بسیاری از افراد اختلالات بافت سینه و حتی سرطانهای سینه را فقط برای بانوان متصور میشوند، این در حالی است که ژنیکوماستی یکی از آن شرایطی است که اختلالات هورمونی سبب بروز تغییراتی در بافت سینه آقایان میشود.
اما ژنیکوماستی چیست و به واسطهی چه تغییراتی در سطوح هومورنی میتواند در مردان بروز یابد؟ در این مقالهی بای بای سرطان هدف ما معرفی اختلال عنوان شده، بررسی ارتباط ژنیکوماستی و سرطان و در نهایت معرفی بهترین راههای درمانی در جهت رفع این عارضه خواهد بود.
ژنیکوماستی چیست؟
ژنیکوماستی وضعیتی است که با رشد یا بزرگ شدن بیش از حد بافت پستان در مردان یا پسران خود را بروز میدهد. در حالی که این عارضه بیشتر در دوران بلوغ رخ میدهد، ممکن است نوزادان تازه متولد شده و مردان مسن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.
این عارضه معمولا خوشخیم بوده و اغلب خود به خود و بدون نیاز به مداخلات تهاجمی برطرف میشود؛ با این حال در برخی موارد مداخله پزشکی ممکن است جهت کاهش ناراحتی فیزیکی و یا ناراحتی عاطفی افراد ضروری باشد.
درک ژنیکوماستی:
ژنیکوماستی زمانی اتفاق میافتد که اختلالاتی در سطوح استروژن و تستوسترون در بدن رخ دهد و تعادل این هورمونها در بدن بهم بخورد.
تستوسترون، هورمون اصلی و مسئول رشد جنسی در مردان است؛ در حالی که استروژن به طور معمول با ویژگیهای زنانه مرتبط است.
با این حال هر دو هورمون در بدن مردان به نسبتهای مختلف وجود دارند، پس به طور حتم در بدن مردان هورمون استروژن به اندازهای که در بدن زنان تولید میشود و وجود دارد، وجود نخواهد داشت.
هنگامی که اختلالاتی در نسبت استروژن به تستوسترون به وجود بیاید، میتواند منجر به تکثیر و رشد بافت غده سینه در افراد بخصوص آقایان شود.
انواع ژنیکوماستی
ژنیکوماستی فیزیولوژیک:
فیزیولوژیکی یک پدیده طبیعی است و میتواند سه گروه سنی متمایز اعم از نوزادان، نوجوانان و مردان مسن را تحت تاثیر قرار دهد.
در نوزادان ژنیکوماستی گذرا را میتوان به وجود استروژن مادر در جریان خون آنها نسبت داد و بروز ژنیکوماستی را به این عامل مرتبط دانست؛ لازم به ذکر است که این وضعیت معمولا طی چند هفته اول پس از تولد نوزاد برطرف خواهد شد.
در دوران بلوغ، بسیاری از پسران به دلیل نوسانات هورمونی که تجربه میکنند، دچار این بیماری خواهند شد. افزایش سطح استروژن همراه با تولید تاخیری تستوسترون، میتواند در مواردی منجر به رشد بافت سینه شود؛ این شکل از ژنیکوماستی معمولا خود محدود شونده است و در عرض چند سال به کلی و خود به خودی برطرف میشود.
در مردان مسن، کاهش سطح تستوسترون و افزایش نسبت تستوسترون و استروژن به بروز ژنیکوماستی کمک میکند. تخمین زده میشود که تقریبا ۶۵ درصد از مردان بین ۵۰ تا ۸۰ سال درجاتی از ژنیکوماستی را تجربه میکنند.
ژنیکوماستی غیرفیزیولوژیک:
ژنیکوماستی غیر فیزیولوژیکی، به مواردی اطلاق میشود که بخشی از روند طبیعی فیزیولوژیک نیستند. این عارضه میتواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله شرایط بهداشتی و پزشکی زمینهای، مصرف داروهای خاص و سوء مصرف مواد باشد.
چندین بیماری مزمن مانند سیروز، هیپوگنادیسم و نارسایی کلیوی نیز میتوانند تعادل هورمونی را مختل کرده و به بروز ژنیکوماستی در مردان منجر شوند.
علاوه بر این، برخی داروها مانند داروهای ضدروان پریشی، ضد ویروسی و درمانهای سرطان پروستات با ژنیکوماستی به عنوان یک عارضه جانبی مرتبط هستند.
مصرف غیرقانونی مواد مخدر، از جمله استروئیدهای آنابولیک، ماریجوانا، هروئین و آمفتامینها نیز میتوانند منجر به ایجاد ژنیکوماستی شوند.
لذا مهم است که به این نکته توجه شود که ژنیکوماستی همچنین میتواند در غیاب هر علت قابل شناسایی رخ دهد و آن را یک وضعیت ایدیوپاتیک (ناشناخته) تبدیل کند.
ژنیکوماستی و سرطان
همانطور که میدانیم سرطان سینه یکی از شایعترین سرطانهای شناخته شده در جهان است که میزان بروز آن در زنان بسیار بالا است اما این به آن معنا نیست که این بیماری گریبان گیر مردان نخواهد شد، چرا که مردان نیز از ابتلای به سرطان سینه در امان نخواهند بود.
به طور کلی درست است که بیماریهای ناحیه سینه بیشتر در زنان رخ میدهد اما در مردان نیز شایعترین بیماری مرتبط با سینه، ژنیکوماستومی است.
ژنیکوماستی زمانی اتفاق میافتد که بافت سینه مردان به دلایل مختلفی حالت زنانه پیدا میکند و اندازه و فرمی غیرمتعارف به خود میگیرد.
بنابراین طبیعی است که این سوال برای بیماران مبتلا به ژنیکوماستی پیش بیاید که آیا این بیماری میتواند به بیماریهای وخیمتری مثل سرطان تبدیل شود؟
خبر خوب برای بیماران مبتلا به ژنیکوماستی این است که این عارضه به سرطان تبدیل نخواهد شد. طبق گفتهی متخصصین، سرطان سینه زمانی اتفاق میافتد که سلولهای بافت سینه با سرعت غیرطبیعی تکثیر شوند.
این رشد غیرقابل توقف سلولها، موجب میشود تا تومورهای بدخیم در بافت سینه ایجاد شوند که سرطان نامیده میشود؛ بنابراین بیماری ژنیکوماستی به خودی خود غیرسرطانی و خوشخیم است.
ژنیکوماستی به عنوان عارضهی سرطان؟
از دیگر مسائلی که معمولا ذهن بیماران را به خود مشغول میکند، این است که آیا سرطان میتواند باعث بروز ژنیکوماستی شود؟
طبق تحقیقات صورت گرفته بر روی سلولهای سرطانی بافت سینه و یا سایر قسمتهای بدن، مشخص شد که بیماریها و سرطانهایی که باعث اختلالات هورمونی در فرد میشوند، میتوانند یک عامل بسیار مهم و تاثیرگذار در به وجود آمدن ژنیکوماستی در مردان باشند.
از طرف دیگر برخی داروهایی که برای ترمیم زخم تجویز میشوند، همچون داروهایی برای مشکلات خوشخیم پروستات، داروهای بیماریهای قلبی و سرطان پروستات ممکن است زمینهی بروز ژنکیوماستی را فراهم کنند.
علاوه بر این، وجود شرایطی مثل چاقی، تومورهای بیضه یا نارسایی و اختلالات غده هیپوفیز نیز میتوانند منجر به بروز بیماری ژنیکوماستی شوند.
اگر بخواهیم به طور ساده و قابل فهم علت بروز این عارضه را بیان کنیم، باید بگویم هرچیزی که بر عدم تعادل هورمونی افراد تاثیر بگذارد، میتواند باعث بروز ژنیکوماستی شود.
در صورتی که این بیماری در فردی بروز پیدا کرد، در موارد حاد میتوان برای برداشتن غده و بافت اضافی ایجاد شده عمل جراحی ژنیکوماستی را در نظر گرفت.
نحوه تشخیص ژنیکوماستی
هنگامی که افراد بخصوص آقایان مشکوک به ژنیکوماستی هستند، انجام ارزیابی کامل و اصولی جهت تعیین علت زمینهای این اختلال و رد هرگونه عوارض احتمالی ضروری خواهد بود.
تشخیص ژنیکوماستی به واسطه ترکیبی از متودهای مختلف مثل معاینه فیزیکی، ارزیابی سابقه پزشکی بیمار، بررسی وجود بیماریهای زمینهای و در نهایت انجام آزمایشات تخصصی آزمایشگاهی خواهد بود.
در طول معاینه فیزیکی بیمار، ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی و یا پزشک متخصص اندازه، میزان تراکم بافت سینه، سفتی و یا نرمی بافت سینه را مورد ارزیابی قرار می هند.
این افراد همچنین بافت سینه را از لحاظ وجود هرگونه نشانهای از توده و یا ترشحات غیرطبیعی بررسی و ارزیابی میکنند. به طور کلی یکی از مهمترین اهداف انجام معاینات و آزمایشات تشخیصی، تمایز ژنیکوماستی از سایر بیماریهای بدخیم مانند سرطان سینه است که در مواردی ممکن است باعث بزرگ شدن بافت سینه در مردان شود.
آزمایشات کلینیکی ممکن است برای اندازهگیری سطوح هورمونی و شناسایی هرگونه ناهنجاری مورد استفاده قرار گیرند. آزمایش خون، از جمله مطالعات هورمونی و آزمایشهای عملکرد کبد، میتواند اطلاعات ارزشمندی را در خصوص عدم تعادل هورمونی بیمار که باعث تشدید و ایجاد ژنیکوماستی میشود، به متخصصین ارائه کند.
در انتها ابزارهای تشخیصی اضافی مانند ماموگرافی یا سونوگرافی پستان، ممکن است برای ارزیابی بیشتر بافت پستان توسط پزشک متخصص تجویز شود.
بررسی روشهای درمان در انواع ژنیکوماستی
مدیریت ژنیکوماستی به عوامل مختلفی از جمله سن فرد، سلامت کلی و علت زمینهای این بیماری بستگی دارد. در بسیاری از موارد، ژنیکوماستی خود به خود و بدون نیاز به درمان خاصی برطرف میشود.
با این حال اگر این وضعیت ادامه پیدا کند یا باعث ناراحتی جسمی قابل توجه یا ناراحتی عاطفی شود، ممکن است مداخلات درمانی لازم و ضروری باشد.
درمان ژنیکوماستی فیزیولوژیک:
ژنیکوماستی فیزیولوژیکی که در دوران بلوغ رخ میدهد اغلب به طور خود به خودی و در عرض چند ماه تا چند سال برطرف میشود. بسیار مهم است که به افراد مبتلا به ژنیکوماستی اطمینان خاطر داده شود که این وضعیت موقتی است و بخشی از روند طبیعی رشد طبیعی بافت سینه است که در بعضی افراد به صورت شدیدتری رخ میدهد.
بیماران میتوانند با انجام اقدامات حمایتی مانند پوشیدن لباسهای گشاد، به کاهش دیده شدن و ظاهر بزرگ سینه در این دوران کمک شایانی کنند.
برای مردان مسن، تمرکز متخصصین بر روی درمان هرگونه بیماری زمینهای است که باعث تشدید و یا به وجود آمدن ژنیکوماستی در این افراد شده است؛ مانند درمان برخی بیماریهای زمینهای مثل هیپوگنادیسم یا اختلالات کبدی که با پرداختن به این دلایل زمینهای میتوان به بازگرداندن تعادل هورمونی و کاهش علائم ناشی از آن، کمک کرد.
درمان ژنیکوماستی غیرفیزیولوژیک:
ژنیکوماستی غیرفیزیولوژیکی نیاز به درمان هدفمند بر اساس علت زمینهای که باعث بروز آن شده است، دارد. قطع مصرف داروها و یا مواد مرتبط با بروز ژنیکوماستی اغلب اولین قدم درمان ژنیکوماستی غیرفیزیولوژیکی خواهد بود.
از طرف دیگر، در برخی موارد تغییر داروهای جایگزین که باعث ایجاد این عارضه نمیشوند نیز ممکن است یک گزینه بسیار عالی باشد.
اگر این نوع ژنیکوماستی ادامه یابد یا باعث ایجاد ناراحتیهای قابل توجهی شود، ممکن است مداخله دارویی یا جراحی نیز در نظر گرفته شود.
داروهایی که به عنوان تعدیل کنندههای گیرنده استروژن شناخته میشوند، مانند تاموکسفین یا رالوکسفین، میتوانند به کاهش رشد بافت سینه در بیماران کمک بسیار زیادی کنند؛ البته این داروها فقط باید تحت راهنمایی متخصص مربوطه تجویز شوند.
انجام جراحی به ویژه ماستکتومی یا لیپوساکشن، ممکن است برای افراد مبتلا به ژنیکوماستی شدید یا مداوم توصیه شود. این روشها شامل برداشتن بافت اضافی سینه بوده و میتوانند در جهت بهبود ظاهر فیزیکی بیماران و کاهش نگرانیها و ناراحتیهای این افراد اثربخش باشند.
درمان ژنیکوماستی به روش جراحی
همانطور که پیشتر به آن پرداختیم، عمل جراحی یکی از راهها و روشهای پیشنهادی متخصصین جهت رفع بافت اضافی سینه در مران و یا به عبارتی کوچک کردن سینه در مردان است که بسیار موثر و کاربردی است.
عمل جراحی ممکن است به روش لیپوساکشن، اکسیزیون (با برشهای بیشتر ) یا ترکیبی از هردو روش انجام شود. به طور کلی بیماران برای بهبود اعتماد به نفس، بهبود ظاهر خود و کاهش ناراحتی ناشی از بزرگتر شدن سینهها، این روش را انتخاب میکنند.
عمل جراحی ژنیکوماستی:
به طور کلی جراحی ژنیکوماستی روشی برای کاهش اندازه بافت پستان در آقایان است. به این عمل جراحی ماموپلاستی کوچک کردن بافت سینه در آقایان نیز گفته میشود.
بیماران مبتلا به ژنیکوماستی، این روش را برای برداشتن بافت و چربی اضافی سینه خود انتخاب میکنند. پزشک متخصص با در نظر گرفتن شرایط بیمار، ترجیح فرد و میزان وسعت ژنیکوماستی از بین تکنیکهای لیپوساکشن، عمل جراحی باز و یا ترکیبی از هر دو روش، بهترین متود را برای فرد مبتلا در نظر میگیرد.
بنابراین ژنیکوماستی یک روش عمل جراحی زیبایی است که افراد به صورت انتخابی تصمیم میگیرند تا آن را انجام دهند. یکی از اصلیترین علل انتخاب این متود درمانی، بهبود ظاهر و افزایش اعتماد به نفس است.
کاهش اندازه بافت سینه در آقایان، به آنها کمک میکند تا احساس راحتی بیشتری در پوشیدن و یا انتخاب لباس داشته باشند؛ لازم به ذکر است که برخی از افراد این روش را برای کاهش درد و ناراحتی ناشی از بافت اضافی سینه انتخاب میکنند.
آمادگی پیش از عمل ژنیکوماستی
پیش از انجام عمل جراحی ژنیکوماستی چه اتفاقاتی رخ خواهد داد؟
قبل از انجام عمل جراحی پزشکان متخصص گزینههای درمان، اهداف و سابقه پزشکی بیماران را مورد بررسی قرار میدهند. پزشک متخصص ممکن است جهت ارزیابی کامل سلامت مراجعه کننده خود و تعیین این که چه چیزی باعث به وجود آمدن ژنیکوماستی شده است، آزمایش خون که شامل شمارش کامل تعداد سلولهای خونی (CBC) یا آزماشها دیگر است را تجویز کند.
ارائه دهندگان مراقبت بهداشتی، پیش از عمل جراحی بافت سینه بیماران را معاینه کرده، آن را اندازهگیری میکنند و همچنین از نظر وجود سرطان سینه در آقایان غربالگریهای لازم انجام میدهند.
سپس طبق توصیه پزشک و صلاحدید وی، ممکن است لازم باشد که بیماران قبل از عمل جراحی، مصرف برخی از داروها مانند رقیق کنندههای خون را قطع کنند.
در صورتی که بیمار سیگار میکشد، بهتر است که پیش از انجام عمل جراحی سیگار را کنار گذاشته و یا مصرف آن را به حداقل برساند؛ چرا که استفاده از تنباکو میتواند روند بهبودی را کند و یا مختل کند.
ضمن اینکه، یک روز قبل از انجام عمل جراحی، بهتر است بیماران چیزی نخورند یا ننوشند تا پروسه جراحی به بهترین شکل ممکن انجام شود.
در طول عمل جراحی ژنیکوماستی چه اتفاقی رخ خواهد داد؟
در برخی موارد، جراحان فقط از لبپوساکشن برای برداشتن بافت سینه استفاده میکنند. آنها یک شلنگ ساکشن را از طریق چندین برش کوچک وارد بدن بیمار میکنند تا چربی اضافی از بین ببرند.
اگر بیمار پوست، چربی و بافت اضافی دارد، پزشک ممکن است با برداشتن آن به رفع مشکلات زمینهای بافت سینه فرد کمک شایانی کند.
عمل جراحی درمانی ژنیکوماستی با استفاده از برشهای کوچک و برشهای بزرگ، بافت سینه بیماران را کوچک میکند.
در صورتی که ژنیکوماستی باعث شود که شکل سینه فرد کاملا تغییر کند و نوک سینه فرد به به واسطه این عارضه جا به جا شود و یا آسیب ببیند، پزشک متخصص میتواند نوک پستان مردان را با استفاده از روش اکسیزیون تغییر موقعیت دهد و زیبایی ظاهری افراد را به آنها برگرداند.
الگوهای برش، طول و محل برش به اندازه سینه و ترجیحات فرد بستگی دارد. از آنجایی که انجام این عمل جراحی ممکن است با درد همراه باشد و همچنین با توجه به وسعت ژنیکوماستی ایجاد شده، متخصصین ممکن است با تزریق داروی بیهوشی، انجام عمل جراحی را تسهیل کرده و باعث شوند تا بیمار در طول عمل جراحی درد و ناراحتی را احساس نکند.
پس از جراحی ژنیکوماستی
جراحی ژنیکوماستی معمولا یک عمل سبک و سرپایی است، یعنی بیمار نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد و در همان روزی که عمل جراحی انجام شد، میتواند به خانه خود بازگردد.
از آنجایی که این عمل تحت بیهوشی انجام میشود، بیماران باید به همراه یکی از نزدیکان خود به مراکز درمانی مراجعه کنند تا پس از اتمام عمل جراحی، شخصی حضور داشته باشد که حمایتهای لازم در آن زمان برای بیمار را تأمین کند.
در صورتی که تاثیرات داروی بیهوشی از بین رفته باشد، پزشک توضحیات لازم در خصوص مراقبت از خود و نحوه نگهداری از برشها و زخمهای ایجاد شده به بیمار خواهد داد.
اما در صورتی که فرد از لحاظ هوشیاری در وضعیت پایداری قرار نداشته باشد، این توضحیات در اختیار همراه او قرار خواهد گرفت.
معمولا پزشک داروهای خاصی را برای کاهش تورم و تسکین درد بیماران تجویز میکند تا بیماران جراحی شده، دوران ریکاوری آسانتر و بهتری را سپری کنند.
فواید جراحی ژنیکوماستی
بسیاری از افرادی که این عمل جراحی را انجام میدهند، نسبت به ظاهر خود حس بهتری دارند و با اعتماد به نفس بیشتری لباس میپوشند و یا در مواردی از پوشیدن مایو و دیده شدن بدن خود نگرانی و ترسی ندارند.
از آنجایی که ژنیکوماستی باعث افزایش اندازه و گسترش بافت سینه در آقایان میشود و همین امر در موارد شدید موجب سنگینی ناحیه قفسه سینه و عدم توانایی در انجام کارها و فعالیتهای دلخواه میشود، پس از عمل جراحی ژنیکوماستی بیماران میتوانند فعالیتهایی را انجام دهند که قبل از جراحی قادر به انجام آنها نبودند.
مضرات و عوارض ناشی از جراحی ژنیکوماستی
مانند هر روش جراحی دیگری، عمل جراحی ژنیکوماستی نیز با خطرات و عوارض پس از عمل همراه است که این خطرات و عوارض شامل موارد زیر است:
- لخته شدن خون یا خونریزی بیش از حد نواحی که شکاف و برشهایی ایجاد شده است.
- عدم توازن و تعادل در اندازه بافت سینهها که ممکن است اندازه آن کوچک و یا بزرگ شود.
- کبودی در محل عمل جراحی و باقی ماندن جای بخیه و برشهای ایجاد شده بر رو پوست.
- بروز انواع عفونت به واسطه عدم رعایت بهداشت در محل شکاف و زخم.
- از دست دادن یا کاهش احساس در ناحیه سینه به واسطه ایجاد آسیبهای عصبی ناخواسته در بافت سینه بیماران.
- درد مداوم که با گذشت زمان نیز بهبود پیدا نمیکند.
به طور کلی پس از تمام روشهای کوچک کردن سینه و یا جراحیهای زیبایی سینه، جای زخمها و برشهای ایجاد شده بر روی پوست میماند که غالبا به مرور زمان و با مصرف کرم های ترمیم کننده، بهبود پیدا میکند اما کاملا از بین نخواهد رفت.
لازم به ذکر است که در برخی موارد ممکن است برای اصلاح مشکل یا کمک به دستیابی نتایج بهتر، به انجام عملهای جراحی تکمیلی نیاز باشد.
چالشهای روانی ژنیکوماستی
همانطور که میدانید از آنجایی که ژنیکوماستی(Gynecomastia) تغییرات ظاهری قابل توجهی را در بیماران منجر میشود، ممکن است باعث کاهش عزت نفس و زیبایی ظاهری فرد شود؛ کنار آمدن با این شرایط هم جنبه فیزیکی و هم جنبه روانی دارد.
مانند همهی بیماریها، دریافت حمایتهای لازم از ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی، دوستان و اعضای خانواده میتواند بسیار مفید و موثر واقع شود.
پزشکان متخصص با ارائه راهنماییهای لازم، اطمینان خاطر در خصوص بهبود بیماری و همچنین توصیه گزینههای درمانی مناسب میتوانند نقش موثری را در بهبود جسم و روح مبتلایان به این عارضه ایفا کنند.
دوستان و اعضای خانواده نیز نقش مهمی در درک و حمایت عاطفی مناسب در این دوره سخت و طاقت فرسا برای بیماران خواهند داشت.
پیوستن به گروههای حمایتی و مشاوره گرفتن از متخصصین حوزه روانشناسی نیز میتواند در تسهیل این شرایط بسیار مفید باشد. گروههای پشتیبانی فضای امنی را برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و ارتباط با افرادی که شرایط مشابهی را تجربه میکنند، فراهم میکند.
از طرفی مراجعه به مشاور میتواند به افراد کمک کند تا چالشهای عاطفی مرتبط با اختلال ژنیکوماستی را پشت سر بگذارند و راهبردهای مقابلهای و کاربردی را برای کاهش بار روانی این عارضه ارائه دهند.
پیشگیری از بروز ژنیکوماستی در آقایان
در حالی که ممکن است پیشگیری از همه علل ایجاد ژنیکوماستی ممکن نباشد، انجام اقدامات خاصی میتواند به کاهش خطر یا به حداقل رساندن شدت آن کمک کند. این نکات پیشگیری کننده عبارتند از:
- اجتناب از مصرف مواد مخدر غیرقانونی مثل استروئیدهای آنابولیک، ماریجوانا، هروئین و آمفتامینها.
- پرهیز از مصرف بیش از حد الکل و یا قطع مصرف کلی آن.
- بحث در مورد گزینههای دارویی با ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی و در نظر گرفتن گزینههای جایگزین دارویی در صورتی که ژنیکوماستی از عوارض جانبی داروهای مصرف شده باشد.
- داشتن و حفظ یک سبک زندگی سالم از جمله ورزش منظم و رعایت یک رژیم غذایی متعادل جهت ارتقای تعادل هورمونی.
- داشتن احتیاطات لازم در خصوص استفاده از مکملها و محصولات گیاهی؛ زیرا برخی از این محصولات ممکن است حاوی موادی باشند که میتوانند باعث تشدید ژنیکوماستی در افراد شوند.
- اقدام فوری جهت درمان هرگونه بیماری زمینهای که ممکن است باعث برهم خوردن تعادل هورمونی شود.
با پیروی از این نکات پیشگیری ذکر شده و جست و جوی مراقبتهای پزشکی مناسب، افراد میتوانند خطر ابتلا به ژنیکوماستی را کاهش دهند و یا تاثیرات منفی آن را در زندگی خود به حداقل برسانند.
کلام آخر
در این مقالهی بای بای سرطان به تمام نکات عارضهی ژنیکوماستی از انواع، عوارض، ارتباط آن با سرطان سینه و در نهایت انواع روشهای درمانی که بهترین آن جراحی است، پرداختیم.
همچنین برخی موارد را برای کنترل علل زمینهای و پیشگیری از بروز این اختلال در مردان بیان کردیم. در انتها باید بگوئیم که مردان نیز نیاز به حفظ اعتماد به نفس و احساسات درونی ارزشمندی دارند که باید از آنها حفاظت شود.
منابع: