موضوع سلامت و ایمنی محصولات آرایشی همیشه یکی از دغدغه‌های اصلی مصرف‌کنندگان بوده است. امروزه کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که از انواع لوازم آرایشی مانند رژ لب، کرم‌پودر، لاک ناخن و محصولات مراقبتی پوست استفاده نکند. اما این سؤال اساسی مطرح است که آیا لوازم آرایشی سرطان زاست؟ این پرسش به‌ویژه به علت وجود برخی ترکیبات شیمیایی بحث‌برانگیز در این محصولات، بارها مورد توجه مصرف‌کنندگان، محققان و متخصصان حوزه سلامت قرار گرفته است.
در این مقاله قصد داریم تا با بررسی دقیق و علمی به این پرسش مهم پاسخ دهیم. برای این منظور، ضمن اشاره به تحقیقات علمی معتبر، دیدگاه متخصصان را نیز بررسی خواهیم کرد تا به شما کمک کنیم با آگاهی کامل، محصولاتی را انتخاب کنید که سلامت شما را به خطر نیندازند.
دلایل نگرانی درباره سرطان‌زا بودن لوازم آرایشی
امروزه لوازم آرایشی از پرمصرف‌ترین کالاهای روزمره در سراسر جهان به شمار می‌روند؛ به‌طوری‌که بر اساس آمار رسمی مؤسسه EWG آمریکا، هر زن به‌طور میانگین روزانه از حدود 12 محصول آرایشی مختلف استفاده می‌کند. همین مصرف مکرر و گسترده سبب شده است تا نگرانی‌های بسیاری درباره تأثیر این محصولات بر سلامت انسان، به‌خصوص ابتلا به سرطان، ایجاد شود. اما به راستی، آیا لوازم آرایشی سرطان زاست و چه دلایلی این نگرانی را توجیه می‌کند؟
یکی از اصلی‌ترین دلایل این نگرانی، وجود مواد شیمیایی خاصی در ترکیبات لوازم آرایشی است که تحقیقات علمی نشان داده‌اند ممکن است سرطان‌زا باشند یا خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهند. از مهم‌ترین ترکیبات جنجال‌برانگیزی که در مطالعات مختلف به آن‌ها اشاره شده است، می‌توان موارد زیر را نام برد:
- پارابن‌ها (Parabens)
پارابن‌ها مواد نگهدارنده‌ای هستند که برای افزایش عمر مفید محصولات آرایشی استفاده می‌شوند. تحقیقات مختلفی مانند مطالعات مرکز ملی سرطان آمریکا (National Cancer Institute) نشان داده که پارابن‌ها ممکن است با اختلالات هورمونی و حتی سرطان سینه مرتبط باشند. - سرب (Lead)
این عنصر فلزی سنگین معمولاً در رژ لب‌ها یافت می‌شود. طبق بررسی سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، سرب در 61 درصد رژلب‌های تست‌شده حضور داشته است، گرچه میزان آن معمولاً در حد مجاز اعلام می‌شود، اما استفاده روزانه ممکن است نگرانی‌هایی را به دنبال داشته باشد. - فرمالدهید (Formaldehyde)
این ماده شیمیایی در محصولاتی مانند لاک ناخن، کراتین مو و برخی شامپوها موجود است. آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC) این ترکیب را به‌عنوان ماده‌ای سرطان‌زا معرفی کرده است. - فتالات‌ها (Phthalates)
فتالات‌ها ترکیباتی شیمیایی هستند که در عطرها و لوسیون‌ها به‌کار می‌روند و می‌توانند باعث اختلال در غدد درون‌ریز و افزایش خطر ابتلا به سرطان شوند.
به دلیل وجود این ترکیبات، مصرف‌کنندگان به دنبال راهکارهایی برای تشخیص و خرید محصولات آرایشی سالم‌تر هستند. در ادامه این مقاله، علاوه بر بررسی دقیق علمی درباره سرطان‌زا بودن این مواد، به شما نکات کاربردی برای انتخاب ایمن‌تر محصولات آرایشی معرفی خواهیم کرد.
بررسی علمی ترکیبات سرطان‌زا در لوازم آرایشی
برای پاسخ دقیق و علمی به پرسش «آیا لوازم آرایشی سرطان زاست؟» لازم است به‌طور جداگانه و دقیق‌تر به بررسی ترکیبات شیمیایی جنجال‌برانگیز موجود در این محصولات بپردازیم. در این بخش، با استناد به منابع معتبر علمی، میزان خطر و تأثیر هرکدام از این ترکیبات را توضیح خواهیم داد.
۱. پارابن‌ها (Parabens)
پارابن‌ها دسته‌ای از ترکیبات نگهدارنده هستند که معمولاً برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و افزایش عمر محصولات آرایشی به کار می‌روند. بر اساس مطالعه‌ای که توسط مجله علمی Journal of Applied Toxicology در سال ۲۰۲۱ منتشر شد، پارابن‌ها ممکن است در بدن انسان اثرات شبه‌هورمونی (شبیه به هورمون استروژن) داشته باشند که این مسأله می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه را افزایش دهد.
برای مثال، در سال ۲۰۱۸ مطالعه‌ای در دانشگاه ردینگ انگلستان نشان داد که پارابن‌ها در بافت تومورهای سینه یافت شده‌اند. هرچند هنوز شواهد قطعی برای اعلام مستقیم سرطان‌زا بودن آن‌ها در دست نیست، اما متخصصان مصرف محصولاتی با غلظت پایین‌تر از پارابن یا محصولات فاقد پارابن (Paraben-Free) را توصیه می‌کنند.
۲. سرب (Lead)
وجود سرب در رژ لب‌ها یکی دیگر از دغدغه‌های رایج مصرف‌کنندگان است. طبق تحقیقات سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)، سرب در ۴۰۰ نمونه رژ لب از برندهای مختلف بررسی شد و مشخص گردید که حدود ۶۱ درصد رژلب‌ها حاوی سرب بودند. هرچند میزان سرب موجود کمتر از مقدار استاندارد خطرناک اعلام شده است، اما نگرانی اصلی این است که مصرف مکرر و طولانی‌مدت می‌تواند خطر تجمع تدریجی آن در بدن را افزایش دهد.
سازمان جهانی بهداشت (WHO) نیز سرب را به عنوان ماده‌ای سمی شناسایی کرده که با مصرف طولانی‌مدت ممکن است با افزایش ریسک سرطان مرتبط باشد.
۳. فرمالدهید (Formaldehyde)
فرمالدهید ترکیب شیمیایی دیگری است که به‌طور گسترده در محصولات آرایشی مانند لاک ناخن، شامپو و محصولات کراتینه مو استفاده می‌شود. طبق گزارش آژانس بین‌المللی تحقیقات سرطان (IARC)، فرمالدهید ماده‌ای است که مستقیماً به عنوان سرطان‌زای قطعی (Class 1 carcinogen) معرفی شده است.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ توسط مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) آمریکا نشان داد که تماس طولانی‌مدت با فرمالدهید می‌تواند ریسک سرطان‌های تنفسی (مانند سرطان بینی و گلو) را افزایش دهد.
۴. فتالات‌ها (Phthalates)
فتالات‌ها موادی شیمیایی هستند که برای افزایش ماندگاری عطرها، لوسیون‌ها و اسپری‌های بدن استفاده می‌شوند. طبق بررسی‌های انجام شده توسط مؤسسه ملی بهداشت آمریکا (NIH) در سال ۲۰۱۹، فتالات‌ها می‌توانند در بدن انسان اختلالات هورمونی ایجاد کنند و به‌طور بالقوه احتمال سرطان، خصوصاً سرطان سینه و پروستات را افزایش دهند.
در یک مطالعه معتبر دیگر در سال ۲۰۲۱، محققان دانشگاه هاروارد دریافتند که زنانی که به‌طور مکرر در معرض فتالات‌ها بوده‌اند، ۲۰٪ بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان‌های هورمونی قرار گرفته‌اند.
در مجموع، هرچند تحقیقات موجود نگرانی‌های جدی را مطرح کرده‌اند، اما هنوز شواهد قاطع و قطعی در خصوص سرطان‌زا بودن کلیه لوازم آرایشی وجود ندارد. بهترین راه‌حل برای مصرف‌کنندگان، انتخاب آگاهانه و محتاطانه محصولات آرایشی ایمن و دارای تأییدیه سلامت است.
در ادامه، به نظر متخصصان و دیدگاه علمی دقیق‌تری درباره این موضوع خواهیم پرداخت.
نظر متخصصان درباره سرطان‌زا بودن لوازم آرایشی
برای پاسخ دقیق و معتبر به پرسش «آیا لوازم آرایشی سرطان زاست؟»، دیدگاه متخصصان و سازمان‌های بهداشتی نقش مهمی دارد. در این بخش، به بررسی نظرات معتبرترین متخصصان و مراجع علمی جهان خواهیم پرداخت تا بتوانید با اطمینان بیشتری نسبت به انتخاب محصولات آرایشی اقدام کنید.
دیدگاه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA)
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به عنوان یکی از معتبرترین نهادهای نظارتی در حوزه بهداشت و سلامت، درباره ترکیبات لوازم آرایشی موضع روشنی دارد. این سازمان اعلام کرده است:
«بیشتر لوازم آرایشی موجود در بازار، تحت آزمایش‌های ایمنی قرار می‌گیرند و مقدار مواد سرطان‌زای آن‌ها معمولاً در سطحی پایین‌تر از میزان خطرناک است.»
با این حال، FDA تأکید دارد که مصرف طولانی‌مدت و مداوم برخی از این ترکیبات، مثل سرب یا فرمالدهید، می‌تواند ریسک‌های سلامتی به‌ویژه سرطان را افزایش دهد و از مصرف‌کنندگان می‌خواهد محصولات خود را از برندهای معتبر و شناخته‌شده تهیه کنند.
موضع سازمان جهانی بهداشت (WHO)
سازمان جهانی بهداشت نیز در گزارش‌های متعدد خود درباره خطرات احتمالی ناشی از مواد شیمیایی موجود در محصولات آرایشی هشدار داده است. طبق گزارش این سازمان در سال ۲۰۲۲:
- فرمالدهید به عنوان ماده‌ای با سرطان‌زایی قطعی اعلام شده است.
- مصرف بیش از حد فتالات‌ها و پارابن‌ها به‌ویژه در محصولات آرایشی و بهداشتی می‌تواند در بلندمدت به سلامت افراد آسیب جدی برساند.
این سازمان تأکید می‌کند که مصرف‌کنندگان باید به برچسب‌های محصولات آرایشی توجه بیشتری داشته باشند و ترجیحاً از محصولاتی که عبارت‌هایی مانند «فاقد پارابن»، «فاقد سرب» یا «فاقد فتالات» دارند، استفاده کنند.
دیدگاه متخصصان پوست و مو
دکتر سوزان تیلور، متخصص برجسته پوست از دانشگاه پنسیلوانیا، در گفتگو با نشریه معتبر Medical News Today تأکید کرده است:
«با آنکه شواهد قطعی مبنی بر سرطان‌زا بودن تمام محصولات آرایشی وجود ندارد، اما بهتر است مصرف‌کنندگان محتاطانه‌تر برخورد کنند. استفاده از محصولات تأییدشده، ارگانیک و فاقد مواد شیمیایی مشکوک بهترین راه برای پیشگیری از هرگونه خطر احتمالی است.»
همچنین، دکتر ساموئل اپستاین، متخصص برجسته سرطان و نویسنده کتاب «The Safe Shopper’s Bible»، معتقد است:
«برخی ترکیبات شیمیایی موجود در لوازم آرایشی می‌توانند باعث ایجاد اختلال در سیستم هورمونی بدن شده و در نتیجه، خطر سرطان را در بلندمدت افزایش دهند. بنابراین آگاهی و دقت در انتخاب محصولات بسیار اهمیت دارد.»
جمع‌بندی نظرات متخصصان
به‌طور کلی، متخصصان تأکید دارند که:
- همه لوازم آرایشی لزوماً سرطان‌زا نیستند، اما استفاده از محصولاتی که حاوی ترکیبات شیمیایی مضر هستند، ممکن است در بلندمدت خطرساز باشد.
- توجه به استانداردها، تأییدیه‌های بهداشتی و ترکیبات محصول از اصلی‌ترین عوامل پیشگیری است.
- ترجیحاً مصرف محصولاتی که برچسب‌هایی مانند «ارگانیک» یا «فاقد مواد سرطان‌زا» دارند، توصیه می‌شود.
در بخش بعدی مقاله، به بررسی دقیق‌تر محصولات آرایشی ایمن و راهکارهایی برای انتخاب بهتر این محصولات خواهیم پرداخت.
آیا همه لوازم آرایشی سرطان‌زا هستند؟ (بررسی محصولات ایمن و سالم)
یکی از اشتباهات رایج مصرف‌کنندگان این است که تصور می‌کنند همه لوازم آرایشی سرطان‌زا هستند؛ در حالی که این تصور درست نیست. در واقع، بسیاری از برندهای معتبر جهانی و داخلی، محصولاتی تولید می‌کنند که نه تنها حاوی ترکیبات مضر نیستند، بلکه با استفاده از استانداردهای دقیق بهداشتی و ایمنی، به حفظ سلامت مصرف‌کنندگان کمک می‌کنند.
در پاسخ به سؤال مهم «آیا لوازم آرایشی سرطان زاست» باید گفت که همه محصولات یکسان نیستند و انتخاب درست و آگاهانه محصولات، تفاوت بزرگی در سلامت پوست و بدن شما ایجاد می‌کند.
ویژگی‌های محصولات آرایشی ایمن و سالم
برای تشخیص محصولات آرایشی سالم و ایمن، باید به چند ویژگی مهم توجه کنید:
- فاقد پارابن (Paraben-Free)
محصولات فاقد پارابن عموماً ایمن‌تر هستند. برندهای معتبری مثل اوریاژ (Uriage)، بایودرما (Bioderma) و برندهای داخلی مثل سینره و شون محصولات بدون پارابن تولید می‌کنند. - فاقد سرب (Lead-Free)
رژلب‌ها و محصولاتی که به‌طور مشخص برچسب «بدون سرب» دارند، انتخاب‌های ایمن‌تری محسوب می‌شوند. برخی برندها مانند بورژوا (Bourjois) و فلورمار (Flormar) در تولید رژلب‌های فاقد سرب شناخته‌شده هستند. - محصولات ارگانیک و طبیعی (Organic & Natural)
لوازم آرایشی طبیعی و ارگانیک که از عصاره‌های گیاهی و طبیعی تولید می‌شوند، عموماً از نظر سلامتی قابل اعتمادتر هستند. برندهایی مانند ایوروشه (Yves Rocher)، نیوآ (NIVEA) و برند ایرانی سی گل مثال‌های خوبی در این زمینه هستند. - فاقد فتالات و فرمالدهید (Phthalate & Formaldehyde-Free)
بسیاری از برندهای معتبر بین‌المللی و داخلی، برچسب «فاقد فتالات» یا «فاقد فرمالدهید» دارند که انتخاب آن‌ها باعث کاهش ریسک استفاده از محصولات سرطان‌زا خواهد شد.
چرا انتخاب محصولات آرایشی ایمن اهمیت دارد؟
استفاده از محصولات آرایشی سالم نه‌تنها نگرانی بابت سرطان‌زا بودن لوازم آرایشی را از بین می‌برد، بلکه فواید زیر را نیز به همراه دارد:
- کاهش خطر بروز آلرژی و حساسیت‌های پوستی
- حفظ سلامت پوست در بلندمدت
- جلوگیری از تجمع ترکیبات مضر در بدن
- اطمینان از تأییدیه‌های سازمان‌های بهداشتی معتبر
نکات کاربردی برای کاهش خطر سرطان ناشی از لوازم آرایشی
با توجه به نگرانی‌های مطرح‌شده درباره این پرسش که آیا لوازم آرایشی سرطان زاست، رعایت چند نکته ساده و عملی می‌تواند به میزان قابل توجهی خطرات احتمالی استفاده از این محصولات را کاهش دهد:
- بررسی ترکیبات محصولات آرایشی: از محصولاتی استفاده کنید که فاقد ترکیبات مضر نظیر پارابن، سرب و فتالات باشند.
- برندهای معتبر را انتخاب کنید: برندهای شناخته‌شده استانداردهای بهداشتی بیشتری را رعایت می‌کنند.
- تاریخ مصرف را جدی بگیرید: از مصرف محصولات تاریخ گذشته خودداری کنید.
- به پوست خود استراحت دهید: استفاده روزانه از محصولات آرایشی سنگین را کاهش داده و به پوستتان اجازه تنفس بدهید.
- محصولات ارگانیک را انتخاب کنید: استفاده از محصولات طبیعی و ارگانیک، راهکاری مطمئن برای کاهش خطر سرطان‌زایی است.
- خرید از وب‌سایت‌های معتبر و قابل اعتماد: همیشه محصولات آرایشی و بهداشتی خود را از فروشگاه‌های معتبر و مطمئنی تهیه کنید که سلامت محصولاتشان تضمین شده باشد. فروشگاه آنلاین «روتین تاج» با تأکید بر کیفیت، اصالت و رعایت استانداردهای بهداشتی، بستری مطمئن برای خرید محصولات آرایشی ایمن فراهم کرده است.
