در مقالات پیشین علل کلی ایجاد سرطان را دو عامل ارثی و اکتسابی دانستیم و برخی از انواع سرطانهای ارثی را برشمردیم.
اما چه چیزی باعث ایجاد سرطان با زمینه ارثی در افراد میشود؟ و چه عاملی زمینهساز بروز اینگونه سرطانها در بدن افراد خواهند شد؟
در این مقالهی بای بای سرطان علاوه بر پاسخ به این پرسشها، تمرکز ما بر روی معرفی انواع سرطان با زمینه ارثی و روشهایی برای پیشگیری از بروز آنها خواهد بود.
سرطانهای ارثی؛ از علل تا انواع
سرطانهای ارثی جنبه پیچیده و چالش برانگیزی از علم پزشکی هستند که برای دههها محققان و پزشکان را دچار حیرت کردهاند.
در این مقاله، به دنیای مرموز سرطانهای ارثی میپردازیم و علل، تاثیر و گزینههای درمانی آنها را روشن میکنیم.
امیدواریم با باز کردن معمای ردپای ژنتیک پشت این سرطانها، درک جامعی از این موضوع ارائه کرده و بینشهای ارزشمندی را برای افراد و خانوادههای مبتلا به این بیماری ارائه دهیم.
درک سرطانهای ارثی:
سرطانهای ارثی همانطور که از نامشان پیداست، سرطانهایی هستند که در اثر جهشهای ژنتیکی ارثی ایجاد میشوند.
برخلاف سرطانهای پراکنده و اکتسابی که به دلیل تغییرات ژنتیکی تصادفی در طول زندگی فرد رخ میدهند، سرطانهای ارثی از طریق نسلهای پیشین از والدین به فرزندان منتقل میشوند.
این جهشها میتوانند خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را افزایش دهند و احتمال بیشتری وجود دارد که افراد ناقل در سنین پایین مبتلا به سرطان شوند.
در این شرایط، پزشک متخصص انجام انواع تستها و آزمایشات غربالگری را در دستور کار قرار میدهند تا افراد در معرض خطر بتوانند از بروز سرطان پیشگیری کنند.
انواع رایج سرطانهای ارثی:
انواع مختلفی از سرطانهای ارثی شناسایی و گزارش شدهاند که برخی از آنها شیوع بیشتری نسبت به سایرین دارند.
سرطان سینه، سرطان تخمدان، سرطان روده بزرگ و سرطان پروستات از شایعترین انواع سرطانهای ارثی هستند. ژنهایی که اغلب با سرطانهای ارثی سینه و تخمدان مرتبط هستند BRCA1 و BRCA2 بوده، در حالی که جهشهایی در ژنهای APC و MLH1 با سرطان کولورکتال ارثی مرتبط است.
در نهایت باید بدانید که شناسایی نوع خاص سرطان ارثی برای تعیین راهبردهای غربالگری و به کارگیری درمان مناسب بسیار پراهمیت است.
علل و عوامل خطر سرطانهای ارثی:
علل ایجاد سرطانهای ارثی را میتوان به جهش در ژنهای خاصی نسبت داد که از والدین به فرزندان منتقل میشوند.
این جهشها میتوانند عملکرد طبیعی ژنهای مسئول کنترل رشد و تقسیم سلولی را مختل کنند و باعث ایجاد سرطان شوند.
عواملی مانند سابقه خانوادگی سرطان، چندین خویشاوند مبتلا به همان نوع سرطان و سرطان زودرس در اعضای خانواده از شاخصهای قوی یک بیماری ارثی هستند.
تاثیر سرطانهای ارثی بر افراد و خانوادهها
تاثیرات منفی سرطانهای ارثی فراتر از اثرات آن بر فرد مبتلا است. برای کسانی که سرطانهای ارثی تشخیص داده شده است، این مسئله میتواند چالشهای عاطفی و روانی قابل توجهی به همراه داشته باشد.
ترس از انتقال جهش ژنتیکی به نسلهای آینده نیز میتواند بر افراد مبتلا و خانوادههایشان سنگینی کند. بار غربالگریهای منظم، جراحیهای پیشگیرانه و امکان تشخیص سرطانهای متعدد میتواند تاثیر عمیقی بر کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطانهای ارثی داشته باشد.
گزینههای درمانی برای سرطانها با زمینه ارثی:
درمان سرطانهای ارثی نیازمند یک رویکرد چند رشتهای است که شامل تیمی از متخصصان مراقبتهای بهداشتی حوزه انکولوژی، ژنتیک و مراقبتهای حمایتی میشود.
گزینههای درمانی برای سرطانهای ارثی مشابه سایر انواع سرطانهای کشف شده بوده و میتواند شامل عمل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، درمانهای هدفمند و ایمونوتراپی باشد؛ انتخاب نوع درمان نیز به عوامل مختلفی مانند نوع و مرحله سرطان، سلامت کلی و ترجیات فردی بستگی خواهد داشت.
پشتیبانی و حمایت برای افراد مبتلا به سرطان:
طی کردن مسیر درمان سرطان و مقابله با چالشهای تشخیص سرطان ارثی میتواند مسیری پرحاشیه و طاقت فرسا باشد اما در این بین، سیستمها و منابع پشتیبانی متعددی برای کمک به افراد مبتلا و خانوادههایشان وجود دارد.
گروههای پشتیبانی، چه به صورت آنلاین و چه حضوری، بستری را برای به اشتراک گذاشتن تجربیات و راهبردهای مقابلهای فراهم می کنند.
در عین حال، مشاوران ژنتیک نقش بسیار مهمی در هدایت افراد از طریق پیچیدگیهای آزمایش ژنتیک و مدیریت سرطان ارثی دارند.
پیشرفتهای امیدوارکننده در امر پیشگیری و درمان سرطانهای ارثی
پیشرفت در امر تحقیقات ژنتیکی راه را برای پیشرفتهای امیدوارکننده در پیشگیری و درمان سرطان ارثی هموار کرده است.
دانشمندان و محققین به طور مداوم در حال مطالعه و کشف مکانیسمهای زمینهای سرطانهای ارثی، بررسی و شناسایی ژنهای جدید مرتبط با این شرایط و توسعه درمانهای هدفمند هستند.
علاوه بر این، پیشرفتهای پزشکی دقیق و ایمونوتراپی پتاتسیل بسیار زیادی برای بهبود نتایج و کاهش بار سرطان بر افراد مبتلا و خانوادههایشان دارد.
اهمیت مشاوره ژنتیک برای سرطانها و بیماریهای ارثی:
مشاوره ژنتیک بخشی جدایی ناپذیر از مدیریت در جهت جلوگیری از بروز سرطان است. مشاوران ژنتیک، متخصصانی در زمینه ژنتیک و مشاوره به بیماران خاص هستند که اطلاعاتی در مورد خطر ژنتیکی سرطان بیماران به خود فرد و خانوادههایشان توضیح داده، پیامدهای نتایج آزمایش را توضیح میدهند و راهنماییهای لازم را برای تصمیمگیری آگاهانه ارائه میدهند.
این متخصصان نقش بسیار مهمی در تسهیل ارتباط بین بیماران، خانوادههای آنها و سایر ارائه دهندگان مراقبتهای بهداشتی ایفا میکنند.
اقدامات لازم در جهت پیشگیری از بروز سرطان ارثی
درست است که این سرطانها چندان قابل پیشگیری نیستند و در نهایت امکان دارد فرد به آنها مبتلا شود اما در این بین همیشه استثناهایی هم وجود دارد و فرد میتواند حداقل تلاش خود را برای داشتن زندگی سالم داشته باشد تا اینکه سبک زندگی ناسالمی در پیش گیرد و خطر بیان ژنهای سرطان را در خود افزایش دهد.
به همین منظور در ادامه به دو روش رایج پیشگیری از بروز انواع سرطان، یعنی اطلاح تغذیه و سبک زندگی و لزوم به انجام فعالیت بدنی در طول هفته اشاره کردیم و توضیحات متخصری در خصوص هر یک از آنها ارائه دادیم.
- تغییرات رژیم غذایی برای کاهش خطر ابتلا
رژیم غذایی سالم، ابزاری قدرتمند در کاهش خطر ابتلا به سرطان از جمله این نوع سرطان است. نشان داده شده است که برخی غذاها و مواد مغذی اثرات محافظتی در برابر سرطان دارند لذا گنجاندن این غذاها در رژیم غذایی روزانه افراد، میتواند به کاهش خطر بروز سرطان و ارتقای سلامت و رفاه کلی آنها کمک کند.
یکی از تغییرات مهم در رژیم غذایی، افزایش مصرف میوه و سبزیجات است. این مواد غذایی سرشار از آنتی اکسیدان هستند که به محافظت از سلولهای بدن در برابر آسیبهایی که میتواند منجر به سرطان شود، کمک میکنند.
مضاف بر این، انتخاب غلات کامل به جای غلات تصفیه شده و محدود کردن مصرف گوشتهای فرآوری شده و قرمز نیز میتواند خطر بروز سرطانهای ارثی را تا حد زیادی کاهش دهد.
- نقش ورزش در جلوگیری از ایجاد سرطان با زمینه ارثی:
انجام فعالیت بدنی منظم به طور مداوم نشان داده است که خطر ابتلا به انواع سرطان از جمله سرطانهای ارثی را کاهش میدهد.
درگیر شدن بدن با ورزش، حتی با شدت متوسط و حداقل به مدت ۱۵۰ دقیقه در طول هفته میتواند مزایای سلامتی قابل توجهی برای افراد داشته باشد و خطر ابتلا به سرطان را نیز کاهش دهد.
ورزش به حفظ وزن سالم، بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش التهاب در بدن کمک میکند. در نهایت نیز همه این عوامل میتوانند در کاهش خطر ابتلا به سرطان موثر واقع شوند.
البته مهم است که فعالیتهایی را پیدا کنید که از آنها لذت میبرید تا بتوانید ورزش را به بخشی منظم و جدانشدنی از برنامه روزانه خود تبدیل کنید.
کلام آخر
در این مقالهی بای بای سرطان به سرطانهای ارثی، از علت اصلی به وجود آمدن آنها تا انواع سرطانها با زمینهی ارثی اشاره کردیم و در ادامه نیز اصلاح سبک تغذیه و ورزش به عنوان دو راه اصلی را برای کاهش میزان ابتلا و به نوعی پیشگیری از بروز سرطان ارثی در افراد معرفی کردیم.
در این بین، بار دیگر بر اهمیت انجام غربالگریهای منظم در افرادی که زمینه این سرطانها را دارند، تاکید کردیم و این غربالگریها را تنها راه قطعی پیشگیری از ابتلا و درمان به موقع نوع ارثی سرطان دانستیم.
منابع