بارداری یکی از مسائل مهم در بانوان جوان است که با شروع درمان سرطان به شدت تحت تاثیر قرار میگیرد. علت این که چرا باید قبل از درمان سرطان تخمک فریز کنیم، حفظ باروری در زمان بهبودی و رهایی از سرطان است.
اما پروسه فریز کردن تخمک چگونه است و باید چه زمانی پیش از شروع درمان سرطان آن را انجام داد؟ در این مقالهی بای بای سرطان قصد داریم تا علاوه بر پاسخ به این سوالات، فرآیند فریز کردن تخمک و شرایط آن را به طور کامل بررسی کرده و توضیح دهیم.
چگونگی فریز کردن تخمک
انجماد تخمک با روشی نوآورانه که به زنان این امکان را میدهد تا با فریز کردن تخمکهای خود برای استفاده در آینده، قابلیت باروری خود را حفظ کنند.
این تکنیک انقلابی فرصتهای جدیدی برای برای زنانی که میخواهند مادر شدن خود را به تاخیر بیاندازند یا با شرایط پزشکی خاصی مواجه هستند که ممکن است بر توانایی باروری آنها تاثیر بگذارد، ایجاد کرده است. در این قسمت از مقاله به راهنماییهایی کلی و جامع در خصوص انجماد تخمک میپردازیم.
پروسه انجماد تخمک:
پروسه انجماد تخمک شامل چندین مرحله است که با تحریک تخمدان شروع میشود. این امر از طریق تجویز داروهای باروری به دست میآید و تخمدانها را برای تولید مثل چندین تخمک به جای یک تخمک معمولی در هر سیکل قاعدگی تحریک میکند.
نظارت بر فولیکولهایی که حاوی تخمکها هستند از طریق متود تصویربرداری سونوگرافی انجام میشود. هنگامی که فولیکولها به اندازه مورد نظر رسیدند، تزریق داروها برای شروع بلوغ نهایی تخمکها انجام میشود.
به طور تقریبی ۳۶ ساعت پس از تزریق داروی نهایی که باعث بلوغ تخمکها میشود، تخمکها از طریق یک متود جراحی جزئی به نام بازیابی تخمک با هدایت فراصوت ترانس واژینال بازیابی میشوند.
این روش تحت تزریق بیحسی موضعی و یا بیهوشی عمومی برای اطمینان از راحتی بیمار انجام میشود. در این بین، یک سوزن نازک در تخمدانها وارد میشود و تخمکها به آرامی از فولیکولها خارج میشوند؛ سپس تخمکهای بازیابی شده بلافاصله به آزمایشگاه منتقل شده و در آنجا از نظر بلوغ و کیفیت مورد ارزیابی قرار میگیرند.
در مرحله آخر نیز تخمکها تحت فرآیندی به نام انجماد قرار میگیرند، جایی که به سرعت تا دمای زیر صفر سرد شده تا از تشکیل کریستال یخ در ساختار تخمکها جلوگیری شود.
این امر با قرار دادن تخمکها در محلول مخصوص و سپس کاهش تدریجی دما با استفاده از فریزرهای خاص با نرخ کنترل شده حاصل میشود.
زمانی که تخمکها به دمای مطلوب رسیدند، با دقت در مخازن نیتروژن مایع نگهداری میشوند، جایی که میتوانند برای چندین سال منجمد باقی بمانند بدون این که قابلیت باروری خود را از دست بدهند.
فرآیند ذوب و لقاح تخمک فریز شده
هنگامی که نوبت به استفاده از تخمکهای فریز شده میرسد، پزشکان با استفاده از متودهایی خاص یخ تخمکهای فریز شده را ذوب کرده و با اسپرم موردنظر تحت یک شرایط آزمایشگاهی کنترل شده، بارور میکنند تا در نهایت جنین تشکیل شود.
فرآیند ذوب کردن یخ تخمکهای فریز شده شامل گرم کردن تخمکها تا دمای محیط است که معمولا توسط فردی متخصص و با استفاده از محلولهای گرم کننده تخصصی انجام میشود که تنها برای ذوب کردن یخهای تخمکها طراحی شده است و هنگامی که یخ تخمکها با موفقیت ذوب شدند، از نظر شانس بقا و بلوغ ارزیابی شده و مورد آزمایش قرار میگیرند.
فرآیند لقاح را میتوان از طریق تکنیکهای مختلفی مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) یا تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم (ICSI) انجام داد.
در فرآیند IVF، تخمکهای ذوب شده در ظرف حاوی اسپرم قرار میگیرند و این اجازه داده میشود تا تخمکها تحت شرایطی پایدار به طور طبیعی بارور شوند.
در فرآیند ICSI، برای رسیدن به لقاح موردنظر باید یک اسپرم مستقیم به هر تخمک تزریق شود. روش انتخابی به عوامل مختلفی از جمله کیفیت اسپرمها و سابقه باروری فرد یا زوجین بستگی خواهد داشت.
پس از اتمام پروسه لقاح، جنینهای حاصل شده از نظر رشد و نمو تحت نظارت قرار میگیرند؛ در ادامه سالمترین جنینی که احتمال بقای آن بیشتر است برای انتقال به رحم انتخاب میشود.
تعداد جنینهای منتقل شده به عوامل مختلفی از جمله سن زن، کیفیت جنینها و توصیههای متخصص باروری بستگی دارد.
هر جنین باقی مانده را میتوان برای استفاده در آینده منجمد کرد تا برای بارداریهای آینده، اهدا به زوجهای دیگر یا برای اهداف تحقیقاتی مورد استفاده قرار گیرند؛ در این بین لازم به ذکر است که هرکدام از این موارد استفاده نیازمند رضایت فرد و عدم مغایرت با مقررات آن کشور خواهند بود.
درک تاثیر درمان سرطان بر باروری
قبل از پرداختن به فواید فریز تخمک، درک تاثیری که درمان سرطان میتواند بر باروری داشته باشد، بسیار مهم است. شیمی درمانی، پرتودرمانی و برخی جراحیها میتوانند باعث آسیب به اندامهای تناسلی و در نتیجه ناباروری یا عوارض در بارداری شوند.
برای زنان، درمانهای سرطان میتواند منجر به کاهش تعداد و کیفیت تخمکها، یائسگی زودرس و افزایش خطر سقط جنین شود.
به طور مشابه، مردان ممکن است کاهش تعداد، تحرک و کیفیت اسپرم را تجربه کنند. این عوارض جانبی بالقوه میتواند برای بیماران سرطانی که رویای تشکیل خانواده در آینده را دارند، ویرانگر باشد؛ همین مسئله علتی است برای این که چرا باید قبل از درمان سرطان تخمک فریز کنیم.
چرا باید قبل از درمان سرطان تخمک فریز کنیم؟
فرآیند فریزکردن تخمکها که به عنوان انجماد تخمک نیز شناخته میشود، پرتو امیدی را برای بیماران سرطانی که با چالشهای باروری مواجه هستند، ارائه میدهد.
با انجام این روش، زنان میتوانند تخمکهای خود را زمانی که در بهترین زمان باروری هستند، فریز کنند و اطمینان حاصل کنند که در زمانی که آماده تشکیل خانواده هستند، تخمکهای زنده و تازهای در دسترس خواهند داشت.
یکی از مزایای کلیدی انجماد تخمکها، این است که به بیماران سرطانی اجازه میدهد تا درمان سرطان خود را بدون به خطر انداختن باروری آینده خود در اولویت قراردهند.
با در دست گرفتن کنترل سلامت باروری، بیماران میتوانند روی بهبودی خود تمرکز کنند و با علم به اینکه گزینههایی برای تشکیل خانواده پس از غلبه بر سرطان دارند، آرامش خاطر داشته باشند.
یکی دیگر از مزایای فریز کردن تخمک این است که میتواند شانس بارداری موفق را افزایش دهد. زنانی که در سنین پایینتر تخمکهای خود را فریز میکنند، در مقایسه با زنانی که صبر میکنند تا در سنین بالاتری این کار را انجام دهند، احتمال بارداری موفقیت آمیزتر و بهتری دارند.
این به آن دلیل است که تخمکهای جوان معمولا کیفیت بهتری دارند و شانس بیشتری برای لقاح و کاشت موفقیت آمیز دارند.
با حفظ تخمکهای خود در زمان مناسب، بیماران سرطانی میتوانند شانس خود را برای باردار شدن در زمانی که آماده تشکیل خانواده هستند، افزایش دهند.
فریز کردن تخمک برای چه کسانی مناسب است؟
همانطور که پیشتر به این که چرا باید قبل از درمان سرطان تخمک فریز کنیم پرداختیم، انجماد تخمکها گزینهای است که میتواند برای طیف وسیعی از زنان مفید باشد.
این پروسه یک راهحل بسیار مناسب برای کسانی که به دلایل مختلف شخصی یا بروز بیماری میخواهند بارداری و فرزنددار شدن را به تاخیر بیندازند.
زنانی که به دنبال تحصیلات عالی، ایجاد مشاغل یا تمرکز خود را بر روی رشد شخصی خود گذاشتهاند، اغلب تخمکهای خود را فریز میکنند تا امکان و توانایی باروری خود را برای آینده حفظ کنند.
علاوه بر این بانوانی که با شرایط پزشکی مانند سرطان مواجه هستند یا تحت درمانهایی قرار دارند که ممکن است بر باروری تاثیر منفی بگذارد، میتوانند انجماد تخمکها را به عنوان وسیلهای برای محافظت از توانایی خود برای داشتن فرزندان بیولوژیکی در آینده در نظر بگیرند.
در این بین سن، فاکتور بسیار مهمی است که باید هنگام فکر کردن به پروسه انجماد تخمکها در نظر گرفته شود. زنان در اوایل ۳۰ سالگی در مقایسه با زنان در اواخر دهه ۳۰ یا اوایل ۴۰ سالگی شانس بیشتری برای موفقیت این پروسه خواهند داشت.
به این دلیل که کیفیت و کمیت تخمکها با افزایش سن کاهش پیدا میکند؛ بنابراین توصیه میشود برای بهینهسازی شانس بارداری موفق در آینده، فریز تخمکها را در سنین پایینتر مدنظر قرار دهید.
فرآیند انجماد تخمک برای بیماران سرطانی:
فرآیند فریز کردن تخمک شامل چندین مرحله است که با تحریک تخمدانها شروع میشود تا سرعت رشد تعداد زیادی تخمک را افزایش دهد.
بیماران سرطانی ممکن است نیاز داشته باشند چرخه انجماد تخمک خود را با برنامه درمان سرطان هماهنگ کنند تا از بهینه بودن زمانبندی اطمینان حاصل کنند.
هنگامی تخمکها بالغ شدند، از طریق یک روش غیرتهاجمی به نام بازیابی تخمکها از بدن بیمار خارج میشوند. این روش تحت بیحسی موضعی و یا بیهوشی کامل انجام میشود و شامل استفاده از یک سوزن ظریف برای جمعآوری تخمکها از تخمدانها خواهد بود.
سپس تخمکهای بازیابی شده با استفاده از تکنیک خاصی فریز میشوند که به حفظ حیات آنها کمک میکند. توجه به این نکته بسیار مهم است که فرآیند انجماد تخمکها ممکن است چند هفته طول بکشد، بنابراین بیماران مبتلا به سرطان باید با انکولوژیست و متخصص زنان خود مشورت داشته باشند تا برنامهای شخصی سازی شده را ایجاد کنند که شرایط منحصر به فرد آنها را در نظر بگیرد.
علاوه بر تمامی این موارد، برخی از بیماران سرطانی ممکن است نگرانیهایی در مورد ایمنی پروسه و تحریک هورمونی در طول پروسه فریز کردن تخمکها داشته باشند.
با این حال، مطالعات نشان دادهاند که تحریک تخمدانها خطر عود سرطان را افزایش نمیدهد و یا تاثیر منفی بر روند درمان و نتیجه نهایی سرطان نخواهد داشت.
فواید و خطرات انجماد تخمکها
انجماد تخمک مزایای متعددی دارد که آن را به گزینهای جذاب برای خانمها تبدیل میکند. با انجماد تخمکها، زنان میتوانند باروری خود را حفظ کنند و در آینده فرصتی برای داشتن فرزندان بیولوژیکی داشته باشند.
این امر باعث ایجاد احساس امنیت و آرامش خاطر در این افراد خواهد شد، به خصوص برای کسانی که در حال حاضر آمادگی یا توانایی تشکیل خانواده را ندارند.
انجماد تخمک همچنین حس توانمندی را ارائه میدهد و به زنان این امکان را میدهد تا کنترل انتخابهای باروری و جدول زمانی خود را در دست بگیرند.
با این حال این روش، روشی بیعیب و نقص نیست و به طور حتم معایبی هم دارد که دانستن آنها مهم و ضروری است.
فرآیند تحریک تخمدان خطر کمی برای سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS) دارد، وضعیتی که با درد شکمی، نفخ و حالت تهوع بروز مییابد.
این وضعیت نادر است و با مراقبتهای پزشکی مناسب قابل کنترل خواهد بود. علاوه بر این، احتمال بازیابی نشدن تخمکهای بالغ کافی یا عدم زنده ماندن تخمکها در فرآیند ذوب آنها در آینده وجود خواهد داشت.
لذا داشتن انتظارات واقع بینانه و بحث در مورد این خطرات با یک متخصص باروری واجد شرایط قبل از انجام این پروسه امری حائز اهمیت خواهد بود.
اهمیت انتخاب یک کلینیک باروری مناسب برای انجماد تخمک
انتخاب کلینیک مناسب باروری برای انجماد تخمک و افزایش احتمال موفقیت این روش بسیار مهم است. تحقیق و انتخاب یک کلینیک معتبر که دارای سابقه اثبات شده در زمینه پزشکی و امر باروری باشد، ضروری است.
لذا به دنبال کلینیکهایی باشید که دارای متخصصان باروری مجرب، امکانات آزمایشگاهی پیشرفته و درصد موفقیت بالایی در دستیابی به بارداری افراد از تخمکهای منجمد شده، هستند.
مطالعه نظرات و بررسیهای انجام شده بر روی کلینیکها به صورت آنلاین، استفاده از توصیههایی که منابع معتبر و قابل اعتماد ارائه میدهند و برنامهریزی در خصوص مشاوره با چندین کلینیک در این حوزه میتواند به تصمیمگیری آگاهانه افراد کمک شایانی کند.
در طول جلسات مشاوره، در مورد تجربه کلینیک در حوزه انجماد تخمک، میزان موفقیت این روش، تعداد تخمکهایی که معمولا بازیابی میکنند و تکنیکهای ذوب و لقاح آنها سوالات مورد نظر خود را بپرسید و ابهامات ذهنی خود را برطرف کنید.
همچنین در مورد سیاستهای کلینیک در خصوص ذخیرهسازی تخمکها و این موضوع که اگر تصمیم بگیرید که از تخمکهای فریز شده در آینده استفاده نکنید، چه اتفاقی رخ خواهد داد نیز سوالات موردنظر خود را بپرسید.
در نهایت ضروری است که به سطح ارتباطات، پشتیبانی و مراقبت شخصی ارائه شده توسط کلینیکها به بیماران توجه داشته باشید؛ زیرا این عوامل میتوانند بر تجربه کلی شما تاثیر زیادی بگذارند.
هزینه انجماد تخمک
هزینه انجماد تخمکها بسته به عوامل مختلفی از جمله مکان، شهرت کلینیک و خدمات اصافی که آن کلنیک ارائه میکند میتواند متفاوت باشد.
همانطور که میدانید فریز کردن تخمک یک پروسه بسیار گران و هزینه بر است که این هزینه صرف موارد مختلفی از جمله هزینه داروها، نظارت، بازیابی تخمک، هزینههای آزمایشگاهی و نگهداری سالیانه تخمکها خواهد شد.
توجه به این نکته مهم است که این هزینه شامل هزینه ذوب، لقاح و انتقال جنین در زمانی که در نهایت تخمکها استفاده خواهند شد، نمیشود.
پوشش بیمهای برای انجماد تخمکها با توجه به نوع بیمه تکمیلی و بیمه پایه متفاوت خواهد بود و ممکن است شامل حال همهی افراد نشود.
برخی از طرحهای بیمه بخشی از این روش را پوشش میدهند، در حالی که برخی دیگر از بیمهها به دلیل گران بودن این پروسه ممکن است اصلا آن را پوشش ندهند.
لذا توصیه میشود با شرکتهای بیمه خود مشورت کنید تا در صورت پوشش دادن هزینههای فریز کردن تخمکها، میزان پوشش و پرداخت هزینهها به چه شکل خواهد بود.
علاوه بر شرکتهای بیمه، برخی از کلینیکهای باروری بستههای حمایتی را ارائه میکنند که میتواند به مدیریت بیشتر هزینههای این پروسه کمک کند؛ ضروری است تا در طول مشاوره خود با کلینیکهای مختلف، حتما در خصوص این بستههای حمایتی و نحوه ارائهی آنها پرس و جو کنید.
میزان موفقیت و عوارض جانبی بالقوه فریز کردن تخمک
میزان موفقیت انجماد و فریز کردن تخمکها میتواند بسته به عوامل مختلفی از جمله سن بانوان در زمان فریز کردن تخمک و تعداد تخمکهای بازیابی شده، متفاوت باشد.
به طور کلی زنان جوانتر نسبت به زنان مسنتر، میزان موفقیت بالاتری دارند. با توجه به این مسائل، انجمن پزشکی آمریکا نرخ موفقیت برای تولد زنده از تخمکهای فریز شده را بین ۲ تا ۱۲ درصد به ازای هر تخمک ذوب شده متغیر اعلام کرده است.
نرخهای موفقیت بالاتر زمانی مشاهده میشوند که تعداد بیشتری از تخمکها فریز شوند؛ یعنی هر چه فرد تخمکهای فریز شده بیشتری داشته باشد، احتمال باروری و تولد نوزاد زنده بالاتر خواهد بود.
توجه به این نکته مهم است که موفقیت در فریز کردن تخمکها، تنها به خود روش بستگی ندارد. مراحل بعدی مانند ذوب کردن یخهای تخمک، لقاح آنها با اسپرم و انتقال جنینهای به دست آمده به رحم نیز نقش بسزایی در دستیابی به بارداری موفقیت آمیز دارند.
لذا بسیار مهم است که در مورد این میزان موفقیت و عوارض بالقوه با متخصص زنان و زایمان خود صحبت کنید تا انتظارات واقع بینانهای از پروسهی فریز کردن تخمک و نتیجه آن داشته باشید و تصمیمات آگاهانهای در مورد انجام آن بگیرید.
ملاحظات سبک زندگی در طول فرآیند فریز کردن تخمک
فرآیند فریز کردن تخمکها مستلزم سطح معینی از تعهد و تنظیم سبک زندگی برای به حداکثر رساندن شانس موفقیت خواهد بود.
بنابراین توصیه میشود با رعایت یک رژیم غذایی متعادل، ورزش و فعالیت فیزیکی منظم و اجتناب از مصرف بیش از اندازه الکل و سیگار، یک سبک زندگی سالم را حفظ کنید.
انتخاب این نوع سبک زندگی و پایبند ماندن به آن میتواند سلامت کلی افراد را بهبود ببخشد و به طور بالقوه کیفیت تخمکهای تولید شده جهت فریز کردن را افزایش میدهد.
مدیریت استرس در طول فرآیند فریز کردن تخمکها نیز نقش مهم و حیاتی دارد. انجام فعالیتهای کاهنده استرس و اضطراب مانند یوگا، مدیتیشن یا مشاوره با افراد متخصص میتواند به کاهش اضطراب و تقویت ذهنیت مثبت کمک شایانی کند.
از طرف دیگر وجود یک سیستم پشتیبانی و حمایت قوی با اعتماد به عزیزان و خانواده و یا پیوستن به گروههای حمایتی، میتواند حمایت عاطفی موردنیاز و راهنماییهای مفیدی را در طول مسیر فریز کردن تخمکها برای افراد فراهم کند.
گزینههای جایگزین برای انجماد تخمک
در حالی که فریز کردن تخمکها یک گزینه مناسب برای حفظ باروری است، گزینههای جایگزینی برای زنان متقاضی حفظ باروری وجود دارند که ممکن است کاندید مناسبی برای انجام این پروسه نباشند و یا رویکرد متفاوتی را ترجیح دهند.
یکی از گزینههای موجود انجماد جنین است که در آن جنینهای بارور شده به جای تخمکهای بارور نشده، منجمد میشوند.
این گزینه به ویژه برای زوجها یا افرادی که شریک زندگی دارند و آماده ایجاد جنین برای به ثمر نشستن آن در آینده هستند، مناسب است.
جایگزین دیگر انجماد بافت تخمدان است؛ روشی که شامل برداشتن بخشی از تخمدان و فریز کردن آن برای پیوند زدن در آینده مورد استفاده قرار میگیرد.
این گزینه ممکن است برای زنانی که به دلیل شرایط پزشکی یا محدودیتهای زمانی قادر به انجماد تخمک یا جنین نیستند، مناسبتر باشد.
با این حال، توجه به این نکته مهم است که انجماد بافت تخمدان هنوز یک روش آزمایشی در نظر گرفته میشود و ممکن است به طور گسترده در دسترس و قابل انجام نباشد.
میزان موفقیت و ملاحظات برای انجماد تخمک در بیماران سرطانی
در حالی که فریز کردن و انجماد تخمکها امیدی به بیماران سرطانی میدهد، درک میزان موفقیت و ملاحظات مرتبط با این روش نیز امری ضروری است.
میزان موفقیت فریز کردن تخمکها تا حد بسیار زیادی به سن مبتلایان به سرطان در زمان بازیابی تخمکها بستگی دارد.
درست است که درمانهای سرطان ممکن است باروری زنان را تحت تاثیر قرار دهد اما در این میان زنان جوانتر معمولا درصد موفقیت بالاتری دارند؛ زیرا تخمکهای آنها کیفیت بالاتری دارد.
با این حال، حتی با زمانبندی مطلوب نیز هیچ تضمینی برای بارداری موفق در آینده وجود ندارد. برای بیماران سرطانی بسیار مهم است که انتظارات واقع بینانهای از این روش داشته باشند و برای این احتمال که استفاده از تخمکهای فریز شده بر روی آنها ممکن است منجر به بارداری موفق نشود، خود را آماده کنند.
یکی دیگر از ملاحظاتی که بیماران سرطانی در زمان انجماد تخمک باید مد نظر دهند، هزینه سنگین آن است. انجماد تخمک میتواند یک روش گران قیمت و پرهزینه باشد؛ از جمله هزینههای این پروسه میتوان به تحریک تخمدانها، بازیابی تخمک، هزینههای آزمایشگاهی و هزینههای نگهداری تخمکهای فریز شده، اشاره نمود.
علاوه بر تمامی این موارد، ممکن است هزینههای اضافی مرتبط با دارو و دیگر اقلام مصرفی نیز به لیست اضافه شود.
این مسئله زمانی نگران کننده میشود که بیماران سرطانی به طور کلی درگیر هزینههای سنگین درمان سرطان هستند و کنار آمدن با هزینههای اضافی فریز کردن تخمکها میتواند برایشان دشوار باشد.
در کنار این موارد، باید به این نکته نیز اشاره نمود که برخی بیمهها ممکن است به دلیل حمایت بیمار مبتلا به سرطان و پرداخت هزینههای درمان آنها، توانایی تحت پوشش قرار دادن هزینههای هنگفت فریز کردن تخمکها را نداشته باشند و یا حتی به طور کلی این پروسه را تحت پوشش قرار ندهند.
بنابراین ضروری است که بیماران مبتلا به سرطان پیش از انجام پروسه تحقیقات میدانی لازم را به عمل آورند.
کلام آخر
در این مقالهی بای بای سرطان به علت این که چرا باید قبل از درمان سرطان تخمک فریز کنیم و نتایجی که درمانهای سرطان بر میزان باروری بانوان میگذارند، اشاره کردیم.
همچنین پروسه انجماد تخمک و پس از آن باروری افراد بهبود یافته از سرطان با روشهای مختلف آزمایشگاهی را بررسی کرده و میزان موفقیت این روش را در گرو سن افراد تقاضا کننده دانستیم.
منابع: