ذهن شما بیندازد. اما مصرف هر مکملی در طول شیمی‌درمانی بی‌خطر نیست و برخی حتی ممکن است در اثربخشی درمان اختلال ایجاد کنند.
قبل از شروع مصرف هر داروی تقویتی، ضروری است با انکولوژیست خود مشورت کنید. انکولوژیست‌ها پزشکان متخصصی هستند که سرطان را درمان می‌کنند و می‌توانند بر اساس نوع سرطان، برنامه درمانی و سلامت کلی شما توصیه‌های شخصی ارائه دهند. آنها می‌توانند به شما کمک کنند ببینید کدام مکمل‌ها برای مصرف بی خطر هستند و از کدام داروی تقویتی اجتناب کنید.
یکی از دلایل اولیه برای احتیاط در مصرف مکمل‌ها در طول شیمی درمانی احتمال بروز تداخلات منفی است. برخی ویتامین‌ها و داروهای تقویتی با اثرات داروهای شیمی‌درمانی مقابله کرده و تاثیر درمان را کمتر می‌کنند. به عنوان مثال برخی از ویتامین‌ها به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کنند که به طور معمول از بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌ها آسیب برسانند و آنتی اکسیدان‌ها آنها را خنثی کرده و از آسیب جلوگیری می‌کنند.
با این حال رادیکال‌های آزاد در طول شیمی درمانی در هدف قرار دادن و از بین بردن سلول‌های سرطانی نقش دارند. وقتی آنتی اکسیدان مصرف می‌کنید از سلول‌های سرطانی نیز محافظت می‌شود و اثربخشی درمان کاهش پیدا می‌کند. مطالعه‌ای که در سال 2020 انجام شد نشان داد افرادی که مکمل‌های آنتی‌اکسیدان را در طول درمان سرطان از جمله سرطان خون، لنفوم، سرطان سینه و سرطان ریه مصرف می‌کنند نتایج کلی درمان بدتری داشتند.
برخی از مکمل‌ها مضر هستند اما داروهای تقویتی دیگر در رفع کمبودهای تغذیه‌ای ناشی از شیمی درمانی مفید هستند. به عنوان مثال ویتامین D به طور کلی بی خطر بوده و برای بیماران سرطانی مفید است. کمبود ویتامین D در میان بیماران سرطانی شایع است و می‌تواند بر سلامت استخوان‌ها تأثیر بگذارد، به ویژه در افرادی که تحت درمان‌هایی قرار می‌گیرند که خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهد.
بهترین داروی تقویتی برای بیماران سرطانی
تعیین بهترین داروی تقویتی برای مصرف در طول شیمی درمانی به عوامل مختلفی از جمله نوع سرطان، داروهای شیمی درمانی خاص مورد استفاده و نیازهای بیمار بستگی دارد. در این بخش مقاله برخی از مکمل‌های رایج را معرفی می‌کنیم که برای بیماران سرطانی بی خطر و مفید هستند:
ویتامین D
ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان و حمایت از سیستم ایمنی حیاتی است. مطالعات نشان داده اند که سطوح کافی ویتامین D با نرخ بقای بالاتر در افراد مبتلا به سرطان ریه، روده بزرگ و سینه مرتبط است. علاوه بر این، ویتامین D می‌تواند به کاهش خطر پوکی استخوان کمک کند، بیماری‌ای که استخوان‌ها را ضعیف کرده و آنها را مستعد شکستگی می‌کند. این امر به ویژه برای بیماران سرطانی مهم است زیرا برخی از درمان‌های سرطان خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می‌دهند.
منبع اصلی ویتامین D نور خورشید است زیرا پوست در معرض نور خورشید این ویتامین را تولید می‌کند. با این حال بسیاری از افراد به ویژه آنهایی که تحت درمان سرطان هستند به اندازه کافی در معرض نور خورشید نخواهند بود. در چنین مواردی ویتامین D را می‌توان از غذاهای خاصی مانند محصولات لبنی غنی شده، ماهی چرب (مانند ماهی سالمون و ماهی خال مخالی) و زرده تخم مرغ به دست آورد. داروی تقویتی ویتامین D نیز به طور گسترده‌ای در دسترس است و به حفظ سطوح کافی این ویتامین در بدن کمک می‌کند.
روغن ماهی
روغن ماهی سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 است که چربی‌های ضروری‌ای هستند که بدن به تنهایی قادر به تولید آنها نیست. این اسیدهای چرب دارای چندین مزیت از جمله کاهش التهاب و حمایت از سلامت قلب هستند. اسیدهای چرب امگا 3 به ویژه برای بیماران سرطانی در رفع کمبودهای تغذیه‌ای و کمک به حفظ توده عضلانی در طول درمان مفید هستند.
اسیدهای چرب امگا 3 در ماهی‌های چرب مانند سالمون، ماهی خال مخالی و ساردین یافت می‌شود. اگر این غذاها جزو برنامه غذایی شما نیستند داروی تقویتی روغن ماهی نیز جایگزین مناسبی است. هنگام انتخاب مکمل روغن ماهی ضروری است به دنبال محصولات باکیفیت و عاری از آلاینده باشید تا دوز کافی امگا 3 را دریافت کنید.
ویتامین B12
ویتامین B12 نقش مهمی در حفظ سلول‌های عصبی سالم و تولید DNA و گلبول‌های قرمز دارد. برخی بیماران در طول شیمی درمانی کاهش سطح انرژی را تجربه می‌کنند و ویتامین B12 می‌تواند به مبارزه با این خستگی کمک کند. ویتامین B12 به طور معمول یک آنتی اکسیدان در نظر گرفته نمی‌شود اما مهم است که قبل از مصرف آن با آنکولوژیست خود مشورت کنید زیرا برخی تحقیقات استفاده از B12 در طول شیمی درمانی را با نتایج ضعیف‌تر درمان مرتبط می‌دانند.
ویتامین B12 به طور طبیعی در محصولات حیوانی مانند گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ و محصولات لبنی یافت می‌شود. برای کسانی که از رژیم گیاهخواری یا وگان پیروی می‌کنند، غذاهای غنی شده و داروی تقویتی B12 به اطمینان از دریافت کافی این ویتامین کمک می‌کنند. نظارت بر سطح B12 و مشورت با پزشک برای تعیین دوز مناسب ضروری است.
مولتی ویتامین
مصرف روزانه مولتی ویتامین منبع خوبی از مواد مغذی ضروری مختلف است، به ویژه برای بیماران سرطانی که تغییرات اشتها و رژیم غذایی را به دلیل شیمی درمانی تجربه می‌کنند. مولتی ویتامین‌ها به پوشش شکاف‌های تغذیه‌ای و حمایت از سلامت شما کمک می‌کنند.
هنگام انتخاب داروی تقویتی به دنبال مولتی ویتامینی باشید که طیف وسیعی از ویتامین‌ها و مواد معدنی را در سطوحی نزدیک به میزان توصیه شده روزانه (RDA) فراهم می‌کند. از مولتی ویتامین‌هایی که حاوی مقادیر زیاد ویتامین‌های خاص هستند، به‌ویژه آنهایی که به عنوان آنتی‌اکسیدان عمل می‌کنند خودداری کنید مگر اینکه توسط پزشک شما تجویز شود.
بدترین داروی تقویتی برای بیماران سرطانی
دیدیم که بعضی داروهای تقویتی در طول شیمی‌درمانی مفید هستند اما برخی دیگر هستند که به دلیل احتمال تداخل در درمان نباید سمت آنها بروید. در این بخش مقاله چند داروی تقویتی را معرفی می‌کنیم که بیماران سرطانی باید در مورد مصرف آنها احتیاط کنند:
ویتامین E
ویتامین E یک آنتی اکسیدان است که می‌تواند از سلول‌ها در برابر آسیب محافظت کند. اما این داروی تقویتی در طول شیمی‌درمانی از سلول‌های سرطانی نیز محافظت کرده و تاثیر درمان را کمتر می‌کند. باید از مصرف دوزهای بالای مکمل‌های ویتامین E اجتناب شود مگر اینکه به طور خاص توسط انکولوژیست شما تجویز شده باشد.
سلنیوم
سلنیوم یکی دیگر از آنتی اکسیدان‌هایی است که می‌تواند با داروهای شیمی درمانی تداخل داشته باشد. این داروی تقویتی برای سلامت کلی ضروری است اما مصرف مکمل‌های سلنیوم در طول شیمی درمانی بدون توصیه پزشکی اشتباه است.
ویتامین C
ویتامین C به دلیل خواص تقویت کننده سیستم ایمنی خود شناخته شده است اما در دوزهای بالا در اثربخشی شیمی درمانی اختلال ایجاد می‌کند. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که مکمل‌های ویتامین C می‌توانند تأثیر داروهای شیمی‌درمانی بر سلول‌های سرطانی را کاهش دهند بنابراین بهتر است از مصرف داروی تقویتی ویتامین C با دوز بالا در طول درمان خودداری کنید.
بتاکاروتن
بتاکاروتن پیش ساز ویتامین A است و خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. مطالعات نشان داده اند که دوزهای بالای بتاکاروتن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه را در افراد سیگاری افزایش دهد. بیماران سرطانی و به ویژه آنهایی که تحت شیمی درمانی هستند باید از داروی تقویتی بتاکاروتن اجتناب کنند.
قرص‌های آنتی اکسیدان
قرص‌های آنتی اکسیدانی که هر یک از مکمل‌های فوق (ویتامین E، سلنیوم، ویتامین C و بتاکاروتن) را ترکیب می‌کنند به ویژه برای بیماران سرطانی خطرناک هستند. این آنتی اکسیدان‌ها سلول‌های سرطانی را از اثرات شیمی درمانی در امان نگه می‌دارند و تاثیر درمان را از این می‌برند.
تقویت سیستم ایمنی در طول شیمی درمانی
شیمی درمانی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و شما را مستعد ابتلا به عفونت‌ها کند. چندین اقدام وجود دارد که می‌توانید برای حمایت از سیستم ایمنی خود و کاهش خطر عفونت در طول شیمی درمانی انجام دهید. این مراحل بر روی بهداشت، واکسیناسیون، رژیم غذایی و سبک زندگی کلی تمرکز دارند:
واکسیناسیون آنفولانزا و فصلی
دریافت واکسن آنفولانزای سالانه به محافظت از شما در برابر ویروس آنفولانزا کمک می‌کند، ویروسی که می‌تواند به ویژه برای افرادی با سیستم ایمنی ضعیف خطرناک باشد. مهم است که در مورد زمان دریافت واکسن آنفولانزا با انکولوژیست خود صحبت کنید زیرا زمان‌های خاصی بسته به برنامه درمانی شما بهتر جواب می‌دهد. سایر واکسیناسیون‌های فصلی مانند واکسیناسیون ذات الریه نیز مفید است. البته همه واکسن‌ها برای افرادی که شیمی درمانی می‌شوند ایمن نیستند بنابراین همیشه قبل از واکسینه شدن با پزشک خود مشورت کنید.
بهداشت دست
یکی از ساده‌ترین و موثرترین راه‌ها برای پیشگیری از عفونت، رعایت بهداشت دست است. دست‌های خود را به طور مرتب با آب گرم و صابون بشویید، به خصوص پس از بیرون از منزل، استفاده از سرویس بهداشتی یا لمس سطوحی که ممکن است آلوده باشند. حمل ضدعفونی کننده دست با حداقل 60 درصد الکل جایگزین خوبی برای زمانی است که آب و صابون در دسترس نیست.
اجتناب از عفونت
محدود کردن قرار گرفتن در معرض عفونت‌ها در طول شیمی درمانی بسیار مهم است. از تماس نزدیک با افراد بیمار خودداری کنید و اگر فردی در خانواده شما بیمار است اقدامات احتیاطی بیشتری را برای ضدعفونی کردن سطوحی که معمولاً لمس می‌کنید انجام دهید و دست‌های خود را مرتب بشویید. در صورت امکان از دوستان و اعضای خانواده که مریض هستند بخواهید ملاقات را تا بهبودی به تعویق بیندازند.
سیر
قرن‌هاست که سیر به دلیل خواص دارویی آن مورد استفاده قرار گرفته است. برخی از مطالعات نشان می‌دهد افرادی که سیر زیادی مصرف می‌کنند کمتر در معرض ابتلا به انواع خاصی از سرطان هستند. اعتقاد بر این است که سیر دارای خواص تقویت کننده سیستم ایمنی است و حاوی موادی است که رشد سلول‌های سرطانی را سرکوب می‌کند.
گنجاندن سیر در رژیم غذایی بیماران سرطانی فواید زیادی دارد. سیر تازه بهترین گزینه است زیرا در مقایسه با داروی تقویتی حاوی سیر فرآوری شده، ترکیبات مفید بیشتری را حفظ می‌کند. با این حال شواهد قطعی نیستند و تحقیقات بیشتری برای درک تأثیر کامل سیر بر درمان سرطان مورد نیاز است.
چای سبز
چای سبز حاوی پلی فنول است که گفته می‌شود دارای خواص ضد سرطانی قوی هستند. این ترکیبات با مهار رشد عروق خونی جدیدی که تومورها برای رشد به آنها نیاز دارند به کند کردن رشد تومورهای سرطانی کمک کنند. مطالعات نشان داده است که زنان مبتلا به سرطان تخمدان که چای سبز می‌نوشند نرخ بقای بالاتری داشتند. چای سبز همچنین به پیشگیری از انواع خاصی از سرطان مانند سرطان مثانه، مری، پانکراس و تخمدان کمک می‌کند.
برای کسانی که ترجیح می‌دهند مقادیر زیادی چای سبز ننوشند، عصاره چای سبز در دسترس است. با این حال مهم است که محتاط باشید زیرا دوزهای بالای عصاره چای سبز می‌تواند باعث مسمومیت کبدی شود. همیشه قبل از افزودن چای سبز یا عصاره‌های آن در برنامه روزانه با پزشک خود مشورت کنید.
رژیم غذایی مغذی
داشتن رژیم غذایی سالم برای حمایت از سیستم ایمنی ضروری است. خوردن انواع میوه، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و غلات کامل به تامین مواد مغذی مورد نیاز بدن برای عملکرد صحیح کمک می‌کند. اگر به دلیل عوارض جانبی شیمی درمانی در خوردن مشکل دارید با پزشک خود در مورد گزینه‌هایی مانند شیک جایگزین وعده غذایی یا تغذیه وریدی مشورت کنید.
خواب کافی
خواب کافی برای سلامت کلی و عملکرد سیستم ایمنی مهم است. هر شب 7 تا 9 ساعت بخوابید و یک محیط آرام برای کمک به بهبود کیفیت خواب خود ایجاد کنید. اگر مشکل خواب دارید آن را با پزشک خود در میان بگذارید چون می‌تواند درمانی برای این مشکل شما تجویز کند.
کلام آخر
دریافت درمان سرطان مستلزم رویکردی دقیق به داروی مکمل و برنامه تغذیه است. مشاوره با انکولوژیست برای اطمینان از ایمنی و اثربخشی این داروها ضروری است. با پیروی از دستورالعمل‌های توصیه شده و حفظ سبک زندگی سالم می‌توانید از سلامت سیستم ایمنی خود در طول شیمی درمانی مطمئن شوید.
منابع:
