بی‌شک یکی از آرزوهای هر انسان عادی و متخصصی یافتن راهی جهت پیشگیری کامل از بروز سرطان است.
اما در حال حاضر کاهش احتمال ابتلا به سرطان امر در دسترس‌تری است؛ چرا که جلوگیری از بروز انواع سرطان، آن هم به صورت صد در صدی، هیچ گاه با علم امروز امکان پذیر نخواهد بود.
حال در این مقاله‌ی بای بای سرطان قصد داریم تا به چندین راه برای کاهش احتمال ایجاد بیماری سرطان در افرادی که زمینه ارثی ندارند و ممکن است به صورت اکتسابی به این بیماری مبتلا شوند، بپردازیم.
معرفی چند راه ساده برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان
حتما برای شما پیش آمده است که تیترها و عناوین بزرگ‌نمایی شده‌ای را با این مضامین در اینترنت ببینید: “رژیم غذایی پیشگیری از سرطان!”، “خطر ابتلا به سرطان را در چند دقیقه در روز به نصف کاهش دهید!” یا مواردی از این قبیل.
تمامی این عناوین بسیار جذاب و خوشایند هستند اما آیا این موضوع صحت دارد که با انتخاب‌های ساده‌ای که هر روز انجام می‌دهیم، می‌توانیم خطر ابتلا به سرطان را در خود کاهش دهیم؟
در پاسخ باید گفت که خیر؛ هیچ چیز جادویی در مورد فعالیت‌ها و حتی رژیم غذایی پیشگیری از سرطان وجود ندارد. هیچ پروسه و یا برنامه‌ای نمی‌تواند به طور کامل و فوری خطر بروز سرطان را از بین ببرد و شما را سالم نگه دارد.
همانطور که می‌دانید ژنتیک نقش مهمی در سرطان دارد؛ بنابراین حتی اگر سعی کنید یک زندگی کاملا سالم داشته باشید، بازهم ممکن است به انواع سرطان مبتلا شوید اما کارشناسان بیان کردند که حداقل یک سوم از کل سرطان‌هایی که در بزرگسالان بروز پیدا می‌کنند، با سبک زندگی مرتبط است که در کنترل شماست.
لذا با هر انتخاب سالمی که می‌کنید و هر عادت ناسالمی که کنار می‌گذارید، خطر ابتلا به سرطان را کاهش داده و یا به طور کامل از بین می‌برید.
در اینجا 12 مورد از سالم‌ترین عادت‌هایی که می‌توانید برای کمک به پیشگیری از سرطان در خود ایجاد کنید، آورده شده است (به علاوه هشتمین عادتی که کارشناسان هنوز در مورد نظردهی در خصوص آن اطمینان کافی ندارند و نسبت به آن محتاط صحبت می‌کنند).
از سیگار دوری کنید!
سرطان ریه بیش از هر سرطان دیگری در ایالات متحده زنان و مردان را به کام مرگ می‌کشاند که این میزان بیش از 28٪ از کل مرگ و میر ناشی از سرطان، یا حدود 160000 نفر در هر سال را شامل می‌شود.
اکثریت این مرگ و میرها به دلیل استعمال دخانیات است که به واسطه آن انواع سرطان بخصوص سرطان ریه به وجود آمده است.
سیگار کشیدن همچنین با بیش از ده‌ها سرطان دیگر مرتبط است و 30 درصد از کل مرگ و میرهای ناشی از سرطان را به خود اختصاص می‌دهد.
به همین دلیل است که بسیاری از پزشکان به شما خواهند گفت که بزرگترین گام ضدسرطانی که می‌توانید بردارید، این است که سیگار را ترک کنید یا هرگز استعمال آن را شروع نکنید.
اما حتی اگر به طور کامل با مشکل ترک کردن مواجه هستید، می‌توانید تنها با کاهش میزان استعمال سیگار و انواع دیگر دخانیات زمینه کاهش خطر ابتلا به سرطان خود را به میزان قابل توجهی فراهم کنید.
مطالعه‌ای که در سال 2010 در مجله انجمن پزشکی آمریکا منتشر شد، نشان داد که سیگاری‌هایی که کشیدن سیگار را از حدود 20 نخ سیگار در روز به کمتر از 10 نخ در روز کاهش می‌دهند، خطر ابتلا به سرطان ریه خود را تا 27 درصد کاهش می‌دهند.
این یک قدم بزرگ و بسیار موثر است اما سعی کنید که فقط به این موضوع بسنده نکنید و به خاطر سلامتی خود کاملا سیگار را ترک کنید.
حتی اگر فردی غیرسیگاری هستید، تصور نکنید که دود سیگار بر سلامت شما تاثیری نخواهد داشت. سالانه حدود 3000 مورد سرطان ریه در نتیجه قرار گرفتن در معرض دود سیگار اتفاق می‌افتد.
دلایل محکم و قوی وجود دارند که بیان می‌کنند سرطان‌های دیگری نیز ممکن است با در معرض قرار گرفتن دود سیگار مرتبط باشند.
مک رافین، استاد گروه پزشکی خانواده در دانشگاه میشیگان می‌گوید: «اگر در یک فضای در بسته هستید و 100 نفر در آنجا سیگار می‌کشند، آسیب و ضرری که به بدن شما می‌رسد به قدری زیاد است که انگار شما هم سیگار کشیده‌اید.
متخصص انکولوژی پیشگیری بیان می‌کنند که اگر از یک محیط سر بسته خارج شوید و لباس‌هایتان بوی تنباکو بدهد، نشان دهنده این است که دود سیگار بسیار زیادی استنشاق کرده‌اید.
از افزایش وزنتان جلوگیری کنید!
احتمالاً بسیاری از مردم می‌دانند که اضافه وزن و چاقی برای قلب و تمامی ارگان‌های بدن مضر است و پیامدهای خوبی را به همراه نخواهد داشت اما آیا می‌دانستید که چاقی و اضافه وزن یکی از عوامل خطر اصلی برای سرطان نیز هست؟
چاقی عامل 14 درصد مرگ و میر ناشی از سرطان‌ها است و هچنین علت بروز بیش از 3 درصد از کیس‌های جدید سرطان در هر سال را به خود اختصاص می‌دهد.
اولین و مهم‌ترین توصیه متخصصین برای کاهش خطر ابتلا به سرطان این است که تا جایی که امکان دارد از چاقی و اضافه وزن دوری کنید و وزن خود را در محدوده وزنی سالم و ایده‌آل حفظ کنید.
آلیس بندر، مدیر ارتباطات تغذیه در مؤسسه آمریکایی تحقیقات سرطان (AICR) می‌گوید: کاهش وزن و حفظ آن در محدوده ایده‌آل ممکن است یکی از مهم‌ترین راه‌های کاهش احتمال ابتلا به سرطان باشد.
در نوامبر 2007، AICR برای اولین بار گزارشی کارشناسی را ارائه کرد که در آن نحوه تأثیر غذا، تغذیه و فعالیت بدنی بر سرطان و پیشگیری از آن اشاره شده بود.
بر اساس گزارش AICR، اضافه وزن با انواع مختلفی از سرطان‌ها از جمله سرطان‌های مری، پانکراس، کیسه صفرا، سینه، آندومتر و کلیه مرتبط است.
فعالیت بدنی منظم برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان
طبق گزارش کارشناس AICR، همه اشکال فعالیت بدنی به پیشگیری از بروز بسیاری از انواع سرطان کمک می‌کنند.
ممکن است با 30 دقیقه ورزش متوسط در هر روز شکم شش تکه نداشته باشید اما تعدادی از مطالعات شواهدی را نشان داده‌اند که همین فعالیت بدنی اندک می‌تواند خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌های رایج را تا حدود 30 تا 50 درصد کاهش دهد.
متخصصین مجرب بیان می‌کنند که خیلی مهم نیست که چه نوع تمرینی یا چه زمانی فعالیت فیزیکی انجام میدهید، تنها کافیست که به طور اصولی و مداوم آن را ادامه دهید.
اگر قصد دارید وزن خود را در محدوده متعادل و سالم نگه دارید و یا وزن خود را کاهش دهید، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و مصرف میوه و سبزیجات را بیشتر کنید تا در امر کاهش وزن موفقیت بیشتری کسب کنید.
مصرف سبزیجات روزانه را افزایش دهید!
غذاهای مختلفی وجود دارند که مصرف آنها ممکن است به پیشگیری از انواع خاصی از سرطان کمک کند. متخصصین تغذیه معتقدند که انواع خاصی از سبزیجات خاصیت ضدسرطانی بسیار زیادی دارند.
به عنوان مثال، گوجه فرنگی، هندوانه و سایر غذاهای حاوی لیکوپن بوده و لیکوپی نیز ماده‌ای است که ثابت شده است احتمال ابتلا به سرطان پروستات را تا حد زیادی در آقایان کاهش می‌دهد.
اما اگر قصد دارید خطر ابتلا به بسیاری از سرطان‌ها را کاهش دهید، رژیم غذایی خود را با گیاهان، به ویژه سبزیجات و میوه‌های غیرنشاسته‌ای پر کنید.
به همین دلیل است که در مجلات معتبر آمریکا و مجله شماره 4 AICR به این موضوع اشاره شده است که بهتر است از رژیم غذایی پیروی شود که از غذاهایی که از گیاهان تهیه می‌شوند در آن بیشتر استفاده شود.
متخصصین همچنین معتقدند که مصرف حداقل ۴۰ گرم سبزیجات در روز می‌تواند در بهبود سلامتی نقش موثری داشته باشد. رژیم مدیترانه‌ای، رژیم سنت تروپز و رژیم سبز همه بر اساس رژیم غذایی غنی از میوه‌ها و سبزیجات هستند.
به طور کلی رژیم‌های غذایی که به کاهش احتمال ابتلا به سرطان کمک بسیار زیادی می‌کنند، معمولا سرشار از غذاهای گیاهی هستند.
طرح “بشقاب جدید آمریکایی” AICR یک طرح قابل اجرا و بسیار آسان است؛ این بشقاب یک رژیم غذایی را به همگان پیشنهاد می‌دهد که در مسیر پیشگیری از بروز سرطان بسیار موثر خواهد بود.
طبق این طرح میوه‌ها، سبزیجات، لوبیاها و غلات کامل باید دو سوم بشقاب شما را شامل شوند، در حالی که یک سوم دیگر بشقاب باید شامل گوشت بدون چربی، ماهی و لبنیات کم چرب باشد.
از الکل دوری که نه، فرار کنید!
وقتی صحبت از سلامتی به میان می‌آید، از الکل به عنوان یک شمشیر دو لبه یاد می‌شود. شواهد زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند مصرف مقدار کمی از الکل‌های سبک، به ویژه شراب قرمز، ممکن است برای سلامت قلب مفید باشد.
اما از سوی دیگر، متخصصین بیان می‌کنند که هر گونه مصرف الکل می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد.
متخصصین معتقدند که برای سرطان، هیچ سطح ایمنی از مصرف الکل وجود ندارد. طبق تحقیقات صورت گرفته بر روی بیماران مبتلا به سرطان، مشخص شد که هر چه بیشتر مشروبات الکلی بنوشید، خطر بیشتری شما را تهدید می‌کند.
به خصوص در مورد سرطان‌های خاصی مانند سرطان‌های دهان، گلو و مری که نوشیدن الکل در صدر علل ایجاد آنها قرار دارد.
در صورتی که افراد در کنار مصرف الکل سیگار نیز بکشند، اثرات ترکیبی نوشیدن الکل و سیگار خطر ابتلا به این سرطان‌ها را حتی بیشتر نیز می‌کند.
برای پیشگیری کامل از بروز سرطان از استرس خود بکاهید!
متخصصین بیان می‌کنند که مراجعین آنها همیشه می‌خواهند بدانند که آیا استرس می‌تواند خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد یا خیر.
شواهد قانع کننده‌ای وجود ندارد که نشان دهد استرس به خودی خود یک عامل خطر مستقل برای سرطان باشد اما تاثیری که می‌تواند بر سلامتی بگذارد، به این صورت است که افراد را برای مقابله با استرس و اضطراب به سمت رفتارهای ناسالم سوق می‌دهد.
بسیاری از افراد ممکن است برای رفع استرس خود پرخوری کنند، بیش از حد نوشیدنی‌های مضر یا الکل بنوشند و یا یا سیگار بکشند؛ همانطور ک می‌دانید تمامی این رفتارهای ناسالم خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند.
لذا در عوض، متخصصین راه‌های جایگزین سالمی برای مقابله با استرس، مانند ورزش (که به کاهش خطر ابتلا به سرطان کمک می‌کند)، مدیتیشن و نوشتن یادداشت روزانه را توصیه می‌کنند.
غربالگری‌های سرطان را به موقع انجام دهید!
بسیاری از آزمایش‌های غربالگری برای سرطان‌های مختلف، مانند ماموگرافی و آزمایش آنتی‌ژن اختصاصی پروستات (PSA)، در واقع از سرطان پیشگیری نمی‌کنند، فقط باعث تشخیص سرطان در مراحل اولیه خواهند شد که دقیقا زمانی است که احتمال درمان آن به طور کامل وجود دارد.
اما تست‌های دیگر، مانند تست پاپ اسمیر و کولونوسکوپی، می‌توانند به تشخیص تغییرات پیش سرطانی کمک کنند که در صورت عدم درمان، امکان دارد به سرطان دهانه رحم یا سرطان روده بزرگ تبدیل شوند.
سوالات گیج کننده زیادی در مورد این که افراد مختلف باید از چه تست‌های غربالگری و چه زمانی استفاده کنند، وجود دارد. توصیه می‌شود که به‌جای تلاش برای کشف آن به تنهایی، با پزشک متخصص در مورد وضعیت فردی خود صحبت کنید تا در نهایت بهترین متود غربالگری برای شما تعیین شود.
به عنوان مثال هنگامی که شخصی قرار است ماموگرافی غربالگری را انجام دهد، پرسیدن این سوالات که آیا زنان زیر 50 سال باید ماموگرافی انجام دهند؟ یا آیا با توجه به شرایط شخصی خودم و سابقه سلامت خانوادگیم، باید قبل از 50 سالگی ماموگرافی را شروع کنم؟ اهمیتی ندارد؛ چرا که انجام تست‌های غربالگری هیچ ضرری ندارد و آسیبی به بدن نمی‌رساند.
به گفته‌ی متخصصین، انجام یک بار تست غربالگری در طول زندگی کافی نیست و این تست‌ها باید به طور دوره‌ای در هر سال انجام شوند تا از سالم بودن بدن و عدم وجود سلول‌های سرطانی بدخیم اطمینان حاصل شود.
در این بین لازم به ذکر است افرادی که از لحاظ ژنتیکی یا محیطی در معرض خطر بیشتر بروز سرطان قرار دارند، باید حداقل ۲ بار در سال تست‌های غربالگری تعیین شده را انجام دهند.
آسپرین مصرف کنید، اما با نظر پزشک!
آیا برای پیشگیری از سرطان باید آسپرین مصرف کرد؟ متخصصین همچنان به یک نظر قطعی در این باره نرسیده‌اند اما حداقل برخی از شواهد این موضوع را نشان می‌دهد که مصرف این قرص در سنین بالا مفید و حیاتی است.
یک مطالعه منتشر شده در سال 2010 نشان داد که استفاده روزانه از آسپرین با دوز پایین می‌تواند خطر مرگ ناشی از سرطان‌های خاص (عمدتا سرطان ریه، کولورکتال و مری) را تا 21 درصد کاهش دهد.
اما مصرف منظم آسپرین می‌تواند با عوارض جانبی، به ویژه خونریزی معده و سوزش همراه باشد. اکثر متخصصان بر این باورند که خیلی زود است که مصرف آسپرین ضدسرطان در روز را توصیه کنیم.
همه ما دوست داریم کاهش خطر ابتلا به سرطان به آسانی مصرف یک قرص باشد اما واقعیت این است که شما با حفظ وزن سالم، ورزش و خوردن میوه و سبزیجات، میزان بروز سرطان را بسیار بیشتر از مصرف آسپرین کاهش خواهید داد.
برای پیشگیری از سرطان، از خود در برابر نور خورشید محافظت کنید!
همانطور که می‌دانید، سرطان پوست یکی از شایع‌ترین انواع سرطان‌ها و یکی از قابل پیشگیری‌ترین آن‌هاست. در صورتی که یکسری نکات رعایت شود احتمال کاهش بروز این سرطان بیش از پیش خواهد بود.
بهتر است افراد از قرار گیری در معرض آفتاب ظهر دوری کنید، یعنی از ساعت 10 صبح تا 4 بعد ازظهر از نور خورشید دوری کنید؛ چرا که در این بازه زمانی پرتوهای خورشید در قوی‌ترین حالت خود قرار دارند.
در روزهای آفتابی در سایه بمانید؛ هنگامی که در خارج از منزل هستید، تا حد امکان در سایه بمانید. عینک آفتابی و کلاه لبه پهن نیز کمک کننده است تا از پوست خود در برابر آفتاب و تشعشعات مضر آن در امان بمانید و احتمال بروز سرطان پوست را تا حد زیادی کاهش دهید.
در روزهای آفتابی و یا ساعت‌های نزدیک ظهر که تشعشعات خورشید بسیار آسیب‌زا هستند، پوست خود را بپوشانید. لباسی بپوشید که تا حد امکان پوست را بپوشاند.
از انواع کلاه‌های آفتابی و عینک آفتابی استفاده کنید، رنگ‌های روشن بپوشید؛ این رنگ‌ها بیشتر از رنگ‌های روشن پاستیلی یا پنبه‌های سفید شده، اشعه‌های مضر خورشید را منعکس می‌کنند.
در مصرف کرم ضد آفتاب کوتاهی نکنید. حتی در روزهای ابری که فکر می‌کنید در معرض نور خورشید قرار نخواهید گرفت، از کرم ضد آفتاب با طیف وسیع با SPF حداقل 30 استفاده کنید.
در مصرف کرم ضد آفتاب زیاد دریغ نکنید؛ هرچه بیشتر از پوست خود در برابر آفتاب محافظت کنید، احتمال بروز مشکلات پوستی و سرطان پوست کمتر خواهد بود و همچنین بهتر است کرم ضد آفتاب را هر دو ساعت یکبار بعد از شنا یا تعریق استفاده کنید.
از تخت‌های برنزه کننده یا لامپ‌های سولاریوم استفاده نکنید؛ چرا که این دستگاه‌ها می‌توانند به اندازه نور خورشید مضر باشند و با امواج فرابنفش آسیب‌های جبران ناپذیری را به پوست برسانند.
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان واکسن بزنید!
به باور متخصصین، محافظت از بدن در برابر برخی عفونت‌های ویروسی می‌تواند به محافظت در برابر بروز انواع سرطان‌ها نیز کمک کند؛ بنابراین بهتر است با یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی در مورد واکسینه شدن در برابر انواع عفونت‌ها مشورت گرفته شود.
هپاتیت B، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش دهد. بزرگسالانی که در معرض خطر بالای ابتلا به هپاتیت B هستند، افرادی هستند که با بیش از یک شریک رابطه جنسی دارند، افرادی که یک شریک جنسی دارند که با دیگران رابطه جنسی دارد و افراد مبتلا به عفونت‌های مقاربتی نیز جزء این دسته افراد خواهند بود.
لازم به ذکر است که سایر افراد نیز در معرض خطر این بیماری هستند؛ این افراد کسانی هستند که داروهای غیرقانونی تزریق می‌کنند، مردانی که با مردان رابطه جنسی دارند و کارکنان مراقبت‌های بهداشتی یا ایمنی عمومی که ممکن است با خون یا مایعات بدن آلوده تماس داشته باشند، از جمله کسانی هستند که ممکن است به انواع هپاتیت B و C که هردوی آنها احتمال بروز انواع سرطان بخصوص سرطان کبد را افزایش می‌دهند، مبتلا شوند.
از دیگر ویروس‌هایی که باید در برابر آن واکسینه شد، ویروس HPV است. ویروس HPV یک ویروس مقاربتی است که می‌تواند منجر به سرطان دهانه رحم و سایر سرطان‌های دستگاه تناسلی و همچنین سرطان سلول سنگفرشی سر و گردن شود.
واکسن HPV که از ابتلای به چندین نوع از سویه‌ی HPV محافظت می‌کند، برای دختران و پسران 11 و 12 ساله توصیه می‌شود؛ البته سازمان غذا و دارو اخیرا استفاده از واکسن گارداسیل 9 را برای مردان و زنان 9 تا 45 ساله ضروری دانسته است.
اجتناب از رفتارهای مخاطره آمیز
یکی دیگر از تاکتیک‌های موثر در کاهش احتمال ابتلا به سرطان، اجتناب از رفتارهای پرخطری است که می‌توانند منجر به بروز عفونت‌هایی شود که به نوبه خود ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند.
برای مثال رابطه جنسی ایمن را تمرین کنید؛ تعداد شرکای جنسی را محدود کنید و از ابزارهای محافظت کننده مثل کاندوم استفاده کنید.
هرچه تعداد شرکای جنسی در طول زندگی بیشتر باشد، شانس ابتلا به عفونت‌های مقاربتی مانند HIV یا HPV بیشتر می‌شود.
افرادی که HIV یا ایدز دارند، بیشتر در معرض خطر سرطان مقعد، کبد و ریه هستند. HPV اغلب با سرطان دهانه رحم مرتبط است اما ممکن است خطر ابتلا به سرطان مقعد، آلت تناسلی، گلو، فرج و واژن را نیز افزایش دهد.
در افرادی که معتاد هستند، ممکن است مواد مخدر از طریق سوزن‌های مشترک تزریق شوند. تزریق مواد مخدر با سوزن‌های مشترک می‌تواند منجر به HIV و همچنین هپاتیت B و هپاتیت C شود که این بیماری‌ها خطر ابتلا به سرطان کبد را افزایش می‌دهند.
بنابراین به هیچ عنوان نباید از سوزن‌های مشترک استفاده نمود. اگر در مورد سوء مصرف مواد مخدر یا اعتیاد نگران هستید، هر چه سریع‌تر به دنبال کمک حرفه‌ای باشید تا هرچه سریع‌تر از شر این بلای خانمان سوز خلاص شوید.
کاهش احتمال ابتلا به سرطان با مراقبت‌های پزشکی منظم!
انجام منظم خودآزمایی و غربالگری سرطان‌های مختلف از جمله سرطان پوست، روده بزرگ، دهانه رحم و سینه می‌تواند شانس تشخیص زودهنگام سرطان را افزایش دهد.
در آن زمان است که درمان به احتمال زیاد موفقیت آمیز خواهد بود. برای انجام معاینات و چکاپ‌های دوره‌ای ضروری است که از یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی کمک بگیرید.
همچنین می‌توانید در خصوص بهترین برنامه غربالگری سرطان که برای شما مناسب است، از افراد متخصص در این حوزه مشورت بگیرید.
کلام آخر
در این مقاله‌ی بای بای سرطان 12 راه کاهش احتمال ابتلا به سرطان را به صورت تک به تک و مفصل بررسی کرده و پیروی از هر یک را کلید پیشگیری از اغلب سرطان‌ها دانستیم.
در نهایت لازم است تا مجدد یادآوری کنیم که سرطان بیماری نیست که بتوان به طور صد در صدی از ابتلا به آن پیشگیری کرد و فقط می‌توان با رعایت برخی نکات، احتمال ابتلا به آن را کاهش داد؛ البته این موضوع نیز صرفا در مورد سرطان‌های غیرارثی صدق می‌کند.
منابع:
