در این مقاله بای بای سرطان، به سرطان مغز و اتفاقاتی که پس از وقوع آن در بدن می افتد، پرداخته ایم، پس برای به قطعیت رسیدن در مورد گمانه زنی خود و بررسی علائم سرطان مغز، تا انتهای این مقاله سرطان مغزی همراه ما بمانید.
اگر از شما بپرسند پیچیده ترین عضو بدن کدام عضو است، بی شک شما پاسختان مغز خواهد بود. مغز، این عضو کوچک و مهم که توسط جمجمه حفاظت می شود، مرکز فرماندهی بدن است.
به طوری که مشخص می کند هر یک از ارگان ها و اعضای بدن، کی و چگونه وظیفه ی خود را انجام دهند. حال زمانی را فرض کنید که این عضو مهم درگیر سرطان شود. اینکه گمان کنید که ممکن است کل بدن مختل شود، گمان بیجایی نیست.
سرطان مغز چیست؟
سرطان مغز، زمانی رخ می دهد که جهش هایی در DNA سلول های مغز، به واسطه شرایط محیطی و یا سایر بیماری ها ایجاد شود. در این شرایط سلول های سرطانی، عملکرد نرمال خود را از دست می دهند و با فعالیت های غیرطبیعی و رشد غیرقابل توقف، باعث ایجاد تومورهای خوشخیم یا بدخیم در مغز می شوند.
تحت شرایطی نیز ممکن است سرطان ایجاد شده در سایر ارگان ها، به مغز متاستاز کند و منجر به بروز علائم سرطان مغز شود.
علائم سرطان مغز
علائم سرطان مغز، با توجه به منطقه ای از مغز که درگیر شده است، اندازه تومور و نوع سلولی که سرطانی شده است، می‌تواند متفاوت باشد. در ادامه به چند نمونه از علائم سرطان مغز اشاره می کنیم:
- شروع سردرد و یا تغییر شکل سردرد
- سردرد هایی که به مرور بیشتر و شدیدتر می شوند.
- تهوع و استفراغ بی دلیل
- مشکلات بینایی مثل تاری دید، دوبینی و از دست دادن بینایی محیطی
- از دست رفتن تدریجی حس و حرکت دست ها و پاها
- عدم تعادل
- مشکلات گفتاری
- احساس خستگی مفرط
- عدم توانایی در تصمیم‌گیری
- تشنج بخصوص در کسانی که سابقه تشنج ندارند.
- مشکلات شنوایی
انواع سرطان مغزی
سرطان مغزی، می تواند اولیه یا ثانویه باشد. در سرطان های اولیه، بیماری نوع خاصی از سلول ها را درگیر می کند و باعث ایجاد اختلالات عملکردی در سلول می شود.
این اختلالات، در نهایت باعث ایجاد تومور می شوند و سلول های سالم اطراف ناحیه درگیر را نیز آلوده می کنند.
با توجه به نوع سلول و ناحیه درگیر انواع مختلفی از تومورهای اولیه وجود دارند که در ادامه به چند نوع از مهمترین سرطان مغزی اولیه پرداختیم.
گلیومها (Gliomas)
در این نوع سرطان، تومورهایی در مغز و نخاع ایجاد می شود.
مننژیوم (Meningiomas)
توموری است که در لایه پوشاننده مغز و نخاع که مننژ نام دارد، ایجاد می شود و معمولا خوشخیم است.
آکوستیک (Acoustic neuromas)
در این نوع، تومور در اعصابی که کنترل کننده تعادل و شنوایی هستند، ایجاد می شود و از گوش داخلی منشا گرفته و به مغز می رسد.
سرطان هیپوفیز (Pituitary adenomas)
در این نوع سرطان، تومور در غده هیپوفیز ایجاد می شود که بر عملکرد هورمون های این غده، تاثیر منفی می گذارد.
مدولابلاستوما (Medulloblastomas)
این نوع سرطان، بیشتر در کودکان رخ می دهد اما خطر بروز آن در همه سنین وجود دارد. این بیماری در قسمت پشتی و تحتانی مغز رخ می دهد و از آن جا به مایع مغزی-نخاعی منتشر می شود.
سلول های جرم (Germ cell tumors)
تومور سلول های جرم، در دوران کودکی در زمانی که بیضه و تخمدان ها در حال شکل گیری است، ایجاد می شود که در بعضی موارد این تومورها، مغز را نیز درگیر می کنند.
کرانیوفارنژیوما (Craniopharyngiomas)
نوعی نادر از سرطان است که در آن، توموری در نزدیکی غده هیپوفیز ایجاد می شود که می تواند عملکرد این غده و هورمون های مترشحه از آن را تحت تاثیر قرار دهد.
در سرطان های ثانویه، تومورهایی که در مغز ایجاد می شوند، ناشی از بروز سرطان در نقطه ای دیگر از بدن هستند که به مغز متاستاز کرده است.
سرطان های ثانویه، بیشتر در افرادی با سابقه قبلی ابتلا به سرطان ایجاد می شوند.
انواع سرطان هایی که می توانند باعث بروز تومورهای ثانویه در مغز شوند، به شرح زیر است:
- سرطان سینه
- سرطان کولون
- سرطان‌کلیه
- سرطان ریه
- سرطان پوست
تشخیص سرطان مغز
اگر فرد بر اساس علائم سرطان مغز، مشکوک به سرطان یا تومور مغزی تلقی شود، پزشک متخصص تست ها و آزمایشاتی را بر روی وی انجام می دهد تا وجود سرطان یا عدم وجود آن در فرد، قطعی شود.
۱- تست های نورولوژیکال (neurological exam)
این تست ها شامل بررسی وضعیت بینایی، شنوایی، تعادل، همانگی و تناسب میان اندام ها، قدرت و رفلکس ها است. وجود مشکل در یک و یا چند ناحیه از مغز، می تواند وجود تومور مغزی را در فرد تایید کند.
2- تست های تصویربرداری (Imaging tests)
MRI رایج ترین تست تصویربرداری است که در آن، مایعی رنگی از طریق رگ به بدن تزریق می شود تا تشخیص تومورها و سرطان را راحت تر کند.
در بعضی کیس ها، انجام سایر روش های عکسبرداری، مثلCT scan و PET scan نیز ضرورت می یابد.
3- بیوپسی (Biopsy)
بیوپسی می تواند به صورت جراحی و مستقیم باشد به طوری که از بافت سرطانی و یا تومور ایجاد شده، نمونه برداری می شود و یا به صورت غیرمستقیم است که با استفاده از سوزن، نمونه برداری انجام می گیرد.
استفاده از روش دوم که در آن از سوزن استفاده می شود، برای نمونه برداری از تومورهای مغزی مناسب تر است؛ چرا که مغز و بافت آن، بسیار حساس است و آسیب به آن از طریق روش مستقیم، می تواند عواقب جبران ناپذیری برای بیمار داشته باشد.
در این روش، سوراخی در جمجمه بیمار ایجاد می شود و سوزن از طریق آن وارد شده و از بافت و یا تومور موردنظر، نمونه گیری می کند.
تومور مغزی چیست و روش تشخیص تومور مغزی
تومور مغزی در حقیقت همان عامل ایجاد سرطان مغز است. تومورهایی که در مغز ایجاد می شوند یا خوشخیم هستند که درمان پذیر است و یا بدخیم که مقاومت زیادی به درمان نشان می دهند.
سرعت رشد و اختلالی که این سرطان و تومورها را در مغز ایجاد می کند، می تواند متفاوت باشد.
خودارضایی و سرطان مغز
تاثیر خودارضایی و انجام فعالیت هایی مشابه آن، بر ایجاد تومور یا سرطان، ثابت نشده است. با این حال، انجام بیش از حد این امر، می تواند تاثیرات منفی بر روی مغز بگذارد.
خودارضایی بیش از اندازه و افراطی، می تواند باعث کمتر شدن قدرت حافظه و عدم تمرکز شود. همچنین موجب خستگی زودرس و بی حالی عمومی در‌فرد می شود.
اگر فردی بیش از اندازه خودارضایی انجام دهد، مغز این شخص، از استیل کولین که یک نوع نوروترنسمیتر است، خالی می شود و پیام های عصبی دیگر به خوبی منتقل نمی شوند.
در این شرایط مغز با فعال کردن یک مکانیزم جبرانی، از آدرنالین استفاده می کند که باعث فراموشی و عدم تمرکز میشود. بنابراین خودارضایی، منجر به بروز سرطان نمی شود اما می تواند تاثیرات منفی بر حافظه شخص بگذارد.
درمان سرطان مغز
درمان سرطان مغز و تومورهای آن، با توجه به اندازه تومور، محل درگیری، سلامت عمومی فرد مبتلا به سرطان و ترجیح شخصی فرد، می تواند متفاوت باشد. این روش های درمانی شامل:
۱- جراحی (Surgery)
اگر تومور مغزی، در جایی از مغز قرار داشته باشد که بتوان بدون آسیب به سایر نواحی مغز، آن را جراحی کرد، از این روش استفاده می شود.
بعضی تومورها، کوچک و قابل جداسازی هستند و پزشک متخصص می تواند به صورت ایمن و بدون ریسک آن را خارج کند اما در بعضی بیماران، تومور در ناحیه حساسی از مغز قرار دارد که جراحی آن بسیار خطرناک و ریسکی است.
در این شرایط، پزشک تومور را تا جایی که سلامت بیمار را به خطر نیندازد، خارج می کند و باقی آن با استفاده از روش های درمانی تکمیلی از بین می رود.
این روش درمانی، ریسک هایی همچون از دست رفتن بیمار، عفونت و یا خون ریزی را نیز می تواند به همراه داشته باشد.
۲- رادیوتراپی (Radiation therapy)
در رادیوتراپی، ذرات حامل انرژی همچون پروتون و اشعه X، به بافت سرطانی و تومور تابانده می شوند.
این روش را می توان به دو صورت خارجی و یا داخلی، انجام داد. در رادیوتراپی خارجی، کل بافت مغز تحت تاثیر قرار می گیرد ولی در رادیوتراپی داخلی، تشعشات خیلی دقیق تر و محدودتر هستند و فقط بر بافت سرطانی متمرکز می‌شوند. این درمان، عوارضی نیز مانند ریزش مو، از دست دادن حافظه، سر درد و بی اشتهایی به همراه دارد.
۳- شیمیدرمانی (Chemotherapy)
در شیمیدرمانی، از داروهای بسیار قوی برای از بین بردن تومورها و سلول های سرطانی استفاده می شود. این داروها یا به صورت قرص به شکل خوراکی و یا به صورت تزریقی برای بیمار تجویز می شود.
۴- درمان هدفمند (Targeted drug therapy)
در این روش، نقاط ضعف سلول های سرطانی شناسایی می شود و پزشکان با توجه به آن، داروهایی را تجویز می کنند که از طریق نقاط ضعف این سلول ها، آن ها را نابود می کنند.
علل بروز سرطان مغزی
در بیشتر افراد، علت بروز تومورهای سرطانی، مشخص نیست. اما متخصصین معتقدند، وجود یکسری ریسک فاکتورها احتمال بروز این سرطان را در افراد افزایش می دهد. در ادامه به برخی از این ریسک فاکتورها اشاره کردیم.
- افرادی که در معرض امواج رادیواکتیو قرار می گیرند، احتمال بروز تومور در مغز آنها نسبت به سایرین، بیشتر است.
- سابقه خانوادگی نیز می تواند در افزایش ریسک ابتلا به تومور مغزی موثر باشد.
پیشگیری از ابتلا به سرطان مغز
برخلاف تمام سرطان‌هایی که در ارگان های مختلف شکل می گیرد و برای همه آنها، روش ها و راه های مختلفی جهت پیشگیری از ابتلا به آن وجود دارد، در سرطان مغز اینگونه نیست؛ چرا که متخصصین به این باور رسیده اند که هیچ روش دقیقی برای پیشگیری از ابتلا به سرطان مغز وجود ندارد.
تنها روشی که ممکن است احتمال بروز این سرطان را کاهش دهد، عدم قرارگیری در معرض امواج رادیواکتیو است. بنابراین نه رژیم غذایی، نه عدم مصرف سیگار و الکل هیچ تاثیری در پشگیری از ابتلا به سرطان مغز نخواهد داشت.
سوالات متداول سرطان مغز
باید توجه داشت که برای هر بیمار ممکن است وضعیت متفاوتی وجود داشته باشد. در برخی موارد، با درمان مناسب و پیگیری مراقبت‌های پزشکی، بیماران می‌توانند سال‌ها بدون مشکل زندگی کنند. در موارد دیگر، تومور مغزی می‌تواند بسیار شدید باشد و تأثیر زیادی بر روی طول عمر داشته باشد. برای اطلاعات دقیق‌تر در مورد موقعیت خود، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
کلام آخر
در این مقاله، خلاصه ای از هر آنچه که مربوط به سرطان مغز و علائم سرطان مغز می شد، را خواندید. امیدواریم در این خصوص، اطلاعات مفیدی را کسب کرده باشید.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
