هشدار برای ساکنین تهران و شهرهای بزرگ؛ افزایش آمار سرطان بر اثر آلودگی هوا

در شرایطی که چالش‌­های زیست محیطی روز به روز زندگی را برای مردم دشوارتر می‌­کنند، بحران آلودگی هوا به طور خاموش جان بسیاری از افراد را می‌­گیرد. از آنجایی که آلودگی هوا بیشترین تاثیر را بر روی ریه‌­های فرد دارد، ایجاد بیماری­‌های تنفسی ابتدایی­‌ترین مسئله در رویارویی با هوای آلوده است. علاوه بر این، بیماری­‌های بسیاری بر اثر تنفس هوای آلوده ایجاد می­‌شوند که از مهم­‌ترین آن­ها، بروز سرطان بر اثر آلودگی هوا است. در این مقاله‌ی بای بای سرطان قصد داریم به صورت دقیق­‌تری در خصوص چالش آلودگی هوا و پیشگیری از بروز سرطان بر اثر آلودگی هوا صحبت کنیم.

شایع­‌ترین بیماری­‌های ایجاد شده بر اثر آلودگی هوا

آلودگی هوا که به قاتل خاموش نیز شهرت دارد، یکی از مشکلات جوامع پیشرفته و شهرهای بزرگ در سراسر جهان به شمار می­‌رود، به طوری که سالیانه شاهد مرگ میلیون­‌ها نفر به واسطه آن هستیم و این میزان به دلیل رشد شهرنشینی و صنعتی شدن جوامع، دائما در حال افزایش است.

برخلاف تصور عموم، مضرات تنفس هوای آلوده تنها محدود به ایجاد بیماری­‌های ریوی و سرطان بر اثر آلودگی هوا نیست بلکه می­‌تواند طیف وسیعی از بیماری­‌ها را در انسان منجر شود؛ در ادامه به چند نمونه از مهم­‌‌ترین این بیماری­‌ها می‌­پردازیم :

بیماری‌­های قلبی عروقی:

بر اساس تحقیقات صورت گرفته در خصوص آلودگی هوا، مشخص شد که این مشکل بزرگ می­تواند باعث بروز التهابات و آسیب­‌های جدی به بافت قلب و عروق شود که این موضوع ریسک بروز حمله‌­های قلبی و سکته را در افراد افزایش می‌­دهد.

اختلالات عصبی:

اختلالات عصبی از دیگر مشکلاتی است آلودگی هوا در ایجاد آن نقش مهمی را ایفا می­‌کند؛ از مهم­ترین این اختلالات می‌­توان به آلزایمر و پارکینسون اشاره کرد که امروزه نرخ بروز آن در جوامع پیشرفته و صنعتی رو به افزایش است.

اختلالات گوارشی:

در جهان امروز ارتباط مستقیمی بین بیماری­‌های گوارشی مختلفی مثل سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری کرون و زخم‌­های کولیت با آلودگی هوا پیدا شده است؛ به این صورت که در افرادی که بیشتر در معرض آلودگی هوا قرار دارند، بیماری‌های گوارشی بروز بیشتری دارند.

بیماری‌­های پوستی:

از آنجایی که پوست در تماس مستقیم با هوا قرار دارد، احتمال بروز بیماری‌­های پوستی نیز بیشتر خواهد بود؛ به این دلیل است که در افراد شهرنشین، بخصوص ساکنین شهرهای صنعتی، میزان ابتلا به بیماری‌­هایی نظیر اگزما، پسوریازیس و آکنه بیشتر گزارش می­‌شود‌.

ابتلا به سرطان ریه در آلودگی هوا

ابتلا به سرطان ریه ممکن است علل زیادی داشته باشد اما کدام یک از این عوامل، به عنوان اصلی‌­ترین و مهم‌­ترین عامل ایجاد سرطان ریه تلقی می‌­شود؟

طبق تایید متخصصین آلودگی هوا، قرارگیری در معرض هوای آلوده اصلی‌­ترین ریسک فاکتور ابتلا به سرطان ریه در آلودگی هوا به شمار می‌­آید.

امروزه به دلیل استفاده بیش از حد از خودروها، نیروگاه­‌های ذغال سنگ و افزایش ساخت کارخانه‌­ها در حومه شهر، ذرات مضر و آلوده کننده­‌ی بیشتری در هوا آزاد می‌­شوند که همین مواد با وارد شدن به دستگاه تنفسی، باعث ایجاد سلول‌­های سرطانی در بدن و بروز سرطان بر اثر آلودگی هوا می­‌شوند.

هنگامی که هوا آلوده می‌­شود، ذرات آسیب­‌زای ریز و درشتی در هوا معلق می­‌‌‌‌‌‌‌‌مانند که در این بین ذرات درشت‌­تر باعث ایجاد آسیب­‌های خفیف‌­تری مثل سوزش گلو، چشم و بینی شده که سیستم دفاعی بدن می­تواند ‌آن‌­ها را با مکانیزم‌های دفعی مثل عطسه و سرفه از بدن خارج کند و آسیب­‌هایی که ممکن است به بدن وارد شود را تا حد زیادی کاهش دهد.

متاسفانه این مکانیزم‌­ها تنها در برابر ذرات درشت به کمک ما می‌­آیند و در برابر ذرات ریز نمی­‌توانند از بدن ما محافطت کنند؛ در نتیجه این ذرات ریز بر روی سلول‌­های ریه قرار می­‌گیرند و حتی در مواقعی وارد جریان خون می‌­شوند و سلامت ما را تهدید می­‌کنند.

طبق گفته متخصصین ریه‌، ریسک بروز سرطان بر اثر آلودگی هوا در کسانی که در شهرهای صنعتی بخصوص شهرهایی که شاخص آلودگی هوا در آن بالا است، زندگی می‌­کنند بیشتر از سایرین است.

همچنین در صورت تماس با هوای آلوده به صورت مکرر، امکان ایجاد سرطان ریه در افراد مسن، کودکان و افرادی که مبتلا به بیماری­‌های قلبی و دیابت هستند، بسیار بیشتر از افراد عادی است.

عوارض عمومی آلودگی هوا

حتی سالم‌­ترین بدن­‌ها هم تحت تاثیر آلودگی هوا دچار بیماری و عوارض جانبی می‌­شوند که این عارضه‌­ها با توجه به میزان سلامت جسمانی و سیستم ایمنی افراد، می‌­تواند با شدت کمتر و یا بیشتری بروز پیدا کنند. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که علائم و نشانه­‌های ایجاد شده، ارتباط مستقیمی با نوع آلاینده و مدت زمانی که فرد در معرض هوای آلوده قرار داشته است، خواهد داشت.

شاخص آلودگی بسیار بالای هوا می­‌تواند باعث بروز مشکلات و علائم زیر شود:

• آلودگی می‌­تواند باعث تشدید بیماری­‌های تنفسی و قلبی عروقی شود.

• این شرایط استرس شدیدی به بدن وارد می­‌کند و این موضوع افزایش کار قلب و ریه برای تامین اکسیژن مورد نیاز بدن را در پی خواهد داشت.

• ذرات ریز معلق در هوای آلوده، می‌­تواند به سلول‌­های سیستم تنفسی آسیب بزند.

در صورتی که فردی طولانی مدت در معرض هوای آلوده قرار گیرد، درگیر علائم و مشکلات دائمی همچون موارد زیر می­‌شود:

1. سریع‌­تر شدن روند پیری ارگان­‌های بدن بخصوص ریه‌­ها که نتیجه آن کاهش عملکرد ریوی و تنگی‌نفس خواهد بود.
2. کاهش ظرفیت تنفسی که منجر به بروز تنگی نفس و مشکلات ریوی در فرد می­‌شود.
3. ایجاد بیماری‌­های پوستی و ریوی مثل اگزما، آسم، برونشیت و در مواقعی سرطان بر اثر آلودگی هوا

5 راه پیشگیری از ابتلا به سرطان در آلودگی هوا

با دانستن موارد گفته شده در مورد آلودگی هوا، حال مسئله این است که چگونه می‌­توانیم از ابتلا به بیماری­‌هایی که به دلیل آلودگی هوا ایجاد می­‌شوند، جلوگیری کنیم؟

در جوامع شهری امروزی علاوه بر رعایت نکات فردی به منظور پیشگیری از ابتلا به بیماری، باید نکات اساسی‌­تری به منظور کاهش آلودگی هوا ‌‌نیز رعایت شود تا باعث بهتر شدن هرچه بیشتر نتیجه نهایی شود.

در ادامه به نکات کاربردی که می‌­تواند در جلوگیری از بروز سرطان بر اثر آلودگی هوا موثر باشد، می‌­پردازیم:

• اولین و راحت­‌ترین نکته، بررسی و چک کردن شاخص آلودگی هوا می‌­باشد که می­‌توان با استفاده از وبسایت­‌های مخصوص، تلویزیون، برنامه­‌های رادیویی و حتی اپلیکیشن­‌ها آن را بررسی کرد.

شاخص آلودگی هوا، با رنگ­‌های مختلفی نشان داده می­‌شوند و از رنگ سبز که هوای پاک را نشان می­‌دهد آغاز شده و تا رنگ قهوه‌­ای که نشان از آلودگی شدید هوا است، ادامه پیدا می­‌کند.

** کنترل کیفیت هوای تهران

• هنگامی شاخص آلودگی هوا بالاست، از ورزش کردن، پیاده­‌روی و قرارگیری در معرض هوای آزاد خودداری کنید؛ چرا که نه تنها این فعالیت­‌ها به بهبود سلامتی شما کمکی نمی‌­کند، بلکه باعث ایجاد بیماری­‌های مختلفی در دراز مدت می‌­شود.

• این نکته زمانی تاثیرگذار خواهد بود که توسط اکثر افراد جامعه رعایت شود، آن هم کاهش مصرف انرژی بخصوص برق است؛ چرا که تولید برق باعث افزایش آلودگی هوا و نتیجه‌­های منفی آن خواهد شد.

• افزایش سلامت هوای داخل خانه با استفاده از دستگاه‌­های تصفیه کننده هوا از دیگر نکاتی است که رعایت آن می‌­تواند از بروز بیماری‌­هایی که به واسطه آلودگی ایجاد می­‌شوند، جلوگیری کند.

• آتش زدن چوب و زباله‌های شهری و ذرات سمی آزاد شده از آن‌­ها در هنگام اشتعال، یکی از اصلی‌­ترین علل آلودگی هوا می‌­باشد و جلوگیری از این عمل، می‌­تواند کمک بسیار زیادی به حفظ سلامت و پیشگیری از ابتلا به انواع بیماری­‌ها کند.

بهترین ماسک تنفسی در مقابل آلودگی هوا

حال باید بدانیم که هنگام خرید ماسک باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

۱. فیلتراسیون:

اولین و مهم­‌ترین نکته در خرید ماسک، میزان فیلتراسیون آن است. از آنجایی که ذرات معلق در هوا بسیار کوچک ‌هستند، باید از ماسک­‌هایی با درصد فیلتراسیون بالا استفاده کرد که تا جای ممکن از ورود آلاینده­‌ها و ذرات ریز معلق در هوا به ریه­‌ها و ایجاد سرطان بر اثر آلودگی هوا جلوگیری‌ شود.

۲. تهویه:

از دیگر عوامل مهم تهویه ماسک است؛ یک ماسک مناسب علاوه بر تهویه خوبی که دارد باید فرد را در برابر ریز ذرات هوای آلوده محافظت کند و از ورود آن‌­ها به سیستم تنفسی جلوگیری کند.

۳. اندازه:

ماسک­‌هایی که در مواقع آلودگی هوا استفاده می‌­شوند، نه تنها جلوی صورت را به طور کامل می­‌پوشانند بلکه کناره‌های صورت را نیز پوشش می­‌دهند تا دقیق و کامل اندازه فضای بینی و اطراف دهان فرد شود.

برای آنکه این ماسک­‌ها به طور کامل بر روی پل بینی فیکس شوند، گیره‌­های فلزی بر روی ماسک طراحی شده‌­اند که این کار را به بهترین شکل ممکن انجام ‌می‌­دهد.

ماسک اِن ۹۵ (N95) که با نام­‌های دیگری نیز ممکن ‌است در بازار به فروش برسد، بهترین و کارآمدترین نوع ماسک تنفسی در برابر هوای آلوده است که می‌­تواند حتی کوچک‌ترین ذرات معلق در هوا را نیز فیلتر کند و از ورود آن به ریه فرد جلوگیری کند.

این ماسک همانطور که از اسمش‌ مشخص است، توانایی فیلتر کردن هوا تا ۹۵‌ درصد را دارد و همچنین با طراحی خاصی که دارد، می­‌تواند به طور کامل بینی و دهان فرد را بپوشاند که همین امر‌ نفس کشیدن را تا حدودی سخت می‌کند.

منابع: Metropolis Healthcare– AirCare