در میان بسیاری از بیماری‌هایی که دارای عوامل میکروبی و اغلب ویروسی هستند، مسئله‌ی مسری بودن بیماری و رعایت احتیاط‌های لازم در برخورد با این افراد مطرح است. همین موضوع منجر شده است که افراد مبتلا به بیماری‌های واگیردار در زمانی که نیاز به حمایت‌های عاطفی و روانی دارند، شرایط سختی را به لحاظ روحی تجربه کنند. هدف ما در این مقاله‌ی بای بای سرطان روشن کردن باور غلطی است که مدت‌هاست در بین عموم رواج یافته است و آن این است که سرطان واگیر دارد.
در این میان، بسیار شنیده‌ایم که بیماری سرطان مسری است و می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود و همین طرز فکر باعث شده است تا افرادی که اطلاعات کافی در این خصوص ندارند، برخورد خوبی با بیماران سرطانی نداشته باشند.
آیا سرطان واگیر دارد؟
عده‌ای بر این باور غلط خود پا فشاری می‌کنند که سرطان واگیر دارد و امکان این که سرطان از فردی به فرد دیگر منتقل شود، وجود دارد. لازم به ذکر است که سرطان بیماری قابل انتقالی نیست و اینطور نیست که اگر فرد مبتلا به سرطان در جمعی قرار گیرد، همه‌ی افراد آن جمع به سرطان مبتلا می‌شوند.
تماس نزدیک یا چیزهایی مانند رابطه جنسی، بوسیدن، لمس کردن، به اشتراک گذاشتن وعده‌های غذایی یا تنفس در همان هوا نمی‌تواند سرطان را گسترش دهد.
سلول‌های سرطانی افراد مبتلا به سرطان، قادر به زندگی در بدن فرد سالم دیگر نیستند بنابراین سیستم ایمنی، سلول‌های خارجی و از جمله سلول‌های سرطانی فرد دیگر را پیدا کرده و از بین می‌برد.
اگر چه سرطان مسری نیست اما شرایطی وجود دارد که می‌تواند باعث شود این تفکر به وجود بیاید که سرطان از فردی به فرد دیگر سرایت کرده است.
همانطور که می‌دانید بعضی عفونت‌ها وعوامل میکروبی می‌توانند در بروز سرطان‌ها نقش داشته باشند و احتمال بروز آن را افزایش دهند.
این امر ممکن است باعث شود برخی افراد به اشتباه فکر کنند که سرطان واگیر دارد. عفونت‌هایی که با سرطان مرتبط هستند شامل ویروس‌ها، باکتری‌ها و انگل‌ها می‌شوند.
اگر سرطان مسری بود ما باید همه گیری‌ها و پاندمی‌هایی مثل آنفولانزا و کرونا را تجربه می‌کردیم و در صورتی که چنین امری واقعیت داشت، شاهد میزان بروز بالایی از سرطان در میان خانواده‌ها و دوستان فرد مبتلا و همچنین تیم درمانی و متخصصینی که با بیمار در ارتباط هستند، بودیم در حالی که چنین مسائلی هرگز اتفاق نیافتاده است.
انتقال سرطان از طریق رابطه جنسی
همانطور که پیش‌تر گفتیم، در واقع اینکه بگوییم سرطان واگیر دارد و قابل انتقال جمعی است، غلط است؛ در افرادی که همسرشان به سرطان مبتلا شده‌اند، ممکن است این تفکر ایجاد شود که آنها نیز امکان دارد با داشتن رابطه جنسی با شریک زندگیشان، به سرطان مبتلا شوند.
در حالی که این طرز فکر و باور از پایه و اساس اشتباه است و هیچ توجیه علمی در آن وجود ندارد.
اگر چه بعضی ویروس‌هایی که از طریق روابط جنسی منتقل می‌شوند، می‌توانند باعث بروز سرطان شوند اما به این معنی نیست که سرطان از طریق رابطه جنسی منتقل شده است.
ویروس‌هایی که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند شامل HPV ،HIV، هپاتیت و هرپس تناسلی هستند. این ویروس‌های ذکر شده، قابلیت ایجاد انواع سرطان در بیماران را دارند و ممکن است قسمت‌هایی مثل گلو، دهان، دهانه رحم، واژن، آلت و خون را درگیر کنند.
نقش خانواده در انتقال سرطان
ژنتیک نقش بسیار مهمی در سرطان‌هایی که در بعضی خانواده‌ها رواج دارد، ایفا می‌کند. حتی به گونه‌ای می‌توان گفت که در یک خانواده سرطان واگیر دارد، اما به شیوه‌ای دیگر!
زمانی که یک نوع سرطان در چند نفر از اعضای خانواده بروز پیدا می‌کند، نشان از مسری بودن سرطان در این خانواده نیست؛ بلکه به دلیل وجود ژن‌های مشترک در یک خانواده است.
تاثیر ژنتیک بسته به نوع سرطان متفاوت بوده و در همه‌ی افراد خانواده به صورت یکسان وجود ندارد. همچنین جهش‌های ژنتیکی در افراد به معنای ابتلای قطعی آنها به سرطان نیست بلکه عوامل محیطی، سبک زندگی و همچنین محل زندگی نیز در ابتلا به این بیماری، بسیار تاثیر گذار خواهند بود.
ابتلا به سرطان با پیوند عضو سرطانی
اگر سلول‌های سرطانی از بدن فردی وارد بدن شخص دیگر شود، سیستم ایمنی می‌تواند به راحتی این سلول‌ها را شناسایی کرده و از بین ببرد. اما در مواقعی سرطان واگیر دارد، آن هم از طریق پیوند عضو آلوده به سرطان از فردی به فرد دیگر!
در واقع در پیوند عضو دو عامل می‌تواند باعث انتقال سرطان شود:
- هنگام پیوند عضو مقدار بسیار زیادی از سلول‌های سرطانی مثل یک توموری که در بافت عضو پنهان شده است، وارد بدن فرد شود که در این شرایط بدن میزبان توانایی از بین بردن و مقابله با این حجم از سلول آلوده را نخواهد داشت.
- افرادی که پیوند عضو انجام می‌دهند، برای جلوگیری از پس زده شدن عضو توسط بدن میزبان از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می‌کنند که همین امر منجر به افزایش احتمال بروز سرطان خواهد شد.
مطالعات اخیر نشان می‌دهد که احتمال بروز سرطان پوست در افرادی که پیوند عضو انجام می‌دهند، نسبت به سایر اقشار جامعه بیشتر است و همچنین میزان مرگ بر اثر ابتلا به این سرطان در بیمارانی که پیوند عضو انجام داده‌اند نیز دور از ذهن نخواهد بود.
سرطان واگیر دارد؛ انتقال سرطان از مادر باردار به جنین
در موارد بسیار نادر احتمال انتقال سرطان در طول بارداری به روش‌های زیر وجود دارد:
۱. از مادر باردار به جنین:
احتمال انتقال سلول‌های سرطانی و تومور از طریق جفت وجود دارد اما جفت معمولا از ورود این سلول‌ها به بدن جنین جلوگیری می‌کند مگر در موارد کمتر دیده شده‌ای که ممکن است این اتفاق رخ دهد. معمولا انتقال سرطان خون و انواع لوسمی از مادر به جنین امکان پذیر است.
۲. انتقال سرطان خون در جنین دو قلو:
این اتفاق بسیار نادر است اما در مواردی امکان انتقال سرطان خون از جنینی به جنین دیگر در رحم مادر وجود دارد.
لازم به ذکر است که سرطان از طریق شیردهی مادر به نوزاد منتقل نخواهد شد اما در مادران بارداری که تحت درمان سرطان هستند، شیردهی توصیه نمی‌شود؛ چرا که انتقال داروهای شیمی درمانی از طریق شیر مادر به بدن نوزاد وجود دارد.
تفاوت بین بیماری‌های واگیر و غیر واگیر: نقش سرطان
تعریف و تفاوت بیماری‌های واگیر و غیر واگیر
بیماری‌های واگیر و غیر واگیر تفاوت‌های بنیادینی در نحوه‌ی انتقال و اثراتشان دارند. بیماری‌های واگیر یا عفونی، توسط میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها یا انگل‌ها منتقل می‌شوند. این بیماری‌ها از طریق تماس مستقیم با فرد مبتلا، هوا، آب، غذا یا ناقلان مثل حشرات به دیگران منتقل می‌شوند.
مثال‌هایی از بیماری‌های واگیر شامل آنفولانزا، سل و مالاریا است. در مقابل، بیماری‌های غیر واگیر معمولاً ناشی از عوامل ژنتیکی، محیطی یا سبک زندگی هستند و از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شوند. این بیماری‌ها شامل بیماری‌های قلبی، دیابت، و انواع سرطان‌ها می‌باشند. سرطان، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های غیر واگیر، به علت تغییرات ژنتیکی در سلول‌ها رخ می‌دهد و قابل انتقال از طریق تماس مستقیم یا رابطه جنسی نیست. نقش سیستم ایمنی در مقابله با سلول‌های سرطانی از دیگر ویژگی‌های بارز این بیماری‌هاست.
نقش عوامل محیطی و ژنتیکی در سرطان
سرطان به عنوان یک بیماری غیر واگیر، تحت تأثیر عوامل محیطی و ژنتیکی قرار دارد. عوامل محیطی مانند مواد شیمیایی، آلودگی هوا، اشعه‌های مضر، و عادات ناسالم زندگی مثل مصرف دخانیات و الکل می‌توانند باعث بروز تغییرات ژنتیکی و در نتیجه سرطان شوند. همچنین، عوامل ژنتیکی و ارثی نقش مهمی در برخی از انواع سرطان دارند. در خانواده‌هایی که چندین عضو به سرطان مبتلا شده‌اند، احتمال وجود ژن‌های مشترکی که باعث افزایش خطر ابتلا می‌شوند، وجود دارد.
این موضوع به این معنا نیست که سرطان در این خانواده‌ها واگیر دارد، بلکه نشان‌دهنده‌ی انتقال ژنتیکی این خطر است. برخلاف بیماری‌های واگیر، سرطان نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر از طریق تماس مستقیم، تنفس یا حتی روابط جنسی منتقل شود، اگرچه برخی ویروس‌های مرتبط با سرطان مانند HPV می‌توانند از طریق رابطه جنسی منتقل شده و خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.
آگاهی و حمایت از بیماران سرطانی
آگاهی عمومی در مورد تفاوت‌های بین بیماری‌های واگیر و غیر واگیر، به ویژه در مورد سرطان، می‌تواند تأثیر زیادی در برخورد و حمایت از بیماران داشته باشد. باورهای غلطی که برخی افراد دارند، ممکن است باعث ایجاد تبعیض و انزوا برای بیماران سرطانی شود. مهم است که مردم بدانند سرطان مسری نیست و بیماران سرطانی به حمایت عاطفی و اجتماعی نیاز دارند. نقش خانواده، دوستان و جامعه در ارائه این حمایت بسیار حیاتی است.
همچنین، افزایش دانش عمومی در مورد عوامل خطر و پیشگیری از سرطان می‌تواند به کاهش میزان بروز این بیماری کمک کند. از طریق آموزش و آگاهی‌بخشی، می‌توان جامعه‌ای را ایجاد کرد که بیماران سرطانی را با آغوش باز پذیرای خود باشد و آنان را در مسیر بهبود و مبارزه با بیماری‌شان همراهی کند.
اطلاعات نادرست درباره انتقال سرطان: شایعات و واقعیت‌ها
شایعات رایج در مورد انتقال سرطان
یکی از شایعات رایج در مورد سرطان این است که این بیماری می‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود، مانند بیماری‌های عفونی. این شایعه باعث ایجاد نگرانی‌های بی‌مورد و حتی ترس از بیماران سرطانی می‌شود. به عنوان مثال، برخی افراد ممکن است فکر کنند که سرطان می‌تواند از طریق تماس فیزیکی یا حتی رابطه جنسی منتقل شود. این باورهای نادرست به دلیل کمبود اطلاعات و آموزش‌های صحیح درباره ماهیت سرطان ایجاد می‌شوند.
واقعیت‌های علمی در مورد سرطان
واقعیت این است که سرطان یک بیماری غیر واگیر است و نمی‌تواند از فردی به فرد دیگر منتقل شود. سرطان ناشی از تغییرات ژنتیکی در سلول‌هاست که باعث رشد و تکثیر غیرقابل کنترل آنها می‌شود. این تغییرات می‌توانند به دلیل عوامل مختلفی مانند مواد شیمیایی، اشعه‌ها، ویروس‌ها و ژنتیک فردی رخ دهند. در حالی که برخی ویروس‌ها مانند ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) می‌توانند خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان را افزایش دهند، اما خود سرطان واگیر نیست و نمی‌تواند از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم منتقل شود.
اهمیت آموزش و اطلاع‌رسانی
برای کاهش شایعات و باورهای غلط درباره انتقال سرطان، آموزش و اطلاع‌رسانی عمومی بسیار مهم است. آگاهی‌بخشی به مردم در مورد ماهیت غیر واگیر سرطان و راه‌های پیشگیری از آن، می‌تواند از ایجاد ترس و تبعیض نسبت به بیماران سرطانی جلوگیری کند. همچنین، تقویت دانش عمومی درباره عوامل خطرزا و روش‌های تشخیص زودهنگام می‌تواند به کاهش میزان بروز و مرگ‌ومیر ناشی از سرطان کمک کند. ایجاد برنامه‌های آموزشی و کمپین‌های اطلاع‌رسانی در سطح جامعه می‌تواند نقش مهمی در تصحیح شایعات و افزایش حمایت از بیماران سرطانی داشته باشد.
چگونه می‌توان از انتقال سرطان ناشی از ویروس‌ها پیشگیری کرد؟
واکسیناسیون
یکی از موثرترین راه‌ها برای پیشگیری از سرطان‌های ناشی از ویروس‌ها، واکسیناسیون است. واکسن‌هایی مانند HPV و HBV می‌توانند خطر ابتلا به سرطان‌های مرتبط با این ویروس‌ها را کاهش دهند. واکسن HPV به طور خاص در پیشگیری از سرطان دهانه رحم، مقعد و برخی از سرطان‌های دهان و حلق موثر است. واکسن HBV نیز از ابتلا به هپاتیت B و در نتیجه سرطان کبد جلوگیری می‌کند.
رعایت بهداشت و رفتارهای جنسی سالم
رعایت بهداشت فردی و داشتن رفتارهای جنسی سالم می‌تواند از انتقال ویروس‌های عامل سرطان جلوگیری کند. استفاده از کاندوم در روابط جنسی و محدود کردن تعداد شرکای جنسی می‌تواند خطر ابتلا به ویروس‌های HPV و HIV را کاهش دهد. همچنین، انجام تست‌های منظم و غربالگری‌های پزشکی می‌تواند به تشخیص زودهنگام و جلوگیری از پیشرفت بیماری‌های مرتبط با این ویروس‌ها کمک کند.
اجتناب از رفتارهای پرخطر
اجتناب از رفتارهای پرخطر مانند استفاده از سوزن‌های مشترک در تزریق مواد مخدر یا داشتن روابط جنسی محافظت نشده، می‌تواند خطر انتقال ویروس‌های عامل سرطان را کاهش دهد. استفاده از سوزن‌های استریل و داشتن اطلاعات کافی درباره روش‌های انتقال ویروس‌ها می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری داشته باشد.
پیگیری و درمان به موقع
افرادی که به ویروس‌های عامل سرطان مبتلا هستند، باید به طور منظم تحت نظارت پزشک قرار گیرند و درمان‌های لازم را دریافت کنند. درمان به موقع عفونت‌های ویروسی می‌تواند از پیشرفت آنها به سرطان جلوگیری کند. مثلاً درمان هپاتیت B با داروهای ضد ویروسی می‌تواند از آسیب به کبد و در نهایت از بروز سرطان کبد جلوگیری کند.
پیشگیری از سرطان‌های ناشی از ویروس‌ها نیازمند آگاهی، رعایت بهداشت، واکسیناسیون و رفتارهای سالم است. با اقدامات پیشگیرانه مناسب، می‌توان به طور موثری از انتقال این ویروس‌ها و بروز سرطان‌های مرتبط با آنها جلوگیری کرد.
سوالات متداول در خصوص اینکه آیا سرطان واگیر دارد
آیا سرطان از طریق خون منتقل می‌شود؟
در مواردی ممکن است فردی به صورت ناخواسته با خون یک بیمار سرطانی تماس داشته باشد؛ با اطمینان می‌توان گفت که جای هیچ نگرانی وجود ندارد، چرا که سرطان مسری نیست و به هیچ عنوان از طریق خون منتقل نمی‌شود.
آیا با لمس بیمار مبتلا به سرطان پوست این بیماری قابل انتقال است؟
سرطان پوست مانند سایر سرطان‌ها واگیر ندارد و حتی در صورت تماس با ضایعات پوستی ناشی از این بیماری نیز بیماری منتقل نخواهد شد و این مسئله تنها یک باوز غلط است که رواج پیدا کرده است. اگر چه احتمال انتقال عفونت‌های باکتریایی از این طریق وجود خواهد داشت.
آیا سرایت سرطان از طریق بزاق ممکن است؟
از آنجایی که این بیماری مسری نیست، نه تنها از طریق بزاق منتقل نمی‌شود بلکه از طریق سایر مایعات بدن مثل ادرار،خون و حتی اسپرم نیز قابل انتقال نخواهد بود. بنابراین در صورتی که با بزاق یک بیمار سرطانی تماس پیدا کردید، خطری شما را تهدید نخواهد کرد.
کلام آخر
در این مقاله ی بای بای سرطان نکات مهمی را در خصوص اینکه سرطان واگیر دارد یا نه، مطرح کردیم و آموختیم که به طور کلی بیماری سرطان مسری نیست و صرفا تحت شرایط خاصی مانند انتقال آن از مادر به جنین و پیوند عضو آلوده به سرطان، با احتمال بسیار کم، ممکن است منتقل شود. امیدواریم پس از خواندن این مقاله، بدون نگرانی و با آغوش باز پذیرای بیماران سرطانی باشید.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
3 پاسخ
همه نگرانیم بر طرف شد، ممنون از بای بای سرطان
🌹
با تشکر توضیحات کاملتان