حتما برای شما هم پیش آمده است دارویی را که با نام رایج آن شناخته‌اید، با نام دیگری خریداری کرده‌اید. جالب است بدانید که هر دارو دارای دو نام ژنریک و تجاری است که نام داروی ژنریک در حقیقت نام اصلی دارو است و به هیچ عنوان قابل تغییر نیست اما نام تجاری دارو اغلب توسط شرکت‌های تولید کننده‌ی آن عوض می‌شود. اما سوالاتی همچون تفاوت ترکیبات این داروها با یکدیگر و یا مواردی که باعث تمایز این داروها از یکدیگر می‌شوند، مطالبی هستند که در ادامه‌ی این مقاله بای بای سرطان قصد بررسی و پاسخ به آنها را داریم.
کدام داروها ژنریک هستند؟
داروهای ژنریک طوری طراحی شده است که تمامی خاصیت‌ها، دوز، تاثیرات،کاربرد بالینی دارو و محصول اصلی را داشته باشد. به عبارتی دیگر این نوع داروها مانند محصول اصلی عمل می‌کند و همان خواص و مزایای بالینی را برای فرد مصرف کننده خواهد داشت.
در حقیقت هر داروی ژنریکی باید طوری در بدن عمل کند و تاثیر خود را اعمال کند که دقیقا شبیه به محصول اصلی باشد. این داروها همچنین باید از لحاظ دوز، طریقه مصرف، تاثیرگذاری، ایمنی، قدرت و نام با محصول اصلی یکسان باشند.
از آنجایی که این داروها سعی بر این دارند که تاثیرگذاری و خاصیتی مشابه با داروی اصلی داشته باشند، باید تمامی استانداردهای موجود را داشته باشند تا مورد تایید سازمان بهداشت جهانی قرار گیرند.
این داروها چون که از عناصر و فاکتورهای فعالی که در داروی اصلی به کار رفته است، استفاده می‌کند بنابراین میتواند فواید و مزایای داروی اصلی را نیز داشته باشد.
سازمان بهداشت جهانی علاوه بر آن که در طول تمامی مراحل نظارتی مستقیم بر روند سوخت داروهای ژنریک خواهد داشت، پس از اتمام تولید و توزیع داروها در بازارهای جهانی نیز این نظارت‌ها ادامه دارد تا تاثیرات این داروهای شیمیایی بر بیماران و کسانی که از این داروها استفاده می‌کنند، مشخص شود.
مهم است که بدانیم داروهای ژنریک و داروی اصلی میتوانند تفاوت جزئی با یکدیگر داشته باشند که البته این تفاوت از لحاظ تاثیرات بالینی نخواهد بود و تنها از لحاظ نام محصول ممکن است تفاوت‌هایی وجود داشته باشد.
تفاوت بین داروی ژنریک و اصلی چیست؟
هنگامی که یک داروی اصلی و یا داروی ژنریک به تولید انبوه می‌رسند، تفاوت‌های ناچیزی در خلوص، اندازه، قدرت و سایر پارامترها قابل قبول است که این مقبولیت را سازمان بهداشت جهانی مشخص می‌کند.
برای مثال طبق تحقیقات گسترده‌ای که پیرامون مقایسه داروها صورت گرفت، بیان شد که تفاوت‌های بسیار کمی در حدود ۳.۵ تا ۴ درصد می‌باشد در جذب دو داروی اصلی و ژنریک وجود دارد که در این بین بعضی داروهای ژنریک بیشتر جذب می‌شوند و بعضی دیگر کمتر. این تفاوت‌ها از لحاظ بالینی و علمی قابل قبول است، چرا که باعث بروز عوارض و مشکلات ثانویه در بیماران نخواهد شد.
شاید این سوال پیش بیاید که چرا داروهای ژنریک از لحاظ ظاهری با داروهای اصلی متفاوتند؟
پاسخ آن است که در بازارهای جهانی این اجازه به شرکت‌های تولید کننده داروهای ژنریک داده نمی‌شود که دارویی کاملا مشابه داروی اصلی تولید کنند که در بازار جهانی در حال عرضه است؛ بنابراین تا جایی که امکان دارد تغییراتی در دارو ایجاد می‌کنند.
درست است که داروهای ژنریک و داروی اصلی از خواص شیمیایی و عناصر فعال یکسانی برخوردارند اما سایر مشخصات دارو مثل رنگ، شکل ظاهری دارو و طعم که تاثیری بر ایمنی، تاثیرگذاری بالینی و سایر عوامل ندارند، دارای تفاوت‌هایی در داروی اصلی هستند.
سایر تفاوت‌های داروی ژنریک و داروی اصلی
هزینه ساخت داروهای ژنریک بسیار کمتر از داروی اصلی است به این دلیل که این داروها از رو آنها ساخته می‌شوند. از دیگر دلایل مهم این موضوع این است که داروهای ژنریک نیازی به آزمایش و بررسی ایمنی و تاثیرات دارویی خود بر روی انسان‌ها و حیوانات ندارند؛ چرا که تمامی این مراحل در ساخت داروهای اصلی انجام شده است و از آنجایی که این داروها از عناصر فعال یکسانی در ساختار و ترکیب خود استفاده می‌کنند، دیگر نیازی به انجام دوباره و تکرار این فرآیندها نخواهد بود.
بنابراین داروهای ژنریکی که تاثیرات بالینی و فواید یکسانی با داروهای اصلی دارند، با هزینه‌ای بسیار پایین‌تر در بازارهای جهانی عرضه می‌شوند و در اختیار بیماران و مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند.
هنگامی که شرکت‌های مختلف تولید کننده این داروها مجوز ساخت یک داروی اصلی مشابه را دریافت می‌کنند، رقابت در بازارهای جهانی افزایش یافته و قیمت محصول تا حد قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند که این خبر برای مصرف کنندگان بسیار خوشحال کننده خواهد بود.
ایجاد رقابت‌های بیشتر پیرامون ساخت این نوع دارو از روی داروی پرهزینه اصلی، یکی از اهداف مهم سازمان‌های بهداشت جهانی است که شرکت‌های تولید کننده داروهای ژنریک را وادار می‌کند که داروهای شیمیایی خود را با بیشترین تاثیرگذاری و کمترین قیمت روانه بازار کنند.
در این صورت قشر عظیمی از بیماران و مبتلایان به بیماری‌های خاص که باید از داروهای اصلی بسیار گران استفاده کنند، میتوانند از فواید و مزایای این داروها با قیمتی بسیار پایین‌تر و مقرون بصرفه‌تر بهرهمند شوند.
ژنریک‌ها برای چه مواردی استفاده می‌شوند؟
این داروها نقش بسیار موثری در پیشگیری و درمان بیماری‌های مزمن بخصوص بیماری‌های قلبی ایفا می‌کنند. داروهای شیمیایی که امروزه توسط متخصصین تجویز می‌شوند، به منظور درمان بیماری‌های قلبی و افرادی که فشار خون مزمن دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
از آنجایی که این داروها از لحاظ ایمنی و کارایی بسیار مفید و سودمند هستند، امروزه استفاده از آن توسط متخصصین رواج بیشتری پیدا کرده است.
از دیگر کاربردها، درمان بیماری‌هایی مثل گرفتگی‌های عروق بخصوص آئورت می‌باشد. این داروهای شیمیایی همچنین در درمان سرطان‌های مختلف نیز ممکن است مورد استفاده قرار گیرند، البته تاثیرگذاری آن به صورت دقیق و علمی ثابت نشده است اما گزارشاتی مبنی بر تسریع روند درمان سرطان و کاهش علائم سرطان به واسطه مصرف این داروها در مبتلایان به سرطان گزارش شده است.
مزایای ژنریک‌ها چیست؟
استفاده از این نوع دارو با توجه به این که از لحاظ مالی و تاثیرات بالینی بسیار مناسبی که دارد، مورد استفاده قشر وسیعی از قشر جامعه قرار گرفته است اما با این حال این داروها نیز مانند سایر داروهای مورد استفاده در علم پزشکی مزایا و معایبی دارد که در ادامه به صورت مختصر به مزایای آن اشاره می‌کنیم:
۱. هزینه کم:
یکی از دلایل اصلی که بسیاری از مردم از این نوع دارو استفاده می‌کنند این است که هزینه آن بسیار کمتر از داروی اصلی است. همانطور که پیشتر گفته شد، از آن جایی که داروهای اصلی مورد تحقیق و آزمایش وسیعی قرار می‌گیرند، هزینه‌های ساخت و تولید انبوه آن بسیار هنگفت خواهد بود. درحالی که داروهای ژنریک دیگر نیازی به آزمون و خطا نخواهند داشت.
۲. معادل مناسبی برای داروی اصلی:
در داروهای ژنریک به آن دلیل که از عناصر فعال یکسان با داروی اصلی استفاده می‌شود، تاثیرات بالینی و کاربردی مشابه در درمان بیماری‌ها خواهند داشت که یکیدیگر از دلایل استفاده وسیع و مناسب بودن آن است.
۳. تاییدیه سازمان بهداشت جهانی:
تست‌های مختلفی که توسط سازمان بهداشت جهانی انجام می‌شود، مورد قبول بودن و یا نبودن داروها را تایید می‌کند و از آن جایی که این داروها از لحاظ زیستی و تاثیرات بالینی با داروی اصلی یکسان خواهند بود، مورد تایید این سازمان قرار می‌گیرند.
۴. سلامت قلب:
طبق تحقیقات صورت گرفته پیرامون داروهای ژنریک، این داروها در درمان بیماری‌های قلبی بسیار مفید و موثر بوده و با کمترین هزینه بیشترین فایده را برای بیماران قلبی خواهند داشت.
معایب استفاده از ژنریک‌ها
البته که استفاده از این داروها نیز معایبی نیز دارد که در ادامه به چند نمونه از آنها اشاره می‌کنیم:
- آلودگی:
داروهای ژنریک معمولا در کارخانه‌هایی در کشورهایی مثل هند، چین و سایر کشورهایی که نیروی کار ارزان دارند، تولید می‌شوند. در مواقعی ممکن است به دلیل خطای انسانی و یا واکنش‌های شیمیایی، ناخواسته تغییراتی در داروها ایجاد شود که باعث آلودگی این داروها شده و در صورت بروز این اتفاق، سازمان بهداشت جهانی بلافاصله داروهای آلوده را از بازارهای جهانی جمع آوری می‌کند.
- اشتباه شدن قرص‌ها:
از آن جایی که ممکن است کمپانی‌های داروسازی مختلف یک نوع از داروی اصلی را تولید کنند، این داروها ممکن است با ظواهر متفاوت و رنگ‌های و طرح‌های مختلف به بازار ارائه شوند که در این شرایط امکان بروز اشتباهات دارویی بیشتر از قبل خواهد بود و ممکن است در شرایطی بیماران به دلیل شباهت بعضی از این داروها را با سایر داروها اشتباه گرفته و در نهایت تداخلات و مشکلات دارویی ایجاد شود.
- اختلاف نظر پزشکی:
بسیاری از متخصصین در استفاده از ژنریک‌ها اختلاف نظر دارند. عده‌ای استفاده از آن را درست و مناسب و عده‌ای دیگر دلیل بروز مشکلات عدیده قلبی می‌دانند.
برای مثال بعضی از داروهای تیروئید و یا رقیق کننده خون نشان می‌دهند که بعضی داروهای ژنریک هیچ عارضه‌ای ایجاد نمی‌کند و بعضی دیگر باعث بروز عوارض جانبی و مشکلات دیگر در بیماران می‌شوند که همین موضوع باعث وجود اختلاف نظر در بین متخصصین می‌باشد.
کلام آخر
در این مقاله به تفاوت‌ها و فواید داروهای ژنریک در مقایسه با داروهای اصلی پرداخته شده است. داروی ژنریک به دلیل داشتن همان ترکیبات فعال داروهای اصلی، تاثیرات و فواید بالینی مشابهی دارند اما با هزینه‌ای بسیار کمتر عرضه می‌شوند. این داروها پس از پایان دوره حق انحصاری داروهای اصلی تولید می‌شوند و به دلیل عدم نیاز به آزمایشات گسترده، قیمت کمتری دارند. سازمان‌های بهداشتی به منظور افزایش رقابت و کاهش هزینه‌ها، تولید داروهای ژنریک را تشویق می‌کنند که این موضوع به نفع بیماران است.
شاید کلیشه‌ای باشد اما بدانید سرطان پایان مسیر نیست، چیزی که در این مسیر مهم است روحیه‌ی جنگندگی و امید شما به بهبودی است، پس امیدوار و قوی بمانید.
هدف ما در سایت بای بای سرطان این است که شما بتوانید امیدتان را تا زمان بهبودی از بیماری زنده نگه دارید.
منابع:
