یکی دیگر از راه‌های درمانی سرطان که قصد داریم در این مقاله بای بای سرطان به آن بپردازیم، هورمون درمانی استکه از آن هم در جهت درمان و هم در جهت کاهش علائم ناشی از سرطان استفاده می‌شود، پس می‌توان گفت که هورمون درمانی در سرطان به نوعی درمان تسکینی-حمایتی خواهد بود. اما این که هورمون تراپی چه کارکردی دارد و در چه سرطان‌هایی استفاده می‌شود را در ادامه‌ی این مقاله توضیح خواهیم داد.
هورمون درمانی چیست؟
متود درمانی است که با کاهش و توقف رشد سلول‌های سرطانی که از هورمون‌ها برای رشد خود استفاده می‌کنند، به درمان سرطان کمک می‌کند.
از هورمون تراپی به دو منظور استفاده می‌شود :
۱- درمان سرطان:
هورمون درمانی در سرطان، می‌تواند باعث کاهش سرعت رشد و یا متوقف کردن آن شود و همچنین ریسک بروز مجدد سرطان پس از اتمام درمان را نیز کاهش می‌دهد.
۲- کاهش علائم سرطان:
از این متود درمانی می‌توان جهت کاهش و یا جلوگیری از بروز علائم سرطان در مردانی که سرطان پروستات دارند اما نمی‌توانند عمل جراحی و یا پرتو درمانی انجام دهند، استفاده کرد.
هورمون درمانی، به دو صورت می‌تواند تاثیر خود را در بدن بیمار اعمال کند.
در وهله اول، داروهای هورمون تراپی باعث توقف تولید هورمون‌هایی در بدن می‌شوند که منجر به تسریع سرعت رشد سلول‌های سرطانی و پخش شدن آنها می‌شود همچنین می‌توان از آن برای تغییر نقش و هدف هورمون‌های داخل بدن نیز استفاده کرد تا در نهایت از وخامت و گسترش سرطان در بدن جلوگیری شود.
هورمون درمانی در سرطان
درمان‌های مورد نیاز برای سرطان در افراد مختلف، متفاوت خواهد بود و ارتباط مستقیمی با میزان پخش شدگی سرطان و انتشار آن به نواحی دیگر بدن، هورمون‌هایی که به رشد سرطان کمک می‌کنند و سایر مشکلات و بیماری‌های دیگری که ممکن است بیمار به آنها دچار باشد، دارد.
هنگامی که هورمون تراپی به همراه درمان‌های دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد، می‌تواند باعث کوچکتر شدن اندازه تومور قبل از انجام جراحی و یا رادیوتراپی شود که همین امر باعث تسهیل روند درمان فرد می‌شود.
بعد از استفاده از هورمون درمانی در سرطان، ریسک عود مجدد سرطان پس از اتمام درمان، بسیار کم می‌شود. می‌تواند موجب از بین رفتن سلول‌های سرطانی که به سایر قسمتهای بدن متاستاز داده‌اند نیز شود.
از این روش درمانی برای درمان سرطان‌های پروستات و سینه که از هورمون‌های بدن برای رشد سلول‌های بدخیم کمک می‌گیرند، استفاده می‌شود.
لازم است بدانید که هورمون درمانی به عنوان تک درمان سرطان کافی نخواهد بود بلکه از این متود درکنار درمان‌های دیگر سرطان و به شکل درمان ترکیبی استفاده می‌شود.
نحوه استفاده از هورمون تراپی
شاید این سوال برایتان پیش بیاید که از این روش درمانی به چه صورت استفاده می‌شود:
- داروهای هورمون درمانی در سرطان، می‌توانند به شکل قرص‌هایی با دوزهای متفاوت برای بیمار تجویز شوند که با خوردن آنها تاثیراتش اعمال می‌شود.
- داروها همچنین به صورت تزریق عضلانی نیز استفاده می‌شود که به عضلاتی همچون بازو، ران، لگن، پا و شکم قابل تزریق خواهد بود.
- این متود درمانی ممکن است با خارج کردن ارگان‌های تولید کننده هورمون، اثر خود را اعمال کند. ارگان‌هایی همانند تخمدان‌ها در خانوم‌ها و بیضه‌ها در آقایان که با عمل جراحی خارج خواهند شد.
این که هورمون تراپی در چه محلی و به چه صورت انجام می‌شود، با نوع درمان انتخابی ارتباط مستقیم دارد. همچنین انجام این روش درمانی برای بیماران در مطب پزشک، کلینیک و یا بیمارستان‌ها ممکن خواهد بود.
می‌تواند تاثیرات متفاوتی را بر بیماران اعمال کند که این امر ارتباط مستقیمی با نوع سرطان، میزان وخامت سرطان، نوع هورمون تراپی که برای بیمار انجام می‌شود و دوز داروهای آن دارد، بنابراین عوارض و مشکلاتی که ممکن است پس از اتمام پروسه‌ی درمان برای بیمار رخ بدهد، توسط پزشکان و تیم مراقبتی به طور دقیق قابل پیش‌بینی نخواهد بود.
هورمون درمانی در سرطان سینه
در بعضی از انواع سرطان سینه، هورمون‌هایی همچون استروژن و پروژسترون و عدم تعادل آنها در بدن، نقش اساسی ایفا می‌کنند.
سلول‌های سرطانی بافت سینه، گیرنده‌های پروتئینی دارند که به استروژن و پروژسترون متصل می‌شوند که به واسطه اتصال این هورمون‌ها، سلول‌های سرطانی با سرعت بیشتری رشد می‌کنند.
در حقیقت، درمانی که از اتصال این هورمون‌ها به گیرنده‌ها جلوگیری می‌کند را هورمون درمانی در سرطان می‌گویند.
هورمون تراپی می‌تواند به سلول‌های سرطانی در هر کجای بدن که باشند، دسترسی داشته باشد و فقط محدود به بافت سینه نمی‌شود.
این متود درمانی مناسب خانوم‌هایی است که تومورهای سرطانی آنها گیرنده هورمونی داشته باشد تا بتوان آنها را مهار کرد، در غیر این صورت هورمون درمانی در سرطان کاربردی نخواهد بود.
همانطور که پیش‌تر گفته شد، هورمون تراپی به عنوان یک درمان حمایتی بعد از عمل جراحی استفاده خواهد شد تا ریسک بروز مجدد سرطان در افراد کاهش پیدا کند.
معمولا پروسه درمان حداقل ۵ سال زمان خواهد برد و درمان‌های طولانی‌تر در اشخاصی به کار می‌رود که احتمال بروز دوباره سرطان در آنها بسیار بیشتر از سایرین باشد.
در ادامه تست‌هایی از بافت سینه گرفته می‌شود تا مشخص شود درمان طولانی‌تر برای شخص مورد نیاز است یا خیر.
علاوه بر این موارد، می‌توان از هورمون درمانی در درمان سرطان‌هایی که دوباره بروز پیدا کرده‌اند نیز استفاده کرد.
به طور میانگین از هر ۳ نفری که به سرطان سینه مبتلا می‌شوند، ۲ نفر دارای گیرنده‌های هورمونی در سطح سلول‌ها و تومورهای سرطانی خود هستند که استروژن و پروژسترون به آنها متصل می‌شود.
بیشتر درمان‌های صورت گرفته در این افراد از نوع کاهنده سطح استروژن و پروژسترون است و درصد کمی نیز از روش مهار‌گیرنده‌ها و یا هورمون‌ها در اتصال به یکدیگر در درمان سرطان سینه، پیروی می‌کنند.
نقش هورمون درمانی در جلوگیری از بروز سرطان سینه
یکی از سوال‌های اساسی که برای بیماران پیش می‌آید، این است که آیا این روش می‌تواند به عنوان روشی پیشگیری‌کننده در افرادی که ریسک بروز سرطان سینه در آنها بیش از سایرین است، استفاده شود یا خیر؟
پاسخ آن است که بله، بیشتر سرطان‌های سینه را می‌توان قبل از آن که بروز پیدا کنند، با انجام هورمون درمانی درمان کرد و و از بروز و پخش شدن آن در بدن جلوگیری کرد.
طبق مطالعات صورت گرفته، افرادی که به مدت ۵ سال از داروی تاموکسیفن استفاده کرده‌اند، ریسک بروز سرطان در آنها تا ۵۰ درصد کاهش پیدا می‌کند؛ به خصوص در افرادی که در زمان پساقاعدگی خود قرار دارند و بیشترین ریسک بروز سرطان سینه در آنها وجود دارد.
همچنین طبق این مطالعات، مصرف داروی تاموکسیفن احتمال بروز مجدد سرطان را تا ۲۰ سال به تعویق می‌اندازد، بنابراین با توجه به آمارهای گزارش شده این روش می‌تواند نقش موثری در پیشگیری از بروز سرطان سینه در زنان ایفا کند.
هورمون درمانی در سرطان پروستات
هورمون تراپی در آقایانی که سرطان پروستات دارند، به این صورت است که داروها اجازه تولید شدن هورمون تستوسترون را به بیضه‌ها نمی‌دهند و یا در صورت تولید شدن، از اتصال آن به سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌شود.
بیشتر سرطان‌های پروستات، وابسته به تستوسترون هستند و سلول‌های سرطانی با متصل شدن به این هورمون رشد می‌کنند و به بخش‌های دیگر بدن متاستاز می‌دهند.
هورمون درمانی در سرطان پروستات، باعث از بین رفتن سلول‌های سرطانی و یا کاهش سرعت رشد آنها می‌شود.
به طور کلی هورمون درمانی در درمان سرطان پروستات، شامل دارودرمانی و درمان‌های تهاجمی‌تر یعنی عمل‌های جراحی خواهد بود.
هدف انجام هورمون درمانی در سرطان پروستات
همانطور که گفته شد، از هورمون درمانی برای توقف تولید هورمون‌های مردانه به خصوص تستوسترون که محرک اصلی رشد سلول‌های سرطانی در پروستات است، استفاده می‌شود .
پزشک متخصص ممکن است هورمون تراپی را به علت‌های مختلف و به دفعات متعدد برای بیمار تجویز کند. پزشک هورمون درمانی در سرطان را به دلایل زیر برای بیمار تجویز می‌کند:
- در سرطان پروستات پیشرفته که بیماری به بخش‌ها و ارگان‌های دیگر بدن منتشر شده است و از هورمون درمانی برای کاهش اندازه تومورها و کاهش رشد تومورها استفاده می‌شود که علائم و عوارض جانبی نیز به همراه خواهد داشت.
- بعد از انجام متودهای درمانی، آزمایشات مختلفی صورت می‌گیرد و در صورت وجود آنتی ژن خاص پروستات در بدن فرد که به PSA نیز معروف است، هورمون درمانی با همان دوز و یا با افزایش دوز دارو همراه خواهد بود.
- در نوعی از سرطان پروستات که فرد در قسمتهای خاصی دچار وخامت است، از پرتو درمانی برای از بین بردن بافت سرطانی استفاده می‌شود.
هورمون درمانی نیز در کنار این متود درمانی، به کار گرفته می‌شود و باعث تاثیرگذاری بیش از پیش درمان خواهد شد و ریسک بروز دوباره سرطان را در فرد به حداقل میرساند.
- در کسانی که سرطان پروستات را شکست داده‌اند، هورمون درمانی با دوزهای خفیف ادامه پیدا می‌کند تا از بروز مجدد سرطان جلوگیری شود و یا احتمال بروز آن در فرد به شدت کاهش یابد.
عوارض هورمون درمانی
همانطور که سایر متودهای درمانی سرطان، عوارض جانبی مختص به خود را به همراه خواهند داشت، هورمون درمانی نیز علارغم مزایایی که دارد، عارضه‌هایی را نیز در بیمار ایجاد می‌کند که در ادامه به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم:
- کاهش توده‌های عضلانی و تحلیل رفتن عضلات
- افزایش درصد چربی در نواحی مختلف بدن
- کاهش میل جنسی
- بروز مشکل در نعوظ
- تضعیف و نازک شدن استخوان‌ها تا حدی که احتمال شکستگی در آنها وجود خواهد داشت.
- حالت تهوع
- تغییرات خلق و خو
- بروز مشکلات متعدد در متابولیسم
- کاهش تراکم موهای بدن، کوچک شدن اندام تناسلی و کاهش رشد بافت سینه
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
