امروزه با پیشرفت تکنولوژی، روش‌های درمان سرطان به نسبت قبل بسیار متنوع شده‌اند. سالها قبل هر کسی با شنیدن واژه سرطان، فقط به یاد شیمی‌درمانی و عوارض ناخوشایند آن می‌افتاد. اما خوشبختانه این روزها روش‌های جدیدتر و موثرتری برای درمان سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرند، که ایمونوتراپی یکی از بهترین آنها است.
در روش ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. برای اینکه سیستم ایمنی بدن به خوبی بتواند با سلول‌ها و تومورهای سرطانی مبارزه کرده و آنها را از بین ببرد، نیاز به داروهایی است که تسنتریک یا داروی آتزولیزوماب یکی از موثرترین آنها است.
اگر پزشک، روش ایمونوتراپی را به عنوان یک گزینه درمانی مناسب برای شما انتخاب کند، احتمال دارد از این به بعد بیشتر با دارو تسنتریک یا آتزولیزوماب سر‌و‌کار داشته باشید. پس اگر به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد این دارو هستید، پیشنهاد می‌کنم حتماً تا پایان این مطلب با ما در بای بای سرطان همراه باشید.
داروی تسنتریک یا آتزولیزوماب چیست و چه کاربردی دارد؟
داروی آتزولیزوماب (Atezolizumab) که با نام تجاری تسنتریک (Tecentriq) به بازار عرضه شده است، یک نوع آنتی‌بادی مونوکلونال است که بر پایه تکنولوژی مهندسی ژنتیک ساخته شده است. در اصل نوعی داروی ایمونوتراپی است که برای درمان برخی انواع سرطان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
داروی آتزولیزوماب یک داروی جدید محسوب می‌شود، چون اولین بار توسط سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) در سال 2016 برای درمان سرطان پیشرفته موضعی یا متاستازداده سلول ترانزیشنال دستگاه ادراری، مورد تائید قرار گرفت. بعدها که اثربخشی این دارو در کارآزمایی‌های بالینی به اثبات رسید، برای درمان انواع دیگر سرطان از جمله سرطان ریه سلول کوچک و سرطان پستان سه‌گانه منفی نیز مورد تائید قرار گرفت.
داروی تسنتریک بسته به شرایط بیمار ممکن است به تنهایی یا به همراه داروهای دیگر مورد استفاده قرار بگیرد.
نحوه عملکرد داروی آتزولیزوماب
داروی آتزولیزوماب، پروتئینی که مانع از عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن و حمله آن به سلول‌های سرطانی می‌شود را مسدود می‌کند. به همین دلیل سیستم ایمنی بدن، راحت‌تر و بهتر می‌تواند سلول‌های سرطانی را پیدا کرده و آنها از بین ببرد.
نحوه مصرف تسنتریک
داروی آتزولیزوماب یک داروی تزریقی است و به همین دلیل گاهی اوقات به آن آمپول تسنتریک نیز گفته می‌شود. درواقع این دارو به صورت قطره‌قطره وارد جریان خون فرد می‌شود، معمولاً تزریق درون وردیدی حدود 30 دقیقه طول می‌کشد. اما برای اولین بار، در مدت زمان یک ساعت به جریان خون بیمار تزریق می‌شود تا واکنش‌های احتمالی بیمار به دارو، راحت‌تر قابل کنترل باشد.
موارد مصرف داروی آتزولیزوماب
این دارو مشخصاً برای درمان سرطان‌های زیر تائید شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد:
- سرطان دستگاه ادراری (سرطان مثانه و سیستم ادراری)
- سرطان سلول غیرکوچک ریه (NSCLC) که شایع‌ترین نوع سرطان ریه است. داروی تسنتریک زمانی برای درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرد که بیماری در مراحل اولیه یا متاستاز (انتشار سرطان به سایر قسمت‌های بدن) باشد.
- سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) که جزء موارد نادر و کمتر رایج سرطان ریه است.
- سرطان پستان سه‌گانه منفی که متاسفانه خطرناک‌ترین نوع سرطان سینه است و بیشتر در خانم‌های زیر 40 سال دیده می‌شود.
- کارسینوم هپاتوسلولار که شایع‌ترین نوع سرطان کبد است و رایج‌ترین علت مرگ در افراد مبتلا به سیروز کبدی است.
- ملانوما نوعی سرطان پوست است که به دلیل جهش در سلول‌های تولید‌کننده رنگدانه پوست به وجود می‌آید.
داروی تسنتریک هر چند وقت یک بار مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
دوره مصرف این دارو بسته به نوع سرطان و شرایط بیمار متفاوت است. اما در حالت کلی تسنتریک، در قالب دوره‌های درمانی به تنهایی یا در کنار داروهای دیگر تجویز می‌شود. به عبارت دیگر بعد از اینکه دوره درمانی بیمار به پایان رسید، تا دوره درمانی بعدی نیازی به مصرف مجدد نیست.
عوارض جانبی داروی آتزولیزوماب
تعداد دفعات و شدت عوارض، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. از طرف دیگر عوارض داروی تسنتریک به سایر داروهای مصرفی بیمار نیز بستگی دارد.
از آنجایی که این دارو بر سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد، ممکن است باعث التهاب در قسمت‌های مختلف بدن شود که در این صورت عوارض داروی تسنتریک ممکن است بسیار شدید باشند. برخی از عوارض در طول دوره درمان و برخی دیگر حتی چند ماه پس از پایان دوره درمان بروز می‌کنند. گاهی اوقات عوارض جانبی داروی آتزولیزوماب آنقدر شدید است که حتی ممکن است به مرگ فرد بینجامد.
به همین دلیل توصیه می‌شود حتماً در صورت تجربه عوارض شدید پس از مصرف، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید؛ چون درمان زودهنگام عوارض داروی تسنتریک به مدیریت بهتر وضعیت بیمار کمک زیادی می‌کند.
رایج‌ترین عوارض داروی آتزولیزوماب یا تسنتریک
عوارض رایج این دارو که در ادامه در مورد برخی از آنها صحبت می‌کنیم، بسیار متنوع هستند. گاهی اوقات بیمار تنها یک یا چند مورد از این عوارض را تجربه می‌کند و خیلی کم پیش می‌آید که تمام این عوارض به صورت همزمان در یک بیمار بروز کنند.
در حالت کلی احتمال بروز عوارض پس از خرید تسنتریک که در ادامه به معرفی آنها می‌پردازیم، حدود 10 درصد است؛ یعنی تقریباً در 10 بیمار از هر 100 بیمار دیده می‌شوند.
1- تب
تب یکی از رایج‌ترین عوارض است. به طور کلی تب یا سایر علائم عفونت، یک علامت هشدار است و در صورت مصرف داروی تسنتریک نباید نسبت به آن بی تفاوت باشید و باید فوراً مراتب را به پزشک خود اطلاع دهید.
2- از دست دادن اشتها
هنگام درمان سرطان ممکن است به دلایل مختلف اشتهای خود را از دست بدهید. معمولاً بیمار در این مواقع به دلیل تغییر مزه غذاها یا ضعف جسمی، نمی‌تواند مانند قبل غذا بخورد. اما در هر صورت نباید از کنار این موضوع به سادگی بگذرید و باید آن را به اطلاع پزشک خود برسانید. جهت جلوگیری از کاهش وزن این مقاله رو مطالعه کنید.
3- دشواری در تنفس
در برخی موارد ممکن است بیمار با دشواری تنفس یا خس‌خس سینه مواجه شود. اگر چنین علائمی را تجربه کردید، باید فوراً خود را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی برسانید.
4- خستگی
خستگی و ضعف جسمی معمولاً در طول دوره درمان با تسنتریک به سراغ بیمار می‌آید، حتی گاهی اوقات این عارضه بعد از دوره درمان رخ می‌دهد. در این صورت بهتر است با انجام ورزش‌های ملایم و سبک روزانه، با این عارضه مقابله کنید. اما مواظب باشید در این زمینه زیاده‌روی نکنید و در صورت لزوم از دیگران کمک بگیرید.
با این وجود اگر خستگی و ضعف جسمی با احساس سرگیجه و بی‌حالی همراه شد، باید فوراً مراتب را به پزشک خود اطلاع دهید.
5- اسهال و التهاب روده
گاهی اوقات بیماران در دوره درمان با داروی آتزولیزوماب، دچار اسهال می‌شوند. اگر شما نیز در این دوره اسهال را تجربه کردید حتماً پزشک خود را مطلع کنید، چون ممکن است در صورت لزوم برای شما داروی ضد اسهال تجویز کند. درضمن بهتر است از مصرف میوه‌های خام و مواد غذایی حاوی فیبر خودداری کنید و درعوض آب زیادی بنوشید تا مایعات از دست رفته بدن جبران شود.
اما اگر 4 بار در طول شبانه‌روز اسهال را تجربه کردید و یا اسهال شما به مدت 3 روز پشت سر هم ادامه پیدا کرد، باید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید. در ضمن وجود خون در مدفوع، درد شکم یا تیره شدن بی‌دلیل رنگ مدفوع نیز خبر خوبی نیست و نباید نسبت به آنها بی‌تفاوت باشید.
6- تغییرات پوستی
گاهی اوقات ممکن است در حین یا بعد از مصرف داروی تسنتریک تغییرات پوستی مانند خشکی، خارش و بثورات پوستی را تجربه کنید. اگر این تغییرات ادامه پیدا کردند یا شدیدتر شدند، حتماً پزشک خود را در جریان قرار دهید.
7- درد مفاصل یا کمر
درد مفاصل یا کمر نیز معمولاً جزء عوارض این دارو است. در این گونه موارد سعی کنید از خوددرمانی اجتناب کنید و از پزشکتان بخواهید که یک داروی مناسب را برای کاهش درد شما تجویز کند.
8- عفونت‌های دستگاه ادراری
عفونت‌های دستگاه ادراری نیز جزء عوارض این دارو هستند.
برخی از رایج‌ترین علائم عفونت‌های دستگاه ادراری عبارتند از: مشکل در دفع ادرار، کاهش یا افزایش بی‌دلیل حجم ادرار، درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار، وجود خون در ادرار و بدبو یا تیره شدن رنگ ادرار.
9- سردرد
سردرد نیز یکی دیگر از عوارض جانبی و شایع دارو است. در هنگام بروز سردرد نیز سعی کنید از خوددرمانی خودداری کنید و از داروهای تجویزی پزشکتان برای کاهش درد استفاده کنید.
تداخلات دارویی تسنتریک
این دارو با داروهای درمان بیماری‌های زیر تداخل دارد. از این رو در صورت ابتلا به این بیماری‌ها باید حتماً به پزشک خود اطلاع دهید.
- بیماری غدد درون ریز
- هپاتیت
- عفونت‌ها
- مننژیت
- نوروپاتی
- پانکراتیت
- کولیت
- بیماری کبد
- ذات‌الریه
- اختلال کلیوی
- پیوند مغز استخوان
- میاستنی گراویس
- و پیوند اعضا
سخن آخر
در این مطلب از سایت بای بای سرطان درباره تنستریک یا آتزولیزوماب، نحوه مصرف، موارد کاربرد و عوارض جانبی آن صحبت کردیم. همان طور که مشاهده کردید داروی آتزولیزوماب یکی از موثرترین داروها در درمان انواع خاصی از سرطان است.
داروی آتزولیزوماب هر چند داروی موثر و کارآمدی است، اما ممکن است در برخی افراد عوارض جانبی جدی به همراه داشته باشد. ما در این مطلب سعی کردیم رایج‌ترین عوارض داروی تسنتریک را به شما معرفی کنیم، البته عوارض داروی آتزولیزوماب تنها به این موارد محدود نمی‌شود و گاهی اوقات ممکن است بیمار عوارض نادری را تجربه کند.
به همین دلیل سعی کنید در حین دوره درمان با تنستریک و حتی بعد از آن، نسبت به وضعیت جسمی خود هوشیارتر باشید و هر گونه علائم و عوارض بی‌دلیل را جدی بگیرید و مراتب را به پزشک خود اطلاع دهید.
منابع:
