در زندگی مشترک، عشق و صمیمیت زوج‌ها نیرویی است که آنها را در برابر سختی‌ها مقاوم می‌سازد. اما زمانی که پای بیماری‌های سخت به میان می‌آید، این پیوند عاطفی ممکن است با چالش‌های جدی روبه‌رو شود. یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که کمتر درباره آن صحبت می‌شود، تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی است. این بیماری علاوه بر آسیب‌های جسمی، می‌تواند بر سلامت جنسی، ارتباط عاطفی و کیفیت زندگی مشترک زوج‌ها سایه بیفکند. در این مقاله از «بای بای سرطان» به بررسی دقیق این مسئله و راهکارهای علمی و انسانی برای تقویت رابطه زوج‌ها در مسیر درمان خواهیم پرداخت.
سرطان ریه چیست و چه علائمی دارد؟
همانطور که پیش تر گفتیم سرطان ریه یکی از انواع سرطان است که درصد بالای ابتلا را در جهان دارد. در این بیماری با تکثیر بی‌رویه سلول‌های بافت ریه مواجه هستیم. در نتیجه گسترش آن توانایی تنفس در شخص مبتلا، کاهش می‌یابد.
انواع مختلفی از این بیماری، مانند سرطان ریه‌ی سلول‌های غیرکوچک non-small cell cancer، سرطان ریه‌ی سلول‌های کوچک small cell lung cancer و مزوتیلوما، تا کنون در مبتلایان مشاهده شده است.
مصرف دخانیات و قرارگرفتن در معرض دود سیگار، آلودگی هوا و عوامل ژنتیکی از جمله عواملی هستند که ریسک ابتلا به این نوع از سرطان را بالا می‌برند. شناخت سرطان ریه، اهمیت بسیاری در درک تأثیر آن بر روابط جنسی دارد.
علائمی که این سرطان در شخص مبتلا ایجاد می‌کنند عبارت‌اند از:
- علائم عمومی سرطان: کاهش وزن، از دست‌دادن اشتها، ضعف و خستگی، افسردگی و تغییرات خلقی
- علائم در مرحله اولیه پیشرفت: سرفه مداوم و تشدید آن، خس‌خس سینه و درد قفسه سینه، خلط خونی، اختلال در بلع، تورم صورت و گردن و…
- علائم سرطان ریه بدخیم: سرفه همیشگی، کاهش وزن چشمگیر، سرفه خونی، تنگی نفس شدید، بلع سخت و در برخی مواقع ناممکن.
نتیجه تحقیقات علمی درباره تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی
طبق مطالعاتی که در سال 2013 روی گروهی از افراد متاهل (حتی کسانی که همسرشان را پیش از ابتلا به سرطان از دست داده بودند و تنها زندگی می‌کردند)، مطلقه و مجرد مبتلا به سرطان ریه بدخیم انجام گرفته، گزارش شده است که میانگین زمان طول عمر بر حسب ماه، بیشترین مقدار را برای افراد متاهل (9.9 ماه) و پس از آن برای افرادی که متاهل ولی بیوه بودند (7.7 ماه) و کمترین مقدار برای افراد مجرد (4.9 ماه) و مطلقه (4.1 ماه) بوده است.
تحلیل چند متغیره نشان داده است که بیماران متاهل و بیوه طول عمر بهتری دارند در حالی که برای بیماران مطلقه شرایط بدی به لحاظ طول عمر مشاهده شده است.
بر اساس مطالعه دیگری که بر روی صمیمیت زوجین و جنسیت آنها انجام گرفته است، چنین گزارش شده است که تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی و صمیمیت زوجین مساله‌ای است که معمولا افراد درگیر تمایلی به صحبت کردن در مورد آن ندارند.
اما این مطالعه در نتیجه عنوان می‌کند که تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی می‌تواند ناشی از عوارض دارویی، جسمی و روانی درمان سرطان باشد. این مطالعه نشان داده است که گفتگو در رابطه با سلامت جنسی و سرطان ریه در مکالمات روزمره در جهت بازیابی صمیمیت بین‌فردی طرفین درگیر بیماری، بسیار اهمیت دارد.
تأثیر مستقیم سرطان ریه بر میل جنسی
یکی از ابعاد مهمی که در روند درمان کمتر به آن پرداخته می‌شود، سلامت جنسی و سرطان ریه است. این بیماری علاوه بر آسیب‌های جسمی، می‌تواند به طور مستقیم بر میل و تمایل جنسی بیماران اثر بگذارد. بسیاری از افراد مبتلا به سرطان ریه به دلیل خستگی شدید، تنگی نفس، درد قفسه سینه و کاهش انرژی روزانه با افت محسوس در میل جنسی مواجه می‌شوند. این مسئله نه تنها بر کیفیت رابطه زناشویی اثر می‌گذارد، بلکه بر روحیه و اعتمادبه‌نفس بیماران نیز سایه می‌اندازد.
از سوی دیگر، درمان‌های سرطان ریه مانند شیمی‌درمانی و پرتودرمانی می‌توانند تغییرات هورمونی و جسمی ایجاد کنند که به کاهش میل جنسی منجر می‌شود. در زنان، خشکی واژن و درد هنگام رابطه از عوارض شایع است و در مردان، اختلال نعوظ یا کاهش قدرت باروری دیده می‌شود. این تغییرات جسمی در نهایت باعث می‌شود که سلامت جنسی و سرطان ریه بیش از پیش به هم گره بخورند.
علاوه بر تغییرات جسمی، فشارهای روحی ناشی از تشخیص سرطان، اضطراب از آینده و نگرانی‌های درمان نیز می‌توانند انگیزه برای رابطه جنسی را کاهش دهند. ترکیب این عوامل نشان می‌دهد که پرداختن به سلامت جنسی باید بخشی جدایی‌ناپذیر از مراقبت‌های بیماران سرطان ریه باشد. گفتگو با شریک زندگی، مشاوره روانشناسی و استفاده از راهکارهای درمانی مناسب می‌تواند به بیماران کمک کند تا با وجود چالش‌های جسمی، همچنان صمیمیت و میل جنسی خود را حفظ کنند.
تفاوت تجربه زنان و مردان
موضوع سلامت جنسی و سرطان ریه در زنان و مردان با تفاوت‌هایی همراه است که درک آنها می‌تواند به بهبود روابط زناشویی کمک کند. زنان مبتلا به سرطان ریه اغلب با تغییرات جسمی و هورمونی ناشی از درمان مانند خشکی واژن، کاهش میل جنسی و درد هنگام رابطه مواجه می‌شوند. این تغییرات باعث می‌شود که نزدیکی جنسی برای برخی از زنان سخت یا حتی دردناک شود و در نتیجه صمیمیت زناشویی تحت تأثیر قرار گیرد.
در مقابل، مردان بیشتر با مشکلاتی مانند اختلال نعوظ، کاهش سطح تستوسترون و کاهش اعتمادبه‌نفس جنسی روبه‌رو می‌شوند. این عوارض نه تنها به دلیل پیشرفت بیماری و خستگی جسمی است، بلکه ناشی از اثرات داروهای شیمی‌درمانی و پرتودرمانی نیز می‌باشد. مردان گاهی این تغییرات را به صورت ضربه‌ای به هویت مردانه خود تجربه می‌کنند و همین امر فشار روانی و اضطراب بیشتری ایجاد می‌کند.
از جنبه روانشناسی نیز تفاوت‌هایی دیده می‌شود. زنان بیشتر تمایل دارند درباره احساسات و مشکلات جنسی خود صحبت کنند و از همسر یا مشاور کمک بگیرند، در حالی که بسیاری از مردان سکوت می‌کنند یا ترجیح می‌دهند مشکلات خود را پنهان کنند. این تفاوت در شیوه مواجهه، اهمیت گفتگوی صریح و حمایت متقابل را دوچندان می‌کند.
به طور کلی، توجه به سلامت جنسی و سرطان ریه نیازمند رویکردی متناسب با جنسیت است. استفاده از روش‌هایی مانند روان‌درمانی، مشاوره جنسی، روان‌کننده‌های واژینال برای خانم‌ها و داروهای کمکی برای آقایان، می‌تواند به زوج‌ها کمک کند تا بر چالش‌ها غلبه کنند و روابط صمیمانه خود را حفظ نمایند.
جدول تفاوت تجربه زنان و مردان در سلامت جنسی و سرطان ریه
| جنسیت | چالش‌های شایع | تأثیر بر روابط زناشویی | راهکارهای پیشنهادی |
|---|---|---|---|
| زنان | خشکی واژن، کاهش میل جنسی، درد هنگام رابطه، تغییرات هورمونی ناشی از درمان | کاهش تمایل به رابطه، درد در هنگام نزدیکی، افت صمیمیت عاطفی | استفاده از روان‌کننده‌های واژینال، هورمون‌تراپی (با نظر پزشک)، تمرکز بر پیش‌نوازش و صمیمیت غیرجنسی، مشاوره جنسی |
| مردان | اختلال نعوظ، کاهش سطح تستوسترون، کاهش اعتمادبه‌نفس جنسی، خستگی ناشی از درمان | ناتوانی در برقراری رابطه کامل، اضطراب از عملکرد جنسی، احساس کاهش هویت مردانه | داروهای کمکی برای اختلال نعوظ (با نظر پزشک)، ورزش سبک برای بهبود انرژی، مشاوره روانشناسی برای افزایش اعتمادبه‌نفس، گفتگو با همسر |
سن مبتلایان و تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی
مطالعه اخیر همچنین نشان داده است که سن مبتلایان به سرطان می‌تواند تاثیر مستقیمی بر سلامت جنسی و سرطان ریه داشته باشد. در کنار این عامل، برخی زوجین از تاثیر مثبت ارتباط فیزیکی غیر جنسی که از آن به هم‌آغوشی و پیش‌نوازش عاطفی نیز یاد می‌شود در بهبود روابط خود گزارش داده‌اند.
جنسیت، سلامت جنسی و سرطان ریه
در مطالعه دیگری عنوان شده است که سلامت جنسی در بقای بیماران سرطانی نقش مهمی دارد که نیازمند نگرش مثبت به ارتباط سلامت جنسی و سرطان ریه است. کاهش کارایی و سلامت جنسی و سرطان ریه نتیجه ناگوار و انکارناپذیر در فرآیند تشخیص و درمان این سرطان است.
مطالعات اخیر نشان می‌دهند آسیب‌های قابل توجهی بر روان بیماران سرطان ریه و همسران آنها وارد می‌شود. اضطراب و افسردگی در بین بیماران سرطان ریه رایج است که کاهش کارایی جنسی، تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی را نیز به همراه دارد.
سرطان ریه چگونه رابطه‌ی عاطفی زوجین را در هم می‌شکند؟
ابتلا به سرطان ریه می‌تواند دینامیک رابطه‌ی زوجین را به طرز قابل توجهی تغییر دهد. ترس‌های ناشناخته، احساسات غم‌بار و تغییر ناگهانی در اولویت‌ها، چالش‌های قابل توجهی ایجاد می‌کنند.
هر دوی آنها گستره‌ای از احساسات، از انکار و خشم تا اندوه و اضطراب را تجربه می‌کنند. اهمیت دارد که به این احساسات اجازه ورود دهید و آگاه باشید که آنها واکنش طبیعی به رویدادی سهمگین در زندگی شما هستند.
به نقل از مقاله منتشرشده در PMC: بیماران مبتلا به سرطان ریه و همسرانشان عموماً معتقدند که پزشکان باید آغازگر بحث درباره صمیمیت و مسائل جنسی باشند، حتی اگر خودشان تصور کنند بیمار علاقه‌ای به این موضوع ندارد. همچنین، آنها بیان کردند که چنین گفتگویی می‌تواند رابطه درمانی را تقویت کند.
پشتیبانی و همراهی عاطفی زوج؛ معجزه‌ای باورنکردنی در بهبود روند درمان سرطان ریه
حال که با سرطان ریه و ابعاد آن آشنا شدیم، وقت آن رسیده تا به جایگاه خود را در بهبود روند درمان همراه زندگی‌مان پیدا کنیم. در ادامه به بررسی روش‌های حمایت عاطفی و تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی بر بالارفتن روحیه‌ی فرد مبتلا و شکست سرطان ریه می‌پردازیم.
تشخیص بیماری و بار عاطفی آن
دریافت پاسخ تشخیص سرطان ریه، رویدادی هولناک و سخت در زندگی همراه زندگی شماست. احساسات در این موقعیت‌ها بسیار شدید هستند و زوج‌ها با شوک، ترس و تزلزل روحی شدیدی روبرو می‌شوند. سوالات بسیاری ذهن آنها را درگیر می‌کند و احساس غم و سردرگمی در اوج خود قرار می‌گیرد.
در چنین موقعیتی، مهم است که شما با در آغوش گرفتن همسر خود احساس همدردی عمیق خود را نشان دهید. داشتن گوشی شنوا، هم موج شدن با احساس همسرتان و استفاده از عبارات حمایت‌کننده، در این مرحله می‌تواند احساس خوبی در او ایجاد کند.
موج‌های احساسی؛ مقابله با ترس و احساس تزلزل
مسیر مبارزه با سرطان ریه اغلب با ترس و احساس تزلزل همراه است. زوج‌ها خود را در معرض موقعیت‌های ناشناخته‌ای می‌یابند که سرانجام مشخص نیست. از روش‌های مقابله با هجوم این افکار و احساسات، می توان به انجام مدیتیشن و تمرینات ذهنی زوجین در کنار یکدیگر، حضور در جمع دوستان و آشنایان صمیمی و قرار گرفتن در جریان انرژی عاطفی حضور آنها و همچنین بازگویی احساسات‌تان برای آنها، اشاره کرد.
همسری مراقبت‌کننده و حامی؛ تعادل بین عشق و مسئولیت
شریک و همراهی باشید که نقش مراقبت‌کننده‌ای مهربان را برعهده دارد. این نقش، در یکی‌شدن شما و مثبت شدن فضای عاطفی روابطتان تاثیری مهم و حیاتی دارد. حضور شما با روحیه‌ای بالا و امیدوار باعث بالارفتن روحیه‌ی همسرتان هم می‌شود. سعی کنید در لحظه زندگی کنید و دم را غنیمت بشمارید. همراهی در جلسات پزشکی و مدیریت داروها و مراقبت‌های روزمره را در اولویت قرار دهید.
همچنین، شما به عنوان یک حمایت‌گر باید به خاطر داشته باشد که خودتان نیز نیاز به مراقبت دارید؛ زیرا این مسیر به لحاظ روحی و جسمی سخت و دشوار است.
ارتباط نزدیک و هم‌آغوشی؛ کلید اصلی داشتن رابطه زناشویی لذت‌بخش
در لحظات سخت، ارتباط بی پرده و به دور از هر نوع شرم و خجالتی، حتی بیشتر از همیشه اهمیت دارد. سرطان ریه تغییراتی در شرایط جسمی و خلق و خوی فرد مبتلا به وجود می‌آورد که بر روابط زناشویی زوج‌ها تأثیر می‌گذارد. مقابله با این تغییرات نیاز به تطبیق‌پذیری، فهم و صبر زوجین دارد.
فرصت دادن برای شروع رابطه و داشتن هم‌آغوشی و پیش‌نوازش در ساعات متعددی از روز، می‌تواند احساس نزدیکی عاطفی بین طرفین را بهبود دهد. پیدا کردن راه‌های جدید برای برقراری رابطه جنسی نیز به تقویت روحیه و کیفیت رابطه زناشویی کمک می‌کند.
تاثیر درمان‌های سرطان ریه بر روابط زناشویی
یکی از عوامل مهمی که بر کیفیت زندگی زوج‌ها اثر می‌گذارد، روند درمان سرطان ریه است. درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و داروهای هدفمند نه‌تنها بر جسم بیماران، بلکه بر میل جنسی و انرژی آنها نیز اثرات مستقیم و غیرمستقیم دارند.
شیمی‌درمانی معمولاً باعث خستگی شدید، تهوع، ریزش مو و کاهش اعتمادبه‌نفس می‌شود. این تغییرات می‌توانند میل جنسی را در بیماران کاهش دهند و در نتیجه تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی پررنگ‌تر شود. در خانم‌ها، عوارضی مثل خشکی واژن یا درد هنگام رابطه جنسی رایج است که صمیمیت زناشویی را با چالش روبه‌رو می‌کند.
از سوی دیگر، پرتودرمانی نیز ممکن است منجر به ضعف عمومی، اختلالات هورمونی و کاهش سطح انرژی شود. این شرایط، توانایی زوجین برای برقراری رابطه جنسی یا حتی حفظ صمیمیت عاطفی را محدود می‌کند.
در مردان مبتلا، مصرف برخی داروهای شیمی‌درمانی و هدفمند می‌تواند باعث اختلال نعوظ یا کاهش میل جنسی شود. این مسئله، علاوه بر مشکلات جسمی، بار روانی زیادی برای بیمار و همسرش به همراه دارد.
به طور کلی، باید پذیرفت که تاثیر درمان‌های سرطان ریه بر روابط زناشویی واقعی و انکارناپذیر است. اما با آگاهی، گفتگو با پزشک درباره راهکارهای کاهش عوارض (مانند روان‌کننده‌های واژینال برای خانم‌ها، یا داروهای کمکی برای آقایان) و مشاوره جنسی، می‌توان کیفیت زندگی زناشویی را بهبود بخشید و صمیمیت را دوباره زنده کرد.
مشاوره روانشناسی و جنسی؛ راهی برای کاهش تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی
زمانی که یکی از زوجین با سرطان ریه دست‌وپنجه نرم می‌کند، فشارهای روانی و جسمی می‌تواند رابطه عاطفی و جنسی آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد. اضطراب، افسردگی، کاهش اعتمادبه‌نفس و تغییرات جسمی از مهم‌ترین عواملی هستند که باعث می‌شوند تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی بیش از پیش احساس شود. در چنین شرایطی، مراجعه به مشاور روانشناسی یا سکس‌تراپیست می‌تواند نقش کلیدی در بازسازی صمیمیت و بهبود کیفیت زندگی مشترک داشته باشد.
مشاوره روانشناسی کمک می‌کند تا زوجین با احساسات متناقض مانند ترس، خشم یا ناامیدی بهتر کنار بیایند و راه‌هایی برای تقویت ارتباط عاطفی خود پیدا کنند. از سوی دیگر، مشاوره جنسی ابزارها و تکنیک‌هایی برای مدیریت مشکلاتی مانند کاهش میل جنسی، خشکی واژن در خانم‌ها یا اختلال نعوظ در آقایان ارائه می‌دهد. این مداخلات تخصصی به زوج‌ها یاد می‌دهد که چگونه از طریق گفتگو، هم‌آغوشی غیرجنسی و بازتعریف صمیمیت، رابطه‌شان را تقویت کنند.
به همین دلیل، متخصصان توصیه می‌کنند که زوجین مبتلا به سرطان ریه، مشاوره روانشناسی و جنسی را بخشی جدانشدنی از روند درمان بدانند. این رویکرد نه‌تنها بار روانی بیماری را کاهش می‌دهد، بلکه به آنها کمک می‌کند تا با وجود چالش‌های درمان، همچنان پیوند عاطفی و جنسی خود را زنده و پررنگ نگه دارند.
نقش سبک زندگی سالم در کاهش تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی
یکی از مؤثرترین راه‌ها برای مدیریت چالش‌های ناشی از سرطان، تغییر در سبک زندگی و انتخاب عادات سالم است. ورزش منظم، تغذیه متعادل، خواب کافی و تمرین‌های ذهن‌آگاهی می‌توانند به طور مستقیم بر سلامت جسم و روان بیماران اثر بگذارند و در نهایت تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی را کاهش دهند.
ورزش سبک مانند پیاده‌روی یا یوگا به بیماران کمک می‌کند تا انرژی بیشتری داشته باشند و خستگی ناشی از درمان‌ها کاهش یابد. این افزایش سطح انرژی می‌تواند کیفیت رابطه عاطفی و حتی جنسی را بهبود بخشد. در کنار آن، تغذیه سالم شامل مصرف میوه‌ها، سبزیجات تازه، غلات کامل و پروتئین‌های باکیفیت، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و احساس سرزندگی بیشتری به بیمار می‌دهد.
از سوی دیگر، خواب کافی و باکیفیت باعث ترمیم بدن و کاهش استرس می‌شود؛ عاملی که به زوجین کمک می‌کند در شرایط سخت درمان، آرامش بیشتری تجربه کنند. تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا حضور در جمع‌های حمایتی نیز می‌توانند به کاهش اضطراب کمک کرده و پیوند عاطفی زوجین را تقویت کنند.
به طور کلی، انتخاب سبک زندگی سالم نه‌تنها به بهبود روند درمان کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در حفظ صمیمیت و کاهش تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی دارد. وقتی زوجین با هم تغییرات مثبت در زندگی ایجاد می‌کنند، احساس همدلی و اتحاد بیشتری بین آنها شکل می‌گیرد.
پرسش‌های متداول در خصوص تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی
کلام آخر
فراموش نکنید که بیماری تنها جسم را هدف نمی‌گیرد، بلکه روح و رابطه عاطفی را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. تاثیر سرطان ریه بر روابط زناشویی واقعیتی انکارناپذیر است، اما با آگاهی، حمایت متقابل و گفتگو می‌توان این چالش را به فرصتی برای نزدیکی بیشتر تبدیل کرد. امید، عشق و صمیمیت بهترین سلاح‌هایی هستند که زوج‌ها در برابر سرطان در اختیار دارند. ما در «بای بای سرطان» باور داریم که با اتحاد و اراده، نه‌تنها می‌توان کیفیت زندگی مشترک را حفظ کرد، بلکه می‌توان روند درمان را نیز با قدرت و امید بیشتری ادامه داد.
